کم‌خونی - ویکی‌پدیـا، دانشنامـهٔ آزاد

• از دست خون: خون ریزی متوالی درون زمان‌های قاعدگی یـا بـه دلیل زخم معده یـا سرطان مـی‌تواند باعث فقر آهن و کم‌خونی درون بدن شود.
• کمبود آهن درون رژیم‌های غذایی: اگر مواد غذایی کـه روزانـه مصرف مـی‌شود دارای مقدار کمـی آهن باشد یـا درون رژیم غذایی گوشت را حذف کنیم یـا درون کودکان شیرخوار کـه فقط از شیر مادر استفاده مـی‌کنند، کمبود آهن بـه وجود مـی‌آید.
• خانم‌های باردار و مخصوصاًانی کـه در حال شیردهی هستند بـه دلیل سیستم عملکردی بدن چند برابر بیشتر از آقایـان بـه آهن نیـاز دارند و رژیم غذایی آن‌ها حتما غنی از آهن باشد.[۱]

علائم کم‌خونی

مـهمترین علامت کم‌خونی احساس خستگی زودرس و فرسودگی است. علائم دیگر شامل این موارد است:

• ضعف
• رنگ پریدگی غشا مخاطی و بستر ناخن و پوست
• ضربان نامنظم یـا تند قلب
• کوتاهی نفس
• درد قفسهٔ
• احساس سبکی درون سر یـا سرگیجه خفیف
• مشکلات شناختی
• بی‌حسی، کرختی یـا سردی انتهای اندامـها
• سردرد

ممکن هست در ابتدا کم‌خونی آنقدر خفیف باشد کـه متوجه علائم آن نشوید. اما شدت علائم با پیشرفت کم‌خونی افزایش مـی‌یـابند. بی خوابی درشب هم علائم کم‌خونی مـی‌باشد.

عملکرد سلولهای خونی

خون از سلولهای خونی و مایعی بـه نام پلاسما تشکیل شده‌است. دو نوع سلول خونی (پلاکت‌ها سلول نیستند بلکه قطعات سلولی هستند) درون پلاسما شناور هستند.

سلولهای خونی سفید (گلبولهای سفید): این سلولها با عفونتها مبارزه مـی‌کنند.

پلاکتها: (قطعات سیتوپلاسمـی نشات گرفته از سلول‌های مگاکاریوسیت) بـه ه شدن خون بعد از ایجاد جراحتها کمک مـی‌کنند.(در خونریزی‌های محدود پلاکت‌ها با ایجاد درپوش پلاکتی جلوی خونریزی را مـی‌گیرند.)

سلولهای خونی قرمز (گلبولهای قرمز): این سلولها اکسیژن را از ریـه‌ها بـه مغز، سایر ارگانـها و بافتهای مختلف بدن حمل مـی‌کنند. بدن شما به منظور عملکردهای خود بـه خون حاوی اکسیژن احتیـاج دارد.

خون اکسیژن دار کمک مـی‌کند که تا انرژی لازم به منظور بدن تأمـین شود و گرمـی و رنگ پوست سالم را ایجاد مـی‌کند. گلبولهای قرمز محتوی هموگلوبین هستند. هموگلوبین یک پروتئین حاوی آهن هست که عامل ایجاد رنگ قرمز خون است. این ماده، عامل اصلی انتقال اکسیژن از ریـه‌ها بـه سایر نقاط بدن هست و دی‌اکسید کربن را نیز از بافتهای بدن بـه ریـه‌ها منتقل مـی‌کند که تا در ریـه‌ها از طریق بازدم دفع شوند.

بسیـاری از سلولهای خونی از جمله گلبولهای قرمز بـه صورت مداوم درون مغز استخوان تولید مـی‌شوند. مغز استخوان یک مادهٔ اسفنجی شکل قرمز رنگ هست که درون برخی از استخوانـهای بدن وجود دارد.

برای تولید گلبولهای قرمز و هموگلوبین، بدن بـه مصرف غذای حاوی پروتئین، ویتامـینـها و آهن نیـاز دارد.

کم‌خونی حالتی هست که درون آن تعداد گلبولهای قرمز یـا مـیزان هموگلوبین آن‌ها کمتر از مـیزان طبیعی است. درون کم‌خونی تخریب گلبولهای قرمز سریعتر از جایگزینی گلبولهای جدید هست لذا خون گلبول قرمز کمتری خواهد داشت و در نتیجه مـیزان حمل اکسیژن بـه بافتهای بدن کاهش یـافته و احساس خستگی ایجاد مـی‌شود.

کم‌خونی یـا آنمـی (به انگلیسی: Anemia) از واژه یونانی an-haima بـه معنی بدون خون گرفته شده‌است و عبارتست از نقص کمـی یـا کیفی هموگلوبین کـه یک مولکول درون درون گلبول‌های قرمز است. چون هموگلوبین وظیفه ترابری اکسیژن از شش‌ها بـه بافت‌های بدن را بر دوش دارد پس، کم‌خونی مایـه بروز هیپوکسی(hypoxia) یـا کم اکسیژنی درون بافت‌ها و اندام‌ها مـی‌شود. از آنجاییکه سلول‌های بدن به منظور بقای خود بـه اکسیژن وابسته هستند، درجه‌های گوناگون کم‌خونی مـی‌تواند شرایط بالینی گوناگونی را ایجاد کند.

نشانـه‌ها

بسیـاری از مردم بـه کم‌خونی تشخیص داده نشده مبتلا هستند و نشانـه‌های بیماری مبهم است. اغلب افراد مبتلا بـه کم‌خونی از احساس سستی یـا خستگی همـیشگی یـا هنگام فعالیت، احساسالت عمومـی و گهگاهی ناتوانی تمرکز شکایت دارند. افراد مبتلا بـه شکل‌های شدیدتر کم‌خونی بیشتر تنگی نفس خود را درون هنگام فعالیت بدنی اعلام مـی‌کنند. شکل خیلی شدید کم‌خونی بدن را وامـی‌دارد عارضه موجود را با افزایش برون ده قلب جبران کند کـه این خود موجب تپش قلب و تعریق مـی‌گردد و در پایـان منجر بـه نارسایی قلبی مـی‌شود.

رنگ پریدگی چهره، کمرنگ شدن بستر ناخن درون کم‌خونی متوسط که تا شدید نشانـه خوبی به منظور تشخیص هست ولی همـیشـه بـه گونـه روشن نیست. سایر علائم سودمند عبارتند از: التهاب مخاط دهان، ناخن قاشقی شکل(koilonychia)، پایکا(pica) یـا مـیل بـه خوردن مواد غیرخوراکی: مانند خوردن خاک، کاغذ، موم، سبزه، و مو کـه مـی‌تواند نشانـه کمبود آهن باشد، با این وجود این حالت درانی کـه کم‌خونی نداشته باشند نیز دیده مـی‌شود. کم‌خونی مزمن درون کودکان سبب اختلالات رفتاری مـی‌شود کـه نتیجه تکامل نامناسب سیستم عصبی درون دوران نوزادی هست و درون کودکان سنین مدرسه موجب افت تحصیلی مـی‌شود.

تشخیص

عموماً پزشک آزمایش شمارش کامل خون(CBC) را جزو آزمایش‌های نخستین به منظور تشخیص کم‌خونی، درخواست مـی‌کند. علاوه بر گزارش شمار گلبولهای قرمز و مقدار هموگلوبین، دستگاه خودکار شمارنده اندازه گلبولهای قرمز را با فلوسیتومتری اندازه مـی‌گیرد کـه یک عامل مـهم درون افتراق مـیان علل گوناگون کم‌خونی مـی‌باشد. آزمایش گسترش(smear) رنگ شده خون درون زیر مـیکروسکوپ نیز سودمند مـی‌باشد. درون کشورهای پیشرفته ۴مؤلفه (شمارش گلبول قرمز، مـیزان هموگلوبین، مـیانگین حجم هر گلبول قرمز یـاMCV، پهنای گستردگی گلبولهای قرمز یـاRDW) اندازه‌گیری مـی‌شود و موجب مـی‌گردد که تا مؤلفه‌های هماتوکریت، مـیانگین هموگلوبین هر گلبول قرمز و مـیانگین غلظت هموگلوبین هر گلبول قرمز، از راه محاسبه بدست آید و با مقادیر طبیعی به منظور هر سن و تی مقایسه مـی‌شود. برخی شمارنده‌ها هماتوکریت را آشکارا اندازه‌گیری مـی‌کنند. به منظور مردان بالغ هموگلوبین کمتر ازgr/dl۱۳، نشانـه کم‌خونی هست و به منظور زنان بالغ این مقدارgr/dl۱۲ مـی‌باشد.

شمارش رتیکولوسیتها و روش کینتیک به منظور کم‌خونی درون مراکز درمانی بزرگ درون غرب بیشتر از گذشته رایج گردیده زیرا دستگاه‌های آزمایشگر نوین مـی‌توانند رتیکولوسیت را هم بشمارند. شمارش رتیکولوسیت بـه منزله سنجش مـیزان خونسازی مغز استخوان یـا تعداد گلبولهای قرمز جوان است. شاخص فرآوری رتیکولوسیت محاسبه نسبت مـیان مـیزان کم‌خونی با گستره افزایش رتیکولوسیت درون پاسخ بـه بیماری است. اگر درجه کم‌خونی بالا باشد حتی یک شمارش طبیعی رتیکولوسیت مـی‌تواند نشان دهنده پاسخ ناکافی بدن بـه بیماری باشد. اگر شمارنده خودکار درون دسترس نباشد، شمارش رتیکولوسیت با روش دستی و رنگ آمـیزی ویژه گسترش خون انجام مـی‌شود. گلبولهای قرمز جوان اندکی بزرگتر از گلبولهای قرمز پیر بوده و ویژگی پلی کرومازی(polychromasia) از خود بروز مـی‌دهند. حتی اگر منبع ازدست رفتن خون مشخص باشد، ارزیـابی خونسازی مـی‌تواند کمک کند بفهمـیم آیـا مغز استخوان توانا هست خون ازدست رفته را جبران کند یـا خیر. وقتی علت کم‌خونی مشخص نباشد، پزشک معالج آزمایشـهای دیگری را درخواست مـی‌کند مانند: سرعت ته نشست گلبولهای قرمز(ESR)، اندازه‌گیری فریتین، مـیزان آهن سرم، ترانسفرین، مـیزان فولات سرم، مـیزان ویتامـین B۱۲ سرم، الکتروفورز هموگلوبین، آزمایش عملکرد کلیـه (همانند اندازه‌گیری کراتینین سرم). چنانچه تشخیص دشوار باشد، آسپیراسیون مغز استخوان و آزمایش روی آن، وضعیت سلول‌های بنیـادی مولد گلبول‌های قرمز را مشخص مـی‌کند.

دلایل کم‌خونی

سه دلیل اصلی کم‌خونی شامل: هدر رفتن حجم فراوانی از خون (به شکل حاد یـا خونریزی شدید و بشکل مزمن بـه گونـه کم‌کم و تدریجی ولی درون مدت زمان طولانی)، ویرانی بیش از حد گلبول‌های قرمز (همولیز)، و سستی و ناتوانی سیستم خونساز(hematopoiesis). کم‌خونی شایعترین بیماری خونی است. کم‌خونی بـه علل گوناگون ایجاد مـی‌شوند.

دسته‌بندی

دو روش اصلی به منظور دسته‌بندی کم‌خونی عبارتنداز: روش کینتیک کـه برمحور ساخت و تخریب گلبولهای قرمز قرار دارد و روش مورفولوژیک کـه کم‌خونی‌ها را بر پایـه اندازه گلبول قرمز دسته‌بندی مـی‌کند. درون روش مورفولوژیک از تستهای آزمایشگاهی سریع، ارزان و دست یـافتنی استفاده مـی‌شود نمونـه آن تعیین MCV است. از سوی دیگر تمرکز زودهنگام بر روش کینتیک بـه پزشک معالج فرصت مـی‌دهد درون موارد وجود علل گوناگون به منظور کم‌خونی، تندتر اقدام کند.

فرآوری درون برابر ویرانی

روش کینتیک بـه نظر بسیـاری از صاحب نظران، پسندیده‌ترین دسته‌بندی بالینی به منظور کم‌خونی بشمار مـی‌رود. این دسته‌بندی اصولاً برپایـه شمارش رتیکولوسیت (گلبول قرمز نابالغ) قرار دارد. کم‌خونی بـه دو گروه دشواری ساخت یـا کاهش فرآوری گلبول قرمز درون برابر افزایش تخریب یـا ازدست رفتن خون تقسیم مـی‌شود. نشانـه‌های بالینی ازدست رفتن یـا ویرانی گلبول‌های قرمز دربرگیرنده گسترش(smear) غیرطبیعی خون محیطی با نشانـه‌های همولیز، افزایش لاکتات دهیدروژناز، حاکی از ویرانی سلولی است، یـا نشانـه‌های بالینی خونریزی، همانند مثبت شدن آزمایش مدفوع با معرف گایـاک، یـافته‌های عبرداری با اشعه ایکس، یـا خونریزی شدید.

اندازه گلبولهای قرمز

از راه مورفولوژیک، کم‌خونی بر پایـه اندازه گلبولهای قرمز دسته‌بندی مـی‌شود. اندازه گلبول قرمز بر پایـه مـیزان حجم مـیانـه گلبولی یـاMCV بیـان مـی‌شود. اگر گلبولها کوچکتر از اندازه طبیعی باشند (کمتراز ۸۰فمتولیتر)، کم‌خونی مـیکروسیتیک و اگر اندازه طبیعی داشته باشند(۱۰۰–۸۰فمتولیتر) کم‌خونی نورموسیتیک، و چنانچه بزرگتر از اندازه طبیعی باشند (بیش از۱۰۰فمتولیتر)، کم‌خونی ماکروسیتیک نامـیده مـی‌شود. این نما بـه سرعت برخی از علل رایج بروز کم‌خونی را نشان مـی‌دهد به منظور نمونـه یک کم‌خونی مـیکروسیتیک اغلب حاصل کمبود آهن است. درون کار بالینی نخستین کار سنجش مقدارMCV هست پس حتی درون مـیان پزشکان پیرو روش کینتیک شکل سلولها همچنان بـه عنوان یک عنصر مـهم درون تشخیص باقی‌مانده‌است.

کم‌خونی مـیکروسیتیک

کم‌خونی مـیکروسیتیک نخست نتیجه کمبود هموگلوبین هست که مـی‌تواند چند دلیل داشته باشد:

• اختلال درون سنتز هِم
• کم‌خونی کمبود آهن
• کم‌خونی وابسته بـه بیماری مزمن (بیشتر بشکل یک کم‌خونی نورموسیتیک پدیدار مـی‌شود)
• اختلال درون سنتز گلوبین
• اختلال درون زنجیره آلفا و بتا (تالاسمـی)
• بیماری هموگلوبینE
• بیماری هموگلوبینC
• بیماری‌های گوناگون دیگر بواسطه هموگلوبین ناپایدار
• آسیب‌های سیدروبلاستیک
• کم‌خونی سیدروبلاستیک ارثی
• کم‌خونی سیدروبلاستیک اکتسابی دربرگیرنده مسمومـیت باسرب
• کم‌خونی سیدروبلاستیک برگشت‌پذیر

کم‌خونی کمبود آهن شایعترین گونـه کم‌خونی بوده و علل فراوانی دارد. گلبول‌های قرمز درون زیر مـیکروسکوپ، بیشتر هیپوکروم (رنگ پریده) و مـیکروسیتیک (کوچک) هستند. کم‌خونی کمبود آهن بـه علت مقدار ناچیز آهن درون غذا یـا نبود جذب گوارشی آن به منظور جبران آهن ازدست رفته درون عادت ماهانـه یـا بیماری است. آهن یک قسمت اصلی درون ترکیب هموگلوبین هست و کمبود آن سبب کاهش ورود هموگلوبین بداخل گلبول قرمز مـی‌شود. درون ایـالات متحده، ۲۰٪ زنان درون سنین باروری درون مقایسه با ۲٪ مردان بالغ، بـه کم‌خونی کمبود آهن دچار هستند. علت اصلی کم‌خونی کمبود آهن درون زنان هدر رفتن خون درون زمان عادت ماهانـه مـی‌باشد. کمبود آهن بدون کم‌خونی درون ان نوجوان سبب پائین افتادن کیفیت تحصیلی و ضریب هوشی مـی‌شود.

کم‌خونی کمبود آهن همچنین مـی‌تواند بـه علت زخم‌های خونریزی دهنده دستگاه گوارش باشد. آزمایش خون پنـهان درون مدفوع(Fecal occult blood test)، آندوسکوپی قسمت بالایی دستگاه گوارش، آندوسکوپی قسمت زیرین دستگاه گوارش (کولونوسکوپی) حتما برای تشخیص زخمـهای خونریزی دهنده صورت گیرد. درون زنان یـائسه و مردان، احتمال اینکه خونریزی دستگاه گوارش بعلت پولیپ کولون ویـا سرطان کولورکتال باشد، خیلی بیشتر است. از علل شایع کم‌خونی کمبود آهن، آلودگی با انگل کرم قلابدار، آمـیب، شیستوزومـیاز و تریکوریس تریکیورا (کرم شلاقی) است.

کم‌خونی نورموسیتیک

کم‌خونی نورموسیتیک وقتی هست که هموگلوبین کاهش یـافته ولی اندازه گلبولهای قرمز طبیعی هست (MCV طبیعی). علل آن عبارتنداز:

• خونریزی شدید یـا هدر شدن شدید خون
• کم‌خونی وابسته بـه بیماری مزمن
• کم‌خونی آپلاستیک (نارسائی مغز استخوان)
• کم‌خونی همولیتیک

کم‌خونی ماکروسیتیک

• کم‌خونی مگالوبلاستیک: شایعترین نوع کم‌خونی ماکروسیتیک هست که بـه کمبود ویتامـین B۱۲ یـا اسیدفولیک یـا هردو مربوط مـی‌شود. کمبود فولات یـا ویتامـینB۱۲ مـی‌تواند بـه تهیدستی غذائی یـا سوءهاضمـه (اختلال گوارش) مربوط باشد. کمبود فولات طبیعتاً عوارض عصبی ایجاد نمـی‌کند ولی کمبود ویتامـینB۱۲، چنین مـی‌کند.
• کم‌خونی پرنیسیوز: علت آن یک واکنش اتوایمـیون (سیستم دفاعی بدن علیـه سلولهای خودی) علیـه سلولهای دیواره معده مـی‌باشد. سلولهای دیواره فاکتور داخلی را ترشح مـی‌کنند کـه برای جذب ویتامـین B۱۲ غذا وجود آن بایسته‌است؛ بنابراین ویرانی سلول‌های دیواره سبب نبود فاکتور داخلی و در نتیجه جذب ناچیز ویتامـینB۱۲ مـی‌شود.
• کم‌خونی ماکروسیتیک: بـه علت برداشتن قسمت عملیـاتی معده همانند عمل جراحی بای پاس معده و کاهش جذب فولات و ویتامـینB۱۲ مـی‌شود رخ دهد؛ بنابراین پزشک معالج حتما مراقب بروز کم‌خونی به‌دنبال اینگونـه اعمال جراحی باشد.
• اعتیـاد بـه الکل کـه سبب بزرگتر شدن گلبولهای قرمز مـی‌شود و گاه کم‌خونی بـه همراه دارد.
• متوترکسات، زیدوودین و دیگر داروهای مـهارکننده تکثیرD.N.A

کم‌خونی ماکروسیتیک مـی‌تواند بـه کم‌خونی مگالوبلاستیک و کم‌خونی ماکروسیتیک غیرمگالوبلاستیک تقسیم شود. چرایی کم‌خونی مگالوبلاستیک درون درجه نخست، نارسائی درون سنتزD.N.Aضمن نگهداری سنتزR.N.A مـی‌باشد کـه سبب محدودیت درون تقسیم سلولهای بنیـادی خونساز مـی‌گردد. کم‌خونی مگالوبلاستیک بیشتر با افزایش شمار لوبهای هسته گلبول سفید(hypersegmentation) نوتروفیل(۶تا۱۰لوب) همراه است. کم‌خونی‌های ماکروسیتیک غیرمگالوبلاستیک بـه علل متفاوتی ایجاد مـی‌شوند (برای نمونـه نبود توازن درون سنتزD.N.Aگلوبین) کـه بیشتر درون الکلیسم بوجود مـی‌آید. افزون بر نشانـه‌ها غیراختصاصی کم‌خونی، شاخص‌های ویژه کمبود ویتامـینB۱۲ شامل نوروپاتی محیطی و ویرانی مرکب تحت حاد نخاع شوکی بهمراه دشواری‌های توازن قسمت خلفی ستون فقرات است. دیگر نشانـه‌ها مشتمل بر زبان قرمز و نرم و التهاب زبان کوچک مـی‌باشد. درمان کم‌خونی بـه علت نقصان ویتامـینB۱۲ به منظور نخستین بار ویلیـام مورفی ابداع شد. وی خون سگها را از بدنشان بیرون مـی‌کرد که تا حالت کم‌خونی درون آن‌ها ایجاد شود سپس مواد غذائی گوناگون بـه آن‌ها مـی‌خوراند که تا ببیند کدام ماده غذائی دوباره سلامتی را بـه آن‌ها برمـی‌گرداند. او کشف کرد خوردن مقدار بسیـار جگر، سبب بهبود بیماری مـی‌شود. سپس جرج ریچارد مـینوت و جرج ویپل کوشش د ماده شفابخش را بـه روش شیمـیائی از جگر استخراج کنند و توانستند ویتامـینB۱۲ را بدست بیـاورند. این سه تن بـه گونـه مشترک پاداش پزشکی نوبل را درون سال۱۹۳۴برنده شدند.

کم‌خونی دوشکلی

وقتی دو علت ایجاد کم‌خونی همزمان عمل کنند همانند ماکروسیتیک هیپوکروم کـه بعلت عفونت انگلی با کرمـهای قلابدار بوجود مـی‌آید، این آلودگی منجر بـه کمبود آهن و ویتامـینB۱۲ یـا اسید فولیک مـی‌شود یـا به‌دنبال تزریق خون بیش از یک شاخص غیرطبیعی گلبول قرمز دیده شود. شواهد دال بر علل انبوه با یک گستره پخش گلبول قرمز(RDW) افزایش یـافته پدیدار مـی‌شود کـه دال بر وجود اندازه گلبول قرمز خیلی بیشتر از اندازه روشن است.

کم‌خونی اجسام هینز

اجسام هینز اجسام غیرطبیعی هستند کـه در اینگونـه بیماری‌ها درون داخل گلبولهای قرمز پایـه‌ریزی مـی‌شوند. این شکل کم‌خونی ممکن هست با مصرف برخی داروها ایجاد شود این بیماری درون گربه نیز با خوردن پیـاز یـا استامـینوفن ایجاد مـی‌شود. محرک بروز این بیماری درون سگ، خوردن پیـاز یـا روی و اسب با خوردن برگ افرای قرمز مـی‌باشد.

کم‌خونی‌های خاص

• کم‌خونی درون نوزادان نارس کـه در نوزادان نارس ۶–۲هفته بعد از زایش ظاهر شده و نتایج بـه علت سرکوب شدن پاسخ اریتروپوئیتین بـه افت مقدار هماتوکریت است.
• کم‌خونی فان کـه یک عارضه ارثی هست که کم‌خونی آپلاستیک و برخی عوارض غیرطبیعی دیگر را سبب مـی‌شود.
• کم‌خونی همولیتیک یک دسته نشانـه‌ها مانند یرقان و افزایش مـیزان لاکتات دهیدروژناز با علل نـهفته انبوه را با خود بـه همراه دارد. این بیماری مـی‌تواند اتوایمـیون، ایمـیون، ژنتیکی یـا دستکاری فیزیکی همانند جراحی قلب باشد. کم‌خونی همولیتیک مـی‌تواند بخاطر کمبود مواد مورد نیـاز خونسازی بـه بروز کم‌خونی مـیکروسیتیک، کم‌خونی نورموکرومـیک یـا بخاطر رهاسازی گلبولهای قرمز نارس درون جریـان خون یک کم‌خونی ماکروسیتیک بینجامد.
• کم‌خونی همولیتیک اتوایمـیون گرم یک نوع کم‌خونی هست که بدن شخص بـه گلبولهای قرمز خودش حمله مـی‌کند کـه در درجه نخست بوسیله IgG انجام مـی‌شود.
• کم‌خونی همولیتیک بواسطه آگلوتینین سرد کـه نخست با دخالت IgM پدیدار مـی‌شود
• اسفروسیتوز ارثی یک آسیب ارثی هست که سبب آسیب دیدگی غشاء گلبولهای قرمز مـی‌شود کـه در برآیند آن سلول جدا شده و بدست طحال نابود مـی‌شود. این امر مایـه کاهش شمار گلبولهای قرمز درون گردش خون شده و در نتیجه کم‌خونی ایجاد مـی‌شود.
• کم‌خونی داسی‌شکل یک بیماری ارثی هست که بعلت وجود ژن هموگلوبینS هموزیگوت ایجاد مـی‌شود.
• کم‌خونی پرنیسیوز یک شکل از کم‌خونی مگالوبلاستیک هست که بـه کمبود ویتامـینB۱۲ بواسطه اختلال درون جذب آن، مربوط مـی‌باشد.
• کم‌خونی مـیلوفیتزیک یک نوع شدید از کم‌خونی هست که بعلت جایگزین شدن مغز استخوان با مواد دیگر همانند تومورها یـا گرانولوماهای بدخیم بوجود مـی‌آید.

پیـامدهای احتمالی

کم‌خونی قابلیت فعالیت‌های بدنی را محدود مـی‌کند. دلیل آن تحمـیل شرایط بی‌هوازی (متابولیسم تخمـیری) بـه ماهیچه‌ها مـی‌باشد. کم‌خونی مـی‌تواند پیـامدهای گوناگونی داشته باشد همانند هیپوکسی (کم اکسیژنی)، ناخن رنگ پریده یـا ناخن سخت شده، رنگ پریدگی، ضعف ایمنی و نبود تحمل سرما و در کودکان احتمال بروز اختلالات رفتاری. کم اکسیژنی برآمده از کم‌خونی مـی‌تواند وضعیت بیماری مزمن قلبی- عروقی را بدتر کند.

کم‌خونی درون دوران بارداری

در ایـالات متحده، ۲۰٪ زنانی کـه در سنین باروری هستند، دچار کم‌خونی مـی‌باشند. اغلب بانوان نشانـه‌های بیماری را بـه فشارهای زندگی روزمره ربط مـی‌دهند. دشواری‌های احتمالی کـه دامن گیر جنین مـی‌شود، زایش زودهنگام (نوزاد نارس)، مرگ داخل رحمـی، پارگی کیسه آب و عفونت مـی‌باشد. زنان بالغ به‌طور متوسط روزی ۲مـیلی‌گرم آهن از دست مـی‌دهند؛ بنابراین یک بانوی باردار حتما مقدار همانندی آهن از راه غذا دریـافت کند که تا کمبود جبران شود. بعلاوه زنان درون دوران بارداری حدود۵۰۰مـیلی‌گرم آهن از دست مـی‌دهند درحالیکه مـیزان از دست رفتن آهن درون عادت ماهانـه۴ تا۱۰۰ مـیلی‌گرم است. پیـامدهای احتمالی به منظور مادر دربرگیرنده نشانـه‌ها قلبی – عروقی، کاهش قدرت بدنی و نیروهای عقلانی، کاهش عملکرد سیستم ایمنی بدن، خستگی، کاهش اندوخته خون محیطی، و افزایش نیـاز بـه تزریق خون درون دوران بعد از زایمان است.

درمان کم‌خونی

درمان‌های متفاوتی به منظور کم‌خونی هست کـه بر پایـه شدت بیماری و عامل ایجاد کننده آن قرار دارد. کمبود آهن بخاطر تهیدستی غذایی درون بالغین فاقد عادت ماهانـه (زنان یـائسه و مردان)، گاهی دیده مـی‌شود. درتشخیص کمبود آهن، لازم هست یک جستجو به منظور علل احتمالی از دست رفتن آهن صورت گیرد همانند خونریزی دستگاه گوارش از زخم‌های گوارشی یـا از سرطان کولون. کمبود آهن خفیف که تا مـیانـه با تجویز آهن بشکل فروس سولفات یـا فروس گلوکونات درمان مـی‌شود. مصرف ویتامـین ث مایـه افزایش جذب آهن مـی‌شود.

تجویز ویتامـین خوراکی(اسید فولیک) یـا تزریقی زیرجلدی سیـانوکوبالامـین (ویتامـین B12)، کمبودهای مربوطه را درمان مـی‌نماید. درون کم‌خونی وابسته بـه بیماری مزمن، کم‌خونی مربوط بـه شیمـی درمانی، یـا یک کم‌خونی مربوط بـه بیماری کلیـه، برخی پزشکان معالج با تجویز پروتئین اریتروپوئیتین نوترکیب کوشش درون تحریک فرآوری گلبول قرمز دارند. در موارد کم‌خونی شدید ویـا خونریزی درون حال پیشرفت، تزریق خون ممکن هست لازم باشد.

تزریق خون به منظور درمان کم‌خونی

پزشکان عموماً مـی‌کوشند حتی المقدور خون به منظور بیمار تجویز نکنند، زیرا عوارض انتقال خون درون بیماران زیـاد است. اصل فیزیولوژیک کاهش دریـافت اکسیژن بواسطه کم‌خونی و عوارض جانبی آن، با این یـافته کـه تزریق خون لزوماً سبب تخفیف عوارض جانبی نمـی‌شود، درون تعادل قرار دارد. در خونریزی حاد و شدید، تزریق خون بیشتر زندگی بخش است. بررسی‌های بالینی کـه راهکار افزایش تزریق خون را با راهکار محافظه کارانـه تزریق خون درون بیمار با کم‌خونی شدید مقایسه کرده‌اند نتوانستند دلیلی پیدا کنند کـه افزایش تزریق خون را توجیـه کند. بعلاوه برخی بررسی‌های گذشته نگر افزایش عوارض جانبی به‌دنبال تزریق گسترده خون را نشان دادند.[۲]

جستارهای وابسته

• مولتیپل مـیلوما
• کم‌خونی آپلاستیک
• سندرم مـیلودیسپلاستیک
• کم‌خونی همولیتیک خود ایمنی
• پیوند مغز استخوان
• سرطان خون

منابع