پرش بـه ناوبری پرش بـه جستجو
آیت‌الله العظمـی
دکتر، سید صاحب صادقی حاج شیخ
خادم القرآن
علامـه، علامـه مجاهد
حسین طباطبایی بروجردی
روح‌الله خمـینی
محمدحسین طباطبایی
مـیرزا احمد آشتیـانی
مـیرزا مـهدی آشتیـانی
سید احمد خوانساری
محمدتقی آملی
ابوالقاسم کاشانی
ابوالقاسم خویی
[۲]شاگردان مصطفی خمـینیوبگاه رسمـی
http://forghan.com http://forghan.ir
http://forghan.orgمحمّد صادقی اصفهانی، معروف بـه صادقی تهرانی، (زادهٔ ۱ فروردین ۱۳۰۵در تهران - درگذشتهٔ ۱ فروردین ۱۳۹۰ درون قم)، فرزند خطیب مبارز مشروطه‌خوه، یعنی رضا لسان المحققین و نیز، از مراجع تقلید شیعه و مفسران قرآن است. سید صاحب صادقی وی، صاحب تفسیر «الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن و السّنـه» و مترجم قرآن است. سید صاحب صادقی وی از ابوالقاسم خویی حکم اجتهاد دارد.[۳] وی از جمله حافظین موضوعی قرآن بوده و با توجّه بـه تألیفات متعدّد تفسیری، از جمله، تفسیر ترتیبی قرآن با عنوان «الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن و السنـه» درون سی جلد، بـه زبان عربی، و همـین‌طور، تفسیر موضوعی سی جلدی قرآن، بـه زبان عربی، همچنین تفسیر مختصر قرآن بـه زبان عربی، با عنوان تفسیر البلاغ، درون یک جلد، و تفسیر قرآن پنج جلدی فارسی، بـه نام ترجمان فرقان و ترجمـه تفسیری قرآن بـه زبان فارسی، با عنوان ترجمان وحی، از جمله نوادر اندیشمندان و متخصّصان برجسته درون این رشته، به‌شمار مـی‌رود. وی از اندک مراجع تقلید شیعه بود کـه علاوه بر طی مدارج رسمـی حوزوی، تحصیلات عالی کلاسیک دانشگاهی داشته و دارای مدرک دکتری الهیـات و معارف اسلامـی و نیز، چهار مدرک لیسانس فقه، حقوق، علوم تربیتی، فلسفه و کلام، از دانشکدهٔ معقول و منقول (الهیـات و معارف اسلامـی) دانشگاه تهران، درون سال ۱۳۳۸ خورشیدی است.[۴]
معرّفی کلّی
وی از مراجع تقلید شیعه و مفسران معاصر هست که تفسیر «الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن و السّنـه» از اوست.
آثار او درون زمـینـهٔ مطالعات تطبیقی ادیـان، شامل کتاب‌های عقائدنا، المقارنات، رسول الاسلام فی الکتب السماویـه، بشارات عهدین، مسیح از نظر قرآن و انجیل… است.[۵]
صادقی تهرانی درون تفسیر قرآن، از روش قرآن بـه قرآن، استفاده مـی‌کرد و بعد از استاد خود محمّد حسین طباطبایی، درون زمرهٔانی هست که به‌طور جدّی، از این روش، استفاده کرده‌است. وی درون ابعاد فقهی، حدیثی، فلسفی، کلامـی، عرفانی… و حتّی ادبیـات عرب، بـه خود قرآن، تمسّک نموده و مخصوصاً، آیـات الاحکام را درون تفسیر خود، مورد بررسی خاصّی، قرار داده‌است.
او درون برابر فقه پویـا و فقه سنّتی-که عامّهٔ عالمان معاصر شیعی، بر مبنای آن دو، فتوا مـی‌دهند-، به منظور صدور احکام بر مبنای فقه گویـا فتوا مـی‌دهد. او ارائه دهندهٔ فقه گویـا هست که درون آن، تنـها قرآن، محور استنباط است، بدین صورت کـه سنّت قطعیـه از عرضه احادیث بر قرآن، بـه دست مـی‌آید.
در روش فقهی صادقی تهرانی-که آن را فقه گویـا نام نـهاده‌است-علم رجال، ملاک اصلی حجّیت نیست؛ بلکه تنـها قرآن، ملاک اصلی است؛ با این روش، بین دو حدیث کـه یکی معتبر، ولی بر خلاف قرآن، و دیگری، ضعیف، ولی موافق قرآن باشد، حدیث دوم، پذیرفته مـی‌شود.
صادقی تهرانی با وجود مخالفت با نظام پهلوی، و فعّالیت‌ها و مبارزات سیـاسی بسیـارِ قبل از انقلاب، و رابطهٔ نزدیک با روح‌الله خمـینی، مخالف ولایت فردی و غیر شورایی بود.[۶]
وی بیش از ۱۱۳ جلد کتاب-که نیمـی از آن، بـه زبان عربی است-تألیف کرد کـه مشـهورترین آن‌ها تفسیر الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن والسّنـه هست که طی ۱۰ سال و با تشویق استاد خود محمّد حسین طباطبایی، درون شـهر قم، بـه پایـان برد.[۷]
استادان
- محمدعلی شاه‌آبادی؛[۸]
- حسین طباطبایی بروجردی؛[۹]
- روح‌الله خمـینی؛[۱۰]
- محمدحسین طباطبایی؛[۱۱]
- مـیرزا احمد آشتیـانی؛[۱۲]
- مـیرزا مـهدی آشتیـانی؛[۱۳]
- سید احمد خوانساری؛[۱۴]
- محمدتقی آملی؛[۱۵]
- ابوالقاسم کاشانی؛[۱۶]
- ابوالقاسم خویی.[۱۷] .
شاگردان
- مصطفی خمـینی.[۱۸]
درگذشت
صادقی تهرانی درون اول فروردین ۱۳۹۰ درگذشت و پس از اقامـه نماز توسط آقای اشکوری درون حرم فاطمـه معصومـه، روز سوم فروردین درون قبرستان باغ بهشت قم بـه خاک سپرده شد.[۱۹]
سید علی خامنـه‌ای درون پیـام تسلیتی کـه خطاب بـه مـهدی مصطفوی، قائم مقام وزارت امور خارجه و داماد صادقی، صادر کرده بود، از صادقی بـه عنوان عالمـی متفکر، یـاد کرد.[۲۰]
روش فقهی
وی درون قسمتی از کتاب اصول الاستنباط و در بخش اصول استنباط فقهی و روش فقهی کـه در سایت رسمـی خود منتشر نموده، قرآن و سنت (بر محور کتاب) را پایـه اصول استنباط فقهی و دلائل قطعی و معصوم مـی‌داند. از دیدگاه وی کتاب و سنت، برهم تطابق دارند و محور احکام اخلاقی، عقیدتی، فردی، اجتماعی، عبادی، سیـاسی و… فقط قرآن و در رتبه دوم، سنت منطبق بر محور وحی قرآنی است؛ و بر حسب نصوص، فقط کتاب الله، دلیل است؛ هم مشرِّع و هم دلیل شرعی است.
او بدین شیوه، بقیـهٔ مبانی استدلال و استنباط فقهی مشـهور شیعه و اهل سنت از جمله؛ عقل، اجماع و شـهرت را بـه گونـه استقلالی و سیره علما، خبر واحد ظنی، قیـاس، استحسان، استصلاح و… را به‌طور مطلق با استدلال بـه قرآن، مردود مـی‌داند[۲۱]
دیدگاه‌ها
ولایت مطلقه فقیـه
صادقی تهرانی، گر چه با نظام پهلوی، بـه شدّت، مخالف بود و در آن دوران، فعّالیت‌های سیـاسی بسیـاری داشت و از شاگردان و هم‌رزمان روح‌الله خمـینی بوده و از سوی ساواک نیز، به‌طور غیـابی، بـه اعدام، محکوم شده بود؛ امّا بعد از بـه دست‌گیری قدرت مطلق بـه دست خمـینی، و مورد ظلم قرار گرفتن از طرف بعضی از ملاّیـان حکومتی وقت، از منتقدان نظریـهٔ ولایت مطلقه فقیـه شد. وی، بـه ولایت شورایی فقیـهان درون عصر غیبت کبرا، معتقد بود آن‌هم شورایی کـه با رأی مردم، انتخاب نمـی‌شود؛ زیرا اعتقاد داشت کـه در هر انتخاباتی، رأی دهندگان حتما در آن موضوع، تخصّص داشته باشند؛ پس، رأی غیر تخصّصی را حرام مـی‌دانست و موافق برگزاری انتخابات بـه صورت معمول نبود.
هرگز نمـی‌تواند فرد، مبنای مشروعیت باشد. ولایت مطلق، از آنِ خداست، و ولایت شرعی، با پیـامبر و ائمّه [شیعه] است، علما ولایت کلّی ندارند؛ علما هم، خطا مـی‌کنند.[۶][۲۲]
داماد وی، گفته‌است کـه او که تا آخر عمر، حامـی انقلاب اسلامـی ایران بود و همواره، با علی خامنـه‌ای، همراه بود؛[۲۳] هر چند این ادّعای دامادش، با توجّه بـه انتقادات صادقی تهرانی بـه حکومت وقت و نیز، رفاقتش با مراجع تقلید منتقدی مثل حسین علی منتظری... ، چندان درست، بـه نظر نمـی‌رسد.
وی دربارهٔ سرکوب مراجع تقلید مردمـی و هواداران دیگر عقاید توسّط حکومت جمـهوری اسلامـی، گفته بود:
نباید چنین ند. با این حمله‌ها و هجوم‌ها خیلی خطا مـی‌کنند. با یـهود و نصارا و بهایی‌ها هم، نباید چنین کرد، مسلمانان وهّابی هم، احترام دارند. مراجع، اختلاف داشته باشند با هم، بـه دعوا نمـی‌رسند، و این رفتارها اشتباه است.[۶]
تفکیک انواع بلوغ از دیدگاه کتاب و سنت
از دیدگاه صادقی تهرانی، معیـار نشیب و فراز بلوغ درون تمامـی مراحل آن توان عقلی یـا بدنی یـا یـا مالی یـا اجتماعی هست و بلوغ را بـه شش قسمت تقسیم مـی‌کند:
- - بلوغ نماز: سید صاحب صادقی مـیانگین سن بلوغ نماز به منظور پسر و ، از ابتدای دهسالگی هست و احیـاناً پیش از دهسالگی یـا بعد از آن این بلوغ حاصل مـی‌شود.
- - بلوغ روزه داری: معیـار سن بلوغ درون روزه داری، توانایی جسمـی هست و مـیانگینش به منظور و پسر، سیزده سالگی است.
- - بلوغ ازدواج: ملاک درون این بلوغ توان زناشویی بوده و نوعاً ان زودتر ازپسران بالغ مـی‌شوند، چنان‌که بلوغ حجاب ان نیز پیش از بلوغ پسران است.
- - بلوغ اقتصادیدر این بلوغ نوعاً پسران بر ان مقدمند، زیرا رشد و زمـینـهٔ تلاش اقتصادیشان بیشتر است، بـه ویژه به منظور پرداخت حقوق شرعی، حج، عمره و سایر عبادات، بـه مال نیـازمندند.
- - بلوغ تبلیغ اسلام: امر بـه معروف و نـهی از منکر هست که بـه هنگام دارا بودن شرایط لازم، بر هر دوی پسر و واجب بوده و مسئولیت پسران نیز بیش از ان است، زیرا درون اجتماع وسیع‌تری زندگی مـی‌کنند.
- - بلوغ جهاد و دفاع: کـه بر پسران واجد شرایط آن واجب بوده و در صورت نیـاز کلی و بسیج عمومـی بر ان نیز واجب مـی‌گردد. معیـار نشیب و فراز بلوغ درون تمامـی مراحل آن توان عقلی یـا بدنی یـا یـا مالی یـا اجتماعی است.رساله توضیح المسائل نوین- صادقی تهرانی- احکام بلوغ
سجده ملائکه بر آدم یـا خدا؟
صادقی تهرانی بر خلاف نظر رایج اکثر مفسران، سجده ملائکه را بـه شکرانـه خلقت آدم بر خدا مـی‌داند و نـه بر آدم.
برخی فتاوا و مواضع
- تقلید از مـیت اعلم یـا مجتهد زن اعلم واجب است. زیرا اصل تبعیت از احسن القول هست و نـه چیز دیگر.رساله توضیح المسائل نوین- آنلاین - اجتهاد و تقلید - مسئله ۱۵- سایت رسمـی صادقی تهرانی
- بر مکلفان واجب هست در حد توان درون احکام الهی تحقیق کنند و از مراجع خود دلیل خواهی کرده و قانع شوند و راه دنبال‌روی و تقلید کورکورانـه و ناآگاهانـه به‌طور کلی به‌روی همگان بسته‌است، کـه شخص مسلمان هر اندازه هم از مسائل اسلامـی ناآگاه باشد پیرویش از آنچه مطرح هست بایستی از روی آگاهی باشد و بس. رساله توضیح المسائل نوین - آنلاین - اجتهاد و تقلید - سایت رسمـی صادقی تهرانی
- بدن کفار و اهل کتاب پاک هست و نجاست ذکر شده درون آیـه (انماالمشرکون نجس) درون خصوص روح ایشان هست و نـه جسم.[۲۴]
- مسکرات و ، چه از آب انگور یـا خرما باشند به‌طور کلی پاکند ولی خوردن آن‌ها حرام است. رساله توضیح المسائل نوین - آنلاین - جامعة علوم القرآن
- نماز و روزه مسافر شکسته نیست؛ زیرا قصر درون نماز بـه هنگام خوف تنـها شامل کیفیـات نماز هست نـه کمـیت و تعداد رکعاتش رساله توضیح المسائل نوین - آنلاین - جامعة علوم القرآن
- دود و غبار مبطل روزه نیست؛ زیرا نـه هرگز خوردنی هست و نـه آشامـیدنی، بـه ویژه دربارهٔ دود و غبار اضافه بر این کـه دلیلی هم بر ممنوعیتش به منظور روزه نیست اضافه بر قرآن درون خبری معتبر هم حکم بـه تجویز شده‌است.رساله توضیح المسائل نوین -آنلاین - جامعة علوم القرآن
- نماز جمعه با شرائطش بر تمامـی مکلّفان بدون عسر یـا حرج واجب هست و درون صورتی کـه امام و مأموم شرایط صحت خطبه‌ها را رعایت نکند انجام آن جایز نیست و نمـی‌توان آن را فرادا خواند. رساله توضیح المسائل نوین - آنلاین - جامعة علوم القرآن
- زکات مانند خمس بر تمامـی درآمدهای حلال اعم از زراعتی، تجارتی و… تعلق مـی‌گیرد گرچه درصدش کمتر از خمس است. رساله توضیح المسائل نوین - آنلاین - جامعة علوم القرآن
- اعتکاف درون کل مساجد جایز است. رساله توضیح المسائل نوین - آنلاین - جامعة علوم القرآن
- شطرنج حرام است. رساله توضیح المسائل نوین - آنلاین - مسئله ۹۲۵ - جامعة علوم القرآن
- کشیدن سیگار حرام هست ولی مبطل روزه نیست. رساله توضیح المسائل نوین - آنلاین - جامعة علوم القرآن
- متأسفانـه شاهد آن هستیم کـه حتی درون حوزه‌های علمـیه نیز اگر نظری متفاوت با قرائت رسمـی ارائه شود، گروهی استدلال را کنار گذاشته و تنـها بـه تخریب گوینده سخن مـی‌پردازند و این‌جای تأسف هست که درون محافل علمـی شاهد چنین برخوردهایی هستیم.درسنامـه - انتقاد از فقه سنتی - سایت رسمـی صادقی تهرانی - جامعة علوم القرآن
- سنگسار: از دیدگاه صادقی تهرانی، هدف از این مجازات، اعدام و به قتل رساندن فرد زناکار نیست؛ بلکه، تحقیر اوست…. هیچ مجازات جایگزینی به منظور سنگسار، وجود ندارد، یعنی نمـی‌توان مرتکب زنای محصنـه را بـه جای سنگسار، اعدام کرد یـا مجازات دیگری برایش درون نظر گرفت [بلکه حتما همان حکم سنگسار را درباره‌اش اجرا کرد].[۲۵]
آثار
تألیفات برتر وی تفسیر ۳۰ جلدی الفرقان و تفسیر موضوعی درون ۳۰ جلد و همچنین حدود ۱۰۰ جلد کتب دیگر بـه زبان‌های عربی و فارسی است.[۲۶]
همچنین بعد از درگذشت او آثار وی درون حال ترجمـه بـه زبان‌های انگلیسی و فارسی نیز مـی‌باشند.
فهرست آثار
عربی- الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن والسنـه۳۰ جلد
- التفسیر الموضوعی بین الکتاب والسنـه ۳۰ جلد
- الفقه المقارن بین الکتاب والسنـه ۸ جلد
- عقائدنا
- المقارنات
- رسول الاسلام فی الکتب السماویـه
- حوار بین الالهیین و المادیین
- علی و الحاکمون
- علی شاطیءالجمعه
- فتیـاتنا
- أین الکراسه
- مقارنات فقهیـه
- تاریخ الفکر و الحضاره
- لماذا نصلی و متی نقصر من الصلاه؟
- لماذا انتصرت اسرائیل و متی تنـهزم؟
- حوار بین اهل الجنـه و النار
- المناظرات
- المسافرون
- تبصره الفقهاء بین الکتاب و السنـه
- تبصره الوسیله بین الکتاب و السنـه
- اصول الاستنباط بین الکتاب و السنـه
- غوص فی البحار
- الفقهاء بین الکتاب و السنـه
- شذرات الوسائل و الوافی المخطوط
- البلاغ فی تفسیر القرآن بالقرآن
- أین الکراسه
- بشارات عهدین (در آنچه پیـامبران الهی راجع بـه پیـامبر اسلام گفته‌اند)
- ستارگان از دیدگاه قرآن
- اسرار، مناسک و ادله حج
- انقلاب اسلامـی ۱۹۲۰ عراق
- آفریدگار و آفریده
- حکومت قرآن
- دعاهای قرآنی
- حکومت مـهدی
- آیـات رحمانی (در پاسخ بـه کتاب آیـات شیطانی)
- گفتگویی درون مسجدالنبی
- مسیح از نظر قرآن و انجیل
- خاتم پیـامبران
- سپاه نگهبانان اسلام
- مفت خواران از دیدگاه کتاب و سنت
- قرآن و نظام آموزشی حوزه
- قضاوت از دیدگاه کتاب و سنت
- پرسش و پاسخهای احکام قضایی بر مبنای قرآن
- حکومت صالحان یـا ولایت فقیـهان
- ماتریـالیسم و متافیزیک
- مفسدین فی الارض
- نماز جمعه
- پیروزی اسرائیل چرا و شکست آن کی؟
- برخورد دو جهان بینی
- حقوق بانوان از دیدگاه کتاب و سنت
- رساله توضیح المسائل نوین
- فقه گویـا
- مسافران (نگرشی جدید بر نماز و روزه مسافر)
- تاریخ اندیشـه و تمدن
- علی و زمامداران
- ترجمان وحی (ترجمـه فارسی قرآن کریم)
- ترجمان فرقان (تفسیر مختصر قرآن کریم فارسی ۵ جلدی)
- نقدی بر دین پژوهی فلسفه معاصر
- گناهان کبیره و صغیره از دیدگاه کتاب و سنت
- اجتهاد و تقلید از دیدگاه کتاب و سنت
- خوردنیـها و آشامـیدنیـها از دیدگاه کتاب و سنت
- وصیت و ارث از دیدگاه کتاب و سنت
- روزه (خودساری) از دیدگاه کتاب و سنت
- ازدواج و زناشویی از دیدگاه کتاب و سنت
- طلاق از دیدگاه کتاب و سنت
- طهارت (وضو-غسل-تیمم) از دیدگاه کتاب و سنت
- طهارت (پاجس) از دیدگاه کتاب و سنت
- مالیـاتهای اسلامـی از دیدگاه کتاب و سنت
- اقتصاد و تجارت از دیدگاه کتاب و سنت
- پرسش‌ها و پاسخهای احکام قضایی
- علم قضاوت درون اسلام
- مفت خواران
- مناسک حج
همایش بیداری قرآنی
روز پنج شنبه ۱۵ اسفند ماه ۱۳۹۲ش. همایشی با عنوان بیداری قرآنی با محوریت بررسی اندیشـه‌های قرآنی صادقی تهرانی درون دانشگاه مفید قم برگزار شد.[۲۷]
پانویس
منابع
مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط بـه محمد صادقی تهرانی درون ویکی‌گفتاورد موجود است.- جامعةُ علومِ القرآن
- درسنامـه - تفسیر موضوعی - صادقی تهرانی. محمد - جامعة علوم القرآن
- درسنامـه - گزیده سخنان - صادقی تهرانی. محمد - جامعة علوم القرآن - سایت رسمـی محمد صادقی تهرانی
- آثار محمد صادقی تهرانی درون مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامـی
- برخی کتاب‌ها درون آدینـه بوک
- روزنامـه اعتماد
- روز آن لاین
- رساله توضیح المسائل نوین - صادقی تهرانی. محمد
- رساله توضیح المسائل نوین - آنلاین - سایت رسمـی صادقی تهرانی. محمد - جامعة علوم القرآن
- فقه گویـا - صادقی تهرانی. محمد - انتشارات شکرانـه
- صادقی تهرانی. محمد - اصول الاستنباط (تفسیر موضوعی قرآن کریم)- چاپ اول - انتشارات شکرانـه
- صادقی تهرانی. محمد - ترجمان وحی (ترجمان قرآن کریم) - چاپ اول - انتشارات شکرانـه
- صادقی تهرانی. محمد - ترجمان فرقان (تفسیر مختصر قرآن کریم) - چاپ اول - انتشارات شکرانـه
- صادقی تهرانی. محمد - تفسیر الفرقان فی تفسیر القرآن (تفسیر ۳۰ جلدی قرآن کریم) - چاپ اول - انتشارات شکرانـه]
- زندگینامـه محمد صادقی تهرانی
- دانلود آثار درون وبگاه رسمـی محمد صادقی تهرانی (سایت فرقان)
[محمد صادقی تهرانی - ویکی‌پدیـا، دانشنامـهٔ آزاد سید صاحب صادقی]
نویسنده و منبع | تاریخ انتشار: Sat, 05 Jan 2019 14:36:00 +0000