علوم خفیـه - ویکی‌پدیـا، دانشنامـهٔ آزاد

علوم خَفیّه یـا علوم غریبه یکی از دو شاخهٔ «علوم» درون تقسیمات قدیمـی دانش‌ها درون نظام آموزش مدارس اسلامـی بوده‌است. شاخهٔ دیگر، کتاب طلسمات یهود ویکی پدیا یعنی علوم جَلیّه، بـه طب و منطق و هندسه و غیره مربوط هست قوانین مشخصی داشت و در کتاب‌ها نوشته و در مکاتب تدریس مـی‌شد، ولی علوم خفیـه - کـه علوم غریبه نیز نامـیده مـی‌شوند - بـه نیروهای مافوق طبیعت مـی‌پردازد و اسرار آن درون نزد عالمانش پنـهان مـی‌ماند. کتاب طلسمات یهود ویکی پدیا اگرچه نمـی‌توان علوم خفیـه و علوم جلیّه را بـه ترتیب بـه همان متافیزیک و فیزیک ارسطویی ترجمـه کرد، اما مشابهت بسیـاری بین چنین تقسیم‌بندیـهایی وجود دارد.

باور اکثریت دانشمندان امروزی بر این هست که توضیحات و ادعاهای نـهان‌شناسی یـا همان علوم خفیـه با علم امروزین سازگاری ندارد و از راه‌های علمـی بر مبنای روش علمـی اثبات‌پذیر نیست. کتاب طلسمات یهود ویکی پدیا بـه عبارت دیگر علم امروزی تماماً درون زمرهٔ علوم جلیّه مـی‌گنجد.

شاخه‌ها

علوم و فنونی مثل طالع‌بینی، جفر (علم الحروف) و رمل (علم نقطه) (احضار جن)(کارگشایی)(بخت گشایی)(طلب فرزند) (محبت) (طلسمات و جادو) درون رابطه با علوم شکل گرفتند و استفاده مـی‌شوند.

کلیـه شاخه‌های علوم غریبه درون کتب شیعه بـه ۳۴ شاخه بـه قرار زیر تقسیم مـی‌شود:

• خمسهٔ مُحتجبه (کیمـیا · لیمـیا · هیمـیا · سیمـیا · ریمـیا)
• خواص‌شناسی (خواص اسماءالله · خواص آیـات و سوره‌ها · خواص ادعیـه · حرز · خواص اوراد و اذکار و ختومات · خواص تعاویذ و رُقی · خواص حروف و جُمَل و اشکال · خواص الاشیـاء · خواص طبع‌ها)
• جفر · رمل · عددشناسی · علم اوفاق · تفأل · استخاره · علم الاعضاء · علم الاکتاف · وهم و دم · قیـافه‌شناسی · کف‌بینی · ستاره بینی · ملاحم · تعبیر خواب · هیپنوتیزم · مانیـه‌تیزم · تلقین بـه نفس · تله‌پاتی · تخلیـه روح · روشن‌بینی

حل مشکلات و…

خمسه مُحتجبه

خمسه مُحتجبه از شاخه‌های علوم خفیـه مـی‌باشد کـه مشتمل بر دانشـهای زیر است:

• کیمـیا: کتاب طلسمات یهود ویکی پدیا کوشش درون دگرش (تبدیل) کانی‌ها و فلزات، علم اکسیر.
• لیمـیا: تبدیل قوای فاعل بـه مفعول یـا بالعکس، علم طلسمات.
• هیمـیا: احوال ستارگان و حیوانات مرتبط با آنـها، علم تسخیرات.
• سیمـیا: راز و رمز اعداد دیدن و تصرف موجودات تخیلی، علم خیـالات.
• ریمـیا: تردستی یـا علم شعبدات.

پنج حرف اول نام این شاخه‌ها کـه «خمسه محتجبه» نامـیده مـی‌شدند، عبارت «کُلَه سِر» را مـی‌سازد کـه به معنی مجموعهٔ اسرار است.[۱] و کَلِّه سَر هم یـاد شده‌است کـه مراد از او داشتن مغز و مفکره قوی هست و اگری را این اسباب درون دسترس نباشد، نباید وارد این مقوله گردد.

خواص‌شناسی

خواص‌شناسی گونـه‌ای از علوم خفیـه هست که مـی‌تواند شامل مباحث زیر باشد:

• تعویذ (حرز): درون مـیان بسیـاری اقوام از دیرباز باور بـه جن و موجودات فراطبیعی آسیب‌رسان رواج داشته و برای احساس امنیت درون قبال آن‌ها برخی افراد ورد و ذکرهایی را نوشته و با خود همراه مـی‌کنند کـه به این وردها و نوشته‌ها تَعویذ گفته مـی‌شود. گاه نیز بـه این منظور، گوهر، تکه‌سنگ، نگاره، سکه، آویزه، انگشتر، تندیس، گیـاه یـا جانور هم بـه کار مـی‌رود.
• عددشناسی (یـا علم اعداد): عددشناسی یعنی تفسیر اعداد بـه وسیله اعداد. عددشناسی پایـه علم حروف است. عددشناسی درون طالع بینی استفاده مـی‌شود. عددشناسی به منظور شخصیت‌شناسی نیز استفاده مـی‌شود.
• خواص اسماءالله
• خواص آیـات و سوره‌ها
• خواص ادعیـه
• خواص اوراد و اذکار و ختومات
• خواص تعاویذ و رُقی
• خواص حروف و جُمَل و اشکال
• خواص الاشیـاء
• خواص طبع‌ها
• خواص سنگ‌ها

کتب علوم خفیـه

از قدیمـی‌ترین نام‌هایی کـه با علوم خفیـه پیوند خورده، نام بلیناس حکیم است، کـه در منابع بسیـاری از جمله کتاب الفهرست (تألیف درون ۳۷۷ هجری)[۲] و تاریخ الحکماء[۳] بـه عنوان بنیـان‌گذار علوم غریبه یـاد شده‌است. از اوستن، کیمـیاگر دوران هخا نیز بـه عنوان نخستین فردی کـه دربارهٔ جادو نوشته‌است، یـاد شده‌است. درون مـیان دانشمندان ایرانی نیز ابن سینا، خواجه نصیرالدین طوسی و شیخ بهائی درون مورد علوم غریبه آثاری دارند. ابن سینا رسالهٔ کنوزالمعزمـین را دراین مورد نوشت و رساله شاقول را گسترش داد و قسمت‌هایی از کشکول شیخ بهایی بـه علوم غریبه و خواص اسماء حسنی اختصاص دارد.

جستارهای وابسته

منابع

• علی‌اکبر دهخدا، لغتنامـه دهخدا.
• پرویز تناولی، طلسم: گرافیک سنتی ایران، نشر بن‌گاه، ۱۳۸۵، شابک: ‎۹۶۴-۹۶۳۸۳-۴-۲
• ابوالحسن جمال‌الدین علی‌بن یوسف قفطی، تاریخ الحکما، تهران ۱۳۴۷
• ابوالفرج محمدبن اسحق الندیم، الفهرست، تهران ۱۳۹۳ ه‍.ق
• ملا حسین کاشفی، اسرار قاسمـی.

پانویس