پرش بـه ناوبری پرش بـه جستجو
حدود ۸۰٪ مردم افغانستان بـه زراعت ودامپروری اشتغال دارند. فرق ماش و قره ماش عموماً پرورش دام و طیور درون روستاها توسط زنان انجام مـی‌شود. فرق ماش و قره ماش صاف پشم تار ساختن و بافتن قالی، فرق ماش و قره ماش گلیم، نگهداری، تولید لبنیـات و حفاظت از حیوانات کار زنان است. تولید محصولات دامداری نـه تنـها زندگی روستاییـان را مـی‌چرخاند بلکه نیـازمندی شـهرها را نیز مرتفع مـی‌نماید. اصولا دامداری یک شغل و بخش بزرگ از اقتصاغانستان را تشکیل مـی‌دهد. بدین منظور درون طی بیشتر از ۴۰ سال دولت وسازمانـهای مرتبط کشاورزی درون اصلاح نسل، پرورش حیوانات و تهیـه لبنیـات سالم برنامـه‌های داشته‌اند. درون وزارت کشاورزی افغانستان (وزارت زراعت) معاونتی بـه نام 'مالداری' وجود دارد. تحت اداره و مدیریت این اداره، مراکز دامپزشکی و مدیریتهای واکسن‌سازی فعالیت دارند. این مراکز درون اکثر ولایـات افغانستان فعال‌اند. درون ماه دسامبر سال ۲۰۰۳ سازمان غذا و کشاورزی جهان فائو اولین سر شماری دامداری را درون افغانستان اجرا نمود. این پژوهش درون ۳۷۶۰۰قریـه کـه دارای ۳ مـیلیون نفر جمعیت بود صورت گرفت. هزینـه این پژوهش کـه مبلغ ۳۸۰۰۰۰ دلار بود، توسط دولت ایتالیـا پرداخته شد. درون نتیجه اثبات گردید کـه اصلاح‌سازی حیوانات افغانستان به‌طور طبیعی مدت ۱۰ سال و بیشتر ضرورت دارد. علت کم شدن حیوانات درون افغانستان خشکسالی‌ها و جنگ‌های چندین ساله بوده‌است. درون سال ۲۰۰۳ افغانستان دارای ۳٫۷ مـیلیون گاو، ۸٫۸ مـیلیون ، ۷٫۳ مـیلیون بز، ۱٫۶ مـیلیون مرکب، ۱۸۰۰۰۰ شتر، ۱۴۰۰۰۰ اسب، ۱۲٫۲ مـیلیون مرغ، مرغابی، بوقلمون و کبک زرین داشت.[۱] پراکنش، و اسب درشمال افغانستان، پرندگان درون صفحات مرکزی، گاومـیش درون جلال‌آباد، غژگاو درون ولایت بدخشان نسبت بـه سایر نقاط افغانستان بیشتر مـی‌باشد. کوچی‌ها مالکین ۷۴٫۶٪ ۵۱٫۹٪ بز و ۱٪ افغانستان مـی‌باشند.[۲][۳]
اهمـیت دامپروری درون اقتصاد افغانستان
دامپروری درون اقتصاد افغانستان از اهمـیت خاصی برخودار مـی‌باشد. پوست، روده و پشم اقلام مـهم صادراتی این کشور را تشکیل مـی‌دهند. قبل از جنگ ۶۶ درصد صادرات افغانستان را محصولات کشاورزی و دامـی تشکیل مـی‌داد، از جمله محصولات نباتی ۵۰ درصد و محصولات حیوانی ۱۶٪ و پشم۱۰٪ این صادرات را تشکیل مـی‌داد. عواید محصولات کشاورزی و دامـی قبل از جنگ ۱۱۵ مـیلیـارد افغانی و پس از جنگ ۱۱۸ مـیلیون دلار گردیده‌است بر خلاف واردات ۶۱۶ مـیلیون دلار گردیده‌است. درون این صورت افغانستان ۲٫۳ مـیلیـارد دلار مقروض مـی‌گردد. درون طول تاریخ ساکنان این کشور از حیوانات نـه تنـها بـه منظور گوشت بلکه بـه مقاصد پوست، پشم، لبنیـات، ترابری، کشاورزی، خریدوفروش، ورزش و غیره نیز استفاده کرده‌اند. گوشت دارای آمـینو اسیدهای ضروری بوده کـه در رشد و نمو بدن انسان حایز اهمـیت مـی‌باشد. افغانستان درون سالهای ۱۹۹۰–۱۹۹۵ حدود ۲۲ مـیلیون ، ۳٫۶ مـیلیون و ۸٫۹ مـیلیون بز داشت. درون طی سالهای خشونت و خشکسالی تولید ، و سایر حیوانات روند نزولی را پیموده‌است. درون صورتی‌که علفزارهای خشک شده دامنـه‌های هندوکش دوباره احیـا گردد مساحت مراتع و چراگاهها دوباره بـه ۳۱ مـیلیون هکتار یعنی ۴۹٪ خواهد رسید[۴] کـه تقریباً نصف وسعت سرزمـینی کشور را تشکیل مـی‌دهد. طبق ارزیـابی متخصصین کشاورزی، افغانستان گنجایش ۳۱۰ مـیلیون دام را بـه شرحی کـه در ادامـه مـی‌آید،دارد: ۱۱۰ مـیلیون، صد مـیلیون ، ۱۰۰مـیلیون سایر حیوانات و پرندگان. بعد از سال ۲۰۰۲ سازمان‌های USAID ; UNDP, WORLD BANK و سازمان کشورهای اسلامـی تلاش ورزیدند که تا در وضع کشاورزی و دامپروری بهبود بـه وجود آورند. دو سازمان مردم‌نـهاد (NGO) درون بخش حیوانات و ۴۰ سازمان مردم‌نـهاد (NGO) درون بخش مرغداری فعالیت‌هایی را انجام دادند کـه ثمر بخش بوده‌است.
خوراک دام و طیور درون افغانستان
غذای حیوانات عبارتند از برگ ساقه و تخم غلات چون گندم جو جواری جودر علوفه جات اعم از برگ و ساقه و تخم مانند ارزن باجره شاحل لبلبو رشقه شبدر ذرت جوار حبوبات [فامـیل لیگوم] لوبیـا نخود ماش شفتل شاخل، کلول پتک، عدس ممپلی و تعداد از سبزه‌ها برگ ساقه و ریشـه گیـاهان طبیعی. کشاورزان قسمت مورد نیـاز گیـاه را به منظور خود نگه داشته باقی را بـه حیوانات خود مـی‌دهند. مثلاً جوار دانـه آن را به منظور خود نگهداشته ساقه و برگ آن را بـه دام مـی‌دهند. علاوه براین حیوانات نیـاز بـه کلسیم، نمک، ویتامـین‌ها و آنزیم‌ها دارند. حیوانات اهلی درون افغانستان مدت ده ماه از چراگاهها طبیعی تغذیـه مـی‌دارند. درون دو ماه کـه سرما شدید مـی‌باشد لازم هست دهقانان خود غذا حیوانات خویش را تهیـه کنند. بهترین غذا به منظور حیوانات نشخوارکننده و شیرده رشقه مـی‌باشد. بدین منظور دهقانان غذای زمستانی حیوانات را از مخلوط رشقه و سایر علوفه جات تهیـه کرده کـه به آن بیده و سایلج گفته مـی‌شود. درون کشورهای پیشرفته روال این هست که شرکت‌های بزرگ و مجرب تولید غذا، سایلج، نمکیـات و ویتامـینـهای حیوانات را بـه عهده داشته ، سالم بودن و در دسترس بودن آن را هم تضمـین مـی‌نمایند. بدین ترتیب کشاورزان و دامداران عواید خوب بدست مـی‌آورند. مثلاً یک افغانی با وضعیت تغذیـه و نگهداری نامناسب دریک سال ۱۷۰۰لیتر شیر مـی‌دهد درون حالیکه یک دانمارکی ۹۰۰۰لیتر شیر مـی‌دهد. دانمارک مبلغ ۵۵مـیلیـارد کرون یـا یک مـیلیـارد دلار درون سال از طریق صادرات شیر و فرآورده‌های لبنی بدست مـی‌آورد.[۵]
علفزار و انواع آن
افغانستان دارای ۳۰ مـیلیون هکتار زمـین علفزار مـی‌باشد کـه ۴۷ درصد مساحت سرزمـینی‌اش را تشکیل داده‌است. دامنـه‌های کوه هندوکش چراگاهی طبیعی و دایمـی محسوب مـی‌شود. نحوه استفاده از چراگاههای افغانستان بـه دو روش است: چراگاه دامداران یکجانشین و کوچ‌نشینـها. کوچ‌نشینان درون فصل گرما با حیوانات خویش درون چراگاه دامنـه‌های هندوکش مسکن گزیده و در زمستان بـه پاکستان یـا هند مـی‌روند. علفزارهای افغانستان تحت حفاظت دولت قرار نداشته همـه ساله توسط دامداران محلی مورد استفاده قرار مـی‌گیرد. تناوب زراعتی درین علفزارها وجود نداشته و فاقد کنترل مـی‌باشد. چراکه سواستفاده و افراط درون کشت و کار باعث ازدیـاد فرسایش خاک درون این کشور گردیده‌است.[۶] درون افغانستان چرا از اول بهار شروع شده درون آبان ماه پایـان مـی‌یـابد کـه بعضاً درون ماه‌های شـهریور، مـهر و آبان مشکلات چرا وجود دارد. درون کشورهای پیشرفته چراگاهی درون کنترل قرار گرفته دولت یـا مالداران گستره چراگاه را بـه چند قسمت تقسیم مـی‌نمایند یعنی چراگاه بهاری تابستانی و پاییزی. یعنی همـه چراگاه را درون یک زمان مورد استفاده قرار نمـی دهند. همچنین بذر گیـاهان مورد نظر و کود را بـه آن اضافه مـی‌کنند. نوع گیـاه مورد چرا قرار گرفته و مقدار چرا مستقیماً بر وزن احشام تأثیر دارد. چرای بز درون ارتفاعات و کوهها، چرای و در دامنـه‌های کوهها و شتر درون دشتها مناسب مـی‌باشد. استفاده از بیـابان زارها بـه منظور چراگاه غیر علمـی است.[۷]
گاو
این حیوان درتمام مناطق افغانستان وجود دارد. این حیوان بیشتر درون ولایـات فراه جوزجان ولایت نورستان بدخشان وتخار وجود دارد. انواعهای افغانستان عبارتند از کابلی، قندهاری، غژگاو بدخشانی، کنری، شان خن سری، سیتانی و ازهای خارجی نیو ی هولشتین، فریسین و بران سویس مـی‌باشد.های قندهاری و سیستانی دارای جثه‌ای قوی وکنری لاغر مـی‌باشد. درون افغانستانرا بـه مقاصد گوشت، شیر، کار، و انتقالات استفاده مـی‌نمایند. علاوه برآن دارای محصولات فرعی مـی‌باشد کـه دارای ارزش اقتصادی است. محصولات فرعی عبارتند از پوست، کودحیوانی و استخوان. کیفیت پوست نیز جز قیمت است. پوست ۸–۱۰ درصد قیمت را و پوست ۱۵–۲۰٪ قیمت را درون بر مـی‌گیرد. گوشت دارای طعم لذیذ و دارای آمـینواسیدهای ضروری مـی‌باشد. معمولاًها بـه مقاصد گوشت و شیر پرورش داده مـی‌شوند. از جنس نر آن استفاده‌های مختلفی مـی‌نمایند. درافغانستان تاکنونداری به شکل مکانیزه بـه دلیل عدم امنیت و کمبود برق به‌طور کل رایج نگردیده‌است. افغانستان دارای سه نوع یعنی وطنی، مـیش، و غژگاو مـی‌باشد. درون طی ۳۵ سال وزارت کشاورزی افغانستان با همکاری سازمان‌های کشاورزی جهان تحقیقاتی درون مورد نسل کِشی و اصلاح نژادیـهای خارجی باهای افغانی اجرا نموده‌است ولی درون مورد گوشتی طور مشخص هیچ طرحی درون دست نداشته‌است.[۸] درون شرایط صفحات مرکزی افغانستان پرورشـهای ی و هولشتین نتیجه مثبت داده است. درون طی این سال‌ها درون مورد هزاران راس افغانستانی با اسپرم هولشتین لقاح مصنوعی انجام شده است. درون نقاطی از افغانستان کـه هوای گرم دارند پرورش نتیجه چندان خوبی نداشته هست زیرا درون شرایط محیطی ۴۰–۴۵ درجه حرارت بـه مقدار زیـادی وزن خودرا از دست مـی‌دهند. درون چنین شرایطی درون صورت کـه آب فراوان باشد پرورشمـیش مناسب است. و اگر کمبود آب قابل رفع نباشد لازم هست در مورد بدست آوردن نسل اصلاح شده بومـی پژوهش صورت گیرد. درون کشورهای اسکاندیناوی یک دامدار با دونفر کارگر ۴۵۰–۵۰۰ را پرورش داده و درسال ۲–۵مـیلیون لیتر شیر بدست مـی‌آورند. هر درون سال ۹۰۰۰لیتر شیر مـی‌دهد. هوای سرد، نژاد خوب، غذای مکفی از قبیل علوفه جات تخمـیر شده انواع نمکیـات ضروری وکلسیم دار از جمله دلایل موفقیت دامداری درون اسکاندیناوی مـی‌باشد.[۹]
ساختمان داخلی
معده دارای ۴ قسمت مـی‌باشد. درون داخل معده مـیکروب‌هایی مفید وجود دارد کـه از علف شیر و آمـینو اسید مـی‌سازد. درون جهان بیشتر از ۲۵۰نوع وجود دارد. تاکنون دانشمندان از طریق اصلاح ژنتیکی توانسته‌اند حدود صد نسل اصلاح نژادی شده تولید کنند. درون سال یک تولید مـی‌کند و از ۱۵–۲۵ سال عمر دارد. هر دوره شیردهی ۹ ماه‌است.ها دارای وزنـهای مختلف اند [۱۰۰۰-۱۵۲۰ کلیو گرام]. بیشترهای افغانستان بـه دلیل سوءتغذیـه لاغر مـی‌باشند. یک افغانی درون روز ۲–۵ لیتر شیر و در سال ۱۰۰۰–۱۷۰۰ لیتر شیر تولید مـی‌کند. مناسبترین وقت کشتن زمانی هست که بـه وزن ۷۵۰ کیلوگرم برسد.
در افغانستان دو نوع هست دنبه دار و بی دنبه. نوع دنبه دار آن عبارتند از قره قل، غلجای، گدیک، هزارگی، بلوچی و قندهاری مـی‌باشد. نوع غیر دنبه آن عربی ترکی مـی‌باشد. وزن های شمال افغانستان ۵۰–۵۵ کیلو مـی‌رسد. و وزن گدیک پنجشیر و بدخشان بین ۲۸–۳۵ کیلو مـی‌رسد. این حیوان داری چهار معده بوده از گیـاه‌ها پروتئین را درون بدن خود مـی‌سازد. گوشت درون افغانستان قیمت تر از گوشت مـی‌باشد. های افغانستان مدت ۹–۱۰ ماه درون چرا گاه‌ها توسط چوپان‌ها بـه چرش مـی‌شود. ۲–۳ ماه باقی سال را مالداران به منظور ها جیره تهیـه مـی‌دارند. و بز ۹۰۰۰[۱۰] سال قبل درون افغانستان وایران اهلی گردیده و سپس بـه ترکیـه و از آن بعد به آفریقا شده‌است. درون بدخشان افغانستان تاکنون وحشی بـه نام مارکوپولو[۱۱] و در نورستان بزکوهی وحشی وجود دارد. درون افغانستان انواع وجود دارد کـه یکی ازدیگر که تا حدودی تفاوت دارند. نوع مشـهور های افغانی عبارتند از قرغ هزاره گی، ترکی، قره قل، عربی، شینواری، بوری و چاری مـی‌باشد. محصولات درون افغانستان عبارتند از پشم قالی نمد گلیم کمپل البسه جیر، دریـه، روده مـی‌باشد کـه همـه ساله بـه خارج صادر مـی‌گردد. صادرات پوست قره قل یکی از اقلام عمده این کشور را تشکیل مـی‌دهد کـه سالانـه از ۵۰–۱۰۰ مـیلون دلار عواید بدست مـی‌آید.
بز
طبق گزارش سازمان غذائی جهان افغانستان درسال ۲۰۰۳ دارای ۷٫۳مـیلیون بز بود. نگهداری بز درون افغانستان سابقه طولانی دارد ریرا نورستان مادر بز کوهی نورستانی‌اند. درون افغانستان معمولاً بز با یکجا بـه چرا مـی‌شود. محصولات فرعی بزهای افغانستان گوشت شیر پوست کشمـیره مـی‌باشد. تولیدات کشمـیره افغانستان الی ۱۰۰۰ تن درون سال مـی‌باشد. درون جهان که تا فعلاً ۳۰۰نوع بز وجود دارد کـه به مقاصد گوشت شیر پوست پشم وغیره تربیـه مـی‌شوند. درون افغانستان بز را به منظور چندین مقصد تربیـه مـی‌نمایند. مرگ ومـیر بز نسبت بـه دیگر حیوانات زیـاده تر مـی‌باشد.
انواع بز
در جهان ۳۰۰نوع بز وجود دارد درون افغانستان بز وحشی (مارخور) و اهلی وجود دارد. بز اهلی عبارتند از کابلی، اسماری، قندهاری، مار خور کشمـیری و نوع نسل جدید رهنما تاجکی و وطنی مـی‌باشد. از جمله بز اسماری بزرگتر مـی‌باشد. بزها پشم دار را یک کورکه دو کورکه و بدون کشمـیره را لشـه مـی‌گویند. مالداران بزها را غرض اینکه گوشت بهتر تولید نمایند خسی (عقیم) مـی‌سازند. درون بازارها بزها را بـه نام قوچ قوچ نر گوزن عقیم گوزن غیر عقیم و بزغاله یـاد مـی‌نمایند. درون افغانستان عمر یک بز ۱۰–۱۴ سال مـی‌باشد. مالداران بزها را درون سه ماه زمستان بار دار نگاه مـی‌دارند و در بهار چوچه بـه دنیـا ما آورند. سن بار داری بز یک الی یکنیم سالگی است. معمولاً تعداد چوچه دو مـی‌باشد. یک بز درون روزی ۲–۲٫۵ لیتر شیر تولید مـی‌کند. بزها هرنوع علف را مـی‌خورند. داری چهار معده‌اند کـه در معده خود تولید پروتئین را مـی‌نمایند. یعنی از علف هرزه پروتئین حیوانی تولید مـی‌نمایند. ۵۱٫۹٪ مالکین بز کوچی‌هااند.
اشتر
شتر یک حیوان نشخوارکننده سه معدوی و دار مـی‌باشد. شتر درون مقابل تشنگی مقاومت زیـاد دارد بدین منظور بـه نام کشتی صحرا یـاد مـی‌شود. درون افغانستان شتر که تا اکنون مورد استفاده قرار مـی‌گیرند. مالداران شمال افغانستان، غرب و کوچی‌ها شتر تربیـه مـی‌نمایند. ۸۰درصد انتقالات کوچی‌ها توسط شتر صورت مـی‌گیرد. علاوه بر آن شتر بـه مقصد گوشت شیر پوست و پشم تربیـه مـی‌گردد. هکذا شتر بـه مقاصد سپورت، تفریح، قاچاق، نیز استفاده دارد. معمولاً شترهای افغانستان دو کوهانـه‌است ولی بـه تعداد زیـادی یک کوهانـه نیز وجود دارد.
ساختمان بدن
از اینکه زمستان افغانستان سرد و پر برف مـی‌باشد مردم درون انتقالات از دو کوهانـه استفاده مـی‌نمایند. شترهای دو کوهانـه برف مـی‌خورند. شتر قدرت این را دارد کـه فاصله ۴۰–۵۰ کیلومتر را درون یک ساعت سپری نماید. درون افغانستان از شتر و قاطر بـه منظور انتقالات اسلحه چوب درون دره‌های پر خم پیچ نیز استفاده مـی‌نماید. شتر دارای دندانـهای تیز و لب‌های سخت است. یک حیوان انتقام جو ونر آن بـه صاحب ظالم اطاعت نمـی‌کند. دارای ۳ معده بوده قدرت این را دارد کـه در ۱۵ دقیقه ۲۰۰ لیتر آبرا بنوشد. شتر درون موقع گرسنگی و تشنگی از بدن خود استفاده مـی‌نماید. شترهای یک کوهانـه قوی تر از دو کوهانـه بوده مـی‌تواند وزن بـه اندازه ۱۷۰–۲۵۰ کیلو گرام را درون ۴–۵ ساعت انتقال دهد. عمر طبیعی یک شتر نارمل ۴۰–۵۰ سال مـی‌باشد. شتر دارای گردن دراز بوده درون موقع باربری توازن بدن را توسط گردن نگاه مـی‌دارد. وهم نسبت دراز بودن گردن از بته‌های سخت و خارهای روی زمـین استفاده مـی‌نماید.
تاریخچه
مردم شمال افغانستان بیش از ۴۵۰۰ سال قبل شتر را اهلی نموده بودند. قبلاً درون این مناطق شترهای وحشی وجود داشت. بدین منظور شترهای دوکوهانـه را بـه نام اشتر باختری یـاد مـی‌نمایند. درون کاروانـهای راه ابریشم از شتر نیز استفاده مـی‌نمودند.
اسب
تربیـه اسپ درون افغانستان عمومـیت داشته مردم از اسپ بـه مقصد ترانسپورت و ورزش استفاده مـی‌نمایند. بجز مردم قزاق دیگر ملیتها از گوشت اسپ استفاده نمـی‌نمایند. مردم صرف از موی دم اسپ به منظور دام شاندن استفاده مـی‌نمایند. اسپهای افغانستان درون جسامت فرق دارند. نوع اسپهای خوب افغانستان را بـه نام مزاری قطغنی ترکمنی هراتی و یـابو (اسپ ماده) مـی‌نامند. غذای خوب به منظور اسپ جو است.
بز کشی
بزکشی یکی از بازی‌های ملی افغانستان است. این بازی درون ردیف بازی‌های ملی و بین‌المللی افغانستان شمرده مـی‌شود. مردم ازبک ترکمن و تاجیک صفحات شمال افغانستان بـه اسپ علاقه داشته و چاپ اندازان ماهر دارند. بازی کنان بزکشی را بـه نام چاپ انداز مـی‌گویند. بازی بز کشی بعد از سال ۱۳۴۵ درون سطح جهان منحیث بازی افغانی شمرده شد. کشورهای ازبکستان تاجکستان ترکمنستان قزاقستان و قرقیزستان کـه روابط تاریخی فرهنگی و نژادی با مردم شمال افغانستان دارد بعد از دریـافت استقلالیت این بازی را نیز جز سپورت ملی خود اعلان نموده‌است. بزکشی بـه صفت بازی فرهنگی کشورهای آسیـا مـیانـه شناخته شده‌است. امکان آن مـیردو کـه در آینده مـیلیون‌ها تماشاچی به منظور این بازی مردانـه اشتراک خواهند ورزید.
سگ
سگ یک حیوان وفا دار بـه صاحب خود مـی‌باشد. سگهای اصیل افغانی سگهای مزاری پاپی بنجر تازی مـی‌باشد. سگها درون افغانستان بـه مقصد پاسبانی رمـه و منازل، تفریح و ورزش نگهداری مـی‌شود. تقریباً درون تمامـی دهات و قریـه جات گرک بوده و همـیشـه رمـه‌های حیوانات را درون زمستان مورد حمله قرار مـی‌دهند. سگهای رمـه افغانستان خیلی قوی بوده درون مقابل گله بزرگ از گرگها مـی‌جنگند. سگهای خانگی افغانستان آدم خور تربیـه شده اشخاص مظنون را مورد حمله قرار مـی‌دهد. سگهای جنگی الی ۱۰۰۰۰۰ دلار قیمت مـی‌داشته باشد. سگ تازی افغانستان درون تمام جهان مشـهور بوده دارای قد بلند پشم زیـاد گوشـهای خیلی دراز مـی‌باشد بـه نام افغان هوند یـاد مـی‌شود
ساختمان داخلی
دندانـهای سگ خیلی قوی بوده قدرت شکستن استخوان‌ها را دارند. سگها ذکی هوشیـار دارای بوی تیز بوده از فاصله‌های دور دشمن را از بو مـی‌شناسد. یک حیوان گوشت‌خوار بوده نوع وحشی و اهلی آن وجود دارد. درون افغانستان سگهای رمـه الی ۱۲ سال زندگی مـی‌نمایند. سگ ماده مـی‌تواند الی ۱۶ چوچه دهد. سگهای مزاری دارای وزن ۱۶۰کیلو گرام و طول قد آن یک متر مـی‌باشد.
سایر حیوانات
علاوه بر حیوانات یـاد شده مردم حیوانات چون مرکب قاطر و خرگوش را نگهداری مـی‌نمایند. که تا اکنون پروژه‌های اقتصادی تولید پوست سمور سنجاب روباه وجود ندارد صرف از طریق شکار بدست مـی‌آورند. هکذا درین اواخر سازمان ملل و اداره همکاری کشور آمریکا مردم را تشویق مـی‌نمایند که تا پروژه‌های پرورش ماهی را بـه دست گیرند. طور طبیعی درون دریـاهای افغانستان بـه مقدار کافی ماهی‌های خورد و بزرگ وجود دارد. یک تعداد پروژه‌های تربیـه ماهی نیمـه فعال از سابق باقی مانده‌است این پروژه‌ها عبارتند از پروژه پرورش ماهی بند سروبی، نغلو، آمودریـا، کجکی، کوکچه، داله وغیره مـی‌باشد.
مرغداری
افغانستان دارای ۱۲ مـیلیون پرنده بوده از جمله ۶ مـیلون آن مرغ خانگی مـی‌باشد. انواع مرغهای افغانستان عبارتند از کلنگی، مرغ سفید، سابوری، پپوگک، کوسه وغیره مـی‌باشد. مرغ نر را بـه نام خراس و ماده را بـه نام ماکیـان یـاد مـی‌نمایند. تخم مرغ درون تمام افغانستان حدود بیست نام دارد نامـهای مشـهور آن تخم، هگی، خاگینـه و سفال مـی‌باشد. درون طول سالهای قبل از ۲۰۰۲ مردم و دولت بـه نسبت ضعف اقتصاد، عدم امنیت، وعدم سهولت غرض دریـافت وسایل مدرن مرغداری نتوانسته‌اند کـه فرهنگ مرغداری را گسترش دهند. با وجود اینکه وزارت زراعت درون مورد خدمات ارزنده انجام داده‌است؛ ولی عوامل نگذاشت این برنامـه وسعت نماید. درون زمان حکومت دکتر نجیب اله گوشت مرغ از کشور چکسلواکی و هندوستان بقدر کافی وارد مـی‌گردید اما نـه مرغ زنده. بعد از سال ۲۰۰۲ کـه راه‌ها وشرایط اقتصادی مساعد گردیده‌است مردم تمام افغانستان آغاز بکار مرغداری نموده‌اند. فعلاً ۸۰٪ تجهزات مرغداری از ایران و۲۰٪ از اطریش وارد مـی‌گردد؛ ولی که تا اکنون تولیدات نتوانسته‌است کفایت این جامعه را نماید. ۸۰٪گوشت مرغ از کشورهای ایران پاکستان برازیل وترکیـه وارد گردیده صرف ۲۰ درصد تولیدات وطنی مـی‌باشد. دانـه مرغ وچوچه‌ها از ایران و پاکستان وارد مـی‌گردد؛ کـه خلاف موازین بوده باعث انتقال مرض از یک کشور بـه کشور مـی‌گردد.[۱۲]
پروژه‌های بزرگ مرغداری
پروژه مرغداری هلمند{HPP}:این پروژه بـه همکاری اداره کمکهای آمریکا (USAID) بنا شده‌است. پروژه مرغداری هلمند دارای ظرفیت تولید ۹۰۰۰۰۰مرغ دریک ماه را دارد. که تا اکنون بیشتر از یک مـیلیون مرغ را تولید نموده‌است. هکذا قدرت تولید ۷۵۰ تن خوراک مرغ را درون یک ماه دارد.[۱۳]
پروژه کاریـابی زنان منازل
هدف از این پروژه مشغول ساختن زنان منازل وسهم‌گیری آن‌ها را درون ارتقا سطح اقتصاد فامـیلها مـی‌باشد. این پروژه توسط وزارت زراعت افغانستان، اداره همکاری‌های آمریکا، سازمان غذائی جهان بـه پیش مـی‌شود. این پروژه درون اکثر ولایـات تطبیق گردیده به منظور هر زن ۱۵ مرغ رایگان توزیع مـی‌شود.
شرکت سپن غر
این شرکت دارای ۱۲۰۰ اعضا بوده ساحه فعالیت و پرورش آن لغمان جلال‌آباد و کنر مـی‌باشد. ۸۵ فارم درون لغمان و۱۲۰ فارم درون کنر هار دارد. ضرورت این شرکت درماه۱۰۰۰۰۰جوچه‌است کـه ۳۰ هزار درون جلال‌آباد تولیده گردیده مابقی از پاکستان وارد مـی‌گردد.
مرغابی
افغانستان دارای ۳۳ رود خانـه و دریـاچه‌ها مـی‌باشد. با ساختن حوض‌ها درون کنار دریـاها مـی‌توان مرغابی و ماهی را تربیـه نمود. از اینکه تربیـه مرغابی درون کشورهای همسایـه رشد نـه نموده‌است بناً درون افغانستان هم رشد نموده‌است.
بوقلمون
اگرچه پرورش بوقلمون (پیل مرغ) از قدیم درون خانـه‌های اهالی افغانستان معمول هست لکن تاکنون بـه شکل مکانیزه و پرورشگاه بزرگ انجام نشده‌است.
سایر مرغان
پرورش پرندگان چون قاز، مرغابی، قطان، قره قش، و کبک زری، درون افغانستان خیلی ندرت مـی‌باشد. این نوع پرندگان را علاوه بر گوشت درون پارکهای تفریحی بـه منظور سرگرمـی اطفال پرورش داده مـی‌شود. کبایر مرغان بشکل وحشی وجود دارد. باشـه، شاهین و عقاب بشکل وحشی وجود دارد. این سه پرنده قیمتی‌ترین پرندگان درون افغانستان است.
پرندگان خوش خوان
در افغانستان که تا اکنون ۵۵۰ نوع پرنده دیده شده‌است. ۲ نوع آن نادر ۱۷ نوع آن جهانی مابقی درون افغانستان و کشورهای همسایـه وجود دارند. از جمله ۳۰۰ نوع پرنده خوش خوان ۱۲۰ آن شناخت گردیده‌است؛ کـه اکثریت این پرندگان را نمـی‌توان درون منازل نگاه داشت. پرندگان کـه در خانـه نگهداری مـی‌شوند عبارتند از کنری قمری مـینا سایره گل سر کبوتر کبک بودنـه طوطی مـی‌باشد. بـه جز از کنری تمام این پرندگان را شکار نموده و بعداً تربیـه مـی‌نمایند. درون کشورهای پیشرفته فروش و پرورش حیوانات و پرندگان یکی از پر درآمدترین بخش اقتصادی مـی‌باشد. ازدیـاد و پرورش این پرندگان درون فارمـها بـه تعداد پرندگان وحشی صدمـه نزده بلکه پرندگان طبیعت را اضافه مـی‌سازد. (لست پرندگان افغانی ویکی پدیـا انگلیسی)
کبوتر
حدود ۳۰۰۰ سال قبل علاوه بر کبوتران وحشی کبوتران خانگی و رنگی درون افغانستان وجود داشته‌است. زیرا که تا اکنون کبوترهای وحشی وجود دارد. هکذا درون ظروف و اشیـا کـه از زیر خاک دریـافت گردیده تصاویر، حک و ونقش از کبوتر دیده شده‌است. بعضی از کبوتران رنگه از شیراز وارد گردیده‌است. تعداد هم توسط مغول‌ها وارد گردیده‌است. تربیـه کبوتر سفید و رنگی درون شمال افغانستان یـا باختر صورت گرفته سپس بـه جنوب وارد گردیده‌است. درون افغانستان درون هر شـهر بازار بزرگ از فروش پرندگان بخصوص کبوتر وجود دارد. مردم افغانستان بـه منظور تفریح کبوتر را نگهداری مـی‌نمایند. درون افغانستان کبوتر نظر بـه رنگ خود قیمت دارد. کبوتران بـه رنگهای سرخ شیرازی، زرد شیرازی، سیـاه شیرازی، سوز شیرازی، سرخ پتین، سبز پتین، سیـاه پتین، زرد پتین آتشی کـه صاف باشد جنس خوب گفته مـی‌شود. کبوتر کـه دارای رنگهای اضافی، غار بینی آن کلان چشم سرخ، پای خراب داشته باشد جنس خوب نبوده قیمت آن ارزان مـی‌باشد. قیمتی‌ترین و کمـیاب‌ترین کبوتر دوچپ هست که هر بال آن یک رنگ داشته باشد. مثلاً یک بال سیـاه ودیگر آن سرخ یـا رنگ دیگر باشد. کبوتران کم قیمت بور، سیـاه مـینا، یک خال و صحرایی مـی‌باشد. نوع دیگر کبوتران را بـه نام ملاقی مـی‌گویند کـه در هوا ملاق مـی‌زند. کبوتر نامـه‌رسان خیلی ندرتاً یـافت مـی‌شود. این کبوتر قدرت این را دارد که تا فاصله ۱۸۰۰ کیلومتر را طی نماید.
پانویس
جستارهای وابسته
منابع
- ۱. سرشماری تعداد حیوانات درون افغانستان نوشته نوشته ایروین نورتاف از اداره سازمان غذائی جهان
[۱]
- ۲. گزارش و نتایج [مارکیت دامداری درون افغانستان] نوشته درون وبگاه پروژه‌های صلح درون افغانستان
[۲]
- علفزارها و نباتات چراگاههای افغانستان نوشته دکتور اولیف تایمن درون وبگاه سازمان غذائی جهان
[۳]
- عوامل کـه باعث بزمرگی مـی‌شود نوشته عبدالقدیر قدسی دپارتمان پوهنزی وترنری کابل دانشگاه کابل
- کار اعمار یک بخش مرغداری با حمایت مالی مؤسسه " یو.اس.آی. دی " یـا دفتر خدمات انکشافی آمریکا درلیسه زراعت ولایت بغلان، اخیراً آغازشده هست در وبگاه بین‌المللی دوچ ویله [۴]
- اولین کوپراتیف مالداری و مرغداری زنانـه درون بامـیان نوشته وبگاه شبکه اطلاع‌رسانی افغانستان
[۵]
- سازماندهی زنان منازل و بیکار افغانستان غرض تربیـه مرغ بـه منظور تقویت اقتصادی درون وبگاه سازمان غذائی جهان نوشته دکتور تهماس آر فاتوری
[۶]
- معلومات مکفی درون مورد ساختمان داخلی هر حیوان ویکی پدیـا انگلیسی
[دامپروری درون افغانستان - ویکی‌پدیـا، دانشنامـهٔ آزاد فرق ماش و قره ماش]
نویسنده و منبع | تاریخ انتشار: Sat, 01 Sep 2018 15:11:00 +0000