طراحی مد - ویکی‌پدیـا، دانشنامـهٔ آزاد

طراحی مد (به انگلیسی: لباس ماکسی در اصفهان Fashion Design) هنر استفاده از طراحی، زیبایی‌شناسی (حسّیک) یـا زیبایی طبیعی به منظور خلق پوشاک و زیورآلات است، طراحی مد متأثر از نگرشـهای اجتماعی، فرهنگ‌ها و جوامع مختلف بوده و به اندازهٔ همـین تفاوت‌ها دارای تنوع بالایی است. لباس ماکسی در اصفهان طراحان مد بـه طرق متفاوتی درون بخش‌های طراحی پوشاک و زیورآلات کار مـی‌کنند، بعضی بـه تنـهایی و بعضی بـه عنوان بخشی از یک گروه بـه این حرفه مشغول هستند. لباس ماکسی در اصفهان آن‌ها با تلاش به منظور طراحی لباس‌های زیبا و باب طبع جامعه سعی درون ارضاء تمایل مصرف‌کنندگان دارند. بـه دلیل اینکه طراحی و ارائهٔ لباس‌های جدیدی کـه مورد پسند عموم قرار بگیرند فرایندی زمان بر است، متخصصین این حرفه درون عین حال حتما بتوانند به‌طور دقیق زمان تغییر سلیقهٔ مصرف‌کننده را پیش‌بینی کنند. مد و رسانـهٔ آن کـه پوشاک هست نمادی از وضعیت اجتماعی و اقتصادی جوامع هستند.

طراحان مد تلاش مـی‌کنند که تا لباسی کـه طراحی مـی‌کنند تابعی از زیبایی و دل‌انگیزی باشد، آن‌ها حتما در نظر داشته باشند کـه هر نوع لباسی چه مخاطبی دارد و همچنین درون چه موقعیتی پوشیده مـی‌شود. آن‌ها به منظور انجام این مـهم محدوده‌ای وسیع از مواد و ترکیبات آن و همچنین طیف گسترده‌ای از رنگها، الگوها و سبک‌ها را درون اختیـار دارند. با وجود اینکه لباس‌های روز و معمولی بیشترین مـیزان لباس‌های مصرفی را تشکیل مـی‌دهند و در محدودهٔ سبک‌های قراردادی متداول و مرسوم قرار دارند، لباس‌های رسمـی و لباس‌های شب کـه برای مراسم خاص و مـهمانی‌ها استفاده مـی‌شوند نیز مطلوب هستند و مخاطبان خاص خود را دارند.

برخی از لباس‌ها به‌طور خاص به منظور یک شخص ساخته مـی‌شوند. دوخت سفارشی یـا «اوت کوتور» (به فرانسوی: Haute couture) یـا خیـاطی قراردادی از جمله روش‌هایی هستند کـه برای این منظور بـه کار مـی‌روند. با این وجود امروزه پوشاک بیشتر به منظور بازار انبوه، بـه خصوص لباس‌های روز و معمولی طراحی مـی‌شوند.

ساختار

طراحان لباس از راه‌های متنوع و متفاوتی مـی‌توانند کار کنند، به منظور مثال آن‌ها مـی‌توانند بـه شکل تمام وقت درون خانـهٔ طراحان کـه متعلق بـه صاحبان طرح هاست به منظور یک مد خاص یـا بـه صورت انفرادی یـا بـه عنوان بخشی از یک گروه کار کنند.[۱] طراحان مستقل روی طرح‌های خودشان کار مـی‌کنند و پس از اتمام کار، طرح‌های خود را بـه خانـه‌های مد یـا به‌طور مستقیم بـه مغازه‌ها و تولیدی‌های لباس مـی‌فروشند و لباس‌ها برچسب خریدار طرح را مـی‌خورند. برخی از طراحان برچسب‌های خودشان را مـی‌سازند کـه تحت آن طرح‌هایشان با نام خودشان درون بازار عرضه مـی‌شوند.[۲] بعضی از طراحان نیز خود کارفرما هستند و برای مشتریـان منحصربه فرد و خاصی طراحی مـی‌کنند. بعضی دیگر از طراحان درون بخش مد برتر (به انگلیسی: High Fashion) فعالیت مـی‌کنند و کارهای خود را به منظور فروشگاه‌های تخصصی یـا فروشگاه‌های حوزهٔ مد برتر مـی‌فرستند، این طراحان کـه به دنبال بنا نـهادن گرایش‌های مد هستند لباس‌های مبتکرانـه و بدیع خلق مـی‌کنند. با این حال اکثر طراحان مد ایده‌های نوآورانـهٔ خود را به منظور بازار انبوه لباس‌های زنانـه، مردانـه و کودکانـه بـه کار مـی‌برند و در استخدام تولیدکنندگان پوشاک هستند.

از بزرگترین مارک‌های طراحانی کـه نام تجاری خودشان را دارند، مـی‌توان بـه ابرکرومبی اند فیچ، جاستیس و جوسی اشاره کرد کـه به احتمال زیـاد توسط گروهی از طراحان منحصر بـه فرد طراحی مـی‌شوند کـه تحت کارگردانی یک مدیر طراحی کار مـی‌کنند.

< <

طراحی پوشاک

طراحان لباس علاوه براینکه بـه شکل‌های متفاوتی کار مـی‌کنند، بـه طرق متفاوتی نیز طراحی مـی‌کنند. بعضی ایدهٔ اولیـهٔ طرح خود را روی کاغذ پیـاده مـی‌کنند درون حالیکه بعضی دیگر با آویزان پارچه بر روی فرم ابتدایی لباس، طرحی را کـه مـی‌خواهند تصور مـی‌کنند و برخی نیز بـه کمک نرم‌افزارهای کامپیوتری طرح لباس مورد نظرشان را ترسیم مـی‌کنند. زمانی کـه طراح به‌طور کامل از تناسب و هماهنگی پارچه‌ها راضی باشد با یک طراح الگو حرفه‌ای م مـی‌کند که تا طرح اولیـه را روی کاغذ یـا از طریق نرم‌افزارهای کامپیوتری کامل کند. کار طراح الگو بسیـار دقیق و پر زحمت است، تناسب پوشاک کامل شده درون واقع بـه دقت آن‌ها بستگی دارد، آن‌ها بعد از اطمـینان از ابعاد اولیـه یک نمونـه از لباس مـی‌سازند که تا روی تن یک مدل واقعی تست شود و از درست بودن اندازه و ابعاد آن درون عمل هم مطمئن شوند.

مـیریـام چالک (به انگلیسی: Myriam Chalek)، مالک و مؤسس خانـهٔ تجارت خلاقانـه (به انگلیسی: Creative Business House) مـی‌گوید بسیـاری از طراحان مد تنـها یک مفهوم از مدی کـه مـی‌خواهند ایجاد کنند دارند، درطول ساخت و ساز و پیـاده‌سازی روی کاغذ تکنیک‌ها و ساختارهای لازم نـه درون ذهن هستند نـه درون مفهوم بصری و نـه درون روند طرح زدن روی کاغذ؛ بنابراین طراح مد نیـاز بـه م با طراح الگو و نمونـه ساز دارد که تا دریـابد کـه آیـا طرحی کـه روی کاغذ کشیده را مـی‌توان عملی کرد و به زندگی واقعی آورد یـا نـه.

تاریخچه

در قرن نوزدهم مـیلادی چارلز فردریک ورث (به انگلیسی: Charles Frederick Worth) با دوختن برچسب نام خود بـه لباس‌هایی کـه طراحی مـی‌کرد زمـینـه‌ساز شروع طراحی مد به‌طور کلی شد. درست پیش از آنکه بزازها مزون‌های لباس (خانـه‌های مد) خود را درون پاریس برپا کنند و انبوه خیـاط‌های شناخته نشده دست بـه خلاقیت بزنند و مدهای عالی کـه در دادگاه‌های سلطنتی پوشیده مـی‌شدند برچیده شوند. موفقیت ورث به‌طوری بود کـه او بـه جای اینکه مانند خیـاط‌های دیگر کـه در گذشته تنـها از دستور مشتری پیروی مـی‌د رفتار کند، مـی‌توانست بـه مشتریـانش دیکته کند چه بپوشند. واژهٔ 'طراح مد' (به فرانسوی: Couturier) درون حقیقت اولین بار به منظور توصیف او ساخته شد. درون حالیکه مقولهٔ پوشاک درون هر دورهٔ زمانی توسط دانشگاهیـان مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته‌است، تنـها خلق پوشاک از سال ۱۸۵۸ بـه بعد را مـی‌توان به‌طور مؤثر طراحی لباس درون نظر گرفت.

در همان دوره بود کـه بسیـاری از مزون‌های لباس (خانـه‌های مد) شروع بـه استخدام هنرمندان و نقاش‌ها د که تا طرح لباس‌ها را بکشند. تصاویر نقاشی شده بـه مشتری‌ها نشان داده مـی‌شدند کـه بسیـار ارزان‌تر از نمونـه واقعی لباس تولید شده درون کارگاه بودند، درون صورتی کـه مشتری‌ها یکی از طراحی‌های آنان را مـی‌پسندیدند آن لباس را سفارش مـی‌دادند و خانـهٔ مد از این طریق صاحب درآمد مـی‌شد. بـه این ترتیب، سنت طراحی لباس بـه جای ارائهٔ لباس‌های تکمـیل شده بـه عنوان یک کار اقتصادی شروع شد.

یک طراح مشـهور جامائیکایی بـه نام شانون مگی (به انگلیسی: Shannon McGHIE) مـی‌گوید:'طراحی مد عشق و شوری هست برخاسته از قلب هنرمند. '

انواع مد

توسط تولیدکنندگان لباس ساخته مـی‌شوند درون سه دستهٔ اصلی قرار مـی‌گیرند، اگرچه این ممکن هست به شاخه‌های فرعی دقیق تری نیز تقسیم شود:

دوخت سفارشی (اوت کوتور) یـا تولید انحصاری (طراحی و خیـاطی بانوان)

مد پوشاک که تا سال ۱۹۵۰، عمدتاً طراحی و ساخت لباس بـه شکل دوخت سفارشی (روش فرانسوی) و بر اساس اندازه‌هایی بود کـه مشتری سفارش مـی‌داد، هر لباس به منظور یک مشتری خاص طراحی و دوخته مـی‌شد و برای مشتری‌ها بـه شکل انحصاری سفارش دوخت گرفته مـی‌شد، به‌طور معمول درون آن دوره از پارچه‌های گران‌قیمت و با کیفیت بالا استفاده مـی‌شد و با دقت بسیـار بالا بـه جزئیـات و اتمام کار لباس دوخته مـی‌شد. درون نتیجه این کار فرایندی بسیـار وقت گیر بود، ظاهر و تناسب لباس بـه نسبت هزینـهٔ مواد و زمان لازم به منظور دوخت درون اولویت قرار داشتند.[۳][۴]

پوشاک آماده یـا تولید ماشینی

پوشاک آماده (به انگلیسی ready-to-wear و به فرانسه prêt-à-porter)لباس‌های ماشینی مرز بین دوخت سفارشی و تولید انبوه هستند، این لباس‌ها به منظور مشتری‌های مخصوص دوخته نشده‌اند اما دقت زیـادی درون انتخاب و برش پارچه صورت گرفته‌است و به منظور تضمـین انحصار، این لباس‌ها درون مقادیر محدود دوخته شده‌اند. درون نتیجه بـه نسبت گران‌قیمت هستند.[۵][۶] مجموعه‌های لباس‌های ماشینی معمولاً درون هر فصل طی دوره‌ای کـه به نام هفتهٔ مد (به انگلیسی: Fashion Week) شناخته مـی‌شود توسط خانـه‌های مد بـه عرضهٔ نمایش گذاشته مـی‌شوند. این پدیده دوبار درون سال درون سرتاسر شـهرها اتفاق مـی‌افتد. انواع لباس‌هایی کـه در فصل‌های مد ارائه مـی‌شوند شامل پوشاک بهار/تابستان، پاییز/زمستان و همچنین لباس‌های راحتی، لباس شنا و لباس عروس هستند.

عمده فروشی یـا تولید انبوه

در حال حاضر صنعت مد بیش از هر چیز متکی بر فروش بازار انبوه است. تولید انبوه طالب بیشتری دارد و نیـاز طیف گسترده‌ای از مشتریـان را برآورده مـی‌کند. مشاهیر دنیـای مد به منظور هر فصل مد روندهایی را تعیین مـی‌کنند کـه بر اساس آن لباس‌های ماشینی تولید مـی‌شود. آن‌ها اغلب تمام طول یک فصل را صبر مـی‌کنند که تا مطمئن شوند آیـا سبک مطرح شده مـی‌تواند بازار را بـه دست بگیرد یـانـه، سپس به منظور تولید آن ابتکار عمل را بـه دست مـی‌گیرند و به منظور صرفه جویی درون هزینـه و زمان از پارچه‌های ارزان‌تر و تکنیک‌های ساده‌تر به منظور تولید استفاده مـی‌کنند کـه به راحتی مـی‌تواند توسط یک دستگاه انجام شود. درون نتیجه محصول نـهایی مـی‌تواند خیلی ارزان‌تر فروخته شود.[۷][۸][۹] یک نوع طراحی وجود دارد کـه سبک کوچ (به انگلیسی: Kutch) نامـیده مـی‌شود و منشأ آن بـه واژهٔ آلمانی"kitsching" برمـی گردد کـه معنی آن زشت یـا بـه لحاظ زیبایی‌شناسی ناخوشایند است.[۱۰] کوچ همچنین اشاره بـه نوع پوشش یـا نمایش لباس‌هایی دارد کـه به اصلاح از مد افتاده‌اند، اغلب شلوارهای فاق بلند مربوط بـه دههٔ ۸۰ مـیلادی نماد مد کوچ (به آلمانی: Kitsch) درون نظر گرفته مـی‌شوند.[۱۱]

درآمد

ایـالات متحدهٔ آمریکا

مـیانگین دستمزد سالانـهٔ طراحان لباس درون ماه مـه سال ۲۰۱۱، ۶۴/۶۹۰ دلار بود. این مـیانگین به منظور طراحان با دستمزد متوسط کـه حدود ۵۰٪ از کل طراحان بودند بین ۴۲/۱۵۰ که تا ۸۷/۱۲۰ دلار بود و برای کم درآمدترین آن‌ها کـه حدود ۱۰٪ از طراحان را شامل مـی‌شدند چیزی کمتر از ۳۲/۷۰۰ دلار و برای پردرآمدترین آن‌ها بالای ۱۲۷/۸۲۰ دلار بود.

متوسط درآمد سالیـانـهٔ پوشاک، کالاهای پارچه‌ای، ایده و مفاهیم مد به منظور تولیدکنندگانی کـه بزرگ‌ترین تعداد طراحان مد را داشتند حدود ۷۲/۴۵۰ دلار درون سال بود. این مـیانگین به منظور طراحانی کـه از عکس‌ها و فیلم‌های تبلیغاتی استفاده کرده بودند حدود ۱۰۱/۰۴۰ بود.[۱۲]

تحصیل و آموزش مد

تعداد زیـادی مدارس تخصصی هنر و طراحی شناخته شده و معروف درون دنیـا وجود دارند کـه کارشناسی طراحی مد و فناوری طراحی مد ارائه مـی‌دهند، بعضی از کالج‌ها دارای دورهٔ کارشناسی ارشد مد نیز هستند، هر چند داشتن کارشناسی ارشد درون این رشته الزامـی نیست و این مقطع تحصیلی بیشتر بهانی کـه پیش تر درون این صنعت مشغول بـه کار بوده‌اند توصیـه مـی‌شود.[۱۳]

برجسته‌ترین مدارس طراحی درون جهان عبارتند از:

• مـیلان:
  • مؤسسهٔ مارانگنی، Istituto Marangoni
  • آکادمـی دموس، Domus Academy
  • دانشگاه پلی تکنیک مـیلان، Politecnico of Milan
  • دانشگاه نابا، NABA-Nuova Accademia di Belle Arti Milano
  • مؤسسهٔ طراحی اروپا، Istituto Europeo di Design
• ایتالیـا:
  • دانشگاه آی.یو.ای. وی ونیز، University Iuav of Venice
  • پلی مدا، Polimoda
• لندن:
  • کالج مد لندن، London College of Fashion
  • کالج مرکزی هنر و طراحی سنت مارتینز، Central Saint Martins College of Art and Design
  • کالج راونسبورن، Ravensbourne College
  • دانشگاه وست مـینیستر، University of Westminster
  • دانشگاه کینگستون، Kingston University
• انگلستان:
  • دانشگاه برایتون، University of Brighton
  • دانشگاه دومونتفورد، De Montfort University
• فرانسه:
  • آی.اف. ای پاریس، IFA Paris
  • مد آرت، Mod’Art
  • ازمد، Esmod
  • فدراسیون مد پاریس، the Fashion Federation PARIS
  • پارسونز پاریس، Parsons Paris

اسکاتلند:

• • دانشکده هنر ادینبورگ، Edinburgh College of Art
• ایرلند:
  • مدرسهٔ هنر و طراحی لایمریک، Limerick School of Art and Design
  • دانشکده ملی هنر و طراحی، National College of Art and Design
• رومانی:
  • یونارته، UNArte
• بلژیک:
  • دانشگاه سلطنتی هنرهای زیبا، (Royal Academy of Fine Arts (Antwerp
• بلغارستان:
  • دانشگاه جدید بلغارستان، New Bulgarian University
• ایـالات متحده:
  • آکادمـی دانشگاه هنر درون سانفرانسیسکو، کالیفرنیـا، Academy of Art University
  • آکادمـی هنرهای دوزندگی (طراحی لباس) درون لس آنجلس، کالیفرنیـا، Academy of Couture Art in Los Angeles, California
  • کالج کلمبیـای شیکاگو، ایلینوی، Columbia College Chicago
  • مؤسسهٔ فناوری مد درون نیویورک، Fashion Institute of Technology
  • مؤسسهٔ طراحی و تجارت مد درون لس آنجلس، کالیفرنیـا، Fashion Institute of Design and Merchandising
  • دانشکدهٔ طراحی اُمُر درون فرانکلین، تنسی، O'More College of Design
  • دانشکدهٔ هنر و طراحی اوتیس درون لس آنجلس، کالیفرنیـا، Otis College of Art and Design
  • مدرسهٔ جدید طراحی پارسونز درون نیویورک، Parsons The New School for Design
  • دانشگاه فیلادلفیـا، درون فیلادلفیـا، پنسیلوانیـا، Philadelphia University
  • مؤسسهٔ پرات درون نیویورک، Pratt Institute
  • دانشکدهٔ هنر و طراحی ساوانا، درون ساوانا، جورجیـا، Savannah College of Art and Design
  • مدرسهٔ بنیـاد هنر شیکاگو، درون شیکاگو، ایلینوی، School of the Art Institute of Chicago
  • دانشگاه رفاه عمومـی ویرجینیـا، درون ریچموند، ویرجینیـا، Virginia Commonwealth University
  • دانشگاه وودبری، درون بربنک، کالیفرنیـا، Woodbury University
• اتیوپی:
  • دانشگاه فناوری منسوجات، طراحی مد و لباس بهیر در، Bahir Dar University, Technology for Textile, Garment and Fashion Design[۱۴]

در دیگر نقاط دنیـا نیز چند دانشگاه مد وجود دارد، از جمله مؤسسهٔ ملی فناوری مد درون هند (به انگلیسی: National Institute of Fashion Technology in India)، دانشگاه شی چین درون هنگ کنگ Shih Chien University، دانشگاه آر ام آی تی درون ملبورن استرالیـا (به انگلیسی: RMIT University)، دانشگاه کاتولیک فو جن درون تایوان (به انگلیسی: Fu Jen Catholic University) و دانشگاه زنجیره‌ای آسیـا بـه نام کالج طراحی و بازرگانی رافلز (به انگلیسی: Raffles College of Design and Commerce). تمامـی این دانشگاه‌ها دارای دوره‌های معتبر طراحی مد هستند.

در سراسر ایـالات متحده بسیـاری از دانشگاه‌ها رشتهٔ طراحی مد را بـه عنوان شاخه‌ای از رشتهٔ تحصیلی هنرهای لیبرال عمومـی (به انگلیسی: General Liberal Arts) ارائه مـی‌دهند. طراحی مد به‌طور کلی ممکن هست نام‌های جایگزینی داشته باشد یـا با رشته‌هایی مرتبط ادغام شده باشد، مانند پوشاک و منسوجات، طراحی پارچه، طراحی لباس، صنایع دستی و… همچنین ممکن هست زیر مجموعه‌ای از هنر، تاریخ هنر یـا مطالعات خانواده و مصرف‌کنندگان باشد. بعضی از مدارس عالی، مانند پارسونز (به انگلیسی: Parsons) کارشناسی ارشد رشتهٔ مدیریت مد کـه تلفیقی از دروس مد با دوره‌های تجارت هست را نیز ارائه مـی‌دهد.

تنـها دانشگاه عضو درون لیگ آیوی (به انگلیسی: The Ivy League)، (مجموعه‌ای متشکل از هشت عدد از بهترین دانشگاه‌های دنیـا کـه در منطقه شمال شرقی ایـالات متحده واقع شده‌اند) کـه در مقطع کارشناسی رشتهٔ طراحی مد را ارائه مـی‌دهد دانشگاه کرنل (به انگلیسی: Cornell University) واقع درون ایتاکا، نیویورک، هست که برنامـهٔ آموزشی خود را درون چارچوب بخش علوم فیبر و طراحی پوشاک (به انگلیسی: department of Fiber Science & Apparel Design) ارائه مـی‌دهد. دانشگاه کرنل درون رشتهٔ طراحی پوشاک دارای مقطع تحصیلی دکترا نیز مـی‌باشد.[۱۵] مـی‌توان لیست بـه روز شدهٔ دانشگاه‌های آمریکایی کـه مقطع کارشناسی ارشد و دکترای رشتهٔ طراحی مد را ارائه مـی‌دهند درون سایت ITAA.org یـافت.[۱۶] برنامـه‌های آموزشی طراحی پوشاک به منظور پاسخگویی بـه نیـازهای دانشگاه‌ها، صنعت و پژوهش بـه عنوان یک علم کاربردی درون نظر گرفته شده‌است کـه به منظور پاسخگویی بـه نیـازهای بشر بـه پوشاک، پذیرای بخش‌های طراحی، فناوری، علوم فیزیک، علوم انسانی و علوم اجتماعی مـی‌باشد.

زمـینـه‌های طراحی مد

حوزه خلاصه بازار لباس روز زنانـه کاربردی، راحت، مد روز دوخت سفارشی (اوت کوتور)، تولید ماشینی، تولید عمده لباس شب زنانـه پر زرق و برق و باشکوه، پیچیده، مخصوص مناسبت ها دوخت سفارشی، تولید ماشینی، تولید عمده لباس زیر زنانـه مسحورکننده، راحت، قابل شستشو دوخت سفارشی، تولید ماشینی، تولید عمده لباس روز مردانـه غیررسمـی، کاربردی، راحت دوختنی، تولید ماشینی، تولید عمده لباس شب مردانـه شیک، ظریف، رسمـی، مخصوص مناسبت ها دوختنی، تولید ماشینی، تولید عمده پوشاک بچگانـه مرسوم، مد روز یـا درجه یک، قابل شستشو، کاربردی تولید ماشینی، تولید عمده پوشاک انـه زیبا، رنگارنگ، قابل شستشو، کاربردی، ارزان تولید ماشینی، تولید عمده پوشاک ان نوجوان زیبا، رنگارنگ، راحت، پر زرق و برق تولید ماشینی، تولید عمده لباس جین (لی) مردم پسند، فاقد ت (هم زنانـه هم مردانـه)، راحت، کاربردی تولید ماشینی، تولید عمده لباس ورزشی راحت، کاربردی، قابل شستشو، دارای تهویـهٔ مناسب تولید ماشینی، تولید عمده لباس بافتنی با وزن و رنگ مناسب فصل تولید ماشینی، تولید عمده لباس بیرون شیک، گرم، رنگ و وزن مناسب فصل تولید ماشینی، تولید عمده لباس عروس مجلل، پر زرق و برق، محسورکننده، کلاسیک دوخت سفارشی، تولید ماشینی، تولید عمده زیورآلات و لوازم تزیینی مد روز، چشم نواز دوخت سفارشی، تولید ماشینی، تولید عمده

سیستم طبقه‌بندی

طراحان درون یک سیستم سلسله مراتبی فرانسوی کار مـی‌کنند. مد بـه عنوان هدف، عملکرد سیستم حاکم و موقعیت توابع آن را درون یک نظام اجتماعی تضمـین مـی‌کند. مد به‌طور ایدئولوژیک بخشی از فرایندی هست که داخل گروه‌های اجتماعی خصوصی شکل مـی‌گیرد، کـه در این مورد طراحان خبره مواضع قدرت و روابط سلطه و فرمانبرداری را ایجاد، حفظ و بازتولید مـی‌کنند. درون کار گروهی به منظور طراحی مد هر با توجه بـه مـیزان تلاش و ابتکاری کـه نشان دهد رشد مـی‌کند و ترفیع مـی‌گیرد. امروزه نگاه و تصور اسطوره‌ای نسبت بـه طراح بـه عنوان یک نابغهٔ خلاق از موقعیت اجتماعی آن‌ها منفصل شده‌است چرا کـه خلاقیت و تولید مد حاصل کار اجتماعی هست و نـه استعداد ذاتی، گرچه ممکن استی بسیـار خلاق و با استعداد باشد اما بدون همکاری وب مشروعیت از جانب سیستم مد و عبور از دروازه‌های آن نمـی‌تواند بـه شـهرت برسد؛ بنابراین سیستم طبقه‌بندی بـه عنوان یک اصل ضروری نـه تنـها درون صنعت مد بلکه درون تمامـی صنایع فرهنگی نقش مـهمـی دارد. چرا کـه باعث مـی‌شود مؤلف کارهای خلاقانـه قابل شناسایی باشد.[۱۷]

صنعت مد جهان

امروزه مد یک صنعت جهانی هست و درون بسیـاری از کشورهای بزرگ و پیشرفته جای پای خود را محکم کرده‌است. بعضی از کشورها مراکز تولید انبوه هستند، بـه ویژه اندونزی، مالزی، فیلیپین، چین، بنگلادش، کره جنوبی، اسپانیـا، آلمان، برزیل و هند.

پنج کشور درون کل دنیـا شـهرت و اعتبار بین‌المللی درون مدب کرده‌اند: فرانسه، ایتالیـا، انگلستان، ایـالات متحده آمریکا و ژاپن. بـه تازگی ظهور طراحان بزرگی از ترکیـه و اسپانیـا نیز باعث مطرح شدن این دو کشور شده‌است. همچنین پاکستان، هند و رومانی نیز بـه دلیل داشتن طراحان بسیـار با استعداد خود که تا حدودی شناخته شده هستند.

طراحی مد آمریکا

اکثر خانـه‌های مد آمریکایی درون نیویورک قرار دارند، اگرچه تعداد قابل توجهی خانـهٔ مد درون لس آنجلس نیز وجود دارد کـه شامل درصد بالایی از پوشاک مد برتر، شیک و لوهستند کـه در واقع درون داخل آمریکا تولید مـی‌شوند. همچنین درون نقاط دیگری از آمریکا همچون مـیامـی، شیکاگو، دالاس و به ویژه سانفرانسیسکو صنایع رو بـه رشدی وجود دارد.

سبک طراحی مد آمریکایی تحت سلطهٔ لباس‌های شـهری، غیررسمـی و معمولی هست که منعکس‌کنندهٔ شیوهٔ زندگی ورزشی، آگاه بـه بهداشت و سلامت شـهرنشینان آمریکایی است. کلیر مک کاردل (به انگلیسی: Claire McCardell) یک طراح معروف آمریکایی بود کـه در تعیین گرایش مد متأثر از لباس‌های ورزشی روزانـه درون دههٔ چهل و پنچاه مـیلادی نقش بـه سزایی داشت و در دهه‌های اخیر بسیـاری از طرح‌های او دوباره احیـا شده‌اند.

طراحی مد انگلستان

لندن مدت بسیـار مدیدی هست که بزرگترین سرمایـهٔ صنعت مد بریتانیـاست و دارای طیف گسترده‌ای از طرح‌های خارجی هست که با سبک‌های مدرن بریتانیـایی ادغام شده‌اند. طراحی معمول انگلیسی بسیـار شیک هست اما درون عین حال اخیراً ابتکار و نوآوری‌ها بسیـار غیر متعارف شده‌اند و سبک سنتی تبدیل بـه ترکیبی با تکنیک‌های مدرن شده‌است. درون صنعت مد و طراحی لباس بریتانیـا، سبک‌های قدیمـی و ماندگار کـه هنوز هم پرطرفدار هستند نقش بسیـار پررنگی بازی مـی‌کنند. متخصصین مد انگلستان با تلفیق و تطبیق مدهای قدیمـی و جدید باعث شده‌اند سبک بریتانیـایی منحصر بـه فرد و دارای زیبایی بوهمـیایی باشد به‌طوری‌که بسیـاری از مراکز مد دیگر سعی درون تقلید از سبک بریتانیـایی دارند.

مد ایرلندی(طراحی و سبک) نیز بـه شدت از روند مد بریتانیـا تأثیر گرفته‌است. مارک‌ها و طراحان معروف بریتانیـا شامل بربری(به انگلیسی: Burberry)، الکساندر مک کوئین (به انگلیسی: Alexander McQueen)، مالبری (به انگلیسی: Mulberry)، استلا مک کارتنی(به انگلیسی: Stella McCartney) و ویوین وست وود(به انگلیسی: Vivienne Westwood) است.[۱۸]

طراحی مد فرانسه

اکثر خانـه‌های مد فرانسوی درون پاریس واقع شده‌اند کـه پایتخت مد این کشور نیز مـی‌باشد. به‌طور سنتی مد فرانسوی شیک، مطابق مد روز، زیبا، باشکوه، دلفریب و همراه با زیورآلات شیک (به انگلیسی: Chic) شناخته مـی‌شود، اگرچه دیده‌بان جهانی زبان (به انگلیسی: Global Language Monitor) بـه مد فرانسوی رتبهٔ سوم را درون رسانـه‌ها اختصاص داده شده، این رتبه بـه این معناست کـه مد فرانسوی درون سطح بین‌المللی بعد از مـیلان و نیویورک (دو کشور اول لیست) بیش از هر کشور دیگری تحسین‌برانگیز است.

طراحی مد ایتالیـا

مـیلان پایتخت اصلی مد ایتالیـا است. بسیـاری از طراحان مد سابق ایتالیـا درون رم هستند، با این حال مـیلان و فلورانس پایتخت‌های فعلی مد این کشور بوده و محل برگزاری نمایشگاه‌های مد و مجموعه‌های لباس هستند. سبک طراحی ایتالیـایی نمایـانگر ظرافت و شکوه لباس‌های عادی هست که با پارچه‌های مجلل و ارزنده و دوخت با کیفیت درست شده‌اند.

طراحی مد سوئیس

بسیـاری از خانـه‌های مد سوئیس درون زوریخ واقع شده‌اند.[۱۹] نگاه و سبک طراحان سوئیسی درون مد که تا حد زیـادی متأثر از باشگاه‌های است، طراحی سوئیسی شامل لباس‌های معمولی اما ظریف، شیک و مجلل با دخالت محسوس هارمونی است.

طراحی مد ژاپن

اغلب خانـه‌های مد ژاپنی درون توکیو هستند. لباس‌های سبک ژاپنی شل و گشاد و بدون ساختارند کـه ناشی از برش‌های پیچیده‌است. پارچه‌ها معمولاً بـه رنگ‌های تیره و سایـه دار متمایل هستند و جنس الیـاف لطیف بوده و دارای بافت طرح دار هستند.

یوجی یـاماموتو (به انگلیسی: Yohji Yamamoto)، کنزو(به انگلیسی: Kenzo) و ایسی مـیاکی (به انگلیسی: Issey Miyake) از طراحان مطرح ژاپنی هستند، از دیگر مشاهیر مد ژاپنی مـی‌توان بـه ری کاواکوبو(به انگلیسی: Rei Kawakubo) اشاره کرد کـه طراح مارک کوم دی گاروسن(به فرانسوی: Comme des Garçons) هست و همچنین مبتکر روش جدیدی درون برش پارچه کـه با روش نوآورانـه‌ای کـه مادلین ویونـه (به فرانسوی: Madeleine Vionnet) درون سال ۱۹۳۰ مـیلادی ابداع کرد قابل مقایسه است.

طراحی مد شوروی

مد درون اتحاد جماهیر شوروی سوسیـالیستی که تا حد زیـادی دنباله رو گرایش‌های مد درون دنیـای غرب بود. با این حال، این گرایش‌ها همواره توسط ایدئولوژی دولت سوسیـالیستی تعدیل شده و متأثر از آن بود. علاوه بر این کمبود کالاهای مصرفی(به انگلیسی: Consumer goods) بدان معنی بود کـه عموم مردم بـه مدهای از پیش آماده شده بـه راحتی دسترسی نداشتند.

سیـاست اقتصادی جدید (دههٔ ۱۹۲۰)

سیـاست اقتصادی جدید این دوره جوازی بود به منظور تجارت خصوصی و باعث شد مدهای غربی بـه اتحاد جماهیر شوروی راه پیدا کنند.[۲۰] با این حال، ایدئولوژی بلشویکی مصرف مد غربی را بـه عنوان یک عمل فی نفسه سرمایـه‌داری، نامشروع مـی‌پنداشت و با آن مخالف بود زیرا سیستم مد غربی بر وضعیت اقتصادی مردم و تفاوت‌های تی تاکیید داشت.[۲۱]

در اوایل دههٔ ۱۹۲۰ مجله‌های نزدیک بـه دولت، نظیر مجلهٔ زنان کارگر و مجلهٔ زنان دهقان گفتمان جدیدی درون زمـینـهٔ مد پوشاک مطرح د، عروی جلد این مجلات زنانی بودند کـه لباس کار ساده بـه تن داشتند، اگرچه درون صفحات همـین مجلات اغلب آگهی‌هایی به منظور شرکت‌های خصوصی کـه لباس‌های تجملی و شیک مـی‌فروختند مشاهده مـی‌شد.[۲۲] با این حال درون سال ۱۹۲۷ پیـام این مجلات همچنان مطابق گذشته این بود کـه زنان حتما برای توانایی خود درون کار مورد قضاوت قرار بگیرند و نـه به منظور ظاهرشان. مد بـه عنوان حامـی زیبایی، یک پدیدهٔ بورژوازی، مخل و مضر به منظور جامعهٔ سوسیـالیستی محسوب مـی‌شد.[۲۳]

در همـین حال دولت حکم اجرای پروژه‌هایی را داد که تا توسط آن سبک جدیدی به منظور پوشش مردم درون شوروی سوسیـالیستی پیـاده شود. طی این طرح، لباس‌های سنتی، فرم‌های کنستراکتیویسم و تأسیسات فناوری گرایـانـه جلب شدند.[۲۱] کنستراکتیویست‌هایی همچون واروارا استپانووا (به انگلیسی: Varvara Stepanova) و الکساندر رادچنکو (به انگلیسی: Alelsandr Rodchenko) توافق داشتند کـه مدهایی کـه توسط بازار هدایت مـی‌شوند ذاتاً مضرند.[۲۴] آن‌ها با تکیـه بر هندسهٔ ساده‌ای از کوبیسم بـه دنبال طراحی لباس‌هایی بودند کـه کاربردی، بـه راحتی بـه مـیزان انبوه قابل تولید و حتی گاهی هم زنانـه و هم مردانـه (به انگلیسی: Uni) باشند.[۲۵] اما این شیوه به منظور تولید لباس با توجه بـه عدم وجود مواد و ماشین آلات مناسب نتوانست مطالبات مخاطبان پرولتاریـایی کـه این طرح برایشان درون نظر گرفته شده بود را رفع کند.[۲۶] طرح‌ها تنـها به منظور بخش مرفه طبقهٔ روشنفکر قابل استفاده بودند کـه آن‌ها هم درون نـهایت مدهای غربی را بـه مدهای بـه شدت آزمایشی داخلی ترجیح مـی‌دادند.[۲۷]

دورهٔ استالین

در دوران استالین احساسات ضد مد از بین رفت. مجلاتی کـه در گذشته توسط حزب کمونیست اتحاد شوروی تحریم شده بودند، زیبایی و مد را بـه عنوان بخشی ضروری از زندگی زنان شوروی ترویج مـی‌د. «مجله زنان رابوتنیتسا» (به انگلیسی: Rabotnitsa) وضعیت مد و خانـه‌های مد تازه افتتاح شده درون سراسر شوروی را تقریباً به‌طور منظم درون هر شمارهٔ خود گزارش مـی‌کرد.[۲۸]«مجله کرستیـانکا» (به انگلیسی: Krest’yanka) نیز به منظور نمایش‌های لباس و مدهای جدید شماره‌های خود را حتی بـه حومـه شـهرها و روستاها مـی‌فرستاد.[۲۹] ترویج زیبایی‌شناسی بـه شدت ارتقا یـافته بود و تنوع آن حتی شـهرهای لهستان را دربر گرفته بود.[۳۰][۳۱]

این بهره‌مندی و علاقهٔ جدید درون مد بـه ژوزف استالین منتسب شد کـه مدعی بود «زندگی بهتر و شادتر شده‌است». اما تصاویر زنان ساده و دهقانان ماهر بـه عنوان اثر سوسیـالیسم درون به وجود آمدن فقر درون ذهن‌ها ماندگار شده بود.[۳۲] با این حال هنوز لباس‌های زیبا و مد بـه مثابه نشانـه‌ای از فرهنگ و کیفیت زندگی برتر تحت لوای سرمایـه‌داری برداشت مـی‌شد. درون پنج سال دوم دهه ۳۰ مـیلادی استاخانویت (به انگلیسی: Stakhanovite)از نخستین نمونـه‌هایی بود کـه کارگرهای موفق را با استانداردهای ظاهری بالایی به منظور کار نشان مـی‌داد. آن‌ها اغلب سوژهٔ عکاسی از لباس کار زیبا هنگام کار درون کارخانـه مـی‌شدند.[۳۲]

اما درون واقعیت، مد تبلیغ شده توسط دولت مورد پسند اکثر شـهروندان نبود، معنای این نارضایتی این بود کـه صنعت شوروی قادر بـه تولید لباس‌های شیک درون مقادیر قابل توجه نبود و پوشاک تولید شده درون دسترس عموم مردم قرار نداشت.[۳۳] درون طول جنگ جهانی دوم رشد صنعت مد اتحاد جماهیر شوروی با وقفه مواجه شد.[۳۴] اگر یک شـهروند متوسط اتحاد جماهیر شوروی یک لباس شیک مـی‌خواست معمولاً مجبور بـه پرداخت هزینـهٔ گزافی بـه یک خیـاط خصوصی مـی‌شد.[۳۵] مد روز بـه روز (به انگلیسی: Day-to-day fashion) غالباً تبدیل بـه تولید شخصی شده بود؛ مجلات نیز همواره بـه زنان توصیـه مـی‌د کـه تحت روش‌های خودت انجام بده خودشان نیـازهای پوششان رابرطرف کنند.[۳۶]

دورهٔ خروشچف

خروشچف (به انگلیسی: Khrushchev) بازار داغ مدهای غربی را بـه رسانـه‌های داخلی برد. روزنامـه‌نگاران به منظور تهیـه گزارش از آخرین اخبار بین‌المللی گرایش‌ها و روند مد بـه خارج از کشور فرستاده مـی‌شدند.[۳۷] با این حال صاحبان مؤسسات مد دولتی و مجلات این گرایش‌ها را بـه صورت تعدیل شده و آنطور کـه باب مـیل دولت بود بـه مخاطبان شوروی ارائه مـی‌د. مدهای زودگذر بـه نفع سبک‌های کلاسیکی کـه مدتهای طولانی اجرا شده بودند رد مـی‌شدند.[۳۸] بـه علاوه بر اعتدال و عفت تأکید مـی‌شد.[۳۹] به منظور مثال طرح‌های سبک کوکو شانل بـه عنوان نماد مد ساده، ماندگار و کمال گرا به‌طور ویژه‌ای مورد تحسین قرار گرفت.[۴۰] مقاله‌ای درون نیویورک تایمز درون سال ۱۹۵۹ مدهای اتحاد جماهیر شوروی را «تقلید ناشیـانـه از مدهای منسوخ شدهٔ غربی» نامـید.[۴۱] با این حال رشد این سبک‌ها و قرار گرفتنشان درون دسترس عموم درون حال افزایش بود، فروشگاه‌هایی مانند «جی یو ام»(GUM) کـه به تازگی بازگشایی شده بودند مدهای جدید را ارائه مـی‌د اما با قیمت‌های بالا مـی‌فروختند.[۴۲] رویکرد جدید دولت نسبت بـه مد بـه دقت محاسبه مـی‌شد. ترویج مدهایی با قیمت‌های سرسام‌آور و گزاف کـه در دوران استالین رخ داده بود درون تضاد با درون دسترس بودن واقعی منجر بـه خشم عمومـی شده بود. درون زمان خروشچف صنعت دولتی پوشاک هنوز هم قادر بـه تولید انبوه لباس‌های شیک نبود.[۴۳] بـه هر حال مدهای ساده شده، مردودسازی مازاد و قیمت‌های بالا بـه این صنعت اجازه داد کـه تا اندازه‌ای بر تقاضای مصرف‌کنندگان نظارت داشته باشد.[۴۲] اوایل دهه ۱۹۶۰ استانداردهای طبقه متوسط به منظور مد همچون «مد خیـابان مسکو» چنان افزایش یـافت کـه تقریباً از مد شـهرهای غربی غیرقابل تشخیص بود.[۴۴] درون همان زمان ‌های مد پادفرهنگ (به انگلیسی: counterculture) مثل هیپی‌ها درون گروه‌های بسیـاری از نخبگان جوان شکل گرفت. «استیلیـاگی»(به انگلیسی: Stilyagi) یـا «شکارچیـان سبک» کـه لقبی موهن بود به منظور جوانانی کـه بیش از حد پیرو مد بودند، درون اصل بر تصاویری کـه آن‌ها از رسانـه‌ها و مدهای غربی (به ویژه آمریکایی) داشتند استوار بود. مردها اقلامـی مانند تی شرت‌های هاوایی (دارای طرح‌ها و رنگ‌های شاد)، عینک‌های آفتابی و شلوارهای تنگ و کفش‌های نوک تیز مـی‌پوشیدند و زنان علاقه‌مند بـه استیلیـاگی دامن‌های کوتاه(مـینی ژوب) و لباس‌هایی کـه تا حدودی ظاهری کودکانـه داشتند مـی‌پوشیدند. این مدها برچسب افراطی را خوردند و گروهای جوانان اتحادیـه کمونیست‌های کمسومول اتحاد جماهیر شوروی بـه مخفیگاه‌های استیلیـاگی یورش مـی‌بردند و موهای زنان و پاچه‌های شلورهایشان را مـی‌بد.[۴۵]

دورهٔ برژنف(۱۹۷۰−۱۹۸۰)

تا اواخر دههٔ شصت مـیلادی، مؤسسات مد جماهیر شوروی، مانند «ادارهٔ امور مد متمرکز» (ODMO)، به‌طور فزاینده‌ای از گرایش‌های جدید غربی استقبال مـی‌د، با این حال درون آن زمان هنوز داشتن مد متمایز به منظور اتحاد جماهیر شوروی یک نیـاز محسوب مـی‌شد.[۴۶] به منظور مثال «مد فضا» (به انگلیسی: Space fashion) چیزی بود کـه در آن زمان با ستایش پیروزی و پیشرفت علوم اتحاد جماهیر شوروی به‌طور مستقیم برازندهٔ ایدئولوژی دولت بود.[۴۷] با این وجود واقعیت چیزی کاملاً متفاوت از طرح‌های مؤسساتی چون ODMO بود کـه آغوش بـه روی مد غربی گشوده بودند، صنعت شوروی توانایی حفظ و ادارهٔ تقاضاها به منظور کالاهای شیک و لورا نداشت و همچنین وضعیت تأمـین و عرضه بـه مغازه‌ها و مراکز خرید درون شوروی سابق بدتر از دیگر کشورهای سوسیـالیستی بود.[۴۸] مردم نیز از اقلام موجود درون بازار ناراضی بودند. به منظور مثال ترویج طرح‌هایی کـه نقش و نگارهای لباس‌های سنتی و محلی روسیـه مثل "دونیـاشا" "روباشکاً و "سرافان" را داشتند بـه هیچ وجه به منظور زنان شوروی خوشایند نبودند درون حالی کـه همـین سبک‌ها درون نـهایت درون غرب بـه محبوبیتی بسیـار بیشتر از خود اتحاد جماهیر شوروی دست یـافتند.[۴۹]

مد غربی به منظور طبقهٔ متوسط بـه مثابه بت بود و مردم به‌طور فزاینده‌ای مسحورش شده و آن را مـی‌پرستیدند؛ زیرا این قبیل مدها را مـی‌دیدند اما برایشان دست یـافتنی نبود.[۵۰] به منظور مثال شلوارهای جین آبی رنگ آمریکایی یکی از لباس‌های بسیـار خاص و مورد پسند بود؛[۵۱] از جهت دیگر فروشگاه‌های دست دوم فروشی کـه تنـها درون آن‌ها مـی‌شد لباس‌های غربی پیدا کرد، فقط از یک منبع تأمـین مـی‌شدند و آن بازدیدکننده‌هایی بودند کـه از غرب مـی‌آمدند و کالاها را با سود بالا وارد مـی‌د، یکی از فروشگاه‌های زنجیره‌ای خرده فروشی بـه نام «بریوزکا» (به انگلیسی: Beryozka) نیز دست بـه فروش لباس‌های غربی زد اما تنـها برخی از مردم مرفه کـه مـی‌توانستند مبادلات سنگین ارزی (به انگلیسی: Hard currency) انجام دهند و گواهی تبادل ارزی داشتند، توانایی خرید از آنجا را داشتند، زیرا تنـها شکل پرداخت درون این فروشگاه ارز یـا چک پول‌های بانک وینیِسخترگ (به انگلیسی: Vneshtorgbank) بود، گواهینامـهٔ مبادلات ارزی و لباس‌های غربی درون بازار سیـاه نیز پیدا مـی‌شدند.[۵۲]

دورهٔ گورباچف (دههٔ ۱۹۸۰)

در این دوره تحت پروستریکا (بازسازی اقتصادی)، تنوع درون مد تبدیل بـه امری قابل قبول شد. درون سال ۱۹۸۷ گورباچف اجازهٔ انتشار و توزیع نسخهٔ روسی مجله بوردا را صادر کرد.[۵۳] یک سال بعد مجلهٔ ژورنال مد (به انگلیسی: Zhurnal Mod) اجرای جدیدی را بـه عنوان اولین مجلهٔ مد «شایسته» درون اتحاد جماهیر شوروی شروع کرد. اگرچه تمام سبک‌های مد را ادارهٔ امور مد متمرکز ارائه مـی‌کرد.[۵۴]

زمانی کـه کنفرانس حزب نوزدهم درون تابستان ۱۹۸۹ برگزار شد، بـه منظور افزایش تولید کالاهای مصرفی مصوبه‌ای مورد توافق قرار گرفت کـه لباس‌های شیک نیز به‌طور خاص درون آن ذکر شده بود، با وجود اینکه طرفداران مد درون بالاترین سطح از بوروکراسی قرار داشتند اما تغییرات واقعی درون تولید بـه مرحلهٔ اجرا نرسید.[۵۵] وزارت صنایع نور به منظور ساخت محصولات جدید سهمـیه تعیین مـی‌کرد اما کارخانـه‌های نساجی بـه جای تولید محصولات الگوهای قدیمـی را بازیـافت مـی‌د. ضمن اینکه آرامش از تحت گِلاسنوست باعث شد مردم طبقهٔ متوسط بیش از پیش نسبت بـه همتایـان غربی خود حساس شوند. آن‌ها احساس مـی‌د مستحق پوشیدن لباس‌های شیک بـه عنوان نمادی از منزلت هستند با این حال کماکان بدست آوردن آن چیزی نبود کـه به راحتی مـیسر شود.[۵۶]

طراحی مد بـه سبک ایرانی

دورهٔ قاجار

مدگرایی و مد درون ایران از زمان قاجار و با سفر ایرانیـان بـه غرب آغاز شد. درون آن زمان درباریـان بـه دنبال توسعهٔ روابط دیپلماتیک با قدرت‌های اروپایی طی سفر بـه اروپا به منظور نخستین بار با پوشش‌های غربی آشنا شدند، همچنین دانشجویـانی کـه برای ادامـهٔ تحصیل بـه اروپا رفته بودند نیز زمـینـهٔ تغییر دیدگاه نسبت بـه سبک پوشش را فراهم آوردند.

پیش از دورهٔ قاجار اطلاع از لباس‌های اروپایی درون مـیان زنان ایرانی محدود بود. عمدهٔ اروپاییـان، دیپلمات‌ها، سربازان و تاجرانی کـه به اصفهان (پایتخت صفویـان) سر مـی‌زدند مرد بودند، طبیعتاً آن‌ها جامـه اروپایی بر تن داشتند اما زمانی کـه لازم بود لباس ایرانیـان را مـی‌پذیرفتند. جامـه زنان اروپایی از طریق تصاویر وارداتی از زیبایی‌های مد روز شناخته مـی‌شد. تصاویری کـه هم‌زمان توسط هنرمندان ایرانی کـه تخصصشان درون نقاشی از چهره به منظور آلبوم مشتری‌هایشان بود، گرته‌برداری مـی‌شد.[۵۷]

زمان فتحعلی شاه

نقطهٔ شروع مدگرایی زمانی بود کـه بانوی ارشد فتحعلی شاه طی یک مـهمانی دربار با «الیزابت مک نیل» همسر «جان مک نیل» آشنا شد. الیزابت مک نیل درون آن مـهمانی لباس ساتن سپید، تزئین شده با چین‌های توری و همچنین ردای قرمز ابریشمـی بر تن داشت کـه در تضاد با لباس‌ها و جواهرات با شکوه و پر زرق و برق خانم‌های درباری بود. اما همـین لباس ساده چشم بانوی اول دربار ایران را گرفت و نقطه شروعی شد بر تغییر لباس زنان دربار قاجار.

بعدها درون سال ۱۸۵۰ مـیلادی، «لیدی شیل» با ملک جهان مادر ناصرالدین شاه دیدار کرد. او شرحی شگرف از لباس‌های دربار نوشت و در یـادداشت‌هایش آورد کـه چقدر لباس‌های ساده اروپایی وی خانم‌های قجری را هم‌زمان مجذوب و متحیر کرده بود.

زمان ناصرالدین شاه

در زمان سلطنت ناصرالدین شاه و به واسطهٔ نفوذ ش تاج السلطنـه کـه تحصیل کردهٔ اروپا بود و از آزادی زنان ایران پشتیبانی مـی‌کرد باعث ورود مد روز درون سبک اروپایی بـه ایران شد. که تا جایی کـه وی به منظور نامزدی و عروسی اش لباسی ساخته از ابریشم صورتی با ساتن سفید پوشید کـه با تور سر بـه سبک عروس‌های اروپایی کامل مـی‌شد؛ دیگر زنان درباری نیز لباس‌هایی بـه سبک دههٔ ۱۸۷۰ مـیلادی مـی‌پوشیدند کـه خط یقه‌شان دکولته (یقه باز) بود.

اندازهٔ دامن‌های سنتی متفاوت بود، اما طبق مد دههٔ ۱۸۶۰ مـیلادی درون ایران، دامن‌ها کوتاه و جنس شان ضخیم شده بود و «شلیته» نامـیده مـی‌شدند،[۵۸] که تا اینکه ناصرالدین شاه درون جریـان سفر بـه پاریس و دیدن ندگان باله مدل دامن آن‌ها را بـه زنان دربار معرفی کرد. لباس زنان دربار، اوایل ترکیبی از نیم تنـه (ژاکت)های تنگ با آستین‌های بلند بود با شلواری کـه به شکل زنگوله که تا زانوها مـی‌رسید، همـهٔ لباس‌ها از پارچه زربفت ابریشمـی و مخمل ساخته شده بودند. یک شال معمولاً صورت را درون بر مـی‌گرفت و زیر چانـه گره زده مـی‌شد. بسته بـه وضعیت پوشنده لباس مقدار زیـادی از جواهرات نیز آویخته مـی‌شد.

تغییرات درون لباس‌های سنتی بـه صورت تدریجی از اواسط قرن نوزدهم شکل گرفت و شامل شلوارهای کوتاه‌تر، و دامن‌هایی درون اندازه و ضخامت‌های مختلف بود کـه روی شلوارهای تنگ یـا جوراب‌های نازک پوشیده مـی‌شد. معرفی جامـه اروپایی بـه زنان دربار تدریجی بود و از اواخر قرن نوزدهم شروع شد کـه شامل انطباق با سبک سنتی است. به منظور نمونـه کت‌ها با دکمـه بسته شدند و خط یقه V شکل داشتند. لباس‌های بلند با کمر تنگ و دامن‌های ضخیم کـه زیر کت پوشیده مـی‌شد. شنل‌ها روی کت پوشیده مـی‌شد و برخی مواقع رداهای طرح اروپایی بـه جای چادر درون لباس‌های بیرون از خانـه استفاده مـی‌شد.

تاثیرگذارترین پیش قراولان مد درون مـیان زنان دربار قجر به‌طور مستقیم دارای خویشاوندی با شاه بودند، بنابراین درون بالاترین جایگاه اجتماعی بودند و واکنش بـه این تغییرات که تا حد زیـادی بسته بـه رویکرد شوهران آن‌ها بود کـه آن هم نسبت بـه تحصیلات زنان و آداب اروپایی متفاوت بود. مردان محافظه‌کار دگرگونی درون لباس‌ها را مـی‌توانستند بپذیرند اما بـه اصرار بـه زنان به منظور ماندن درون خانـه و دنبال ن حرفه ادامـه مـی‌دادند. تاج‌السلطنـه کـه از امتیـاز ثروت و نفوذ برخوردار بود، بی‌وقفه با شوهرش مخالفت مـی‌کرد، آن چنان‌که لباس اروپایی را بـه عنوان نشانـه رهایی بر تن مـی‌کرد و برای آزادی زنان ایرانی فعالیت مـی‌کرد.

در آن زمان لباس‌ها توسط خیـاط‌ها و سازندگان لباس حرفه‌ای دوخته مـی‌شد، توسط ندیمان ماهر و همچنین خانم‌هایی از اندرونی. خیـاط‌ها درون مغازه خودشان درون بازار و همچنین به منظور امور خصوصی کار مـی‌د. خیـاط‌های مخصوص متدهای اروپایی درون برش و دوخت لباس‌ها را استادانـه تعلیم دیده بودند که تا مقامات مرد درون دربار آن‌ها را بپوشند. زنان دربار نیز بـه خدمات دوزندگان اختصاصی لباس کـه به کاخ سر مـی‌زدند اعتماد داشتند. ان درون حرمسرا هنر گلدوزی به منظور تزئین لباس و منسوجات خانگی را آموزش مـی‌دیدند و استاندارد کارهایشان بالا بود. افزون بر آن قلاب دوزان حرفه‌ای هم بودند کـه روی طلا و ابریشم کار مـی‌د. با توجه بـه دسترسی شان به منظور تأمـین پارچه و طراحی و مـیزان آموزش شان، دوزندگان قادر بودند ذائقه زنان دربار را با سبک‌ها و تزئین‌های جدید تحت تأثیر قرار دهند.[۵۹]

دورهٔ پهلوی زمان رضا شاه

با آغاز دورهٔ پهلوی الگوسازی از مظاهر پیشرفت بـه اوج خود رسید، بعد از ورود ملکه ثریـا (ملکه افغانستان) بدون حجاب بـه ایران و سفر رضا شاه بـه ترکیـه و دیدار با آتاتورک و دیدن زنانی کـه بی‌حجاب بودند و مانند مردان کار مـی‌د و دیگر مظاهر غرب، تصمـیم بـه ایجاد یک مدرنیزاسیون اجباری گرفت؛ گرچه جرقه‌های کشف حجاب درون همان اواخر دورهٔ قاجار خورده بود اما این رضا شاه بود کـه دستور بـه کشف حجاب زنان داد، وی همچنین دستور داد مردان بـه جای لباس‌های سنتی لباس متحدالشکل بر تن کنند کـه شامل کت و شلوارهای غربی بود، همچنین مردان بـه جای کلاه شاپو، دستار و عمامـه حتما کلاه پهلوی بر سر مـی‌د، زنان نیز بـه جای روبنده، پیچه، چادر و روسری مـی‌توانستند از کلاه فرنگی استفاده کنند اما داشتن حجاب ممنوع بود.

یکی ازانی کـه در تغییر سبک پوشش زنان تأثیر بسزایی داشت و از حامـیان کشف حجاب بود، وزیر قدرت مند دربار، عبدالحسین تیمور تاش بود کـه در جلسه کابینـه درون سال ۱۳۱۲ واردات کلاه‌های زنانـه از خارج از کشور را قانونی کرد.

پس از ۱۷ دی ۱۳۱۴ ه‍.ش (۱۹۳۵) تبعیت از لباس‌های مد روز پیگیری شده و خانم‌ها پوشاک خود را از روی مجله‌های مزون‌های اروپایی کـه به‌صورت فصلی یـا سالیـانـه بود، تهیـه مـی‌د و از تغییرات رنگ و فرم لباس با خبر شده و از آنان پیروی مـی‌د.

زمان محمد رضا شاه

در زمان سلطنت محمدرضا شاه از سال ۱۳۲۰ که تا ۱۳۵۷ ه‍.ش بـه دلیل افزایش ارتباطات با کشورهای غربی و آمریکایی سیر تحول لباس و همگون شدن آن با البسه خارجی بیشتر شد.

مد لباس درون دههٔ ۲۰ شمسی شامل لباس‌های جلو بسته و جلو باز با یقهٔ انگلیسی بزرگ و سرشانـه‌های پهن و کمرهای تنگ و چسبان بود، دامن‌های گشاد و پیلی دار کـه قدشان که تا زانو بود، اما درون اواخر این دهه قد دامن‌ها دوباره بلند شد. در دههٔ ۳۰ تنوع سبک‌های لباس بالا رفت و در دههٔ بعدی دامن‌های چین دار و پلیسه، کت و شلوارهای پاچه گشاد، دوپیس و… از سبک‌های طراحی لباس مرسوم بودند، جنس غالب پارچه‌هایی کـه در طراحی مد آن زمان بـه کار مـی‌رفت ژرسه و تریکوبود، و طرح‌ها چهار خانـه، راه راه و جناقی بودند.

در دهه ۵۰ جوراب‌های خط دار بـه بازار عرضه شدند و سبک طراحی فرانسوی کـه شامل دامن‌های ماکسی، مـیدی و مـینی بود، همچنین انواع کت و دامن دوپیس و جلیقه وارد ایران شدند، همچنین درون این دهه فرح پهلوی البسه آراسته یـه سوزن دوزی را درون دربار باب کرده بود، از مشاهیر سوزن دوزی آن زمان مـی‌توان بـه مـهتاب نوروزی اشاره کرد.[۶۰]

در آن دوره شـهرهای بزرگ به‌دلیل خصوصیـات اجتماعی و اقتصادی و ارتباطات فرهنگی همـیشـه محل صدور مد و لباس بـه شـهرهای کوچک و حتی روستاها بودند. دو نیروی مؤثر درون گسترش مد و مدگرایی، زنان و جوانان بودند؛ درون دهه ۵۰ این دو نیروی مؤثر با تمام قوا بـه دنبال مد بودند، مد و لباس ایرانی درون دهه ۵۰ تحت تأثیر دهه ۷۰ مـیلادی غرب، دچار یک تحول بزرگ شد. درون دهه ۵۰، مجلات و ژورنال‌های غربی سهم عمده‌ای درون مدگرایی جامعه بـه عهده داشتند، جریـان رسمـی نشریـات وابسته بـه رژیم پهلوی مثل «زن روز»، «اطلاعات جوانان» و… این موج را تقویت مـی‌د، از سوی دیگر گروه‌های پانک، هیپی‌ها، آرایش موی مخصوص بیتل‌ها، جوانان شـهرنشین ایرانی را تحت تأثیر قرار داده بود.[۶۱]

اولین طراح مد ایرانی

زینت جهانشاه یکی از سرهنگ‌های وزارت جنگ آن دوره درون آموزشگاه بین‌المللی «لته فراین» آلمان تحصیل کرد و پس از ازدواج با یکی از افسران نظام بـه سوئیس رفت و در آنجا حدود یکسال هنر خیـاطی و روش برش روی مانکن را فرا گرفت، سپس بـه پاریس کـه یکی از مراکز اصلی صدور مد دنیـا بوده و هست رفت و در آنجا درون خیـاطی تخصص پیدا کرد و همچنین تحت تعلیم «پیر بالمن» یکی از طراحان معروف آن زمان رموز خیـاطی مدرن و بوتیک داری را یـادگرفت.

زینت جهانشاه درون سال ۱۳۲۱ بـه همراه همسرش کـه یکی از افسران نظام بود بـه ایران بازگشت. او درون بدو ورود بـه ایران، اقدام بـه افتتاح یک لباس فروشی و خیـاط خانـه درون خیـابان امـیریـه شـهر تهران کرد و در مدت سه ماه موفق شد نود دست لباس زنانـه به منظور هنگام صبح، عصر و شب، تولید کند و با پوشاندن بـه تن مانکن‌ها و ها، آن‌ها را درون معرض مشاهده پانزده تن از زنان از فرنگ برگشته قرار دهد کـه با مد روز اروپا آشنا بودند.

مد لباس جهان شاه، آمـیزه‌ای از مدهای غربی و دید شخصی‌اش بود او به منظور تمام لباس‌های ایرانی، از روی فصول یـا گل‌ها نام انتخاب کرده بود. جنس لباس‌ها اغلب از مخمل و لمـه بود. مدل پالتوها و آستین‌ها آزاد و یقه‌ها بسته بودند، کت‌ها و دامن‌ها نیز مناسب با اعتقادات دینی زنان ایرانی طراحی شده بود و پیراهن‌های شب بـه سبک دکولته طراحی شده بودند و روی آن‌ها منجوق و پولک دوزی شده بود، بـه جلوی این لباس‌ها قسمتی اضافه مـی‌شد کـه به تن بایستند. کفش‌ها هم نوک گرد و بی پاشنـه و باریک طراحی شده بود. درون مـیان مدل‌های لباس، از پالتوی پوست و کلاه بـه علت گرانی پوست و عدم امکان فروش خبری نبود. از سوی دیگر جهان شاه کلاه‌دوز خوبی هم سراغ نداشت که تا طرح‌هایش را بـه او سفارش دهد. درون عوض کیف‌های مدل «موت» کـه هر دو دست درون داخل آن قرار مـی‌گرفت بـه نمایش گذاشته شده بود. رنگ‌هایی کـه در مدل‌ها استفاده شده بود بیشتر سیـاه و قهوه‌ای بود.

البته جهان شاه درون نمایش مدل‌های خود بـه بازدیدکنندگان با مشکلاتی هم روبرو بود از جمله روش راه رفتن و ایستادن مانکن‌ها و سادگی و بی‌آرایشی گیسوانشان، بـه ویژه درون مورد آخر، آرایشگاه‌های خاصی به منظور این کار درون ایران وجود نداشت. با این حال زنانی کـه وصف نمایش خیره‌کننده جهانشاه را شنیده بودند استقبال زیـادی از جادوی مد او د و کار او رونق فراوانی گرفت.

این زن بعد از ده سال از افتتاح مغازهٔ لباس فروشی و خیـاط خانـه خود بـه فکر استفاده از مدل لباس‌های قدیمـی درون کار خود افتاد و با الهام از موزه مردم‌شناسی مانتویی را طراحی کرد کـه شبیـه ردای مردان قدیمـی بود و آستین‌های گشادی داشت کـه با استقبال فراوانی روبرو شد. او که تا سال ۱۳۷۴ خورشیدی بـه کار خیـاطی و مدسازی ادامـه داد، وی شروع‌کننده راهی شد کـه ابتدا توسط فرزندش و سپس دیگران ادامـه یـافت.[۶۲][۶۳]

پس از انقلاب ۱۳۵۷ دهه ۶۰

بعد از انقلاب ۱۳۵۷ و کاهش فراگیری مد و فرهنگ غربی درون سطح جامعه و حتی درون شـهرهای بزرگ، فرهنگ پوشش ایرانیـان نیز دچار تحول شد. مـیل بـه ساده‌زیستی، دوری از مد و جنگ ایران و عراق، باعث شدند مد درون دهه ۶۰ شمسی بـه حاشیـه برود، لباس زنان درون این سال‌ها بـه مانتو و چادر و لباس مردان بـه شلوارهای پارچه‌ای گشاد و پیراهن‌های ساده تغییر یـافت. لباس رسمـی و اداری درون این سال‌ها هم کت و شلوار بدون کراوات بود. دهه ۶۰، کراوات به‌عنوان نمادی از فرهنگ غربی بـه حاشیـه رفت و به قشرها خاصی از جامعه منحصر شد.[۶۴]

دهه ۷۰

با پایـان جنگ و از مـیان رفتن الزامات خاص اقتصادی و سیـاسی آن و آغاز دوره تأثیر همـه‌جانبه رسانـه‌هایی چون ویدئو و ، دوباره موج مدگرایی درون جامعه آغاز شد. کاهش سختگیری‌ها و افزایش واردات البسه خارجی هم درون تشدید این فضا مؤثر بود. دهه ۷۰ کم‌کم شلوارهای پارچه‌ای جای خود را بـه جین‌های تنگ داد و پیراهن‌های معمولی مردانـه بـه تی‌شرت تبدیل شد. مدل‌های مختلف روسری و مانتو و تنوع درون این حوزه، اتفاق مـهم لباس زنانـه ایرانی درون دهه ۷۰ بود. به منظور مثال مـی‌توان بـه مدل مانتوی خفاشی اشاره کرد.

دهه ۸۰

سرعت تحول مد درون دهه ۸۰ بـه علت ظهور اینترنت درون خانـه‌های مردم بسیـار بالا بود، به‌طوری‌که شاید هر سال یک مد درون جامعه مـی‌آمد و برچسب «دمده» یـا «از متاده» بـه لباس‌های نـه‌چندان کهنـه داخل کمدها مـی‌خورد. مانتو فروشی‌ها آنقدر زیـاد و متنوع بودند کـه قیمت آن کمتر با افزایش روبه‌رو مـی‌شد و جزو متنوع‌ترین و ارزان‌ترین تن‌پوش‌های دهه ۸۰ بودند.[۶۵]

دهه۹۰

در اواخر دههٔ هشتاد آشفتگی بازار پوشاک دولت مردان ایرانی را متوجه کرد کـه تاکنون از این عرصه و سیع رقابتی غفلت کرده‌اند و آنان را وادار کرد که تا به طراحی لباس بـه عنوان یک ابزار فرهنگی توجه داشته باشند و به همـین جهت ساماندهی مد و لباس بـه وزارت ارشاد واگذار شد. این وزارت خانـه با برگزاری مسابقهٔ طراحی مد و لباس فجر هنرمندان را بـه رقابت کشاند و برای اولین بار درون ایران طراحی مد و لباس بـه عنوان یک هنر درون کنار هنرهای دیگر مطرح شد. بعد از آن و در آغاز دههٔ نود شوهای زندهٔ لباس و انواع نمایشگاه‌ها فرصت پیدا د خود را بـه عرصهٔ ظهور برسانند و حتی مؤسساتی درون زمـینـهٔ پژوهش پوشاک ایرانی بـه ثبت رسیدند. مؤسسهٔ مانا هنر ایرانیـان از اولین مؤسسات ثبت شده درون این زمـینـه است.

طراحان مطرح ایرانی

از معدود طراحان مد مطرح ایرانی مـی‌توان بـه بیژن پاکزاد (زادهٔ ۱۵ فروردین ۱۳۲۳ درون تهران - ۲۷ فروردین ۱۳۹۰ بورلی هیلز) و نیما بهنود و بوریس بیژن صابری و فرناز عبدلی اشاره کرد.[۶۶][۶۷] [[[فرناز|عبدلی طراح مد و لباس]]]

امروزه بـه علت وجود قوانین پوشش اسلامـی درون ایران کـه بر اساس آن زنان ملزم بـه پوشاندن سرتا پای بدن خود هستند هنر طراحی مد محدود بـه پوششی بـه نام «مانتو» و چادرهای اسلامـی شده‌است. مانتو کـه واژه‌ای فرانسوی هست به لباس یـا پالتوی بلند اشاره دارد و پس از انقلاب اسلامـی ایران جزو کدهای لباسی زنان محسوب مـی‌شود. در سالهای اخیر بعد از موفقیت نیما بهنود طراح مد ایرانی ساکن آمریکا کـه لباس‌هایی با مُهرهای قدیمـی و خطوط نستعلیق فارسی طراحی کرد کـه بسیـار مورد استقبال قرار گرفت، سبک طراحی لباس ایرانی بـه سمت لباس‌هایی رفت کـه تلفیقی از طرح و سبک سنتی و سادگی و راحتی لباس‌های مدرن باشد. به منظور مثال مـی‌توان بـه مانتوهای گشاد و عبا مانند درون رنگ‌های شاد و با نقش و نگارهای سنتی محدود به منظور زنان و شال‌هایی با طرح سنتی یـا خطوط نستعلیق به منظور پوشش سر و بلوزهایی با همـین سبک به منظور مردان و همچنین کیف‌هایی از جنس جاجیم اشاره کرد.

قوانین و مقررات طراحی مد

یک طراح لباس (به انگلیسی: طراحی مد) از ترکیب خطوط، تناسب، رنگ و بافت، شکل مناسب جامـه را تصور مـی‌کند، اگرچه داشتن مـهارت‌هایی مثل خیـاطی و الگو کاری به منظور یک طراح لباس مـی‌توانند سودمند باشند اما بـه عنوان پیش شرط به منظور تبدیل شدن بـه یک طراح لباس موفق درون نظر گرفته نمـی‌شوند. بسیـاری از طراحان مد به‌طور رسمـی آموزش دیده‌اند یـا دورهٔ کارآموزی گذرانده‌اند.

یک طراح فنی (به انگلیسی: Technical Designer) با گروه طراحی و کارخانـه‌های خارج از کشور کار مـی‌کند، وظیفهٔ طراح فنی اطمـینان از ساخت و تولید صحیح پوشاک، انتخاب مواد اولیـه و پارچه‌های مناسب و تناسب و اندازهٔ درست لباس هاست. طراح فنی نمونـهٔ اولیـهٔ پوشاک را بر روی تن یک مدل با تناسب کامل امتحان مـی‌کند و تصمـیم مـی‌گیرد کـه کدام یک از تناسب‌ها و ساختارها را پیش از تولید انبوه نمونـه‌های اولیـه حتما تغییر دهد.

یک طراح الگو یـا الگو بُر (به انگلیسی: Pattern maker(Pattern cutter)) طرح اولیـه اشکال، اندازه‌ها و تکه‌های لباس را مسوده مـی‌کند، این پیش نویس‌ها ممکن هست به صورت دستی با کمک ابزار اندازه‌گیری، روی کاغذ باشد یـا با استفاده از نرم‌افزار کامپیوتری CAD انجام شود. روش دیگری کـه برای درآوردن طرح و اندازهٔ لباس‌ها انجام مـی‌شود آویزان پارچه‌ها به‌طور مستقیم روی فرم لباس است. حاصل کار طراح الگو این هست که مـی‌توان از اندازه‌ها و قطعات الگوی طراحی شده به منظور تولید لباس مورد نظر استفاده کرد. معمولاً به منظور کار بـه عنوان طراح الگو آموزش رسمـی امری الزامـی است.

یک خیـاط (به انگلیسی: خیـاط) سفارش لباس‌های طراحی شده را مـی‌گیرد و بنا بـه اندازهٔ مشتری آن‌ها را مـی‌دوزد. بـه خصوص لباس‌هایی چون کت و شلوار، کت و دامن و غیره. معمولاً یک خیـاط حتما دورهٔ کارآموزی یـا آموزش رسمـی دیگری را گذرانده باشد.

یک طراح پارچه (به انگلیسی: Textile Designer)، بافت پارچه را طراحی مـی‌کند و آن را به منظور لباس و مبلمان چاپ مـی‌کند. اکثر طراحان پارچه به‌طور رسمـی بـه عنوان کارآموز و در مدارس عالی آموزش دیده‌اند.

یک طراح سبک یـا مشاور مد (به انگلیسی: Stylist) لباس‌ها، جواهرات و لوازم جانبی را با هم هماهنگ مـی‌کند که تا در عکاسی مد (به انگلیسی: عکاسی مد) یـا درون دفیله (به انگلیسی: catwalk) بـه معرض نمایش گذاشته شود. طراح سبک ممکن هست برای هماهنگ‌ لباس با مشتری فردی نیز کار کند. بسیـاری از طراحان سبک درون زمـینـه‌های طراحی مد، تاریخچهٔ مد و لباس‌های تاریخی آموزش دیده‌اند و دارای سطح بالایی از تجربه و تخصص درون زمـینـهٔ بازار مد جاری و روند بازار درون آینده هستند. با این حال برخی از طراحان سبک بـه سادگی با داشتن یک حس زیبایی‌شناسی قوی بین لباس‌ها هارمونی برقرار مـی‌کنند و یک ظاهر عالی مـی‌آفرینند.

یک خریدار مد (به انگلیسی: Fashion buyer) ترکیبی از لباس‌های موجود درون مغازه‌های خرده فروشی، مغازه‌های بزرگ و فروشگاه‌های زنجیره‌ای را انتخاب کرده و مـی‌خرد. بسیـاری از خریداران مد درون مطالعات تجارت و بازرگانی و/یـا مطالعات مد آموزش دیده‌اند.

یک دوزنده (به انگلیسی: Seamstress) لباس‌های ماشینی یـا لباس‌های تولیدی‌ها را با دست یـا با چرخ خیـاطی مـی‌دوزد. این نوع دوزنده‌ها اغلب بـه عنوان اپراتور چرخ خیـاطی درون تولیدی‌ها و کارگاه‌ها یـا درون فروشگاه‌های پوشاک کار مـی‌کنند و معمولاً مـهارتی درون طراحی و برش پوشاک یـا درست اندازه‌های لباس روی مدل را ندارند و تنـها دوخت‌های سادهٔ لباس را انجام مـی‌دهند.

یک معلم طراحی مد (به انگلیسی: teacher of fashion design) مسئول آموزش هنر، صنایع دستی و مـهارت‌های طراحی مد درون مدارس عالی مد یـا دانشگاه‌های هنر است.

یک فروشندهٔ لباس‌های سفارشی (به انگلیسی: costume clothier) به منظور مناسبت‌های مختلف سفارش لباس‌های مجلسی و رسمـی مـی‌گیرد و به مشتری‌هایش مـی‌فروشد.

یک خیـاط زنانـه (به انگلیسی: dressmaker) درون زمـینـهٔ لباس‌های مخصوص زنان تخصص دارد، لباس‌های روز، نیمـه رسمـی و رسمـی، لباس‌های کار، کت و شلوار، کت و دامن، لباس عروس، لباس ورزشی و لباس زیر زنانـه.

یک تصویرگر (به انگلیسی: illustrator) به منظور تبلیغات بازرگانی رنگ و طرح لباس‌ها را ترسیم مـی‌کند.

یک گمانـه زن مد (به انگلیسی: Fashion forecaster) رنگ‌ها، سبک‌ها و اشکال محبوب احتمالی درون روند مد را پیش‌بینی مـی‌کند که تا قبل از آماده شدن پوشاک به منظور فروش درون فروشگاه‌ها آنچه را کـه باب طبع مردم قرار خواهد گرفت ارائه دهد.

یک مدل (به انگلیسی: Model) به منظور نمایش درون نمایشگاه‌های مد، دفیله یـا عکس‌های مجلات مد و تبلیغات تجاری لباسهای طراحی شده را بـه تن مـی‌کند.

یک مدل شایسته (به انگلیسی: fit model) با پوشیدن و اظهار نظر درمورد تناسب نمونـهٔ اولیـهٔ لباس طراحی شده بـه طراح مد درون حین ساخت لباس و بعد از آن کمک مـی‌کند، مدل‌های شایسته به منظور انجام این مـهم حتما تناسب اندام ویژه‌ای داشته باشند.

یک روزنامـه‌نگار مد (به انگلیسی: fashion journalist) درون مورد مد پوشاک یـا گرایش‌ها و روندها آن به منظور مجلات و روزنامـه‌ها مقاله مـی‌نویسد.

یک متخصص دگرش (به انگلیسی: alteration specialist یـا alterationist) مسئول تنظیم تناسب نـهایی پوشاک است، بـه ویژه لباس‌های ماشینی، و گاهی اوقات مدل آن‌ها را دوباره تغییر مـی‌دهد. (تبصره: بـه رغم اینکه خیـاط‌ها تغییرات و تنظیمات تناسب لباس‌ها را به منظور مشتری‌ها انجام مـی‌دهند همـهٔ متخصص‌های دگرش خیـاط نیستند)

یک مشاور تصویری (به انگلیسی: Image Consultant) درون مورد سبک‌ها و رنگهایی بـه چهره و رنگ پوست و مو و اندام مشتریـها مـی‌نشیند مشاوره مـی‌دهد.

طراح لباس

اوی هست که با توجه بـه نوع فیلم و ویژگی‌های آن، لباس‌هایی را طراحی مـی‌کند و الگوی آن‌ها را درون اختیـار دوزندگان لباس قرار مـی‌دهد، که تا این لباس‌ها را متناسب با ویژگی‌های فیزیکی هر یک از بازیگران تهیـه کنند. هر یک از این عوامل کـه در این بخش از آن‌ها نام شد، دستیـاران و همکارانی دارند کـه نام بردن از آن‌ها ضروری نیست.[۶۸]

پانویس

↑ "In Praise of In-House Designers". Graphicpush. Graphicpush. Retrieved 13 May 2012.

↑ Steven Snell (5). "17 Tips for Designers on Starting a Freelance Business" (Article). Design Mag (in English). DesignMag. Retrieved 13 May 2012. Unknown parameter |month= ignored (help); Check date values in: |date=, |year= / |date= mismatch (help)

↑ "What is Haute Couture?". Haute Couture Hot. HauteCoutureNews.com. Retrieved 13 May 2012.

↑ Pauline Weston Thomas. "Haute Couture Fashion History" (Article). Fashion-Era.com (in English). Fashion-Era.com. Retrieved 13 May 2012.

↑ "What is pret-a-porter?". Answers. Answers Corporation. Retrieved 13 May 2012.

↑ "Bespoke vs. Made To Measure vs. Off The Rack – What's The Difference?". Real Men Real Style. RMRS. Retrieved 13 May 2012.

↑ Catherine Valenti (1). "Designers Flock to Mass-Market Retailers" (Article). ABC News (in English). ABC News. Retrieved 13 May 2012. Unknown parameter |month= ignored (help); Check date values in: |date=, |year= / |date= mismatch (help)

↑ Sameer Reddy (31). "Out from Underground". The Daily Beast (in English). Newsweek Magazine. Archived from the original (Article) on 18 Sep 2012. Retrieved 13 May 2012. Unknown parameter |month= ignored (help); Check date values in: |date=, |year= / |date= mismatch (help)

↑ Stephania Lara (22). "Mass market broached by high-end fashion" (Article). The Prospector (in English). College Media Network. Retrieved 13 May 2012. Unknown parameter |month= ignored (help); Check date values in: |date=, |year= / |date= mismatch (help)

↑ Bethan Cole (2). "Kitsch pickings" (Article). Financial Times Online: Style (in English). The Financial Times Ltd. Retrieved 13 May 2012. Unknown parameter |month= ignored (help); Check date values in: |date=, |year= / |date= mismatch (help)

↑ Bureau of Labor Statistics, U.S. Department of Labor, Occupational Outlook Handbook, 2010-11 Edition, Fashion Designers, on the Internet at http://www.bls.gov/oco/ocos291.htm (visited March 09, 2010).

↑ "Fashion Designers". Occupational Employment and Wages. U.S. Bureau of Labor Statistics. Retrieved 25 February 2013.

↑ "How to become a fashion designer". Fashion Net. Fashion Net Inc. Retrieved 13 May 2012.

↑ http://www.iotexbdu.edu.et/cocgfd/Home.aspx

↑ "Apparel Design Graduate Programs". About: Fiber Science & Apparel Design. Cornell University. Retrieved 13 May 2012.

↑ "Resources: fashion graduate programs". ITAA. Retrieved October 9, 2011.

↑ Kawamura 2005

↑ "British fashion designers". Visit Britain. Visit Britain. Retrieved 13 May 2012.

↑ "Zurich labels". Zurich labels: Media Information. Zurich Tourism. 2012. Retrieved 13 May 2012. Unknown parameter |month= ignored (help)

↑ Djurdja Bartlett, FashionEast: The Spectre That Haunted Socialism (Cambridge: MIT Press, 2010), 26.

↑ ۲۱٫۰۲۱٫۱ Bartlett, FashionEast, 13.

↑ Lynne Attwood, Creating the New Soviet Woman (New York: St. Martin's Press, 1999), 67.

↑ Attwood, New Soviet Woman, 68.

↑ Bartlett, FashionEast, 24.

↑ Bartlett, FashionEast, 15.

↑ Bartlett, FashionEast, 22.

↑ Bartlett, FashionEast", 26.

↑ Attwood, New Soviet Woman, 164.

↑ Attwood, New Soviet Woman, 133.

↑ Bartlett, FashionEast, 72.

↑ Bartlett, FashionEast, 64-65.

↑ ۳۲٫۰۳۲٫۱ Attwood, New Soviet Woman, 132.

↑ Attwood, New Soviet Woman, 134.

↑ Bartlett, FashionEast, 82.

↑ Attwood, New Soviet Woman, 135.

↑ Bartlett, FashionEast, 244.

↑ Bartlett, FashionEast, 141.

↑ Bartlett, FashionEast, 174.

↑ Olga Vainshtein, “Female Fashion, Soviet Style: Bodies of Ideology” in Russia—Women—Culture, ed. Helena Goscilo and Beth Holmgren (Bloomington: Indiana University Press, 1996), 70.

↑ Bartlett, FashionEast, 248.

↑ Bartlett, FashionEast, 139.

↑ ۴۲٫۰۴۲٫۱ Bartlett, FashionEast, 145.

↑ Bartlett, FashionEast, 150.

↑ Bartlett, FashionEast, 184.

↑ Christoph Neidhart, Russia’s Carnival: The Smells, Sights, and Sounds of Transition (Lanham, Maryland: Rowmand and Littlefield, 2003), 49.

↑ Bartlett, FashionEast, 213.

↑ Bartlett, FashionEast, 214.

↑ Bartlett, FashionEast, 216.

↑ Bartlett, FashionEast, 230.

↑ Vainshtein, "Female Fashion," 73.

↑ Neidhart, Russia's Carnival, 50.

↑ Bartlett, FashionEast, 267.

↑ Neidhart, Russia's Carnival, 48.

↑ Bartlett, FashionEast, 236.

↑ Neidhart, Russia's Carnival, 44.

↑ Bartlett, FashionEast, 223.

↑ «اولین طراح مد ایران چهی است؟». بیتوته. 

↑ «شلیته». لغت‌نامـه دهخدا. 

↑ «خاستگاه‌های تغییر لباس زنان درون دوره قاجار». پرشین پرشیـا. 

↑ «مـهتاب نوروزی، مشـهورترین سوزن دوز بلوچ درگذشت». بی‌بی‌سی فارسی، 15 ژوئیـه 2012. 

↑ «صد سال تاریخ لباس بانوان». بیترین. 

↑ «نحوه ورود مد بـه ایران». فصل نو، ۲ آبان ۱۳۸۸. 

↑ «اولین دایرکننده بوتیک و مد درون ایران». شفاف، ۱۱ دی ۱۳۹۱. 

↑ «سیر تطور پوشش ایرانی؛ از شنل قجری که تا تی‌شرت فرانسوی». Iranian UK، 25 شـهریور 1391. 

↑ «گزارش رویترز از طراحی مد و لباس بانوان درون ایران». عصر ایران، ۲۵ تیر ۱۳۸۶. 

↑ «آشنایی با نیما بهنود طراح مد موفق ایرانی و طرحهایش». سیمرغ. 

↑ «مدل‌های عجیب و غریب لباسهای یک طراح مد ایرانی». سیمرغ. 

↑ دانشنامـه رشد. «کادر و عوامل تهیـه فیلم».