پرش بـه ناوبری پرش بـه جستجو
مسجدسلیمان - مَیسلیمان-M.I.S کشور ایراناستان خوزستانشـهرستان مسجد سلیمانبخش مرکزینام(های) قدیمـی آساک، پیست دوچرخه سواری در اندیمشک سیماش، پارسوماش،شـهبازسال شـهرشدن 1920مردمجمعیت 213000 درون سال ۱۳۹۵[۱]رشد جمعیت مثبتجغرافیـای طبیعیـارتفاع از سطح دریـا 385 مترآب‌وهوامـیانگین دمای سالانـه -4 درجه زمستان و 45درجه تابستانمـیانگین بارش سالانـه 458روزهای یخبندان سالانـه 10اطلاعات شـهریشـهردار شـهام سلیمانی (شـهردار از دی ماه ۱۳۹۶)ره‌آورد قالی و گلیم بختیـاری، نان تیری، کُنار، کشکپیش‌شماره تلفنی قبل از هم کدسازی: پیست دوچرخه سواری در اندیمشک ۰۶۸۱ بعد از هم کدسازی: ۰۶۱۴۳وبگاه http://masjedsoleyman.irتابلوی خوش‌آمد بـه شـهر
۳۱°۵۶′شمالی ۴۹°۱۸′شرقی / ۳۱٫۹۳°شمالی ۴۹٫۳۰°شرقیمختصات: ۳۱°۵۶′شمالی ۴۹°۱۸′شرقی / ۳۱٫۹۳°شمالی ۴۹٫۳۰°شرقی
مسجدسلیمان شـهری تاریخی درون مـیان کوه‌های زاگرس و از شـهرهای بختیـاری نشین استان خوزستان درون کشور ایران است. پیست دوچرخه سواری در اندیمشک عملیـات استخراج نفت، به منظور نخستین بار درون خاورمـیانـه درون سال ۱۹۰۸ مـیلادی توسط کنسرسیوم دارسی از این شـهر و با چاه شماره یک، درون مـیدان نفتی مسجد سلیمان آغاز گردید.مردم مسجدسلیمان از طوایف گوناگون ایل بزرگ بختیـاری هستند.مسجدسلیمان (پارسوماش)از نخستین شـهرهای پارسی خوزستان مـی باشد[۲]
روستاهای اندیکا و لالی عنبر هفت شـهیدان گلگیر از بخش‌های تابعه اطراف این شـهر بودند؛ کـه در چند سال اخیر بخش‌های اندیکا و لالی بـه شـهرستان تغییر یـافته‌اند. پیست دوچرخه سواری در اندیمشک از دیدنی‌های این شـهر مـی‌توان بـه اولین چاه نفتی درون خاورمـیانـه دامنـه کوه آسماری، تفرجگاه تمبی، گُلگیر، معبد سرمسجد و معبد برد نشانده اشاره کرد. یکی از عوامل ایجاد و گسترش شـهر مسجدسلیمان، اکتشاف نفت درون این منطقه بود.
تاریخچه
مسجدسلیمان را درون دوره تمدن ایلام آساک مـی‌نامـیدند کـه بخشی از منطقه سیماش عیلام تلقی مـی‌شد؛ ولی بعد از حمله آریـایی‌ها و شکست عیلامـیان نام آن بـه «پارسوماش» تغییر پیدا کرد.[۳] درون فاصله اواسط سدهٔ ۹ که تا اوایل سدهٔ ۷ پیش از مـیلاد قومـی آریـایی بـه نام «پارسوا» از دامنـه‌های شمال غربی زاگرس و کوه‌های بختیـاری بـه جلگه خوزستان فرود آمدند و مسجدسلیمان کنونی از جمله مناطقی بود کـه در آن سکنی گزیدند. این قوم نیمـه بدوی کـه متکی بر معیشت شبانی و به ویژه تربیت اسب بودند، بعد از آشنایی با کشاورزی و ترک کوچ‌نشینی، درون نواحی کوهپایـه‌ای جلگه، شـهر تازه‌ای بنا نـهادند و آن را بـه یـاد سرزمـین گذشته خود کـه «پارسوا» نام داشت، «پارسوماش» خواندند.در شمال شرقی مسجدسلیمان بر روی تپه‌ای باستانی بنام سرمسجد آتشکده‌ای مربوط بـه آن دوران وجود دارد کـه پروفسور گیرشمن باستان‌شناس فرانسوی این آتشکده را مربوط بـه دوران پارس‌ها مـی‌داند و آن را زادگاه چیش پش اول هخا جد کوروش بزرگ مـی‌داند. مسجدسلیمان را درون قدیم سرمسجد مـی‌نامـیدند و علت آن وجود این آتشکدهٔ باستانی بود. درون زمان حمله اعراب تازی‌ها مـی‌خواستند کـه آن را از بین ببرند اما ایرانیـان بـه دروغ بـه آن‌ها گفتند کـه این معبد ساخت سلیمان نبی مـی‌باشد و چون سلیمان بسیـار مورد احترام اعراب بود آن‌ها از این عمل سر باز زدند. درون سال ۱۳۰۳ هجری شمسی هنگام بازدید رضاخان از سرمسجد وقتی کـه او این ماجرا را شنید دستور بـه تغییر نام سرمسجد بـه مسجدسلیمان داد و بدین ترتیب درون سال ۱۳۰۵ و به تصویب مجلس شورای ملی نام مسجدسلیمان را بر این شـهر نـهادند.
اعتقاد ایرانیـان بـه آتش بـه عنوان نمادی از اهورامزدا و جوشش روغن مقدس قابل اشتعال بر سطح زمـین درون شـهر پارسوماش باعث شد که تا این شـهر دارای آتشکده‌های همـیشـه جاویدان شده و بنابراین شـهر از لحاظ مذهبی نیز بـه شدت اهمـیت یـافت، بـه گونـه‌ای کـه آتش این آتشکده که تا زمان «هارون الرشید» نیز روشن بود.
اهمـیت مذهبی و اعتقادات مردم بـه پاک و مقدس بودن این شـهر بـه حدی زیـاد گردید کـه حتی بعد از ورود اسلام، ایرانیـان به منظور زیـارت بـه این شـهر مراجعه مـی‌نمودند؛ لذا هویت مذهبی آن مانند دیگر اماکن مقدس همچنان باقی‌مانده و نام «مسجدسلیمان» نیز درون همـین راستا بر آن اطلاق گردید. اما حتی این نامگذاری از غروب اولیـه شـهر درون زمان هارون جلوگیری نکرد.
کشف نفت
طلوع دوبارهٔ مسجدسلیمان، بعد از گذشت چندین سده درون ۴ بامداد ۵ خرداد ۱۲۸۷ هجری شمسی (۱۹۰۸مـیلادی) با فوران نفت از مـیدان نفتی نمره‌یک درون مـیانـه مسجدسلیمان کنونی آغاز گردید. فورانی کـه حیـات اقتصادی و اجتماعی مسجدسلیمان و بعد ایران را دگرگون کرد. بعد از کشف و فوران نفت درون مسجدسلیمان با دخالت دولت انگلیس، شرکت سندیکای امتیـازات، متعلق بـه ویلیـام نادارسی بـه شرکت «نفت ایران و انگلیس» تبدیل شد.
با اتمام خط لوله مسجدسلیمان بـه آبادان از ۱۹۱۲ مـیلادی حیـات مجدد مسجدسلیمان آغاز شد. استخراج نفت کـه در این سال ۴۳ هزار تن بود که تا آخر جنگ اول جهانی بـه سالیـانـه ۱ مـیلیون تن و تا ۱۹۲۵ مـیلادی بـه بیش از ۴ مـیلیون تن درون سال رسید.مسجدسلیمان که تا سال ۱۹۲۸ مـیلادی تنـها منبع استخراج نفت ایران بود که تا در این سال درون مـیدان نفتی عظیم هفتگل نیز فوران نفت آغاز و مسجدسلیمان درون تولید نفت از انحصار خارج شد. اما تولید درون منطقه همچنان افزایش یـافت به‌طوری‌که درون سال ۱۳۱۴ ه.ش (۱۹۳۵مـیلادی) اوج تولید درون سراسر بهره‌برداری (۱۲۷ هزار بشکه درون روز) رسید. بعد از اُفتی کوتاه درون تولید نفت بـه علت ملی شدن این صنعت درون ایران (۱۳۳۳–۱۳۳۰) بـه دلیل برنامـه شرکت نفت ایران و انگلیس و دولت انگلیس بار دیگر استخراج نفت افزون شد کـه تا سال ۱۳۴۵ کمابیش ثابت بود. اما از این سال بـه بعد تولید نفت بـه سرعت کاهش یـافت و بعد از بسته شدن چاه‌ها درون سالهای ۱۳۵۹ و ۱۳۶۰ تولید سالیـانـه آن بـه حدود تولید روزانـه درون گذشته محدود گشت. دلیل کم شدن تولید نفت این بود کـه بعد از حدود ۷۰ سال بهره‌برداری مداوم ۹۸٪ از مقدار نفت قابل حصول بـه صورت طبیعی از منطقه استخراج شد و از آنجا کـه بهره‌برداری از سایر مـیدانـهای نفتی بـه ویژه مـیدان‌های نفتی مرزی از اولویت برخوردار گردید، استخراج نفت درون مسجدسلیمان کـه مـی‌بایست با تزریق آب یـا گاز انجام پذیرد و این خود نیز مشکلاتی را بـه دنبال دارد، متوقف شد.
چاه نفت شماره یک خاورمـیانـه و نخستین اکتشاف نفت
در تاریخ ۲۸ ماه مـه سال ۱۹۰۱ مـیلادی، درون زمان سلطنت مظفرالدین شاه قاجار، ویلیـام نادارسی، تاجر بزرگ طلا درون انگلستان امتیـاز کشف نفت ایران را از آن خود کرد و برای این منظور جورج برنارد رینولدز را کـه تجربیـاتی درون زمـینـه حفاری نفت درون مناطق نفت خیز سوماترا را داشت، به منظور اکتشاف و استخراج نفت بـه استخدام خود درآورد. رینولدز درون پایـان سال ۱۹۰۲ مـیلادی عملیـات حفاری اولین چاه درون چاه سرخ واقع درون قصر شیرین و همچنین شاردین درون رامـهرمز را آغاز کرد و هم‌زمان مقدمات حفاری درون منطقه نفتون مسجدسلیمان را مـهیـا ساخت.
پس از دو سال حفاری درون شاردین، گروه رینولدز بـه این نتیجه رسیدند کـه در این نقطه نمـی‌توانند بـه نفت برسند. سرمایـه شرکت کـه در انگلیس تشکیل شده بود که تا در ایران بـه نفت دست یـابد. بـه علت طولانی شدن کار، دوره حفاری بـه پایـان خود مـی‌رسید و ویلیـام نادارسی کـه از پیدا شدن نفت درون این سرزمـین قطع امـید کرده بود طی تلگرافی از رینولدز خواست که تا حفاری را تعطیل کند. اما علائم موجود و وجود آتشگاه و نیز حوضچه‌ای کـه خود بـه خود قیر از آن مـی‌جوشید و یـادداشت‌های مورخین و باستان شناسان کـه تصریح کرده بودند درون ناحیـه نفتون نفت فراوان بـه دست مـی‌آید، سرمـهندس رینولدز را کـه از مدتی پیش درون آنجا بـه کار حفاری مشغول بود، امـیدوار کرد و به همـین علت وسائل و تجهیزات را بـه منطقه نفتون درون مسجد سلیمان منتقل د و در پایـان ماه ژانویـه سال ۱۹۰۸ مـیلادی حفاری چاه شماره یک این شـهر آغاز شد. گفته مـی‌شود تلگراف بـه دست رینولدز رسیده بود اما چندان بـه مسجدسلیمان اعتماد داشت کـه ترجیح داد بدان اعتنایی نکرده و به کار خود ادامـه دهد. سرانجام درون حالیکه اعضای گروه درون اوج ناامـیدی بـه سر مـی‌بردند، درون ساعت چهار صبح روز پنجم خرداد ماه ۱۲۸۷ خورشیدی برابر با ۲۶ ماه مـه ۱۹۰۸ مـیلادی، مته حفاری از ضخامت زمـینی بـه قطر ۳۰۰ متر عبور کرد و آخرین ضربه خود را بـه صخره عظیمـی کـه روی منبع نفت قرار داشت فرود آورد، درون نتیجه درون عمق ۱۱۸۰ پا (۳۶۰ متری) نفت با فشار زیـادی که تا ۵۰ پا (۱۵ متر) بالاتر از نوک دکل حفاری فوران کرد و کارگران را درون خود غرقه ساخت. بدین ترتیب فصل جدیدی درون تاریخ کشور رخ داد و ایران بـه جمع کشورهای نفت خیز جهان پیوست.
این اتفاق، کـه نخستین اکتشاف نفت درون خاورمـیانـه به‌شمار مـی‌رفت، حیـات اقتصادی و اجتماعی مسجد سلیمان و ایران را دگرگون کرد، چنان‌که از این چاه روزانـه ۳۶۰۰۰ لیتر (معادل ۸۰۰۰ گالن) نفت استخراج مـی‌شد و بعدها درون این شـهر حداقل ۳۰۰ چاه نفت حفر شد. این شـهرک باستانی بـه یک شـهر مدرن و پر رونق بدل شد و جمعیت آن افزایش یـافت و خانـه‌ها و محله‌های جدید به منظور کارکنان شرکت نفت از مدیران ارشد گرفته که تا کارگران ساخته شد.
مسجدسلیمان شـهر اولین‌ها
یکی از نامـهایی کـه به این شـهر اطلاق مـی‌شود، شـهر اولین هاست؛ کـه دلیل این نامگذاری هم ورود بسیـاری از امکانات، دستگاه‌ها، کارخانجات ایران به منظور اولین بار درون این شـهر بوده‌است. درون جدول زیر لیست تعدادی از ده‌ها اولینـهای مسجدسلیمان آمده‌است:
ردیف عنوان توضیحات ۱ اولین چاه نفت ایران و خاورمـیانـه در تاریخ ۵ خرداد ۱۲۸۷ درون مسجدسلیمان بـه نفت رسید. ۲ اولین کارخانـه گوگردسازی درون ایران و خاورمـیانـه درسال ۱۲۹۱ درون منطقه بی بیـان این شـهر احداث شد و هم اکنون بـه عنوان موزه نفت توسط شرکت بهره‌برداری نفت و گاز مسجدسلیمان نگهداری مـی‌شود. ۳ اولین تصفیـه خانـه آب کشور در سال ۱۲۹۷ درون منطقه تل بزان احداث شد کـه آب شرب مورد نیـاز منازل کارکنان انگلیسی و خانواده‌شان را تأمـین مـی‌کرد. ۴ اولین کارخانـه تولید برق درون ایران و خاورمـیانـه در منطقه تمبی و در جوار سدی تفریحی بر روی رودخانـه‌ای با این نام احداث شد و کار برق‌رسانی بـه تأسیسات نفتی را انجام مـی‌داد. ۵ اولین راه آهن درون ایران به طول ۵۵ کیلومتر از مسیر درب‌خزینـه درون راه اهواز که تا مسجدسلیمان جهت تسهیل نمودن امر جابجایی وسایل حفاری و دیگ بخار احداث شد. ۶ اولین فرودگاه درون ایران پس از انتشار خبر کشف نفت درون این شـهر یک تیم ارشد تحقیقاتی جهت انجام کارهای نقشـه‌برداری و تحقیقاتی خود بـه وسیله هواپیما عازم این شـهر شدند که تا بدینوسیله مقدمات اولین فرود هواپیما درون این شـهر و ساخت اولین فرودگاه آغاز شود. این فرودگاه هم اکنون با نام فرودگاه شـهید آسیـایی درون خدمت هواپیمایی نیروی زمـینی ارتش (هوانیروز) مـی‌باشد. ۷ اولین و مجهزترین بیمارستان کشور ۸ اولین و مجهزترین آزمایشگاه طبی درون کشور ۹ اولین کارخانـه شیر پاستوریزه درون کشور ۱۰ اولین واحد نوشابه‌سازی درون کشور ۱۱ اولین کلوب تفریحی با نام باشگاه مرکزی کـه در سال ۱۲۹۸ درون این شـهر ایجاد شد و شامل امکاناتی از قبیل: سینما، استخرهای شنا، بولینگ، زمـین‌های تنیس، مـیزهای بیلیـارد و پینگ پنگ و سالن فوتبال و مـهمانسرا مـی‌باشد و هم اکنون بعد از گذشت نزدیک بـه یک قرن بـه فعالیت خود ادامـه مـی‌دهد. ۱۲ اولین پیست و تیم دوچرخه سواری ۱۳ اولین باشگاه گلف بانوان ۱۴ اولین باشگاه گلف در منطقه گلف بین محلات کلگه و بی بیـان قراردارد و هم اکنون جزو مجهزترین باشگاه‌های گلف ایران مـی‌باشد. همچنین محل استراحت بازیکنان تیم فوتبال نفت مسجدسلیمان درون مـهمانسرای این باشگاه مـی‌باشد. ۱۵ اولین استخر شنا درون ایران در محل باشگاه مرکزی قراردارد و اولین استخر مدرن ایران به‌شمار مـی‌آید کـه قهرمانان زیـادی را بـه ایران و آسیـا معرفی کرده‌است. ۱۶ اولین باشگاه‌های ورزشی از جمله باشگاه والیبال، پینگ پنگ؛ گلف، شنا، فوتبال، راگبی. ۱۷ اولین باشگاه سوارکاری درون کشور ۱۸ اولین باشگاه اسکواش درون کشور ۱۹ اولین پالایشگاه نفت درون ایران و خاورمـیانـه در کنار کارخانـه گوگردسازی بی بیـان احداث شد و محل تصفیـه نفت خام درون خاورمـیانـه بود. ۲۰ اولین واحد بهره‌برداری نفت درون ایران و خاورمـیانـه بنام شرکت نفت ایران و انگلیس کـه کار بهره‌برداری نفت را انجام مـی‌داد. ۲۱ اولین کارخانـه گچ درون کشور ۲۲ اولین زمـین فوتبال رسمـی درون ایران و خاورمـیانـه زمـین فوتبال مـیدان کـه هم اکنون با عنوان ورزشگاه شـهید بهنام محمدی درون اختیـار تیم فوتبال نفت مسجدسلیمان مـی‌باشد. ۲۳ اولین و مجهزترین بیمارستان کشور ۲۴ اولین و بلندترین پل فلزی ایران و خاورمـیانـه بیش از صد سال پیش بر روی رودخانـه تمبی احداث شد. ۲۵ اولین فرستنده خصوصی درون ایران و خاورمـیانـه با نام رادیو نفتون. ۲۶ اولین تله کابین درون کشور و خاورمـیانـه ۲۷ اولین شـهر صنعتی درون ایران ۲۸ اولین موزه زمـینشناسیجغرافیـا
موقعیت جغرافیـایی
شـهرستان مسجدسلیمان از دید جغرافیـایی درون درازای جغرافیـایی ۴۸ درجه و ۲۴ دقیقه خاوری و پهنای جغرافیـایی ۳۱٫۹۳ درجه و ۴۹٫۳۰ دقیقه شمالی گسترده شده‌است و بلندای آن از روی دریـا ۳۷۲ متر مـی‌باشد.
اقلیم
شـهرستان مسجدسلیمان مانند بیشتر شـهرهای خوزستان دارای آب و هوای گرم و نسبتاً خشک مـی‌باشد و تابستانی گرم و زمستانی مدیترانـه‌ای دارد. مـیانگین بارش سالانـه باران بالای ۴۰۰ مـیلی‌متر و مـیانگین دما کمتر از -۴ درجه سانتی‌گراد درون زمستان و بیش از ۵۰ درجه سانتی‌گراد درون تابستان مـی‌باشد.
آب و هوای مسجدسلیمانژانویـه فوریـه مارس آوریل مـــــه ژوئـن ژوئیـه اوت سپتامبر اکتبـر نوامبر دسامبر سـال
گرم‌ترین
C° ۲۳ ۳۰ ۳۲ ۳۷ ۴۷ ۴۸ ۴۸ ۴۵ ۴۵ ۴۰ ۳۳ ۲۶ ۴۸
مـیانگین گرم‌ترین‌ها
C° ۱۴ ۱۸ ۲۲ ۲۸ ۳۶ ۴۱ ۴۳ ۴۲ ۴۰ ۳۲ ۲۴ ۱۷ ۳۰
مـیانگین سردترین‌ها
C° ۷ ۸ ۱۲ ۱۷ ۲۳ ۲۷ ۲۸ ۲۸ ۲۴ ۱۸ ۱۱ ۹ ۱۸
سردترین
C° -۳ -۲ -۲ ۶ ۱۲ ۱۷ ۲۰ ۱۶ ۱۲ ۵ --- -۲ -۴
بارش
mm ۷ ۶ ۵ ۳ ۱ --- --- --- ۱ ۱ ۲ ۶ ۳۲
رودخانـه‌ها
مـهمترین رودخانـه مسجدسلیمان، رود کارون مـی‌باشد کـه از کوه‌های زاگرس سرچشمـه مـی‌گیرد و پس از عبور از سدهای شـهید عباسپور و مسجدسلیمان از کنار شـهر مـی‌گذرد. همچنین رودخانـه تمبی درون جنوب شـهر وجود دارد کـه در ساحل رودخانـه پارک‌ها و تفریحگاه‌هایی ساخته شده کـه از جاذبه‌های گردشگری شـهر به‌شمار مـی‌روند.
کوه‌ها
بلندترین ارتفاعات استان خوزستان درون شـهرستان مسجدسلیمان قرار دارد. این ارتفاعات درون مناطق شمال و شمال شرقی شـهرستان و در منطقه توریستی اندیکا واقع شده‌اند. مرتفع‌ترین قله درون محدوده شـهرستان مسجدسلیمان، کوه کینو با ارتفاع ۳۷۱۰ متر است. دیگر کوه‌های بلند مسجدسلیمان عبارتند از لیله، تاراز، منار، دلا، آلا، ادیو، شوه، لندر، دلی و آسماری.
جاذبه‌های دیدنی
آثار باستانی
- معبد سرمسجد: آتشکده‌ای قدیمـی هست که مربوط بـه دوران پارس‌ها درون شمال شرقی شـهر مسجدسلیمان درون یکی از قدیمـی‌ترین محلات آن بـه همـین نام (سرمسجد) قرار دارد.
- معبد بردنشانده: تخته سنگ و پلکانی درون ۱۰ کیلومتری شـهر و درجاده سد مسجدسلیمان، مربوط بـه دوران هخاان کـه دارای یک آتشکدهٔ قدیمـی مـی‌باشد.
- تپه باستانی کلگه زرین: تپه‌ای باستانی درون جنوب شـهر و در قدیمـی‌ترین محلات آن بـه همـین نام (کلگه) کـه در آن آثار باستانی و مجسمات و سنگ نبشته‌های زیـادی کشف شده‌است.
- تپه باستانی گلگیر: شـهری باستانی درون منطقه‌ای بـه همـین نام کـه در ۳۰ کیلومتری جنوب شـهر قرار دارد.
جاذبه‌های مذهبی
- قدمگاه رضا: زیـارتگاهی درون مـیان کوه‌هایی درون منطقه تمبی کـه گفتنی هست آن هنگام ورود بـه ایران از آن مکان عبور کرده‌اند.
- بی‌بی زهرا: درون ۲ کیلومتری جنوب شـهر درون بلوار محمدی درون مسیر تمبی قرار دارد.
- هفت شـهیدان: آرامگاهی کـه گفته مـی‌شود از خاندان پیـامبر بوده‌اند. این آرامگاه بـه سبک معماری دوران قاجار ساخته شده‌است.
- سقاخانـه ابوالفضل: سقاخانـه‌ای قدیمـی مربوط بـه دوران قاجار مـی‌باشد کـه در محله کلگه درون کنار کاروانسرای قدیمـی آن قرار دارد.
- بی‌بی بطولی: درون ابتدای ورودی شـهر درون مسیر اهواز قرار دارد.
- آرامگاه شـهدای گمنام: مربوط بـه قبر شـهید ۱۳ ساله دوران دفاع مقدس بهنام محمدی و ۶ شـهید گمنام دیگر درابتدای ورودی شـهر واقع شده‌است.
موزه‌ها
- موزه نفت مسجدسلیمان: مربوط بـه آثار و وسایل قدیمـی دوران کشف نفت درون این شـهر مـی‌باشد. همچنین انواع و اقسام نفت‌های کشف شده درون آن با مشخصات کامل مـی‌باشد کـه در منطقه بی‌بیـان درون اولین پالایشگاه نفت ایران و خاورمـیانـه واقع شده‌است.
- موزه مردم شناسی مسجدسلیمان: درون منطقه کلگه درون کنار تپهٔ باستانی کلگه زرین واقع شده است؛ کـه آثار مختلف درون مورد قومـیتهای مختلف کشورمان از جمله لباس، فرهنگ و صنایع دستی درون آن وجود دارد.
مناطق نمونـه گردشگری و طبیعی
- منطقه نمونـه گردشگری تاراز: دارای قلّه‌ای برف‌گیر و جنگل‌های انبوه بلوط مـی‌باشد و مرز بین خوزستان و چهارمحال بختیـاری را تشکیل مـی‌دهد. درون فصول سرد سال و با بارش اولین برف، این منطقه پذیرای مردم مشتاق بـه ورزش‌های زمستانی از اغلب نقاط استان خوزستان است.
- روستای سوسن سرخاب: از زیباترین روستاهای خوزستان و در ۱۰۰ کیلومتری شمال شـهر مسجدسلیمان و در دل کوه‌ها و جنگل‌های زاگرس واقع شده و دارای چندین رودخانـه و آبشارها و باغ‌های زیبا است.
- منطقهٔ حفاظت شده شیمبار: این دشت دارای یک تالاب بزرگ و همچنین تاکستان‌های وحشی هست و همـه ساله خصوصاً درون اواخر زمستان و نوروز بـه دلیل آب و هوای مطبوعش و همچنین طبیعت دلنوازش پذیرای مـهمانان زیـادی مـی‌باشد. آبشار بلند و زیبایی بـه نام آب شلا درون این منطقه وجود دارد کـه برای رسیدن بـه آن نیـاز بـه اندکی کوه پیمایی است.
- پارک جنگلی و سد تفریحی تِمبی: پارک جنگلی درون کنار رودخانـه‌ای بـه همـین نام قرار دارد، بر روی این رودخانـه سدی کوچک ساخته شده کـه محل احداث اولین کارخانـهٔ برق ایران و خاورمـیانـه مـی‌باشد. همچنین پشت این سد دریـاچه‌ای قراردارد کـه امکان قایق سواری و شنا درون آن وجود دارد.
- جزیره کوشک: واقع درون دریـاچهٔ سد شـهید عباسپور درون بخش اندیکا، کـه بزرگترین دریـاچه آب شیرین کشور مـی‌باشد و دارای حدود ۳۰۰ اتاق درون ویلاهای خود مـی‌باشد.
- چشمـه‌های آب گرم گُلگیر: بـه دلیل وجود گوگرد درون کوه‌های این منطقه از دل آن‌ها چشمـه‌هایی بیرون مـی‌آید کـه آب آن درون زمستان نیز گرم بوده و خواص درمانی بسیـاری دارد.
- تنگه لیموها: تنگه یـا شکافی بین کوه‌های پشت سد شـهید عباسپور کـه مملو از درختان لیمو مـی‌باشد و همچنین یک غار زیبا درون انتهای تنگه وجود دارد کـه چشمـه‌ای جوشان درون مـیان آن است.
- چم آسیـاب: درون ۵ کیلومتری مسجدسلیمان و ابتدای جاده اندیکا منطقه چم آسیـاب قرار دارد. درون انتهای جادهٔ روستا چشمـه‌ای زیبا و آبشاری کوچک قرار دارد کـه در فصول زمستان و اوایل بهار پذیرای گردشگران و مـیهمانان نوروزی است. نـهر بوجود آمده درون زیر آبشار به منظور افراد آشنا با فنون شنا مکانی مناسب به منظور گذراندن اوقات فراغت است.
سایر اماکن تفریحی و گردشگری
- مدرسه انگلیسی‌ها: درون منطقه هشت بنگله این شـهر واقع شده‌است کـه محل تحصیل فرزندان کارکنان انگلیسی درون دوران کشف نفت بود.
- کلیسای نمره چهل: درون محله نمره چهل واقع شده‌است و محل عبادت ارامنـهٔ قدیمـی کـه در مسجدسلیمان زندگی مـی‌د بود.
- چاه نفت شماره یک: نخستین چاه نفت ایران و خاورمـیانـه کـه درسال ۱۲۸۷ بـه نفت رسید.
- قبرستان خارجی‌ها: قبور خارجیـهای ساکن مسجدسلیمان مربوط بـه ۱۰۰ سال پیش که تا قبل از انقلاب مـی‌باشد درون ابتدای شـهر قرار دارد.
- باشگاه مرکزی: اولین و مجهزترین باشگاه تفریحی کشور مـی‌باشد کـه در حدود ۱۰۰ سال پیش تأسیس شد و شامل سینما، استخر شنا، زمـین تنیس، پینگ پنگ، بولینگ، بیلیـارد، سالن فوتبال و مـهمانسرا مـی‌باشد.
سینما
اولین بار نمایش فیلم به منظور عموم مردم درون کشور ایران درون این شـهر اتفاق افتاد. این شـهر هم‌اکنون دارای ۴ سینمای قدیمـی مـی‌باشد کـه ۱ سینما تمام فعال، ۲ سینما نیمـه فعال و ۱ سینما تعطیل هستند.
- سینما باشگاه مرکزی: درون کلوب تفریحی بـه همـین نام قرار دارد و قدیمـی‌ترین سینمای کشور مـی‌باشد؛ کـه البته درون حال حاضر جهت مناسبت‌های خاص ویژه خانواده شرکت بهره‌برداری نفت و گاز مسجدسلیمان قابل استفاده مـی‌باشد.
- سینما فرهنگ: ویژه کارکنان آموزش و پرورش و خانواده‌شان درون محل نمره چهل درون کانون پرورشی شـهید رجایی قرار دارد.
- سینما هلال: تنـها سینمای شـهر کـه استفاده از آن به منظور عموم آزاد است. این سینما قبل از انقلاب متعلق بـه پدر مـهران عبدشاه مدیر و مجری شبکه تلویزیونی IPN بود.
- سینما آلی پور: کـه بعد از انقلاب تعطیل شد.
هتل‌ها و مراکز اقامتی
مسجدسلیمان دارای دو هتل ۳ ستاره است. بـه علاوه آن؛ خود شرکت نفت دارای مـهمانسراهای ویژه‌ای جهت مـهمانان خود مـی‌باشد، همچنین درون روبروی ترمـینال مسافربری ولیعصر یک شرکت خصوصی درون حال ساخت یک هتل ۴ستاره مـی‌باشد.
- هتل جهانگردی: واقع درون پنج بنگله روبروی پارک شکوفه‌ها.
- هتل فرهیختگان: درون ابتدای شـهر قرار دارد و زیر نظر دانشگاه آزاد اسلامـی فعالیت مـی‌کند.
- مـهمانسرای والفجر: متعلق بـه شرکت نفت کـه در گذشته محل استفاده خاندان پهلوی هنگام سفرهای زمستانی و نوروزی خود بـه مسجدسلیمان بوده و در حال حاضر مختص مـهمانان درجه یک شرکت بهره‌برداری نفت و گاز مسجدسلیمان مـی‌باشد.
- مـهمانسراهای نفت ۱ و نفت ۲: متعلق بـه شرکت نفت کـه اولی درون منطقه گلف و ویژه بازیکنان تیم فوتبال نفت مسجدسلیمان و خانواده‌شان مـی‌باشد و دومـی درون چهارراه بهداری نبش کوچه نرس هاستل قرار دارد و ویژه مـهمانان شرکت نفت خصوصاً کارکنان غیربومـی و مأمور از نقاط دیگر شـهر مـی‌باشد. این مـهمانسراها دارای امکانات متنوعی از قبیل مـیز پینگ پنگ، بیلیـارد، بویلینگ، کلوب تفریحی هستند.
معماری
برخی ساختمان‌های مسجدسلیمان کـه در دوره فعالیت شرکت نفت ایران و انگلیس ساخته شده‌اند سبک معماری انگلیسی داشته کـه اغلب درون اثر گسترش و نوسازی درون شـهر تخریب شده‌اند. بخش‌هایی از آن هنوز بـه نام‌های انگلیسی آن دوره مانند منطقه کمپ کرسنت و اسکاچ کرسنت و کمـیککرسنت (Chemic Lab) معروف است.
محله‌های مسجدسلیمان
محدودهٔ مسجدسلیمان ناهموار و دارای پستی و بلندیـهای زیـادی است. شرکت نفت منازل و ادارات خود رادر نقاط مناسبتر احداث کرده و به همـین دلیل محله‌های این شـهر ازهم فاصله داشتند. درون سالهای اخیر بـه دلیل رشد جمعیت شـهر و عدم کنترل اولیـه‌ای کـه بر ساخت و ساز وجود داشت، فاصلهٔ بین محلات کم شده و در بسیـاری جاها، کاملاً بـه هم چسبیده هستند.
وجه تسمـیهٔ محله‌ها
نام محلات بیشتر از نام چاه‌های نفت یـا ادارات شرکت نفت گرفته شده‌است؛ مانند نمره یک کـه از نام چاه شمارهٔ یک گرفته شده‌است. بسیـار از محله‌ها بـه همـین ترتیب بـه یک نمره خوانده مـی‌شوند کـه بیشترین آن نمره چهل است. اسم برخی محلات هم از نام طوایفی گرفته شده کـه برای اولین بار درون آنجا سکنی گزیده‌اند؛ مانند مال‌جونکی.[۵] برخی جاها هم افرادی کـه از شـهرهای دیگر به منظور کار بـه مسجدسلیمان آمده بودند، درون کنار هم اقامت کرده و خانـه ساخته‌اند؛ مانند لین‌اصفهانی‌ها یـا محل اقامت کارکنان خارجی شاغل درون شرکت نفت مانند لین هندی‌ها.
نام محله‌ها
باشگاه مرکزی:ورودی مسجدسلیمان
- سرمسجد (به سکون ر): این محله بـه علت آثار باستانی[۶] کـه روی تپه‌ای بالای آن وجود دارد و منسوب بـه سلیمان است، سرمسجد نامـیده شد. نامگذاری مسجدسلیمان درون دیماه ۱۳۰۳ شمسی هم بـه علت همـین آثار مـی‌باشد.[۷]
- نمره‌یک: مرکز شـهر مسجدسلیمان هست و بـه علت وجود «چاه شماره یک» (اولین چاه نفت ایران-خاورمـیانـه) درون این محله، بـه این نام معروف شد.
- کلگه: بـه علت وجود تپه‌ای باستانی بـه نام «کلگه زرین» یـا کلگه زری، کلگه نامـیده شده و از اولین محله های هست که قدمت باستانی دارد و در تشکیل شـهر مسجد سلیمان سهم بسزایی داشته است.
- هوانیروز
- تلخاب (به فتح ت)
- نفتک (به فتح ت)
- باغ چشمـه‌علی (به سکون ه)
- باشگاه سوارکاران
- چهاربیشـه
- نصیرآباد
- کولرشاپ Cooler Shop: نام خود را ازیکی از ادارات شرکت نفت گرفته‌است.[۸]
- ریل وی یـا Rail Way: بـه خاطر وجود یکی از ایستگاه‌های قطار درون این محله بـه این اسم نامـیده شده‌است.
- بازار چشمـه‌علی (به سکون ه): درون گذشته چشمـه‌ای با همـین نام درون این محله وجود داشته‌است.[۹] همچنین بازارچه قدیمـی درون این محله احداث شد کـه از رونق خوبی برخوردار بود و اکثر ساکنان محلات شمالی شـهر به منظور تهیـه مایحتاج خود بـه آنجا مـی‌رفتند. با زار چشمـه علی بعلت وجود چندین مدرسه قدیمـی، شعبه قدیمـی بانک ملی، زبانکده، بهداری، کودکستان، بازارچه، باشگاه، پارک جنگلی و خانـه‌های سازمانی نفت و ارتش، از قدیم یکی از امن‌ترین و بهترین محلات شـهر بوده‌است.
- لین اصفهانی‌ها (بهر ل و سکون ی - LANE)
- محله حسین قصاب (مال گندلی‌ها - بـه فتح گ، سکون ن، و فتح د): کـه در دوران حکومت محمدرضا شاه پهلوی بـه کوی کاوه مشـهور بوده‌است و هنوز درون فیش‌های آب و برق نام کوی کاوه نوشته مـی‌شود و نام‌های پیش گفته فقط جنبه شفاهی دارند.
- لین هندی‌ها: درابتدا محل اقامت کارکنان هندی بوده و اکنون کاملاً از بین رفته‌است.
- دره گلگیریـها (به ضم گ اول)
- مال جونکی (به سکون ل)
- سرکوره‌ها (کوی شـهید ) کـه بعلت وجود معدن گچ و کوره‌های گچ پزی بـه این اسم نامگذاری شد.
- مال شنبه (کوی شـهید لرستانی - بـه سکون ل)
- پنج بنگله (به فتح ب، سکون ن و گ ور ل)
- هشت بنگله (بنگله بـه خانـه‌های ویلایی لوکارمندان عمدتاً خارجی شرکت نفت کـه به همراه خانواده هایشان درون آن‌ها زندگی مـی‌د، گفته مـی‌شود)
- شاه‌نشین (به سکون ه)
- مال‌کریم (به سکون ل)
- نمره یـازده
- دره‌اشکفت: محلی‌ها آن را دراشکفت (به فتح د،ر ر، سکون ش، و ضم ک) مـی‌خوانند. اشکفت درون گویش بختیـاری بـه معنی غار است.
- نمره‌دو
- پانسیون خیـام
- سی برنج (C.Branch) بـه معنی بخش C یـا منطقهٔ C.
- کمپ کرسنت (Camp Crescent) کـه کرسنت بـه معنی تپه یـا قله مـی‌باشد. (نام کمپی کـه روی تپه ساخته شده)
- اسکاچ کرسنت (ُScotch Crescent)
- کمـیککرسنت Chemic Lab: منطقه‌ای کـه آزمایشگاه شیمـیایی نفت درون آن احداث شده بود.
- نفتون
- پشت‌برج (بهر ت)
- باغ ملی (به سکون غ)
- افرمبی (به فتح الف و ر): محله‌ای کـه پشت گاراژ شرکت نفت، بین باغ ملی و محلهٔ پشت برج قرار دارد. درون گذشته درون این محله اداره‌ای با نام ادارهٔ تعمـیرات راه و ساختمان منطقه وجود داشته‌است. نام انگلیسی این اداره Field Road Maintenance And Building بوده و حروف اول نام این اداره (F. R. M. B) است. انگلیسی‌ها درون آن زمان نام این اداره را بـه صورت خلاصه یعنی (اف، آر، ام، بی) و با سرعت اِفرَمبی تلفظ مـی‌د. این نام، بعدها درون گویش محلی بـه افرمبی تغییر کرد.[۱۰]
- مـین آفیس (بهر م، سکون ی و ن): اداره مرکزی شرکت نفت (Main Office)
- سبزآباد: این محله درون مرکز شـهر مسجدسلیمان قرار دارد و قسمتی از محلهٔ نمره چهل مـی‌باشد. یکی از محلات قدیمـی مـی‌باشد کـه در حال حاضر هنرستان شبانـه‌روزی کار و دانش امـیرکبیر کـه در گذشته دانشسرای تربیت معلم بود و قبل از انقلاب هم دبیرستانی مخصوص ادبیـات بود و در گذشته بزرگترین هنرستان غرب کشور بود کـه افراد از شـهرها و استان‌های مختلف کشور درون این مکان تحصیل کرده و آموزش دیده‌اند. درون حال حاضر قسمتی از این هنرستان بـه کتابخانـه عمومـی شـهید بهنام محمدی تبدیل شده‌است.
- نمره‌چهل
- پشت کوه
- دره‌خرسان
- بازار شوشتری‌ها
- درهٔ سوکیـاس
- نمره‌هشت
- بی‌بی یـان (جمع بی‌بی):که درون گذشته بسیـاری از کارخانـه‌ها و پالایشگاه‌ها درون آن فعالیت مـی‌د
- ظلم آباد
- مرغ آباد
- شیخ‌آباد
- شالوا
- لین فرهنگیـان
- مال بالا عیدی مختار
- چهارراه خانعلی طاهری
- خواجه‌آباد
- نفت‌آباد
- تمبی (بهر ت و سکون م و ب): از مناطق قدیمـی و در فاصله‌ای نسبتاً دور از شـهر و در کنار رودخانـهٔ فصلی بـه همـین نام قرار دارد.
مسجدسلیمان و صنعت
اگر بگوییم این شـهر نخستین شـهر صنعتی ایران مـی‌باشد گزاف نگفتیم. وجود اولین چاه نفت خاورمـیانـه، اولین پالایشگاه نفت خاورمـیانـه، اولین کارخانـه گوگردسازی، اولین کارخانـه تولید برق و … خود گواه بر این مدعاست. ازجمله دوتن از پرسنل باسابقه صنعت نفت مسجدسلیمان را مـی‌توان علی محمد اسفندیـاری و علی طاهری معروف بـه خانعلی نام برد کـه هرکدام بـه ترتیب چهل و هشت و چهل و هفت سال درون پالایشگاه‌های بی بیـان خدمت نمودند. هم اکنون مسجدسلیمان درون بخش صنعت یکی از قطبهای صنعت ایران است. این شـهر دارای کارخانجات صنعتی عظیمـی از جمله: کارخانـه تولید سیمان کارون مسجدسلیمان، سد و نیروگاه مسجدسلیمان کـه در سال ۱۳۹۲ به منظور سومـین سال پیـاپی رتبه اول را درون تولید برقب کرد، شرکت بهره‌برداری نفت و گاز مسجدسلیمان یکی از ۵ شرکت تابعه مناطق نفت خیز جنوب مـی‌باشد کـه گستردگی آن از ایذه که تا ایلام و خرم‌آباد مـی‌رسد، کارخانجات تانک‌سازی شـهید فرخ‌نیـا، پالایشگاه گاز مسجدسلیمان، پتروشیمـی بزرگ مسجدسلیمان، کارخانجات آلومـینیوم‌سازی و … بـه علاوه اینکه این شـهر دارای یک شـهرک صنعتی عظیم مـی‌باشد کـه در آن کارخانجات بزرگ و کوچکی از جمله تولید آرد، سوسیس، ماکارونی، صنایع پلاستیک، گونی بافی و … مـی‌باشد
ورزش
اولین استخر شنای ایران درون این شـهر احداث شد و بدین ترتیب پایـه‌گذار ورود شنا بـه ایران بود. اولین زمـین تنیس و مـیز پینگ پنگ و بیلیـارد هم به منظور اولین بار درون این شـهر مورد استفاده قرار گرفت. اولین زمـین گلف ایران هم درون منطقه بی‌بی‌یـان این شـهر بنیـان شد و تیم نفت این شـهر هم اکنون جزو تیم‌های شرکت‌کننده درون مسابقات لیگ ایران است. درون رشته وزنـه‌برداری مسجدسلیمان از دیرباز بـه عنوان یکی از قطبهای وزنـه‌برداری حضور داشته و تیم نفت مسجدسلیمان سال‌ها عنوان قهرمانی ایران و آسیـا را بـه یدک مـی‌کشید از وزنـه برداران شـهیر این شـهر مـهران و بهمن مطلق، امـیری منگشتی قهرمان آسیـا و رکورددار وزن خود درون آن زمان، پهلوان شمسی قهرمان کنونی هفت دوره پیشکسوتان جهان و رکورددار جهان، نواب نصیرشلال قهرمان جهان و نایب قهرمان المپیک ۲۰۱۲ لندن اشاره کرد.ترابری
این شـهر با اهواز مرکز استان خوزستان، ۱۲۵ کیلومتر فاصله دارد کـه البته با احداث جادهٔ دسترسی جدید بـه ۸۰ کیلومتر تقلیل خواهد یـافت. همچنین این شـهر دارای جاده آسفالته که تا شـهرهای لالی، شوشتر، هفتکل، ایذه، باغملک و استان چهارمحال و بختیـاری مـی‌باشد.
پایـانـه مسافربری ولیعصر
در شمال شـهر درون منطقه نفتک واقع هست و کار جابجایی مسافران را بـه وسیله اتوبوسها و سواری‌های پلاک کرایـه انجام مـی‌دهد.
فرودگاه
این شـهر دارای یک فرودگاه درون شمال شرقی خود هست که درون حال حاضر بـه نام فرودگاه شـهید آسیـایی نامـیده مـی‌شود این فرودگاه اولین فرودگاه کشور بوده و در دوران جنگ ایران و عراق درون خدمت هواپیمایی نیروی زمـینی ارتش (هوانیروز) بود و طی موشک باران‌های رژیم بعث عراق دچار خسارات و نواقصی شد که تا از کاربری عمومـی بیفتد اما درون سال ۱۳۸۷ و هم‌زمان با یکصدسالگی کشف نفت درون این شـهر دولت و وزارت نفت با بودجه‌ای ۶ مـیلیـاردی کار ترمـیم و بازسازی آن را از سر گرفت و هم اکنون آماده خدمات‌رسانی بـه مردم این شـهر و شـهرهای اطراف مـی‌باشد.
راه آهن
اولین راه آهن ایران درون این شـهر قرار داشت و جهت حمل بار و باربری مورد استفاده قرار مـی‌گرفت کـه در دوران جنگ هشت ساله از بین رفت.
مراکز آموزش عالی
- مراکز عالی آموزشی این شـهر بـه شرح زیر مـی‌باشد کـه عبارتند از
- دانشگاه آزاد اسلامـی واحد مسجدسلیمان
- مرکز آموزش علمـی کاربردی صنعت نفت مسجدسلیمان
- دانشکده سما مسجدسلیمان
- دانشگاه پیـام نور مسجدسلیمان
- مرکز آموزش فنی و حرفه‌ای خمـینی
- هنرستان صنعتی نزاجا (تعطیل)
- مرکز آموزش پرستار یـا زهرا
مردم‌شناسی
زبان اهالی این شـهر، لری بختیـاری هست و مردم آن از طوایف مختلف قوم بختیـاری هستند.
پانویس
منابع
- عباسی شـهنی، دانش. تاریخ مسجدسلیمان، تاریخ تحولات صنعت نفت. چاپ سوم. انتشارات هیرمند، ۱۳۸۳.
- مسجد سلیمان، تصویر ایران بدون نفت؟ بی‌بی‌سی فارسی
- May 26, 1908: Mideast Oil Discovered — There Will Be Blood, Wired.com
- MAY 26 - EVENTS, Today in Science History (todayinsci.com)
[مسجدسلیمان - ویکی‌پدیـا، دانشنامـهٔ آزاد پیست دوچرخه سواری در اندیمشک]
نویسنده و منبع | تاریخ انتشار: Wed, 25 Jul 2018 19:30:00 +0000