پرش بـه ناوبری پرش بـه جستجو
کتاب مجموعه‌ای از صفحات نوشته‌شده، جواب نوشتن ادبیات نهم ویکی پدیا مصور، چاپ‌شده یـا صفحات خالی (صفحه سفید و نانوشته)؛ ساخته‌شده از جوهر، کاغذ (ورق)، پوست حیوانات یـا مواد دیگر (چسب، نخ و…) هست که معمولاً از یک طرف یـا سمت بـه یکدیگر محکم شده یـا متصل مـی‌گردند. هر برگه درون کتاب، ورق و هر سمت یـا روی هر ورق، صفحه نامـیده مـی‌شود.
به مجلّد کتاب بـه اصطلاح صحافی گفته مـی‌شود. جواب نوشتن ادبیات نهم ویکی پدیا کتاب درون اندازه‌های گوناگون وجود دارد. جواب نوشتن ادبیات نهم ویکی پدیا درون ایران قطع رحلی، وزیری و جیبی از مشـهورترین قطع‌های کتاب است. کوچکترین کتاب دنیـا کـه یک انجیل است، درون موزهٔ کلیسای وانک اصفهان نگهداری مـی‌شود. اولین کتاب بـه زبان فارسی درون هلند و به دست یک ارمنی بـه زیور طبع آراسته شده‌است. از انواع دیگر کتاب، کتاب دیجیتالی (e-Book) هست که کتاب درون قالب بسته‌های نرم‌افزاری مانند پی‌دی‌اف ارائه مـی‌شود کـه وسایلی نیز بـه نام کتابخوان الکترونیکی مانند آمازون کیندل به منظور خواندن آن بـه کار مـی‌رود. نمونـهٔ دیگری از کتاب غیرچاپی، کتاب صوتی است.
تعریف
تاکنون تعریف مشخص و کاملی کـه بتواند مفهوم تمام انواع گوناگون کتاب را دربرگیرد، ارائه نشده‌است و نخواهد شد.[۱] اما یکی از تعاریف معتبری کـه برای کتاب ارائه شده‌است، مربوط بـه سازمان یونسکو مـی‌شود: جواب نوشتن ادبیات نهم ویکی پدیا کتاب نوعی اثر چاپی صحافی‌شده‌است کـه بیشتر از ۴۹ صفحه داشته باشد و مانند نشریـات، تحت یک عنوان ثابت، به‌صورت دوره‌ای منتشر نشود[۲] تعریف دیگری نیز کتاب را «مجموعه‌ای از لوح‌های چوبی یـا عاجی یـا مجموعه‌ای از ورق‌های کاغذ، پوست آهو یـا ماده‌ای مانند آن، اعم از دستنویس یـا چاپی کـه با هم بـه نخ کشیده یـا صحافی شده باشند» معرفی کرده‌است.[۳]
واژه‌شناسی
واژه کتاب از زبان عربی وارد فارسی شده‌است. درون فارسی مـیانـه نامک (به فارسی دری نامـه) به‌طور عمومـی بـه کتاب اطلاق مـی‌شد و فروردگ بـه آنچه امروز عموماً نامـه خوانده مـی‌شود. درون دورهٔ تکوین فارسی دری نیز نامـه بـه معنی مطلق کتاب بـه کار رفته‌است. درون فارسی مـیانـه از اصطلاحات تخصصی‌تر ماتیکان (رساله) و نسک (برای بخش‌های اوستا) استفاده شده‌است. کلمـهٔ نُبی کـه هم‌ریشـه با نبشتن (نگاشتن) هست و معنای مطلق کتاب یـا نوشته از آن مستفاد تواند شد، درون فارسی دری بـه معنی خاص قرآن بـه کار رفته‌است.[۴] .
پیشینـه
کتاب قدمتی پنج هزارساله دارد. کتابهای نخستین بـه شکل لوح‌های گلی بودند. اما با گذشت زمان، با توجه بـه دسترسی بشر بـه امکانات جدید و تغییر نیـاز بشر بـه ارتباطات و اطلاعات، شکل کتابها تکامل یـافت.[۳]
لوح‌های گِلی
از لوح‌های گِلی، درون منطقهٔ بین‌النـهرین به منظور نوشتن استفاده مـی‌شد. استفاده از این روش درون ۲۵۰۰ سال قبل از مـیلاد، توسط تمدن سومر ابداع شد و به تکامل رسید. اما با گذشت زمان، بابلی‌ها و آشوری‌ها نیز همـین روش را به‌کار گرفتند. این لوح‌ها با استفاده از خاک رس و آب ساخته مـی‌شدند و قبل از خشک شدن، با استفاده از ابزارهای نوک‌تیز بر روی آن‌ها نوشته مـی‌شد. نوشته‌های بیشتر این لوح‌ها، بیشتر مرتبط با امر بازرگانی، اداری و حکومتی بود.[۳]
پاپیروس
استفاده از کاغذ پاپیروس به منظور نوشتن از حدود ۲۰۰۰ سال قبل از مـیلاد درون مصر رایج شد و تا قرن ششم مـیلادی نیز ادامـه یـافت. کاغذ پاپیروس، صفحه‌ای بود کـه از گیـاه پاپیروس به‌صورت یک تومار با درازای چند متر و عرض ۳۰ سانتی‌متر ساخته مـی‌شد. این تومار، انعطاف‌پذیر بود و پس از پیچیده شدن به‌صورت یک استوانـه بـه قطر ۵ که تا ۶ سانتی‌متر درمـی‌آمد. ابزار نوشتن بر روی پاپیروس، نی یـا قلم‌نی آغشته بـه مرکب بود. اختراع پاپیروس یکی از تحولات بسیـار مـهم درون تاریخ کتاب محسوب مـی‌شود. قدیمـی‌ترین کتابی کـه به‌صورت تومار پیدا شده‌است، پاپیروس پریس نام دارد کـه مشتمل بر گفته‌های اخلاقی است. داستان سینوحه نیز یکی از معروف‌ترین کتابهایی هست که بر روی پاپیروس نگاشته شده‌است. پاپیروس اگرچه سبک و کم‌حجم بود، اما برخلاف لوح‌های گلی، شدیداً آسیب‌پذیر بود و به‌همـین دلیل تاکنون هیچ مجموعه مـهمـی مربوط بـه مصر باستان، از زیر خاک بیرون نیـامده‌است.[۳]
به‌جز مصر، پاپیروس درون یونان و روم نیز به‌طور گسترده مورد استفاده قرار مـی‌گرفت.[۳] بـه نظر مـی‌رسد کـه واژه انگلیسی paper (به معنای کاغذ) نیز از پاپیروس ریشـه گرفته باشد.[۵]
سایر انواع تومارها به‌جز پاپیروس، چرم، پوست حیوانات و پارچه نیز به منظور نوشتن مورد استفاده قرار مـی‌گرفت. پوست، مرکب را از هردوطرف جذب مـی‌کرد و از پاپیروس بادوام‌تر و انعطاف‌پذیرتر بود.[۳]کدکس
کدکس، شکل امروزی کتاب است؛ یعنی صفحات پوست، پاپیروس و غیره کـه تا خورده و از یک محل بـه یکدیگر دوخته شده باشند. پیدایش کدبه قرن دوم مـیلادی بر مـی‌گردد کـه توسط مسیحیـان به منظور نگارش متون مذهبی مورد استفاده قرار مـی‌گرفت. این فرم از کتاب، به‌دلیل مزیت‌هایی کـه داشت، از قرن چهارم مـیلادی رواج پیدا کرد. ازجمله مزیت‌های آن مـی‌توان بـه قابلیت جستجوی بهتر، امکان بهتر به منظور انبار و نگهداری آن (در کتابخانـه) و تولید سریع‌تر اشاره نمود. درون این زمان درون صومعه‌ها و کلیساها، اتاق‌هایی ایجاد شده بود کـه در آن‌ها کار رونویسی از انجیل و دعاها صورت مـی‌گرفت و عملاً کتاب تولید مـی‌شد. همچنین با گذشت زمان، تولید کاغذ (که قبلاً درون چین اختراع شده بود)، درون ایران و پس از آن درون اروپا رایج شد و به تبع آن، کتابهای کاغذی نیز ابداع شدند.[۳]
چاپ
تا قبل از اختراع ماشین چاپ، نسخه‌برداری از کتابها تنـها از طریق رونویسی از کتابها امکان‌پذیر بود کـه تولید کتاب را بسیـار کند و دشوار مـی‌کرد.[۵] و در صورت اشتباه‌هایی درون نوشتن نویسنده مجبور بـه نوشتن دوباره آن برگ از کتاب مـی‌شد (در صورتی کـه در آغاز بر روی برگ کاغذ نوشته و سپس بـه صورت کتاب درمـی‌آمد) اما درون سال ۱۴۳۹، با اختراع ماشین چاپ توسط یوهانس گوتنبرگ آلمانی، تحول بسیـار بزرگی درون صنعت نشر کتاب صورت گرفت.[۶] اولین کتابی کـه با استفاده از دستگاه گوتنبرگ چاپ شد، انجیل بود کـه به علت تعداد سطرهایش درون هر صفحه، بـه انجیل ۴۲ سطری معروف شد.[۷] این ماشین چاپ، ماشین فشار پیچی نام گرفت و سرعت چاپ آن، ۷۰ که تا ۱۰۰ برگ درون ساعت بود.[۶]
امروزه با توسعه تکنولوژی‌های نوین، دیگر نیـازی بـه صرف هزینـه زیـاد و چاپ کتاب جهت معرفی بـه خوانندگان آن نیست. با کمک سیستم‌های چاپ بنابر تقاضا یک نسخه چاپ شده نمونـه درون کتاب فروشی‌ها یـا نسخه کتاب الکترونیکی آن درون وب سایتهای مخصوص فروش کتاب مانند آمازون بـه خوانندگان نشان داده مـی‌شود که تا پس از سفارش آن‌ها چاپ شده و به آدرس آن‌ها ارسال گردد. بدین ترتیب دیگر نیـازی بـه اتلاف حجم وسیعی از کاغذ نبوده، اشکالات موردی کتابها بدون صرف هزینـه و در زمان کوتاه قابل اصلاح مـی‌باشد. درون این روش بـه دلیل ارسال و نگهداری فایل الکترونیکی کتاب، توزیع کتاب درون کتاب فروشی‌های سراسر جهان آسان، سریع و کم هزینـه گردیده‌است. بـه تازگی امکان چاپ کتاب بـه زبان فارسی با این روش توسط شرکت آمازون آمریکا فراهم گردیده‌است.
در عین حال، بـه نظر مـی‌رسد کـه مکانیزم چاپ، پیش از گوتنبرگ درون چین رایج بوده‌است. برخی از منابع اختراع چاپ یـا حروفچینی متحرک را بـه پی‌شنگ، کیمـیاگر چینی نسبت مـی‌دهند. اختراع وی، شامل حروف مستقل چاپی بود کـه بر روی سفال مرطوب حکاکی مـی‌شد و پس از پختن، دوام زیـادی پیدا مـی‌کرد.[۸]
کتاب الکترونیکی
در سالهای اخیر، استفاده از رایـانـه‌ها موجب آسانی چاپ کتاب و توسعه چاپ و نشر کتابهای چاپی شده‌است. درون اواخر سده بیستم، تجهیزات ارتباطی مانند تلویزیون، رایـانـه و اینترنت، مفهوم کتاب به‌عنوان مـهم‌ترین منبع اطلاعاتی را بـه چالش کشیدند. از سوی دیگر با ذخیره‌شدن اطلاعات یک کتاب درون نوارهای صوتی و سی‌دی، تعریف کتاب به‌عنوان «مجموعه‌ای از کاغذهای چاپ‌شده یـا دستنویس» نیز بـه چالش کشیده شده‌است.[۹]
پیدایش کتابهای الکترونیکی بـه سال ۱۹۷۱ بازمـی‌گردد. این کتابهای الکترونیکی، با به‌کارگیری لامپ پرتو کاتدی، تصاویری را بر روی پرده پدیدمـی‌آورد کـه مـی‌توانست جایگزین چاپ و کاغذ شود.[۳] اما نخستین کتاب الکترونیکی دیجیتال، بـه نام Nuvomedia’s Rocket درون سال ۱۹۹۹ منتشر شد.
اخیراً تلاش‌هایی به منظور تبدیل کتابهای عادی بـه کتابهای الکترونیکی صورت گرفته‌است. این تلاش‌ها درون ی بـه نام پروژه گوتنبرگ درون حال اجراست. همچنین به منظور آسان‌سازی کاربرد کتابهای الکترونیکی، تجهیزات دیجیتالی ویژه‌ای بـه نام کتابخوان الکترونیکی بـه بازار معرفی شده‌است. این تجهیزات درون حقیقت، رایـانـه‌های کوچکی هستند کـه توانایی ذخیره‌سازی و بازیـابی شمار زیـادی کتاب الکترونیکی را دارند.[۹]
برخی از ویژگی‌های کتابهای الکترونیکی کـه باعث شده‌است کاربرد آن‌ها گسترش یـابد، عبارتند از:[۱۰]
- آسانی انتقال درون عین یکپارچگی مطالب
- انسجام مطالب و تنوع کاربرد
- تبادل بینابین مطالب با یکدیگر
- پشتیبانی از امکانات چند رسانـه‌ای
- آسانی کار و اجرا
این مزایـا باعث گردیده کـه فروش تعداد کتابهای الکترونیکی از کتابهای چاپ شده کاغذی توسط سایت آمازون بـه عنوان بزرگترین عرضه‌کننده کتاب درون جهان پیشی بگیرد.[۱۱]
کتاب شفاهی
کتاب شفاهی یـا کتاب گویـا یـا کتاب صوتی سندی هست که بـه صورت صوتی تهیـه مـی‌شود و روی نوار کاست، سی‌دی و … ضبط مـی‌شود. این اسناد معمولاً کتابهایی هستند کـه قبلاً به‌طور مکتوب منتشر شده‌اند و اکنون توسط خود نویسنده، مترجم یـا هنرپیشگان روخوانی مـی‌شوند.[۱۲] در حال حاضر سایتهای اینترنتی بسیـاری نیز کتابهای صوتی یـا گویـا یـا شفاهی ارایـه مـی‌دهند کـه برخی بصورت رایگان هستند و برخی دیگر درون ازای پرداخت پول قابل شنیدن مـی‌شوند.
مراحل چاپ کتاب
کتاب بعد از آماده شدن توسط نویسنده توسط انتشارات تایپ حروفچینی و صفحه آرایی شده به منظور گرفتن شابک راهی خانـه کتاب مـی‌شود (که البته ناشران این شابک را بـه تعداد از خانـه کتاب دریـافت کرده و در اختیـار دارند). بعد از اختصاص شابک، کتاب بـه کتابخانـه ملی به منظور گرفتن فیپا فرستاده مـی‌شود کـه پس از دریـافت فیپا کـه اطلاعات کامل کتاب درون آن جمع شده کتاب بـه وزارت ارشاد به منظور دریـافت مجوز چاپ فرستاده مـی‌شود که تا مجوز چاپ به منظور کتاب صادر شود. بعد از اتمام تمام مراحل کتاب آماده چاپ هست و توسط ناشر به منظور لیتوگرافی، چاپ و صحافی فرستاده مـی‌شود. حالا کتاب شما آماده است. تمام این مراحل ممکن هست بین ۱ ماه که تا ۳ماه طول بکشد.
ساختار و اجزای کتاب
به صفحه اول هر کتاب جلد و به صفحه بعدی آن آستر بدرقه گفته مـی‌شود. بـه اولین برگ از هر کتاب کـه نام کتاب و نام نویسنده نوشته شده‌است پیشواز گفته مـی‌شود.
کاغذ و اصول نگهداری
کاغذ اولین بار ۲۰۰ سال قبل از مـیلاد درون چین یـا مصر ساخته شد. مسلمانان آن را بـه سرزمـین خود بردند و کاغذ را کامل کرده. سپس از طریق داد و ستد استفاده از کاغذ گسترش یـافت و وارد اروپا شد؛ و از مـیان مرزهای مسلمانان بـه اروپا راه یـافت. کاغذهای ابتدایی از ورق‌های نازک ساقه‌های بامبو (در چین) و پاپیروس (در مصر) ساخته مـی‌شد. با آنکه ساخت کاغذ درون حدود قرن یـازدهم درون اروپا آغاز شد، اما که تا حدود قرن شانزدهم هنوز استفاده از کاغذ پوست رواج داشت. درون واقع با وجود گران بودن کاغذ پوست استفاده از آن بـه علت بادوام بودن آن ادامـه داشت. درون این زمان اغلب ناشران نسخه‌های کتاب مجزایی از دو جنس تهیـه مـی‌د.
ساخت کاغذ از خمـیر کاغذ از اوایل قرن نوزدهم مرسوم شد چراکه درون آن زمان چوب از کتان ارزان‌تر بود. بـه این ترتیب استفاده از خمـیر چوب به منظور ساخت کاغذ تولید کتابهای ارزان‌تر و استفاده از آن‌ها را به منظور مردم مـیسر ساخت و این راه را به منظور گامـی بزرگ درون بالا رفتن مـیزان سواد درون کشورهای صنعتی هموار کرد و امکان گسترش و انتشار اطلاعات را فراهم آورد.
در روش‌های اولیـه به منظور تولید کاغذ از سنگ آهک بـه عنوان غلتک استفاده مـی‌شد کـه موجب خنثی شدن اسید موجود درون خمـیر مـی‌شد. اما کاغذهایی کـه در آن زمان از خمـیر چوب بـه روش صنعتی ساخته مـی‌شدند حاوی اسید بودند کـه این موجب پوسیده شدن کاغذ از درون مـی‌شد. بـه همـین دلیل کتابهای چاپ شده بین سالهای ۱۸۵۰ که تا ۱۹۵۰ درون خطر نابودی هستند. امروزه به منظور از برطرف این عیب از خمـیرهای فاقد اسید یـا خمـیرهای قلیـایی به منظور تولید کاغذ استفاده مـی‌شود. برخی از کتابخانـه‌های امروزی از روش‌های خاص به منظور از بین بردن خاصیت اسیدی کتابهای قدیمـی استفاده مـی‌کنند.
برای مراقبت شایسته از کتابها حتما تمامـی احتمالات مربوط بـه آسیب‌های فیزیکی یـا شیمـیایی را بـه جلد یـا صفحات کتاب درون نظر گرفت. کتابها حتما دور از تابش مستقیم خورشید و در نور کم نگهداری شوند. حرارت و رطوبت محل نگهداری کتابها حتما کم باشد. درون موقع چیدن کتابها حتما به این نکته توجه کرد کـه کتابها حتما در کنار کتابی مناسب قرار گیرند به‌طوری‌که جلد دو کتاب همدیگر را پوشش دهند چرا کـه در غیر این صورت شکل کتاب درون طول زمان تغییر خواهد کرد؛ بنابراین بهتر هست کتابها بـه ترتیب اندازه درون کنار هم قرار گیرند.[۱۳]
کتاب‌سوزی
در دوره‌های مختلف تاریخی و در بسیـاری از سرزمـین‌ها نابود و سوزاندن کتاب وجود داشته‌است. کتاب و فیلم جنجال‌برانگیز ۴۵۱ درجه فارنـهایت نیز بـه موضوع کتاب‌سوزی مـی‌پردازد.[۱۴] امروزه به‌جای سوزاندن کتاب روش‌های دیگری مانند خمـیر کتابها و رنده کتابها نیز استفاده مـی‌شود.
چینامپراتور شی‌هوانگ-تی درون ۲۱۳ دستور داد همـهٔ کتابها مگر کتابهای مربوط بـه پزشکی، کشاورزی و طالع‌بینی را بسوزانند.[۱۵]
مجموعه کتاب (کتابخانـه)
استفاده از کتابخانـه‌های خصوصی یـا شخصی اولین بار درون یونان باستان مورد توجّه قرار گرفت. درون دوران باستان هزینـه نگهداری کتابخانـه‌ها معمولاً بـه وسیله فردی ثروتمند تأمـین مـی‌شد. این کتابخانـه‌ها مـی‌توانست خصوصی یـا عمومـی باشند. تفاوت این کتابخانـه‌ها با کتابخانـه‌های عمومـی امروزی درون محل تأمـین هزینـه‌های آن‌ها بود کـه در کتابخانـه‌های باستان این هزینـه معمولاً از یک منبع عمومـی تأمـین نمـی‌شد. اینطور تخمـین زده مـی‌شود کـه در شـهر رم درون قرن سوم مـیلادی درون حدود ۳۰ کتابخانـه عمومـی وجود داشته‌است. بعدها درون قرون وسطی صومعه‌ها و دانشگاه‌ها حتی دارای کتابخانـه‌هایی بودن کـه امکان استفاده از کتاب به منظور مردم عادی را نیز فراهم مـی‌کرد. البته تمام مجموعه کتابخانـه به منظور مردم قابل دسترسی نبوده و همچنین امکان بردن کتاب از کتابخانـه وجود نداشته و برای جلوگیری از سرقت کتابها، کتابها معمولاً با زنجیر بـه مـیز بسته شده بودند.
آغاز استفاده از کتابخانـه‌های امروزی بـه حدود قرن پانزدهم مـیلادی بازمـی‌گردد؛ زمانی کـه برخی شروع بـه اهدای کتاب بـه شـهرها د. گسترش کتابخانـه‌های عمومـی درون ایـالات متحده بـه اواخر قرن نوزدهم مـیلادی بازمـی‌گردد و تا حدود زیـادی متأثر از اهدا کتابهایی هست که بـه وسیله اندرو کارنگی (Andrew Carnegie) صورت گرفت. استفاده از کتابخانـه که تا حدودی گروه اجتماعی افراد را نیز منعمـی‌کرد چراکه درون حالی کـه قشر ضعیف یـا متوسط جامعه حتما بیشتر کتابهای خود را درون کتابخانـه‌ها پیدا مـی‌د افراد ثروتمند دارای کتابخانـه‌های شخصی بودند.
ظهور کتابهای جلد کاغذی درون قرن بیستم راه را به منظور استفاده عموم از کتاب باز کرد. این نوع کتابها خرید کتاب را به منظور بسیـاری از افراد جامعه ممکن د. کتابهای جلد کاغذی معمولاً شامل مطالبی مـی‌شدند کـه قبلاً درون مجله‌ها بـه چاپ مـی‌رسید. درون نتیجه با استفاده عموم از کتاب، داشتن کتابخانـه‌های خصوصی دیگر بـه عنوان نمادی از قشرها ثروتمند بـه کار نمـی‌رفت.
روزهای مرتبط با کتاب
- ۲ آوریل (۱۴ فروردین) روز جهانی کتاب کودک.
کتابهای دانشگاهی
کتابهای دانشگاهی، کتابهایی با مضامـین علمـی هستند کـه عموماً درون دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی تدریس مـی‌شوند.
انتشارات دانشگاه آکسفورد، بزرگترین ناشر کتابهای دانشگاهی درون جهان است.[۱۶]
آمار کتاب درون ایران
آمار کتاب درون ایران به‌طور دقیق روشن نیست ولی طبق آمار مسئولین وزارت ارشاد/خانـه کتاب بین سالهای ۱۳۵۷ که تا ۱۳۹۰ حدود ۷۰۰ هزار عنوان کتاب درون ایران بـه چاپ رسیده‌است. آمار کتابهای چاپ شده درون سال ۱۳۹۱ بـه ترتیب زیر مـی‌باشد: چاپ اول:۳۴۲۳۷ عنوان - چاپ مجدد: ۲۹۷۴۳ عنوان - تألیف: ۵۱۲۵۹ عنوان - ترجمـه: ۱۲۷۲۱ عنوان - کودوجوان: ۱۰۲۴۲ عنوان - کمک درسی و آموزشی ۵۸۵۰ عنوان کـه مجموعاً ۶۳۹۸۰ عنوان درون سال ۹۱ بـه چاپ رسیده‌است.[۱۷]
بنا بـه آمار شمارگان کتاب درون ایران از دولت‌های پنجم که تا دهم همواره رو بـه کاهش بوده‌است. درون این مـیان بیشترین متوسط شمارگان مربوط بـه دورهٔ ریـاست‌جمـهوری اکبر هاشمـی رفسنجانی (دولت‌های پنجم و ششم) و کمترین شمارگان مربوط بـه دورهٔ ریـاست‌جمـهوری محمود احمدی‌نژاد بوده‌است.[۱۸]
اندازه کتاب
کتاب معمولاً درون اندازه‌های مختلفی چاپ مـی‌شود و بستگی بـه حجم کتاب دارد و بیشتر یک امر سلیقه‌ای مـی‌باشد. اما کتابها درون اندازه‌های زیر چاپ مـی‌شوند (ابعاد بـه سانتی‌متر هستند):
- قطع جیبی ۱۵x۱۱
- قطع پالتویی ۲۱x۱۲
- قطع رقعی ۲۱x۱۴
- قطع خشتی (مربعی) ۲۱x۲۱
- قطع بیـاضی ۲۲x۲۹ (در این قطع عرض کتاب بیشتر است)
- قطع وزیری ۲۴*۱۷
- قطع بیـاضی بزرگ ۲۴x۳۴
- قطع رحلی کوچک ۲۹x۲۲
- قطع رحلی بزرگ ۳۴x۲۴
- قطع سلطانی ۴۹x۳۴
البته بیشتر کتابها درون اندازه وزیری چاپ مـی‌شوند.
جستارهای وابسته
- شابک
- کاغذ
- کتاب آشپزی
پانویس
منابع
- حجازی، آرش. فرهنگ واژگان و اصطلاحات صنعت نشر (نسخه الکترونیکی). چاپ ویراست اول. تهران: انتشارات کاروان، ۱۳۸۶.
- صدری‌افشار، غلام‌حسین. «مقدمـه». له‌وو سرگی. درون کتابی دربارهٔ کتاب. ترجمـهٔ پرویز شـهریـاری. تهران: نشر توسعه، ۱۳۷۰. ۵.
- گودرزی مـی‌رانی. «یـار مـهربان درون فضای مجازی». مقاله. روزنامـه جوان، ۵ آذر ۱۳۸۳. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۱۸ دسامبر ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون ۲۳ اسفند ۱۳۸۶.
- «کتاب (مدخل)». پایگاه اینترنتی دائرةالمعارف کتابداری و اطلاع‌رسانی.
- «کتاب (مدخل)» (انگلیسی). پایگاه اینترنتی encyclopedia.com. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون 18 December 2012.
- «کتاب الکترونیکی چیست؟». وبگاه شتاب. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۱۸ دسامبر ۲۰۱۲.
- «سایت انتشارات آرنا». چاپ کتاب.
- «تاریخچه چاپ و نشر کتاب (مدخل)». دانشنامـه رشد.
- «تاریخچه چاپ». واحد انتشارات دانشگاه علم و صنعت ایران. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۱۸ دسامبر ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون ۲۳ اسفند ۱۳۸۶.
- له‌وو، سرگی. کتابی دربارهٔ کتاب. ترجمـهٔ پرویز شـهریـاری. امور فنی نوشین احمدی خراسانی. تهران: نشر توسعه، ۱۳۷۰.
- «مدخل ۴۵۱ درجه فارنـهایت». مشارکت‌کنندگانِ دانشنامـهٔ هنر و ادبیـات گمانـه‌زن. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۱۶–۱۲–۲۰۰۶.
- Wikipedia contributors, "Audiobook," Wikipedia, The Free Encyclopedia, http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Audiobook&oldid=198497743 (accessed ۱۷ مارس ۲۰۰۸).
[کتاب - ویکی‌پدیـا، دانشنامـهٔ آزاد جواب نوشتن ادبیات نهم ویکی پدیا]