پرش بـه ناوبری پرش بـه جستجو
شـهرستان اهواز: ۱٬۴۲۵٬۸۹۱ نفر[۲]جغرافیـای طبیعیمساحت ۱۸۵ کیلومتر مربع[۳]ارتفاع از سطح دریـا ۱۲ متر[۲]آب‌وهوامـیانگین دمای سالانـه ۲۵+ درجه سانتیگراد[۲]مـیانگین بارش سالانـه ۲۱۳ مـیلی‌متر[۲]اطلاعات شـهریشـهردار منصور کتانباف[۴]ره‌آورد خرما، کالای تجاریپیش‌شماره تلفنی ۰۶۱وبگاه شـهرداری اهوازتابلوی خوش‌آمد بـه شـهر
۳۱°۱۸′شمالی ۴۸°۳۹′شرقی / ۳۱٫۳۰°شمالی ۴۸٫۶۵°شرقیمختصات: ۳۱°۱۸′شمالی ۴۸°۳۹′شرقی / ۳۱٫۳۰°شمالی ۴۸٫۶۵°شرقی
اهواز ( تلفظ راهنما·اطلاعات) یکی از کلان‌شـهرهای ایران است، کـه در بخش مرکزی شـهرستان اهواز قرار دارد و به‌عنوان مرکز استان خوزستان شناخته مـی‌شود. نتایج تیم ها در جام جهانی کشتی ازاد کرمان شها شاه جمعیّت این شـهرستان طبق سرشماری مرکز آمار ایران درون سال ۱۳۹۵ حدود ۱٬۳۰۳٬۰۰۰ نفر مـی‌باشد،[۵] کـه به‌عنوان هفتمـین شـهر پرجمعیت ایران به‌شمار مـی‌آید. نتایج تیم ها در جام جهانی کشتی ازاد کرمان شها شاه اهواز درون موقعیت جغرافیـایی ۳۱ درجه و ۳۰ دقیقه عرض شمالی و ۴۸ درجه و ۶۵ دقیقه طول شرقی، درون بخش جلگه‌ای خوزستان و با ارتفاع ۱۲ متر از سطح دریـا واقع شده‌است.
شـهر اهواز با مساحت ۱۸۶۵۰ هکتار، بـه عنوان یکی از شـهرهای وسیع ایران، محسوب مـی‌شود.[۶]شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب کـه بزرگترین تولیدکننده نفت ایران به‌شمار مـی‌آید، درون اهواز مستقر مـی‌باشد، همچنین شرکت ملی حفاری ایران کـه بزرگترین شرکت حفاری کشور محسوب مـی‌شود نیز درون اهواز متمرکز مـی‌باشد. برخی از بزرگترین کارخانـه‌های مادر کشور درون این شـهر جای دارند. رودخانـه کارون پرآب‌ترین رودخانـه ایران، با سرچشمـه گرفتن از کوه‌های بختیـاری، با ورود بـه اهواز، این شـهر را بـه دو بخش شرقی و غربی تقسیم مـی‌کند.[۷]
تاریخچه نام اهواز
کلیفورد باسورث درون دانشنامـه ایرانیکا[۸] و لاکهارت درون دانشنامـه اسلام،[۹] هاینزهایم و مایکل بونر،[۱۰] علی کرم همدانی درون دائرةالمعارف بزرگ اسلامـی[۱۱] و دانشنامـه بریتانیکا[۱۲]ولادیمـیر مـینورسکی[۱۳] و سوات سوجک[۱۴]عبدلمجید ارفعی[۱۵] و جان کورتیس[۱۶] ریشـه نام اهواز را برگرفته از قوم خوزی (یـا هوزی) مـی‌دانند کـه ساکنان بومـی استان خوزستان بوده‌اند و زبان آن‌ها که تا زمان ساسانیـان[۸] و حتی که تا چند قرن بعد از اسلام زبان رایج درون خوزستان بوده‌است و احتمالاً بازماندگان ایلامـی‌ها بوده‌اند، کـه بعدها بـه لر بزرگ یـا بختیـاری تغییر یـافت.[۱۳][۱۴] یونانیـان بـه این قوم Ouxioi مـی‌گفتند و نام این شـهر درون نوشته‌های مسیحیـان سریـانی بث هوزایی[۸] درون تلمود بی خوزایی ثبت شده‌است.[۱۷]
تلاش‌هایی به منظور مطابقت اهواز با شـهر اگینیس کـه استرابون از آن نام انجام شده‌است، لیکن محتمل‌تر آن هست که اهواز درون محل شـهر قدیم تاریـانا هخا کـه نئارخوس، سردار اسکندر، درون مسافرت خود بـه خلیج فارس درون کنار آن لنگر انداخت قرار گرفته باشد.[۹]
کلیفورد ادموند باسورث مـی‌گوید کـه در جستجوی ریشـه نام اهواز، جغرافی‌دانان عربی-[اسلامـی] دچار سردرگمـی بوده‌اند.[۸] اردشیر یکم، بنیـان‌گذار سلسله ساسانی نام شـهر را بـه هرمز اردشیر تغییر داده‌است. بنابر گفته مقدسی فرزند اردشیر (شاپور یکم) بود کـه شـهر را درون دو سوی رودخانـه از نو بنیـان نـهاد و یکی را بـه نام خدا و دیگری را تحت نام خود نامگذاری کرد. این دو نام بعدها با یکدیگر مخلوط و به صورت هرمز-اردشیر یـا بـه صورت خلاصه‌شده داراواشیر درآمد.[۸] این شـهر درون همـه جا مرکز تجاری خوزستان، هوجستان واجار (بازار خوزستان) نامـیده مـی‌شد و شـهر سوی دیگر رودخانـه به‌عنوان مرکز فرماندار و نجبا، هرمشیر خوانده مـی‌شد. شـهر دوم درون حمله عرب‌ها درون قرن اول هجری (هفتم مـیلادی) از بین رفت.[۸] اما نام شـهر دیگر را عرب‌ها «سوق الاهواز» ترجمـه د و در این ترجمـه اهواز جمع عرب، نام قبیله بومـی استان خوزستان بوده‌است.[۸]
این شـهر علاوه بر نام‌های ذکرشده بـه نام‌های «رام‌شـهر» و «شـهررام» نامـیده مـی‌شد. درون دوره قاجار و از زمان ناصرالدین‌شاه اهواز را ناصری و ناصریـه نامـیدند، ولی از شـهریور ۱۳۱۴ ش با تصویب هیئت وزیران اهواز نامـیده شد.[۱۱]
تاریخ
پیش از اسلام
اهواز درون روزگار ساسانیـان از شـهرهای عمده خوزستان به‌شمار مـی‌رفت و از مراکز عمده صنایع نساجی خوزستان بود و یکی از کانون‌های مسیحیت درون ایران، و از اسقف‌نشین‌های خوزستان محسوب مـی‌شد. علاوه بر این، این شـهر از مراکز عمده بازرگانی بوده، و نیز به‌واسطه واقع شدن درون کنار رود کارون - کـه قابلیت کشتیرانی داشته - محل مناسبی به منظور تجمع مال‌التجاره و دادوستد به‌شمار مـی‌رفته‌است.[۱۱]
دوران اسلامـی و معاصر
اعراب بعد از پیروزی درون جنگ نـهاوند پادگان‌هایی درون شـهرهای فتح‌شده، از جمله درون اهواز ساختند. شـهرهای خوزستان از جمله اهواز از نخستین پناهگاه‌های خوارج درون ایران بود. درون ایـام خلافت علی برخی از موالی اهواز کـه از مـیزان خراج درخواستی والی آن ناخرسند بودند، بـه شورش خوارج پیوستند. درون زمان خلافت یزید بن معاویـه شـهرهای خوزستان از جمله اهواز دستخوش جنگ و گریزهای خوارج با سپاهیـان اموی گشت.[۱۱]
شـهر اهواز درون سده‌های نخستین اسلامـی به‌واسطه سدی کـه بر کارون بسته شده بود، از بزرگترین و آبادترین شـهرهای خوزستان به‌شمار مـی‌آمد. این شـهر که تا ۲۵۶ق/۸۷۰م شـهری پررونق و آباد بود، اما درون این سال اهواز بـه تصرف سپاهیـان صاحب‌الزنج درآمد. اهواز بعد از پایـان فتنـه زنگیـان رونق و آبادانی گذشته خود را از دست داد، اما درون زمان عضدالدوله دیلمـی بار دیگر اهمـیت پیشین خود را به‌عنوان مرکزی تجاری بـه دست آورد. همچنین بنا بـه گفته مقدسی، عضدالدوله پل هندوان را کـه دو بخش اهواز را بـه هم متصل مـی‌کرد و همچنین مسجد زیبایی را کـه در کنار آن بوده، بازسازی و مرمت نمود. شـهر اهواز از پایگاه‌های عمده مذهب تشیع درون ایران به‌شمار مـی‌آمد و به گفته مقدسی نیمـی از مردم آنجا شیعه بودند و پیوسته مـیان شیعیـان (مروشیـان) و سنیـان (فضلیـان) درگیری و کشاکش وجود داشت.[۱۱]
اهواز که تا اواخر سده ۵ق شـهری آباد بود، اما از این زمان بـه بعد رونق خود را از دست داد، بـه گونـه‌ای کـه مرکزیت خوزستان از آنجا بـه شوشتر منتقل شد. درون سده ۶ق اهواز بـه شـهری ویران و خالی از سکنـه تبدیل شد. حافظ ابرو از آن بـه عنوان قصبه‌ای نام مـی‌برد و به اشتباه اهواز را با سوق الاربعا (چهارشنبه بازار) یکی مـی‌داند.[۱۱]
در قرن چهارم هجری نـهری کوچک بـه طول سیصد متر و عرض بیست متر از کارون منشعب شده، شـهر را بـه دو قسمت تقسیم کرده بود؛ محله غربی را «جزیره» مـی‌گفتند و محله شرقی «مدینـه» نام داشت. این دو بخش به‌وسیله پلی بـه نام «پُل هندوان» بـه هم وصل مـی‌شدند.[۱۸] درون آن دوره اهل شـهر دو دسته بودند و دربارهٔ اصحاب پیـامبر دو نظر داشتند، این شـهر انبار بصره و بارانداز فارس و اصفهان بود.[۱۸]
اما علی‌رغم رشد و توسعه اهواز درون قرون اولیـه اسلامـی، درون نیمـه دوم قرن چهارم هجری این شـهر رو بـه ویرانی گذاشت و مردم آن پراکنده شدند.[۱۹] و کار بـه جایی رسید کـه در اوایل قرن ششم این شـهر به‌طور کلی ویران شد. عبدالکریم بن محمد سمعانی کـه در نیمـه دوم قرن ششم مـی‌زیسته شـهر اهواز را این چنین توصیف کرده: «اهواز یکی از شـهرهای مشـهور بود کـه دانشمندان و روحانیون و تجار و ثروتمندان بسیـاری از مردم آن شـهر بـه همراه غیر اهوازی‌ها درون آن زندگی مـی‌د. بخش عمده این شـهر ویران شد و فقط ویرانـه‌هایی از آن باقی‌مانده کـه مردم اندکی را خود جای داده‌است.»[۲۰]
علت ویرانی اهواز به‌درستی مشخص نیست. هرآنچه تاکنون گفته شده حدس و گمان هست که به‌وسیله وقایع‌نگاران و مورخان متأخر نوشته شده‌است. احمدروی «ویرانی اهواز کهن را یکی از معماهای تاریخ خوزستان دانسته کـه نـه زمان و نـه علت آن را درون جایی ننوشته‌اند.» او درون ادامـه مـی‌گوید: «آنچه ما از جستجو بـه دست آورده‌ایم زمان آن را آخرهای قرن پنجم یـا آغاز قرن ششم بوده.»[۲۱] این سخنروی نیز درست نیست چون ابن حوقل کـه در نیمـه دوم قرن چهارم مـی‌زیسته، ویرانی اهواز را از قرن چهارم روایت کرده‌است.[۲۲] با وجود اینروی علت ویرانی را دو چیز پنداشته: یکی شکستن بند و دیگری برگشتن مسرقان از جوی خود و پیوستن آن بـه دجیل [کارون].[۲۳]
از قرن ششم هجری قمری بـه بعد به‌علت خراب شدن سد شادروان و پایین رفتن سطح آب رونق‌دهنده شـهر و نیز جنگ‌ها و اغتشاشات داخلی و بروز بیماری‌های وبا و طاعون، اهواز رو بـه خرابی رفت که تا آن کـه در سال ۱۸۶۹ م (۱۲۴۸ ش) هم‌زمان با حفر کانال سوئز کـه منجر بـه کوتاه شدن مسیر تجارت دریـایی اروپاییـان و توجه آن‌ها بـه منطقه شد رونق تازه‌ای گرفت. ناصرالدین شاه قاجار هم از این فرصت به منظور گسترش تجارت و کشتیرانی بر روی رود کارون استفاده کرد و در سال ۱۲۶۶ ش کشتیرانی را بر رود کارون به منظور خارجیـان آزاد اعلام کرد و توسط والی خوزستان درون کنار اهواز قدیم بندرگاهی بـه نام «بندر ناصری» احداث کرد. درون پی احداث این بندر نام اهواز بـه «ناصریـه» تبدیل شد که تا اینکه درون دورهٔ پهلوی و به‌تبع سیـاست قاجارزدایی رضاشاه نام باستانی «اهواز» احیـا شده و جای ناصری را گرفت.
سیدعبدالله جزایری کـه در قرن دوازدهم یعنی قرن‌ها بعد از ویرانی اهواز مـی‌زیسته، فتنـه صاحب‌الزنج را عامل عدم اعتنا و بی‌رغبتی خلفا دانسته کـه «بعد از تسکین فتنـه چون خلفا را بـه عمارت آن ولایت رغبت باقی نماند و واماندگان آنجا از عمده ضبط آن همـه نیشکر و ادای مال و جهات دیوانی آن‌ها بیرون نتوانستند آمد، لاجرم اکثر جلای وطن نمودند و…»[۲۴]
به هر حال بعد از ویرانی شـهر اهواز درون قرن چهارم هجری، فقط ویرانـه‌ای از آن باقی‌مانده بود و در دورة مشعشعیـان و پس از آن دسته‌ای از آل کثیر درون آنجا کپرها یـا چینـه‌هایی بالا آورده دهکده‌ای آباد کرده بودند. سپس هم آنان رفته دسته‌ای از کعبیـان درون آنجا نشیمن داشته و در آن نزدیکی دیم‌کاری مـی‌د.[۲۵]
با توجه بـه نوشته سیدعبدالله جزایری پیداست کـه در اواخر قرن دوازدهم هجری نیز اهواز حال و روز خوبی نداشته‌است. او مـی‌نویسد: «اکنون از عمارات آنجا همان قلعه موجود هست که شیخ ناصر بن حمـید آن را حصار کشیده مشتمل بر چند خانوار رعیت دیم‌کار.»[۲۴]
پس از آن نیز اهواز بـه همـین صورت بوده و در حد یک روستای کوچک باقی‌مانده بود. سر اوستن هنری لایـارد کـه در زمان شیخ ثامر بنی‌کعب ۱۲۵۸ ق (۱۸۴۱ م) درون این منطقه بوده بـه هنگام ذکر قلمرو بنی‌کعب، هیچ گونـه نامـی از اهواز نبرده و در عوض نام روستای ویس درون شمال اهواز را درون کتاب خود آورده‌است. این امر نشان مـی‌دهد روستای ویس پرجمعیت‌تر و آبادتر از اهواز بوده‌است.[۲۶]
کاپیتان هنت کـه در سال ۱۲۷۳ ق (۱۸۵۳ م) یکی از افسران ارتش انگلیس درون جریـان جنگ ایران و انگلیس درون خرمشـهر بوده و پس از فرار خانلرمـیرزا بـه اهواز با کشتی بـه تعقیب خانلرمـیرزا پرداخته، اهواز را این‌چنین دیده‌است:
شـهر اهواز مثل اکثر بلاد مشرق زمـین دارای خانـه‌های محقری هست که از خشت و گل، بدون مراعات اصول صحی بـه ترتیب غیرمنظمـی ساخته شده و در حدود یکهزار و پانصد الی دو هزار نفر جمعیت دارد. تمام سکنـه اهواز را عرب‌ها تشکیل مـی‌دهند، ایشان کاملاً خوش قیـافه‌اند و اندکی سیـاه‌چرده‌تر از اسپانیـایی‌ها هستند.[۲۷]
بیست و شش سال بعد یعنی درون سال ۱۲۹۹ ق (۱۸۸۲ م) حاج عبدالغفار نجم‌الملک از «قریـه اهواز و قریب ۶۰ خانوار رعیت عرب» سخن گفته کـه «کدخدای آن شیخ نبهان» است. [شیخ بنـهان عامری کعبی بازمانده همان کعبیـانی هست که بعد از رفتن آل‌کثیر درون قریـهٔ اهواز نشیمن داشتند. قریـه اهواز درون حال حاضر قدیمـی‌ترین محله شـهر اهواز هست که نام آن برگرفته از نام جدّ شیخ بنـهان یعنی عامر هست و بـه محله «عامری» معروف است، درون جوار این محله نیز محله‌ای هست که آن را «اهواز قدیم» مـی‌گفتند. بـه احتمال زیـاد قریـهٔ اهواز درون محل این دو محله بوده‌است.][۲۸] لرد کرزن کـه در سال ۱۸۹۰ م (۱۳۰۷ ق) از آن ناحیـه گذر کرده جمعیت آن را تقریباً هفتصد نفر برآورد کرده‌است.[۲۹]
کشتیرانی درون خوزستان از طریق رود کارون صورت مـی‌گرفته و با توجه بـه طبیعت رودخانـه کارون کـه در محل اهواز دارای چندین رگه صخره‌ای درون بستر خود مـی‌باشد بـه دو بخش بالادست و پایین‌دست تقسیم شده بود. همچنین ویرانـه‌های سد باستانی اهواز نیز کـه در زمان احداث باز هم بر روی بستر صخره‌ای بنا شده بود مانع دیگری به منظور کشتیرانی بوده‌است. شاخهٔ بالادست یـا کارون شمالی از شوشتر که تا اهواز و شاخهٔ جنوبی یـا پایین‌دست از اهواز که تا خلیج فارس را دربرمـی‌گرفته‌است؛ بنابراین کشتی‌هایی کـه از شوشتر حرکت مـی‌کرده‌اند درون محل اهواز به‌ناچار بار خود را بـه کشتی دیگری درون سمت جنوبی صخره منتقل مـی‌کرده‌اند. این دست بـه دست شدن بار موجب پیدایش انبارها و کاروانسراهای متعددی درون اهواز شد و تبدیل بـه یکی از دلایل رونق تجارت و نتیجتاً رونق شـهر اهواز گشت. از جمله تأسیسات مرتبط با بندر و تجارت درون اهواز آن زمان، واگن اسبی بوده‌است کـه با احداث یک رشته خط آهن و توسط واگن‌هایی کـه با اسب کشیده مـی‌شده‌اند بار و کالای تجاری را درون امتداد رودخانـه و بین کشتی‌ها جابه‌جا مـی‌کرده‌است. در شوشتر اسنادی بـه دست آمده کـه حاکی از تجارت دریـایی با دورترین بندرهای تجاری معروف آن دوران دنیـا درون هند و آفریقا و خاور دور مـی‌باشد و این امر جز با وجود بندری درون کنار صخرهٔ پیش‌گفته به منظور تخلیـه و بارگیری مجدد مـیسر نمـی‌شده‌است.
به نوشتهٔ کسروی اهواز نوین بعد از اعطای اجازهٔ ناصرالدین شاه بـه خارجیـان به منظور کشتیرانی درون قسمت جنوبی کارون رونق دوباره یـافت زیرا وجود رشته سنگی درون محل کنونی پل هفتم مانع از ادامـه مسیر کشتی‌ها بـه قسمت‌های بالا دست کارون مـی‌شد و کشتی‌ها ناچار بودند بار خود را درون این سوی صخره تخلیـه کنند و سپس بـه کشتی‌هایی کـه در آن سوی صخره بودند منتقل کنند. کم‌کم ساختمان‌ها و تأسیساتی درون این قسمت بـه وجود آمد و رونق آن هر روز بیشتر مـی‌شد. قسمت شرقی شـهر ابتدا شکل گرفت و محلهٔ عامری و خیـابان ۲۴ متری تقریباً اولین قسمت‌های اهواز جدید بودند.
درگیری‌های مختلف دوران مشروطیت و کشف نفت درون مسجدسلیمان و وضع اسف‌بار شوشتر درون دوران قاجاریـه از یکسو و شیوع طاعون مـهلک درون آخرین سالهای قرن ۱۳ خورشیدی و همچنین برچیده شدن کشتیرانی درون کارون شمالی از سوی دیگر و نیز رونق روزافزون اقتصادی اهواز باعث شد که تا مرکزیت خوزستان درون آغاز حکومت پهلوی از شوشتر بـه اهواز منتقل شود.
بندر ناصری و اهواز امروز
آزادی کشتیرانی درون کارون سفلی (از محمره که تا اهواز) درون سال ۱۳۰۶. ق (۱۸۸۸. م) بر روی کشتی‌های خارجی، باعث رشد و رونق تجارت درون ایـالت و به ویژه شـهرهای محمره و اهواز گردید. افزایش حجم مبادلات و داد و ستد، صادرات کالا بـه خارج و واردات کالا بـه محمره، سبب گردید که تا مردم اندک اندک بـه شـهرهای مزبور مـهاجرت کرده بر جمعیت آن‌ها افزوده شود. کسب امتیـاز آزادی کشتیرانی درون رود کارون توسط انگلیسی‌ها درون درجهٔ اول بـه منظور تسخیر بازارهای داخلی و مرکزی کشور بود و بدون ارتباط کارون با مناطق مرکزی کشور، آزادی کشتیرانی چندان مطلوب نبود. از این رو درون اکتبر سال ۱۸۹۶. م (۱۳۱۳. ق) شرکت برادران لینچ پیشنـهاد احداث جاده کاروان رو بین اهواز و اصفهان را بـه دولت ایران ارائه داد. بعد از مذاکرات طولانی بین انگلیسی‌ها و دولت ایران، بالاخره درون تاریخ سوم مارس ۱۸۹۸. م قرارداد احداث جاده مزبور بین چارلز هاردینگ دبیر اول سفارت انگلیس درون تهران و علیقلی‌خان سردار اسعد بـه امضاء رسید.[۳۰]
یک سال بعد درون سال ۱۸۹۹. م (۱۳۱۷. ق) راه مزبور افتتاح شد.[۳۱] افتتاح راه کاروان رو اهواز بـه اصفهان باعث رشد و تسریع مبادلات تجاری و واردات و صادرات کالا شد.[۳۲]
همـین امر یعنی احداث جادهٔ اهواز ـ اصفهان، اهمـیت و نقش اهواز را بـه عنوان حلقهٔ وصل و پل ارتباطی محموله‌های آبی و محموله‌های خشکی[۳۳] بیش از پیش متجلی ساخت.
به دلیل وجود صخره‌های طبیعی موجود درون رودخانـه و آثار برجای مانده از سد باستانی شادُروان اهواز، ادامـه حرکت کشتی‌ها بـه طرف شوشتر (مرکز آن زمان خوزستان) مقدور نبود؛ لذا کالاها قبل از مانع مذکور از کشتی تخلیـه شده و با حمل آن‌ها بـه بالادست صخره‌ها، دوباره بـه وسیله کشتی‌های دیگر بـه سوی شوشتر روانـه مـی‌شدند. درون دوره قاجار، حکومت به منظور حفظ امنیت تجارت درون کنار رودخانـه پادگان و بندری بنا نمود کـه به بندر ناصری شـهرت یـافته بود.[۳۴]
با آزادی کشتیرانی درون رود کارون و به ویژه بعد از احداث جاده کاروان رو لینچ و افزایش حجم مبادلات تجاری، ساختمان‌ها و مستحدثات قبلی، جوابگوی این حجم وسیع از مبادلات نبودند. از این رو بعد از آزادی کشتیرانی درون رود کارون درون سال ۱۳۰۶. ق (۱۸۸۸. م) حسین قلی‌خان نظام‌السلطنـه حکمران جدید خوزستان مأموریت یـافت کـه در آن ناحیـه به‌طور جدی مشغول اصلاحات شود. همچنین گزارش جامعی درون مورد طوایف ساکن درون اطراف رودخانـه کارون، کیفیت کشتیرانی آن و وضعیت نیروهای انتظامـی درون آن منطقه تهیـه نماید. درون این فرمان از نظام‌السلطنـه خواسته شده بود کـه شش ماه از سال را درون محمره اقامت کند.[۳۵]
نظام‌السلطنـه نیز درون محلی پایین‌تر از این صخره‌ها، کـه محل تخلیـه محموله‌های کشتی بود، ساختمان‌هایی بنا نـهاد و برای حفظ کالاها و محموله‌های تخلیـه شده، سرباز و پاسبان درون آنجا بنشاند.[۳۶]
ساختمان‌هایی کـه توسط نظام‌السلطنـه به منظور تسهیل امور تجاری و تخلیـه و بارگیری کالا احداث شده بودند بـه بندر ناصری معروف گردید. این ساختمان‌ها عبارت بودند از لنگرگاه، کاروانسرا، بازار و سربازخانـه.[۳۷] وجه تسمـیه نام ناصری نیز بر مبنای نام ناصرالدین شاه بود.[۳۸] این بندر درون کناره شرقی رود کارون و رو بـه روی بندر امانیـه ساخته شد. بندر امانیـه نیز درون کناره غربی رود کارون و در ابتدای جاده کاروان رو هویزه بود. کالاهای تخلیـه شده درون بندر ناصری با تراموای اسبی بـه سه کیلومتر بالاتر مـی‌شد که تا از آنجا بـه شوشتر بارگیری شود.
در سال ۱۹۰۰، این شـهر مستقیماً بـه بازارهای مرکز ایران متصل شد. درون حقیقت اهواز بـه عنوان بندر ایـالتهای مرکزی بود، بـه همـین دلیل جمعیت آن رو بـه افزایش گذاشت. علاوه بر ساختمان‌های احداثی توسط نظام‌السلطنـه، شرکت ناصری نیز تأسیساتی نظیر انبار کالا و اسکله، یک خط تراموای سبک بین کارون سفلی (پایین سد) و کارون علیـا (بالای سد) احداث کرد.[۳۹]
از آنجایی کـه آزادی کشتیرانی درون رود کارون و افتتاح جاده کاروان رو اهواز ـ اصفهان موجب رونق و توسعه اهواز شده بود و به اعتباری دیگر اصلی‌ترین بخش اقتصادی آن، همان تخلیـه کالا درون بندر ناصری و سپس بارگیری آن درون اهواز بود، لذا رفته رفته نام اهواز تحت‌الشعاع نام ناصری قرار گرفت، آن یکی را بندر ناصری نامـیدند و شـهر اهواز را ناصری یـا ناصریـه گفتند.
رشد و گسترش تجارت و احداث بندر ناصری سبب گردید که تا بسیـاری از بازرگانان شـهرهای شوشتر و دزفول از آن شـهرها مـهاجرت کرده و در بندر ناصری رحل اقامت گزینند.[۴۰] فتنـه‌انگیزی و آشوب‌های شـهر شوشتر و دودستگی مـیان مردم نیز مزید بر علت بود که تا روند مـهاجرت را تسریع بخشد، درون شـهر دزفول نیز دار و دسته شیخ محمدطاهر با شرارت‌های خود آرامش را از مردم سلب کرده بود، همـین امر سبب شد که تا بازرگانان آن شـهر تمایل و رغبت بیشتری بـه مـهاجرت نشان دهند.[۴۱] درون حقیقت این اولین مـهاجرت شوشتری‌ها و دزفولی‌ها بـه اهواز بود، همـین امر سبب شد که تا چند سال بعد از آزادی کشتیرانی درون رود کارون یعنی درون سال ۱۸۹۲. م (۱۳۱۰. ق) و حتی پیش از افتتاح جاده کارون رو اهواز ـ اصفهان، معین‌التجار، کاروانسرایی با ۲۴ دهنـهٔ مغازه درون اهواز احداث کند و به قول کنسول انگلیس او درصدد هست بر تعداد آن‌ها بیفزاید.[۴۲] نظام‌السلطنـه حاکم ایـالت و معزالسلطنـه[۴۳] بـه اتفاق هم دو کاروانسرای دیگر ساختند. آن‌ها همچنین دو راسته بازار احداث د. معین‌التجار نیز بـه پیروی از آن‌ها یک راسته بازار احداث کرد.[۴۴] بدین ترتیب درون آستانـه جنگ جهانی اول (۱۹۱۴. م) بندر ناصری باعث گسترش روستای اهواز شد و کار بـه جایی رسید کـه در سال ۱۳۰۳. ش (۱۹۲۵. م) بـه دستور رضاشاه پهلوی مرکز استان ششم (خوزستان) از شوشتر بـه بندر ناصری تغییر کرد. بعدها درون شـهریور ۱۳۱۴ بـه موجب تصویب هیئت وزیران نام بندر ناصری بـه اهواز تغییر یـافت.[۴۵][۴۶][۴۷][۴۸]
اهواز امروز شـهری بزرگ و پهناور هست که درون دو سوی رود پرآب کارون واقع شده‌است. درون قسمت غربی شـهر محلات مس پرجمعیتی مانند کمپلو، کوی علوی و محله‌های نو ساز نظیر گلستان، کیـانپارس و کیـان‌آباد و فاز۴کورش قرار دارند. امانیـه و فلکه ساعت کوی اداری-تجاری و هستهٔ مرکزی قسمت غربی را تشکیل مـی‌دهند. قسمت شرقی شـهر بیشتر بازار و مراکز اقتصادی شـهر را درون خود جای داده، خیـابان‌های نادری (سلمان فارسی) و امام خمـینی (پهلوی سابق) و آزادگان (۲۴متری سابق یـا رضا شاه کبیر سابق) و شریعتی (۳۰ متری سابق) و باغ شیخ (ادهم) مرکز قسمت شرقی شـهر هستند و همچنین محله‌های معروف پادادشـهر، آریـاشـهر، باهنر، رسالت، منبع آب، کوروش، زیتون کارمندی، شـهرک نفت درون این قسمت از شـهر واقع‌اند.
در حال حاضر پروژه‌های عمرانی بزرگی درون اهواز درون دست احداث مـی‌باشد کـه با افتتاح آن‌ها چهرهٔ شـهر و وضعیت حمل و نقل شـهری دگرگون خواهد شد. مـهمترین این پروژه‌ها اتوبان کمربندی اهواز، پل هشتم کارون، پروژه پارک آبی[۴۹] و مترو مـی‌باشند.
تیم‌های فوتبال فولاد خوزستان، استقلال خوزستان[۵۰][۵۱] و استقلال اهواز از جمله تیمـهای مطرح درون صحنـهٔ فوتبال معاصر هستند.[۵۲]
مـیدان نفتی اهواز
مـیدان نفتی اهواز چهارمـین مـیدان بزرگ نفتی ایران است، کـه در سال ۱۳۳۷ با حفر چاه شماره۶ اهواز کشف گردید. درون حال حاضر ظرفیت تولید مـیدان اهواز بطور مـیانگین معادل ۷۵۰ هزار بشکه درون روز مـی‌باشد.[۵۳] مـیزان نفت درجای این مـیدان معادل ۳۷ مـیلیـارد بشکه است.[۵۴]
اولین چاه اکتشافی درون مـیدان نفتی اهواز، درون مرداد ۱۲۹۱ که تا عمق ۱۱۰۰ متری حفاری شد و در پی اقتصادی نبودن تولید از آن، عملیـات اکتشاف متوقف شد.[۵۵] چاه شماره۲ اهواز نخستین چاهی بود، کـه به سازند آسماری رسید، این چاه که تا کلاهک گازی حفاری گردید، اما بار دیگر عملیـات حفاری درون این مـیدان متوقف شد. بین سالهای ۱۳۲۸ که تا ۱۳۳۶ سه حلقه چاه دیگر نیز درون مـیدان نفتی اهواز حفاری شد. مخزن آسماری مـیدان نفتی اهواز درون سال ۱۳۳۷ با حفر چاه شماره۶ اهواز توسط شرکت سهامـی اکتشاف و استخراج نفت، کشف گردید. یک سال بعد، درون سال ۱۳۳۸ تولید از مـیدان نفتی اهواز با مـیزان ۳۵ هزار بشکه درون روز آغاز شد.[۵۶]
تولید از مخزن بنگستان مـیدان نفتی اهواز درون سال ۱۳۵۰ آغاز گردید. حجم ذخیره درجای نفت خام مخزن بنگستان مـیدان اهواز درون حدود ۳۱ مـیلیـارد بشکه برآورد مـی‌شود. تاکنون بیش از ۴۶۰ حلقه چاه نفت درون مـیدان اهواز حفاری شده‌است. مـیدان نفتی اهواز از مـیدان‌ها تحت مدیریت شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب است، کـه عملیـات تولید از آن توسط شرکت بهره‌برداری نفت و گاز کارون انجام مـی‌گیرد.[۵۷] طول این مـیدان ۶۷ کیلومتر و عرض آن ۶ کیلومتر است، کـه از شمال با مـیدان نفتی رامـین، از شرق با مـیدان نفتی مارون، از جنوب با مـیدان نفتی شادگان و مـیدان نفتی منصوری و از غرب با مـیدان نفتی آب تیمور و مـیدان نفتی سوسنگرد مجاور است.
جنگ مردم اهواز و عثمانی‌ها با انگلستان
در سال ۱۲۹۴ بین مردم عرب خوزستان و انگلیس جنگی رخ داد[۵۸][۵۹] کـه این جنگ درون دو مرحله صورت گرفت مرحله اول جنگ مردم عرب خوزستان با اسلحه سرد بود کـه منجر بـه شکست انگلیس شد. درون مرحله دوم انگلیس با اسلحه گرم سنگین روبروی مردم عرب خوزستان قرار گرفت اما اسلحه مردم عرب تغیری نکرد وبا همان اسلحه‌های سرد با انگلیس روبرو شدند کـه منجر بـه کشته شدن صدها نفر از مردم عرب شد، آرامگاه این کشته شدگان درون ۱۰ کیلومتری اهواز _ سوسنگرد (المنیور) قرار دارد.[۶۰] از معروفترین شخصیتهای این جنگ حاج سبهان و همچنین عاصی الشرهان کـه از شیوخ بنی طرف مـی‌باشند. این جنگ بـه جنگ جهاد مشـهور است. درون جریـان جنگ جهانی اول علمای نجف من‌جمله «محمدکاظم طباطبایی یزدی» کـه مرجع تقلید عالم تشیع بود بـه منظور جلوگیری از تهاجم انگلیس بـه کشورهای اسلامـی و تجهیز قوای مسلمان فتوای جهاد علیـه قوای مـهاجم را صادر د.
پس از ابلاغ فتوا عشایر عرب خوزستان من‌جمله دشت آزادگان از مناطق سوسنگرد، بستان، بخش مرکزی شـهرستان حمـیدیـه، هویزه و روستاهای اطراف بـه سوی اهواز بـه حرکت درآمدند و پس از تقریباً ۵۰ کیلومتر پیـاده‌روی درون دشتی بین اهواز و حمـیدیـه برابر قشون انگلیس صف‌آرایی د. بسیـاری از طوایف دشت‌آزادگان درون این جنگ حضور داشتند.[۶۱] نیروهای انگلیس از چندین لشکر مجهز بـه توپخانـه و سلاح سنگین تشکیل شده بودند و «ویلسون» یکی از قوای انگلیسی با همکاری شخصی بـه نام «کوکی» بـه شعیبه و بصره و خرمشـهر بـه اهواز آمد و در آنجا متمرکز شد. ویلسون، نخست نامـه‌ای بـه عشایر منطقه دشت‌آزادگان نوشته، و اعلام کرد کـه قشون انگلیس هیچگونـه دشمنی با آن‌ها ندارند لذا آنان نیز بـه نوبه خود اجازه دهند لشکریـان بریتانیـا بـه راه خود ادامـه دهند. عشایر خوزستانی درون اهواز با رد پیشنـهاد انگلیس بـه ویلسون نوشتند کـه به هیچ وجه اجازه عبور بـه قوای انگلیس را نخواهد داد و برای جنگ با لشکریـان ویلسون بـه خط اول جبهه آمدند. سلاح عشایر مناطق درون این جنگ «تفنگ»، «فاله»، «چماق قیری» (مگوار) نیزه و شمشیر بوده‌است.
نیروهای انگلیس بعد از دریـافت پاسخ عشایر از اهواز بـه طرف تپه‌های منیور درون غرب اهواز بـه حرکت درآمدند و برای جنگ با عشایر آماده شدند. عشایر با سرشعارهای اسلامـی خود را به منظور شـهادت آماده ساخته بودند. با توجه بـه برتری ارتش انگلیس و عدم امکانات جنگی عشایر، بـه افراد تحت فرماندهی خویش دستور دادند کـه با یورش شبانـه خود بـه انگلیسی‌ها اجازه استفاده از توپخانـه و سلاح سنگین را ندهند. درون این زمان نیروهای عثمانی بـه کمک نیروهای خوزستان آمدند. درون این نبرد یـاری بین عشایر عرب و ترک مشـهود بود. سید «طاهر هاشمـی آل مـهدی» بزرگ عشیره سادات آل‌مـهدی، آخرین رزمنده دفاع عشایر عرب خوزستان درون برابر قوای انگلیسی بود کـه تیرماه سال ۱۳۸۹ درون سن ۱۱۲ سالگی بر اثر کهولت سن، دارفانی را وداع گفت.[۶۲][۶۳] درون اهواز بارها سالگرد این جنگ مورد تقدیر قرار مـی‌گیرد و در نود و پنجمـین مراسم سالگرد آن با حضور ۴۰ خبرگزاری داخلی و خارجی جهت پوشش خبری این مراسم و انعکاس آن دعوت بـه عمل آمده بود. تجمع بزرگ عشایر عرب خوزستان درون محل یـادمان عشایر عرب خوزستان درون ۱۵ کیلومتری غرب اهو روستای گمبوعه با حضور علما، مسئولین کشوری و استانی و عشایر خوزستان برگزار شد. در این مراسم امام جمعه اهواز گفت مردم خوزستان با انگلیسی‌ها را درون سه محور غرب، شمال اهواز و شـهرستان شادگان شرکت داشتند و اظهار داشت: درگیری اول درون حد فاصل اهواز و حمـیدیـه با شرکت طوایف بنی طرف، سواری، بنی سالم، سواعد و… رخ داد کـه حماسه المنیور را رقم زد. محور دوم درگیری درون شمال اهواز و با حضور طوایف زرگان، باوی، حمـیدی، نواصر، سلامات و در یک عملیـات پارتیزانی بـه انفجار لوله‌های نفت شرکت انگلیسی منتهی شد و سومـین محور عملیـات درون منطقه شادگان توسط طوایف بنی کعب و دیگر عشایر فهیم منطقه بـه فرماندهی سیدجابر آلبوشوکه و الوان کعبی علیـه نیروهای اشغالگر انجام شد.[۶۴][۶۵]
مردم‌شناسی
بر پایـه تازه‌ترین آمار استانداری خوزستان، ۲۱۶ هزار نفر از شـهروندان اهوازی کارگر، ۶۵ هزار نفر دانشجو، و ۲۳۰ هزار نفر دانش آموز هستند. درون جریـان جنگ ایران و عراق، از مـیان ساکنان اهوازی ۴۶۲۸ نفر کشته، بیش از ۱۰ هزار نفر زخمـی، و ۹۲۳ نفر اسیر شده‌اند.[۶۰]
نظرسنجی سال ۱۳۸۹طی پژوهشی کـه شرکت پژوهشگران خبره پارس بـه سفارش شورای فرهنگ عمومـی درون سال ۸۹ انجام داد و براساس یک بررسی مـیدانی و یک جامعه آماری از مـیان ساکنان ۲۸۸ شـهر و حدود ۱۴۰۰ روستای سراسر کشور، درصد اقوامـی کـه در این نظر سنجی نمونـه‌گیری شد درون اهواز بـه قرار زیر بود:[۶۶]
اقوام
اهواز سکونتگاه اقوام مختلفی هست که از آن جمله مـی‌توان بـه عربهای ایران و مردم بختیـاری اشاره کرد.[۶۸]دانشنامـه ایرانیکا و دانشنامـه جهان اسلام این شـهر را بخشی از قشلاق و سکونتگاه بختیـاری معرفی مـی‌کنند.[۶۸][۶۹]
اقوام دیگری نیز درون دوره‌های مختلف درون این شـهر ساکن بوده‌اند کـه از آن جمله مـی‌توان بـه کلیمـیان اشاره کرد. جمعیت کلیمـیان اهواز درون قرون وسطی بـه سرعت رو بـه رشد بود به‌طوری‌که این شـهر درون دوران اشغال جنوب ایران بـه دست انگلستان یکی از مراکز صهیونیزم به‌شمار مـی‌آمد و از شـهرهای دیگر یـهودیـان بـه این شـهر مـهاجرت مـی‌د. بعد از ۱۹۴۸ مـیلادی بسیـاری از کلیمـیان مـهاجرت کرده بـه اهواز بـه اسرائیل و تهران مـهاجرت د سایر آنان نیز بعد از انقلاب ۱۳۵۷ اهواز را ترک د به‌طوری‌که درون اوایل سده ۲۱ کمتر از ۵ خانواده کلیمـی درون اهواز زندگی مـی‌د.[۷۰] یـهودیـان بیشتر درون حرفه داروسازی فعالیت داشتند.[۷۱]
اهواز مرکز اقلیت دینی مندائیـان درون ایران هست که اکثراً درون پیشـه نقره‌کاری فعالیت دارند.[۷۲] اهواز یکی از اسقف‌نشین مسیحیـان کاتولیک کلدانی هست و شماری از آشوریـان را درون خود جای داده‌است.[۷۳]
جغرافیـا و آب‌وهوا
آب و هوای اهوازژانویـه فوریـه مارس آوریل مـــــه ژوئـن ژوئیـه اوت سپتامبر اکتبـر نوامبر دسامبر سـال
گرمترین
C° ۲۲ ۳۱ ۳۲ ۴۱ ۴۶ ۴۸ ۴۸ ۴۸ ۴۶ ۴۲ ۳۵ ۲۸ ۴۸
مـیانگین گرم‌ترین‌ها
C° ۱۳ ۱۷ ۲۲ ۲۹ ۳۶ ۴۰ ۴۲ ۴۲ ۳۸ ۳۱ ۲۳ ۱۷ ۳۰
مـیانگین سردترین‌ها
C° ۸ ۱۱ ۱۶ ۲۳ ۲۷ ۲۸ ۳۱ ۳۰ ۲۷ ۲۳ ۱۶ ۱۲ ۲۱
سردترین
C° --- --- ۵ ۱۱ ۱۷ ۱۷ ۲۰ ۲۲ ۱۸ ۱۲ ۱ ۲ ---
بارش
mm ۵ ۴ ۳ ۲ ۱ --- --- --- --- ۱ ۳ ۵ ۲۴
بخش بزرگی از استان خوزستان، جلگهاست و شـهر اهواز نیز درون بخش جلگه‌ای جای دارد ولی کمبود شدید پوشش گیـاهی سبب گرمـی و خشکی اهواز شده و آن را درون رده گرمترین مناطق ایران جای داده‌است. درون زمستان سرما که تا پنج درجه سانتیگراد کاهش و در تابستان که تا پنجاه درجه سانتیگراد افزایش مـی‌یـابد. البته از سال ۱۳۸۱ برنامـه‌های سودمندی به منظور افزایش سرانـه فضای سبز شـهری درون اهواز انجام شده کـه از آن‌ها مـی‌توان بـه کاشت گونـه کنوکارپوس کـه بومـی فلوریدا هست اشاره کرد.[۶۰]
آلودگی هوا
بر اساس آمار رسمـی، اهواز بعد از اصفهان و تهران، بیشترین آلودگی هوا را دارد. مـیزان آلودگی هوا درون این شـهر روزبه‌روز افزایش یـافته و شدیدتر مـی‌شود. مـهمترین علت آلودگی هوای اهواز، گردوغبار و حمل‌ونقل درون‌شـهری هست و دیگر عامل آلودگی‌ها گسترش افسارگسیخته بافت شـهری و رسیدن آن بـه کارخانـه‌هایی مانند ایران کربن و فولاد خوزستان است.[۷۵]
بارها از طرف سازمان‌های مختلف همچون سازمان حفاظت محیط زیست استان خوزستان اعلام شده کـه اهواز ۸ برابر بیش از حد مجاز آلوده‌است، بـه همـین دلیل بیشتر پروازها لغو و مدارس و کودکستانـهای این شـهر تعطیل مـی‌شوند، برخی سازمانـهای دولتی دلیل این گرد و غبار را آلودگی ناشی از گرد و غبار صحرای عربستان و جنوب عراق و همچنین نبود بارش باران و نبود پوشش گیـاهی درون برخی مناطق خوزستان دانسته‌اند. دامنـهٔ گسترش این آلودگی بـه استان‌های ایلام، لرستان و برخی از شـهرهای استان فارس و بوشـهر نیز بروز کرده.[۷۶]
بر اساس برنامـه‌های سازمان محیط زیست، درون صورت افزایش ۵۰۰ هکتاری پوشش گیـاهی درون شـهر اهواز، و انجام پروژه کمربند سبز، بین چهار که تا شش درجه از گرمای هوا درون اهواز کاسته خواهد شد، و آلودگی هوا نیز که تا حد چشمگیری پایین خواهد آمد. وانگهی از پاییز ۱۳۸۵ کل استان خوزستان درگیر پدیده توفان خاک شده‌است کـه زیـان‌های مالی و جانی فراوانی بـه بار آورده‌است و گمان نمـی‌رود با این برنامـه‌ها بتوان آن را ناپدید یـا کم نمود.[۶۰]
در سال ۲۰۱۱ بر پایـه ی گزارش سازمان بهداشت جهانی شـهر اهواز آلوده‌ترین شـهر جهان شناخته شده‌است.[۷۷][۷۸]
بحران زیست‌محیطیِ ریزگردها
این بحران باعث شده‌است شـهر اهواز -مرکز این استان- از سوی سازمان بهداشت جهانی بـه عنوان یکی از آلوده‌ترین شـهرهای جهان شناخته شود کـه باعث مشکلات تنفسی ساکنان این شـهر شده‌است.[۷۹] احتمال آلوده بودن این ریزگرد بـه مواد رادیواکتیو نگرانی‌های گسترده‌ای درون مورد تأثیر این پدیده بر سلامت شـهروندان بوجود آورده‌است.[۸۰][۸۱] سالانـه حدود ۲۲ هزار نفر درون استان خوزستان بـه دلیل مشکلات ناشی از آلودگی هوا و ریزگردها بـه بیمارستان و مراکز درمانی مراجعه مـی‌کنند.[۸۲] درون آبان ۱۳۹۴ درون پی بارش باران اسیدی درون این استان، به منظور صدها نفر مشکلات تنفسی پیش‌آمد کـه آنان را بـه بیمارستان کشانده و به بستری‌شدن بیش از یکصد نفر منجر شد.[۸۳]
نیمـه‌تعطیل شدنِ شـهر درون پیِ آلودگی هوابا قطع‌شدنِ آب و برق، خوزستان به‌حالت نیمـه‌تعطیل درآمد. از نخستین ساعت‌های بامداد شنبه، ۲۳ بهمن ۱۳۹۵ خورشیدی، آب، برق و اینترنت درون اغلب شـهرهای بزرگ خوزستان قطع شده و مراکز آموزشی و اداره‌ها تعطیل شدند.[۸۴] گردوغبار شدید و رطوبت زیـاد علت این وضعیت اعلام شد. درون پیِ آن، جمعی از مردم اهواز درون اعتراض بـه شرایط سخت و روزهای بحرانی اخیر خوزستان درون اهواز تجمع د. درون این تجمع مردم با شعارها و در دست داشتن پلاکاردهای اعتراضی، اعتراض خود را بـه وضعیت قطعی آب و برق، نبودِ مدیریت مناسب درون شرایط آلودگی هوا و در شرایط بحرانی خوزستان و عملکرد ضعیف رئیس سازمان محیط زیست درون رسیدگی بـه موضوع ریزگردها و بحث انتقال آب، اعلام و خواستار رسیدگی سریع بـه این موضوعات شدند.[۸۵]
رودخانـه کارون
کارون کـه پرآب‌ترین و بزرگترین رودخانـه ایران هست از کوه‌های بختیـاری سرچشمـه گرفته و از مـیانـهٔ اهواز عبور مـی‌کند. این رود با طول ۹۵۰ کیلومتر طولانی‌ترین رودی‌ست کـه تنـها درون داخل ایران قرار دارد و همچنین تنـها رود ایران هست که بخشی از آن قابل کشتیرانی است. همچنین آب آشامـیدنی کلانشـهر اهواز از رودخانـه کارون تأمـین مـی‌شود.[۸۶]
پیچ‌وخم‌های موجود درون سر راه این رود، خوزستان را بـه جلگه‌ای بزرگ تبدیل کرده‌است. سدهای مختلفی بر روی این رودخانـه ساخته شده‌اند کـه مـهمترین آنـها، سدهای کارون ۱، کارون ۳، کارون ۴، سد مسجدسلیمان و در پایین‌تر، سد گتوند علیـا و سد تنظیمـی گتوند هستند.
زنجیره انسانی حمایت از کارونپس سه بار زنجیره انسانی توسط دوستداران محیط زیست اهوازی چهارمـین زنجیره حمایت از کارون نیز با عنوان زنجیره سکوت بـه دلیل شفاف نبودن سخنان مقامات مسئول ملی و محلی، روز جمعه ۹ آبان ۱۳۹۲ درون ساحل غربی رودخانـه کارون درون اهواز برگزار شد. درون این زنجیره کـه با حضور هزاران شرکت‌کننده بود، مـهدی یراحی از خوانندگان پاپ ایران نیز به منظور حمایت از کارون حضور داشت.[۸۷][۸۸]
گسل اهواز
گسل اهواز بـه طول تقریبی ۱۰۰ کیلومتر مـهمترین گسل شـهر اهواز هست که از مـیانـه شـهر عبور مـی‌کند. گسل اهواز از نوع واژگون و در برخی مناطق از نوع راندگی هست و دستکم سازه‌های قدیمـی تر از مـیانـه‌زیستی را جابه‌جا کرده‌است. راستای گسل اهواز شمال باختری - جنوب خاوری هست که با نام گسل پیش‌بوم اهواز شناخته مـی‌شود (Ahwaz Foreland Fault). نمونـه‌گیریـهای بـه عمل آمده از گسل اهواز بیـانگر فعال بودن این گسل است. سن‌یـابی صورت گرفته با روش ترمولومـینسانس بر روی گسل هواز برآوردی ۴۰۰۰ سال را بـه عنوان یک فعالیت زمـین‌ساختی مـهم به منظور گسل اهواز و رویداد یک زمـین‌لرزه بزرگ کـه سبب جابه‌جایی مسیر کارون شده‌است را نشان مـی‌دهد و از آنجا کـه رویداد یک زمـین لرزه بزرگ را درون سال ۸۴۰ مـیلادی درون منطقه اهواز گزارش کرده‌اند بنابراین بار این دو مقدار مـی‌توان عدد ۲۸۰۰ سال را بـه عنوان دوره بازگشت احتمالی لرزه‌زایی گسل اهواز درون نظر گرفت.[۸۹]
شـهروندان
یـاسر عرفات درون اهواز
یکی از موضوعات مـهم اوایل انقلاب درون ایران حضور یـاسر عرفات بود. وی اولین مـیهمان خارجی کـه بلافاصله بعد از انقلاب بـه تهران آمد، یـاسر عرفات بود کـه در ۲۸ بهمن ۱۳۵۷ وارد تهران شد.[۹۰][۹۱] وی به‌همراه ابراهیم یزدی سفری بـه اهواز داشت[۹۲][۹۳] و با اجازهٔ روح‌الله خمـینی یک دفتر درون اهواز دائر کرده بود.[۹۴] درون این سفر عرفات با استقبال چشمگیر عربهای اهواز مواجه شد.[۹۵]
در زمان ورود عرفات، بحث مطالبات قومـی نیز درون اهواز و سایر نقاط قومـی از سر گرفته شده بود.[۹۶] حرکت جریـان قومـی درون خوزستان و سخنرانی‌های شبیر خاقانی و اجتماع گروه موسوم بـه «روشنفکران عرب خوزستان» درون اهواز درون حمایت از شناسایی حقوق فرهنگی و ملّی خلق عرب و مشارکت عرب‌ها درون مجلس مؤسسان، تحرک جریـان قومـی درون سیستان و بلوچستان و کردستان از جمله موضوعات و مباحثی بود کـه در زمان ورود عرفات بـه اهواز مورد توجه قرار گرفته بود.[۹۷] این دفتر بـه سرعت بعد از بازگشایی بـه اتهام جاسوسی و مداخله درون امور داخلی ایران تعطیل شد.[۹۸] دلیل تعطیلی این دفاتر فلسطینی درون اهواز از جانب تهران این بود کـه این دفاتر بـه نزاع و درگیری‌های قومـی عربهای اهوازی دامن مـی‌زدند.[۹۹]
امکانات شـهری
راه‌آهن
ایستگاه راه‌آهن اهواز درون سال ۱۳۰۶ خورشیدی، افتتاح شد و هم‌اکنون نیز دردست بهره‌برداری است.[۶۰] یک ایستگاه راه‌آهن دیگر نیز درون این شـهر موجود هست به نام ایستگاه راه‌آهن کارون کـه قطارهای باری و مسافرتی از آنجا بـه بندر امام خمـینی مـی‌روند.
دانشگاه‌ها
اهواز کنونی بـه دلیل وجود دانشگاه‌های بزرگ و معتبر از لحاظ آموزش عالی درون جایگاه بسیـار ممتازی درون سطح کشور مـی‌باشد. یکشنبه ۲ مـهرماه سال ۱۳۳۴ دانشگاه گندی‌شاپور[۱۰۰] تأسیس شد کـه چندی بعد بـه جندی‌شاپور تغییر نام داد و تا آغاز انقلاب اسلامـی بـه همـین نام شناخته مـی‌شد. دانشکدهٔ کشاورزی اولین دانشکدهٔ راه‌اندازی‌شده درون دانشگاه و رشته‌های کشاورزی، ادبیـات، ریـاضی و پزشکی از اولین رشته‌های ارائه‌شده درون دانشگاه جندی‌شاپور مـی‌باشد. یکشنبه ۲۵ خرداد ۱۳۳۷ نخستین گروه سی و هشت نفری فارغ‌التحصیلان دانشکدهٔ کشاورزی دانشگاه جندی‌شاپور طی مراسمـی گواهی‌نامـهٔ خود را دریـافت داشتند. دانشکده‌های مـهندسی، الهیـات درون بدو شروع انقلاب اسلامـی و مجتمع دزفول درون سال ۱۳۶۶ و مابقی دانشکده‌ها پیش از انقلاب اسلامـی شروع بـه فعالیت نموده‌اند. با توجه بـه صنعتی بودن ناحیـهٔ خوزستان فعالیت‌های تحقیقاتی دانشگاه شـهید چمران از اهمـیت ویژه‌ای برخوردار هست و ده‌ها تألیف و ترجمـه و صدها طرح تحقیقاتی حاصل تلاش‌های محققین این دانشگاه‌است.
هم اینک بیش از ۱۷۰ رشته درون ۵۷ گروه آموزشی و ۱۳ دانشکده درون حال فعالیت درون این دانشگاه مـی‌باشند و رشته‌های پزشکی نیز بـه دانشگاه مستقلی تحت نام دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور اهواز تبدیل شدند. هم‌اکنون درون اکثر رشته‌ها دورهٔ لیسانس و فوق لیسانس و در رشته‌های کشاورزی، علوم تربیتی و روان‌شناسی، ریـاضی، دامپزشکی، شیمـی دوره‌های دکتری برگزار مـی‌شود. دانشگاه شـهید چمران دارای فضای آموزشی بسیـار وسیع و مناسبی مـی‌باشد به‌طوری‌که درون بین دانشگاه‌ها یکی از چهار دانشگاه بزرگ کشور و بزرگترین دانشگاه درجنوب و غرب کشور است.
دانشگاه شـهید چمران اهواز قدیمـی‌ترین دانشگاه این شـهر هست که درون بخش غربی شـهر و مشرف بر کنارهٔ رود کارون تأسیس شده‌است. دانشکدهٔ ادبیـات و زبانـهای خارجی این دانشگاه از پردیس اصلی جدا هست و بـه عنوان یکی از نمادهای شـهر اهواز شناخته مـی‌شود. دانشگاه شـهید چمران اهواز یکی از بزرگترین دانشگاه‌های جنوب غرب کشور است. درون سال ۱۳۸۷ تعداد ۵۰۹ عضو هیئت علمـی درون آن فعالیت داشته‌اند، و بیش از ۱۴۰۰۰ دانشجو درون آن مشغول بـه تحصیل بودند. دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور اهواز در سال ۱۳۳۴ خورشیدی دانشگاه بزرگی با نام جندی شاهپور درون اهواز بنیـاد نـهاده شد. درون آغاز رشته کشاورزی، و پس از آن رشته‌های گوناگون دیگر بـه آن افزوده شد. اکنون بخش مـهندسی این دانشگاه بـه نام شـهید چمران نامگذاری شده، و بخش پزشکی آن بعد از یک دوره کوتاه کـه نام دانشکده علوم پزشکی اهواز بـه خود گرفت، دوباره درون سال ۱۳۸۲ نام دانشگاه علوم پزشکی جندی شاهپور بر آن نـهاده شد. دانشگاه آزاد اسلامـی اهواز نخستین واحد دانشگاه آزاد اسلامـی درون استان خوزستان بوده‌است کـه در سال ۱۳۶۲ با یک رشته ریـاضی کار خود را آغاز کرد.دیگر دانشگاه‌ها:
- دانشگاه صنعت نفت اهواز
- مؤسسهٔ آموزش عالی جهاد دانشگاهی خوزستان
- دانشکدهٔ صنعت آب و برق خوزستان
- دانشگاه آزاد اسلامـی اهواز علوم و تحقیقات
- دانشگاه پیـام نور اهواز
- دانشگاه امام حسین اهواز
- مرکز آموزش عالی فنی شـهید چمران
- آموزشکدهٔ فنی و حرفه‌ای سما
- مجتمع آموزش عالی جهاد کشاورزی خوزستان
جاذبه‌های مذهبی
علی ابن مـهزیـار اهوازی، کـه در قرن سوم قمری مـی‌زیسته‌است، از فقها و محدثان معروف شیعه و از نزدیکان رضا، جواد، هادی، و حسن عسکری بوده و احکام دینی را نزد آن‌ها فرا گرفته‌است.
علی ابن مـهزیـار از مردم دورق (شادگان امروزی) بود کـه بعداً درون اهواز ساکن شد. محل تولد او هندیجان مـی‌باشد ولی با توجه بـه اینکه درون قرن سوم ه.ق هندیجان از توابع شـهر دورق بود لذا او را اهل دورق معرفی کرده‌اند. پدر وی مذهب نصرانی داشت و سپس مسلمان شد و علی نیز بـه تبعیت از پدر درون نوجوانی مسلمان گردید. بقعه علی بن مـهزیـار اهوازی درون محلهٔ عامری و در کنار رود کارون اهواز واقع شده. این محل همـه ساله محل برپایی مراسم مختلف مذهبی از جمله مراسم حسینی و مراسم مربوط بـه ماه رمضان است.[۱۰۱]
هتل‌ها
فهرست برخی از هتل‌های کنونی اهواز:[۱۰۳]
ردیف نام هتل درجه/واحد آدرس تلفن ۱ پارس ۵ ستاره خیـابان ۲۴ متری – خ شـهید عابدی ۳۲۲۲۱۰۹۱ ۲ توسعه نی شکر ۴ ستاره جاده گلستان –سه راهی گلستان جنب اداره توسعه نی شکر ۸–۳۳۴۳۰۱۶۵ ۳ اکسین ۳ ستاره بلوار پاسداران – کوی ملت ۳۴۴۷۴۷۲۳ ۴ پرشیـا ۳ ستاره خیـابان شریعتی – خیـابان سیروس ۳۲۲۱۷۰۶۸ ۵ نادری ۳ ستاره خیـابان امام – نرسیده بـه چهارراه آبادان ۳۲۲۲۵۷۵۷ ۶ فجر سپاه ۳ ستاره ملی راه – خیـابان زاویـه – روبروی دبیرستان بعثت ۳۴۴۳۰۶۰۵ ۷ بوستان ۳ ستاره گلستان – بلوار فروردین –منازل سازمانی آب و برق ۳۳۳۴۲۹۴۰ ۸ ایرانیکا ۳ ستاره بلوار پاسداران _ مـیدان فرودگاه نرسیده بـه شرکت ملی حفاری ۳۴۴۹۲۷۷۱ ۹ ایران ۲ ستاره خیـابان شریعتی – چهارراه خیـابان امام خمـینی ۳۲۲۱۷۲۰۶ ۱۰ پارک نو ۱ ستاره خیـابان امام خمـینی بین مسلم و شریعتی ۳۲۲۲۲۵۳۴ ۱۱ هدیـه ۳ ستاره کیـانپارس – خیـابان ۲۰ غربی ۳۳۹۱۴۵۵۰ ۱۲ مـهزیـار ۲ ستاره اتوبان آیت‌الله بهبهانی– چهارراه آبادان– نبش خیـابان کافی ۳۵۵۲۲۸۵۱ ۱۳ باغ معین - خیـابان ۲۴ متری، پشت پمپ بنزین ۳۲۲۳۹۱۵۵شـهرداری
شـهرداری اهواز درون سال ۱۳۰۴ خورشیدی تأسیس شد،[۱۰۴] و درون حال حاضر دارای هشت منطقه مـی‌باشد. هم‌اکنون سید خلف بـه عنوان شـهردار اهواز فعالیت مـی‌کند.
بیمارستان‌ها
- بیمارستان امام خمـینی اهواز
- بیمارستان گلستان اهواز
- بیمارستان رازی اهواز
- بیمارستان ابوذر اهواز
- بیمارستان شفا اهواز
- بیمارستان سلامت اهواز
- بیمارستان بزرگ نفت اهواز
- بیمارستان آپادانا اهواز
- بیمارستان شـهید بقایی اهواز
- بیمارستان آریـا اهواز
- بیمارستان اروند اهواز
- بیمارستان مـهر اهواز
- بیمارستان امـیرکبیر اهواز
- بیمارستان امـیرالمؤمنین اهواز
- بیمارستان فاطمـه الزهرا اهواز
- بیمارستان ۵۷۸ ارتش اهواز
- بیمارستان طالقانی اهواز
- بیمارستان کرمـی اهواز
- بیمارستان بقایی ۲ اهواز
فرودگاه اهواز
فرودگاه اهواز (یـاتا:AWZ و ایکائو:OIAW) نام فرودگاهی هست که درون اطراف شـهر اهواز درون جنوب غربی ایران واقع شده‌است. شرکتهای هواپیمایی جمـهوری اسلامـی (ایران ایر)، ایران ایرتور، آسمان، ماهان، کاسپین، تابان، کیش‌ایر، حمل و نقل هوایی نفت، ساها، ارم، فارس ایر، قشم و قشم ایر درون فرودگاه اهواز فعال هستند، مـیانگین پروازهای داخلی و خارجی فرودگاه بین‌المللی اهواز روزانـه ۱۸ پرواز مـی‌باشد.[۱۰۵]
نشریـات
- روزنامـهٔ عصر کارون
- صبح کارون
- روزنامـهٔ کارون
- روزنامـهٔ نور خوزستان
- هفته نامـهٔ اهواز
- ندای جنوب
- فرهنگ جنوب
اولین پایتخت کتاب ایران
در نخستین دوره از اجرای طرح پایتخت کتاب ایران، ۶۴ شـهر با ۳۹۰ طرح و برنامـه بـه این فراخوان جواب داده و تقاضا داشتند بـه عنوان پایتخت کتاب ایران انتخاب شوند. بعد از ارزیـابی‌های کارشناسی ۱۰ شـهر بـه مرحله نـهایی راه یـافتند و به هیئت داوران معرفی شدند. هیئت داوران با درون نظر گرفتن اه و شاخص‌های ارزیـابی، درون اولین مرحله از داوری، شـهرهای یزد، بوشـهر، گنبدکاووس، نیشابور و اهواز را بـه عنوان نامزدهای نـهایی جشنواره معرفی د. درون نـهایت بر اساس بیـانیـه هیئت داوران پایتخت کتاب ایران، اهواز بـه دلیل ارائه برنامـه‌های نوآورانـه، مشارکت‌جویـانـه، مؤثر و منسجم و استفاده از ظرفیت‌های بخش خصوصی، تشکل‌های مردمـی، صنایع و مراکز ورزشی و فرهنگی، لوح افتخار وزرای کشور و فرهنگ و ارشاد اسلامـی و لوح تقدیر کمـیسیون ملی یونسکو را دریـافت کرد و به عنوان اولین پایتخت کتاب ایران درون سال ۱۳۹۴ معرفی شد[۱۰۶][۱۰۷][۱۰۸]
رسانـه درون اهواز
الجزیره و اهوازدولت ایران درون سال ۱۳۸۴ و در اعتراض بـه محتوای سلسله گزارش‌های الجزیره از مناطق عرب نشین خوزستان، دفتر این شبکه را درون تهران تعطیل و عباس ناصر خبرنگار لبنانی آن را از ایران اخراج کرد اما درون تیرماه ۱۳۸۵ فعالیت دفتر الجزیره درون تهران از سر گرفته شد.
هم‌اکنون الجزیره نسبت بـه دیگر شبکه‌های خبری عربی، تحولات ایران را با نگاه مثبت پوشش مـی‌دهد.[۱۰۹]
در یک پژوهش انجام شده این نتیجه بـه دست آمده کـه ۶۷ درصد مردم عرب تحت نظرسنجی اهواز از شبکه الجزیره بـه عنوان اولین رسانـه خبری استفاده مـی‌کنند، به‌طوری‌که مـیزان استفاده از سایر رسانـه‌های دیگر درون مقایسه با این شبکه درون مرتبه خیلی پایین‌تری قرار دارند.[۱۱۰]
پل‌ها
یکی از مـهمترین جاذبه‌های گردشگری شـهر اهواز پل‌های اهواز هستند. هم‌اکنون 8 پل بر روی کارون درون اهواز وجود دارد کـه اولین آن‌ها یعنی پل سیـاه مختص عبور قطار مـی‌باشد. از 7 پل دیگر پل سفید (پل اول - پل معلق) و پل هفتم بـه دلیل سبک خاص معماری و طراحی منحصربه‌فرد، چشم‌انداز زیبایی بـه شـهر داده‌اند. آخرین و هفتمـین پل اهواز با نام پل ششم یـا پل فولاد نیز درون ۱۳۸۶ بـه بهره‌برداری رسیده‌است.
همچنین درون حال حاضر عملیـات ساخت پل هشتم بر روی رودخانـه کارون درون حال اجراست. این پل کـه بزرگترین پل کابلی ایران خواهد بود محله امانیـه را درون حد فاصل سیلو و گمرک بـه خیـابان زند درون قسمت شرقی شـهر متصل مـی‌کند و تا حدودی از بار ترافیکی دیگر پل‌ها مـی‌کاهد. عملیـات ساخت دو پل دیگر نیز بر روی اتوبان کمربندی اهواز درون حال اجراست کـه پیش‌بینی مـی‌شود عملیـات ساخت این دو پل که تا پایـان سال ۸۹ خاتمـه یـابد.[۱۱۱]
مـهندسی آلمانی بـه اتفاق همسر مـهندسش شروع بـه ساختن این پل کرد و کار را که تا مرحله سوار یکی از هلالی‌ها با موفقیت پیش برد، ولی انگلیسیـهای حاکم بر شرکت نفت درون آن زمان لوازم و ادواتی کـه در اختیـار سازنده پل گذارده بودند از جمله جرثقیلی کـه با آن هلالی اول را بالا کشیده و مـهار کرده بود، بعد گرفتند کـه این عمل انگلیسی‌ها باعث دق و مرگ مـهندس آلمانی، سازنده پل شد؛ ولی بعد از چندی، سرانجام زن مـهندس آلمانی با ابتدایی‌ترین وسایل ممکن آن زمان و بکار گرفتن چند دوبه بـه جای جرثقیل، هلالی دوم را بر اسکلت پل سوار کرد و ساختمان آن را بپایـان رسانید و پل را آماده تحویل و بهره‌برداری کرد.[۱۱۲]
گفتنی هست در تابستان سال ۱۳۸۹ عملیـات بازسازی و مرمت این پل درون دستور کار قرار گرفت و به گفته مدیرعامل سازمان زیباسازی شـهرداری اهواز عملیـات مرمت و بازسازی این پل درون حال انجام هست و با مساعد شدن شرایط جوی عملیـات جوش‌کاری اتصالات و قطعات فرسوده و همچنین رنگ‌آمـیزی پل انجام مـی‌شود. همچنین تجهیزات مورد نیـاز به منظور نورپردازی پل سفید با حمایت مالی بانک ملی از کشور ایتالیـا تهیـه شده‌اند و پس از پایـان عملیـات رنگ‌آمـیزی، عملیـات نورپردازی پل سفید اهواز آغاز مـی‌شود که تا این پل درون ایـام نوروز جلوه‌ای خاص داشته باشد.[۱۱۳]
پل سیـاه، پل پیروزیدر سال ۱۳۰۸ و هم‌زمان با احداث راه‌آهن سراسری ایران، اولین پل شـهر اهواز کـه بعدها بـه دلیل رنگ سیـاه بدنـه و پایـه‌های آن، بـه پل سیـاه شـهرت یـافت، بـه طول ۱۰۵۰ متر و عرض ۶ متر، تقریباً درست درون محل احداث پل تاریخی اهواز (که دارای قدمت ساسانی بوده و به پل شادروان معروف بود) بر روی رودخانـه کارون ساخته شد. که تا خط آهن بندرامام درون جنوب استان خوزستان و در ساحل خلیج فارس، را بـه راه‌آهن سراسری خرمشـهر-تهران-شمال وصل نماید. این پل درون زمان جنگ جهانی دوم بـه عنوان مسیر حمل آذوقه، نیرو و مـهمات نیروهای متفقین مورد استفاده قرار مـی‌گرفت و به دلیل تأثیری کـه در پیروزی متفقین داشت بـه آن لقب پل پیروزی داده شد.[۱۱۴]
پل سومپل سوم بالاتر از پل هفتم واقع شده‌است کـه مـیدان شـهید بندر (چهارشیر) را بـه کیـانپارس وصل مـی‌کند. ساختمان پل مذکور درون شـهریورماه سال ۱۳۴۶ ه.خ آغاز و در بهمن‌ماه سال ۱۳۴۹ ه.خ مورد بهره‌برداری قرار گرفت. طول پل ۴۹۶ متر و عرض آن ۱۴ متر و ۵۹ سانتی‌متر هست که از بتن فشرده ساخته شده و دارای ۱۶ چشمـهٔ ۳۱متری هست و جادهٔ اندیمشک را بـه جادهٔ ماهشـهر و بندرهای جنوبی متصل مـی‌کند. به منظور احداث پل مذکور بالغ بر ۳۱۰ مـیلیون ریـال هزینـه شده‌است. این پل درون سال ۱۳۸۰ ه.خ مرمت و بازسازی شد.[۱۱۵]
پل چهارمپل چهارم یـا پل نادری کـه در امتداد خیـابان سلمان فارسی (نادری) و خیـابان امام موسی صدر واقع گردیده، درون سال ۱۳۵۶ احداث شده‌است. طول این پل ۵۷۶ متر و عرض آن ۱۶ متر و ۷۱ سانتی‌متر است. هزینـهٔ احداث پل مذکور درون حدود ۲۳۰ مـیلیون ریـال بوده‌است.[۱۱۶]
پل پنجمپل پنجم درون دو باند ساخته شده‌است کـه مسیر خیـابان دکتر شریعتی را بـه اتوبان گلستان وصل مـی‌کند. این پل درون سوم خردادماه سال ۱۳۷۵ افتتاح شد. طول پل مذکور ۴۸۰ متر و عرض آن ۳۰ متر و ۷۰ سانتی‌متر هست و درون آیلند وسط آن لولهٔ آب شـهری مستقر شده‌است.[۱۱۷]
پل ششماین پل کـه به پل فولاد موسوم هست با تعهد صنایع و کارخانـه‌های موجود درون شـهر اهواز، احداث شد. پل ششم ۴۰۰ متر طول و ۲۰ متر عرض دارد و دارای چهار باند است.[۱۱۸] این پل درون جنوبی‌ترین نقطه شـهر اهواز ایجاد شده و منطقه کوت‌عبدالله درون غرب کارون را بـه روستای «چنیبیـه» درون شرق متصل مـی‌کند. این پل بـه پل فولاد معروف است، زیرا مسیر تردد خودروهای حامل شمش‌های فولادی مـیان دو کارخانـه فولاد خوزستان و نورد لوله را کوتاه‌تر کرده‌است. پیش از ساخت این پل، خودروهایی کـه مـیان این دو کارخانـه درون تردد بودند حتما مسیری ۳۵ کیلومتری را طی مـی‌د، ولی با ایجاد پل ششم، این مسیر بـه ۱۴ کیلومتر کاهش یـافت. این پل ۴۰۰ متر طول و ۲۰ متر عرض دارد و و عملیـات ساخت آن درون خرداد ۸۳ آغاز و در شـهریور ۸۶ بـه پایـان رسید.[۱۱۹]
پل هفتمپل هفتم ارتباط بین بلوار توحید و تقاطع خیـابان شـهید چمران (مـیدان دوم کیـانپارس) و بلوار آیت‌الله بهبهانی را برقرار مـی‌سازد. ساختمان پل مذکور از ابتدای سال ۱۳۷۵ شروع و پس از دو سال درون بهمن‌ماه سال ۱۳۷۷ افتتاح شد. طول پل هفتم ۴۹۰ متر است. دارای شش دهنـه‌است کـه دو دهنـهٔ ۱۴۰متری درون وسط و دو دهنـهٔ ۷۵ متری درون دو طرف و دو دهنـهٔ ۳۰متری درون کناره‌های پل مـی‌باشد. عرض پل ۱۶ متر هست که ۱۲٫۵ متر آن سواره‌رو و ۳٫۵ متر آن پیـاده‌رو هست که درون هر طرف ۱٫۷۵ متر مـی‌باشد. پل مذکور دارای ۸۰ شمع بتونی بـه قطر ۱٫۵ متر و به ارتفاع ۱۶ متر و ۷ عدد سر شمع هست و حدود ۴۰۰ متر مکعب بتن، ۱۵۰۰ تن فولاد (مـیلگرد)، ۴۰۰ تن کابل‌های کششی و غلاف‌های مربوطه و ۱۰۰ تن آهن‌آلات مختلف درون آن بـه کار رفته‌است.[۱۲۰] این پل بـه تازگی از سوی شـهرداری اهواز نورپردازی شده و بزرگترین آبشار مصنوعی کشور درون دو طرف آن ایجاد شده‌است.[۱۲۱]
پل هشتمبا هدف تسهیل تردد خودروها و اتصال مناطق امانیـه و مرکز شـهر، طراحی و عملیـات اجرایی پل هشتم از سال ۱۳۸۵ آغاز شد و در اسفند ۱۳۹۰ بـه پایـان رسید. طراحی این پل متفاوت از دیگر پل‌های کارون هست و بـه صورت کابلی و بدون پایـه ساخته شده‌است. این پل ۶۴۳ متر طول و ۱۳ متر عرض دارد و در چهار مسیر (دو مسیر رفت و دو مسیر برگشت) ساخته شده‌است. این پل دوپایـه بزرگ دارد و عرشـه پل توسط کابل بـه این پایـه‌ها متصل شده‌اند. پل هشتم، منطقه امانیـه را بـه خیـابان «زند» درون مرکز شـهر متصل مـی‌کند.
با هدف کاهش بار ترافیکی پل سوم، طراحی پل نـهم درون سال گذشته انجام و عملیـات اجرایی ساخت این پل هم از ابتدای سال جاری درون شمالی‌ترین قسمت شـهر اهواز، جنب پل سوم آغاز شد. این پل درون کمتر از دو سال ساخته مـی‌شود و با احداث آن، خودروهایی کـه از مناطق شمالی شـهر، مانند کوی ملت و زیتون قصد تردد بـه کیـانپارس را دارند، بـه جای پل سوم مـی‌توانند از پل نـهم استفاده کنند.[۱۱۹]
پارک
اهواز حدود ۲۸ پارک دارد[۱۲۲] کـه قرار هست بزرگترین شـهربازی سرپوشیده ایران و ۱۵ پارک جدید نیز درون اهواز راه‌اندازی شود[۱۲۳][۱۲۴]
- پارک لاله[۱۲۵]
- هفت جام نرگس
- پارک شـهر بازی پاداد شـهر
- پارک دولت
- پارک و شـهربازی ۴۲ هکتاری ساحلی کیـانپارس
- پارک جنگلی ۲۰۰ هکتاری شـهروند
- پارک زیتون کارمندی
- پارک علامـه
- پارک رزمندگان واقع درشـهرک اهواز
- پارک محله‌ای گل‌های نرگس
- پارک صدف بهارستان
- پارک قوری گلستان
- پارک رشد فولادشـهر
- پارک لشکر
- پارک رضا
بازار
یکی از بازارهای قدیمـی شـهر اهواز، بازار عبدالحمـید نام دارد. بازارچه‌ای با ده‌ها دستفروش. درون این بازارچه، دو بنای معروف مربوط بـه دوران حکمرانی شیخ خزعل هم‌زمان با دوره قاجار نیز وجود دارد.
سینما
شـهر اهواز دارای ۱۰ سینما مـی‌باشد.
- سینما ساحل
- سینما بهمن.[۱۲۶]
- سینما هلال
- سینما اکسین[۱۲۷]
- سینمای شرکت نفت درون نیوساید
- سینمای شرکت نفت درون شـهرک نفت
- سینمای حفاری درون زیتون کارمندی
- سینمای حفاری درون شـهرک حفاری
- سینما قدس (نام سابق آن آریـا بود)[۱۲۸]
- سینما تالار آب و برق اهواز
- سینمایی غیرمسقف کنار رودخانـه کارون واقع درون نادری
- سینما اکسین[۱۲۹]
تالارها
- تالار آفتاب[۱۳۰]
- تالار مـهتاب
- تالار فردوسی[۱۳۱]
- تالار مـهر
- تالار دانشگاه علوم پزشکی
- تالار اجتماعات شـهر
- تالار آوینی
فرهنگسراها
اهواز دارای چندین فرهنگسرا مـی‌باشد. فرهنگ سرای اهواز درون مساحت ۱۲۰۰۰ متر مربع دارای فضاهای مجزای اداری، رستوران، سالن سینما، آمفی تئاتر و سرای هنرمندان مـی‌باشد. این پروژه بـه منظور محاسبات و طراحی تأسیسات الکتریکی شامل سیستم روشنایی، سیستم نیرو و سیستم فشار ضعیف شامل سیستم‌های اعلام حریق، صوتی، تلفن طرح‌ریزی شده‌است.[۱۳۲] فرهنگسرای مـهدیـه واقع درون کوت عبدالله. فرهنگسرای علوی:[۱۳۳] فرهنگسرای شیبان، درون زمـینی بـه مساحت هزار متر و با زیر بنای ۹۵۰متر مربع درون دو طبقه شامل: خانـه فرهنگ (کلاس‌های آموزشی و اداری و فضاهای نمایشگاهی) کتابخانـه:مخزن کتاب و سالن مطالعه ان و برادران فعالیت خود را آغاز مـی‌کند.[۱۳۴] فرهنگسرای گلستان واقع درون منطقه ۴ شـهرداری.
- مصلای عربی
مصلای عربی درون اهواز اولین مصلای نماز جمعه ایران هست که درون آن خطبه‌ها، بـه زبان عربی ایراد مـی‌شود. ساخت این مصلی با درخواست‌های مردمـی و پیشنـهاد و پیگیری‌های نماینده ولی فقیـه درون استان خوزستان بـه انجام رسید و برای اولین بار درون ایران خطبه‌های نماز جمعه بـه زبان عربی درون این مکان ایراد مـی‌شود، این امر درون حالی بـه انجام مـی‌رسد کـه نماز جمعه اهواز درون مصلای امام خمـینی نیز بـه زبان فارسی برگزار مـی‌شود.[۱۳۵] درون این مصلا مراسم و جشن‌های مذهبی با حضور عشایر عرب برپا مـی‌شود.[۱۳۶][۱۳۷][۱۳۸]
سوغات
سوغات اهواز خرما، کلوچه‌های خرمایی و لباس‌های محلی مـی‌باشد.
غذاهای سنتی
- کباب بختیـاری
- اِمگِشِت (پلو ماهی، کـه از یک نوع ماهی خشک شده و شور مـی‌باشد)
- غذاهای دریـایی کـه با استفاده از ماهی طبخ مـی‌شوند مانند قلیـه ماهی، ماهی صبور و حشو[۱۳۹]
- مُفَطَّح کـه از برنج همراه با گوشت یـا و همراه با مخلفات درست مـی‌شود و در هنگام صرف درون ظرف بزرگی (سینی) جلوی مـهمانان گذاشته مـی‌شود.
آداب و رسوم
- عید فطر
یکی از اعیـاد مذهبی اهواز و خوزستان است. بارها استان خوزستان به منظور عید فطر از امتیـاز تعطیلی چند روزه برخوردار بوده‌است و نماینده اهواز و استاندار خوزستان دلیل این امر حضور مردم عرب درون این استان هست که عید فطر از اهمـیت بالایی نزد آن‌ها برخوردار است.[۱۴۰][۱۴۱][۱۴۲][۱۴۳][۱۴۴] براساس یک سنت دیرینـه مردم خوزستان عید را درون کنار اعضای خانواده، دوستان و دیگر مسلمانان با شکرگزاری بـه درگاه خداوند سپری کرده یـا بعد از بازگشت از نماز عید فطر افراد کوچک‌تر بـه خانـه بزرگ‌ترهای خود مـی‌روند که تا عید را بـه یکدیگر تبریک بگویند. این بازدیدها درون محله‌ها بـه صورت دسته جمعی صورت مـی‌گیرد.[۱۴۵]
در سال ۱۳۹۰ نیز بحث افزایش عید درون خوزستان مطرح بود. درون خوزستان، روز عید فطر، از اهمـیت و جایگاه بسیـار بالاتری درون فرهنگ عمومـی برخوردار است؛ بدین معنا کـه گرامـی‌داشت عید فطر، با هنجارها، رفتارها، رسم‌ها و آداب و سنن بسیـاری همراه‌است. مجموعه این آیین‌ها از حدود یک هفته (کمتر یـا بیشتر) قبل از فرارسیدن روز عید فطر آغاز و تا حداقل یک هفته بعد از روز عید فطر ادامـه مـی‌یـابد.
در بخش مـهمـی از مناطق ایران، مردم، قبل از رسیدن عید فطر، لباس نو مـی‌خرند، خانـه تکانی مـی‌کنند و با خرید شیرینی و دیگر وسایل پذیرایی، به منظور استقبال از مـهمانان عید آماده مـی‌شوند. روند عیددیدنی شامل همـهٔ اعضای یک خانواده بزرگ یـا فامـیل مستقر درون مناطق و شـهرهای مختلف مـی‌شود. این عیددیدنی‌ها معمولاً که تا یک هفته طول مـی‌کشد و سفره‌های آجیل و شیرینی و شربت نیز درون این مدت، بـه عنوان یک رسم پهن هستند.[۱۴۶]
عربهای اهواز و خوزستان روز دوم قبل از عید را «ام‌الوسخ» و یک روز مانده بـه عید را «ام‌الحلس» مـی‌نامند. ام‌الوسخ بـه معنای روز «چرکین» مـی‌باشد. درون این روز مردم عرب بـه نظافت خانـه‌های خود مـی‌پردازند، اجناس جدید به منظور منزل خرید مـی‌کنند و خانـه را به منظور فرارسیدن عید و اکرام مـهمان تمـیز و آماده مـی‌کنند. روز بعد از ام‌الوسخ را ام‌الحلس مـی‌نامند. ام‌الحلس نیز کـه نامـی محلی و قدیمـی مـی‌باشد بـه معنای روز نظافت و رسیدگی شخصی کـه در آن جوانان بـه ظاهر خود رسیدگی مـی‌کنند. البته واژه حلس دیگر کمتر بـه کار مـی‌شود و مـی‌توان گفت ام‌الحلس متضاد و نقطه مقابل ام‌الوسخ است. عربهای خوزستان به منظور خرید عید درون روزهای پایـانی ماه مبارک روانـه بازار شده و از کوچک که تا بزرگ آن‌ها لباس‌های جدید و نو مـی‌خرند.[۱۴۷]
- گرگیعان
گرگیعان از آداب بسیـار کهن هست که هر ساله درون ۱۵ رمضان درون اهواز اجرا مـی‌شود. درون این شب کودکان عرب با پوشیدن لباس‌های عربی بـه خیـابان‌ها آمده و کیسه‌های کوچکی را کـه از قبل تهیـه کرده‌اند بـه گردن مـی‌آویزند و با سرسرودهای فولکوریک این شب، بـه در منازل همسایگان رفته و از آنان تقاضای عیدی و شیرینی مـی‌کنند. از معرفترین سرودهای این شب، ماجینـه یـا ماجینـه حل الکیس و انطینـه است؛ کـه معنای فارسی آن، ما آمدیم ما آمدیم، کیسه را بگشا و در آن به منظور ما هدیـه‌ای بگذار، است.[۱۴۸]
- قهوه خوری و دله قهوه
مردم عرب اهواز همچون دیگر مردم کشور ایران فرهنگ خاص خود را دارند. مراسم قهوه خوری جز آثار ثبت ملی درون ایران است.[۱۴۹][۱۵۰] دله قهوه یکی از اشیـاء و ابزارهای فرهنگی مردم عرب هست که درون مراسم‌های رسمـی چه درون کشورهای همسایـه درون مراسم بین‌المللی و حتی درون برگزاری‌های هیئت دولت درون خوزستان، و بازدیدشان از مردم عرب ایران، همواره از این وسیله درون پذیرایی‌ها بـه عنوان نماد فرهنگی استفاده شده‌است. درون برنامـه‌ای درون اهواز عشایر عرب خوزستان یک "دله قهوه "(ظرف مخصوص دم قهوه مخصوص عشایر عرب) را به‌طور نمادین بـه وزیر اطلاعات اهدا د.[۱۵۱] این نماد را درون کشورهای همسایـه و همچنین درون اهواز و آبادان بـه صورت نمادی درون ابعاد بزرگتر درون مـیدان شـهر نصب شده وجود دارد. درون واقع مردم عرب به منظور نوشیدن قهوه مراسم و قوانین خاصی دارند و با اعتقاد و باورهایی کـه دارند آن را انجام مـی‌دهند. به منظور تهیـه آن ابتدا قهوه را با وسیله‌ای دو شاخه بـه نام مـهماس کـه شبیـه منقاش هست در ظرفی ریخته و تفت مـی‌دهند و آنگاه آن را درون هاون آسیـاب کرده و برای مراسم آماده مـی‌کنند، بعد از آن درون ظرفی بزرگ بـه نام «گم گم» یـا «قم قم» کـه در خوزستان قاف بـه گاف تلفظ مـی‌شود، گمگم کـه چیزی شبیـه گلاب پاشـهای قدیمـی و از جنس ورشو (مفرغ) است، درون آن آب ریخته و پس از جوش آمدن، قهوه آسیـاب شده را اضافه کرده و از هل هم به منظور خوش‌بو شدن آن استفاده مـی‌کنند.
هنگامـی کـه قهوه آماده سرو باشد آن را درون ظرف کوچکتری بـه نام «دله» کـه شبیـه همان «گم گم» هست ریخته و سپس این مراسم آئینی شیوه خاص فرد توزیع‌کننده آن ادامـه مـی‌یـابد. این فرد دله را درون دست چپ و فنجان مخصوص قهوه خوری (که فنجانی بدون دسته‌است و فنیـان خوانده مـی‌شود) را درون دست راست گرفته، از سمت راست مجلس شروع بـه سرو قهوه مـی‌کنند، اگر درون این مجلس سیدی وجود داشته باشد ابتدا از وی پذیرایی آغاز مـی‌شود و در غیر این صورت این مراسم از ریش سفید مجلس آغاز مـی‌شود و از سمت راستش قهوه ادامـه داده مـی‌شود. درون مقابل شخصی کـه فنجان را از مـیزبان مـی‌گیرد جزء آداب و رسوم هست که فنجان را با دست راستش دریـافت کند. اگر فنجان را با دست چپ دریـافت کند نوعی بی‌احترامـی بـه آداب و رسوم است. قهوه‌ای کـه از دله درون فنجان ریخته مـی‌شود مقدارش بسیـار کم، غلیظ و تلخ هست و حتما در انتهای ریختن قهوه و قبل از فنجان بـه مـیهمان حتما یک مرتبه نوک دله را بـه لبه فنجان قهوه کوبیده که تا صدای فنجان بلند شود و پس از آن قهوه را تعارف کند. مـیهمان نیز بعد از دریـافت و نوشیدن قهوه، قبل از بعد فنجان خالی، حتما دستش را یک مرتبه تکان داده، این تکان بـه معنای آن هست که دیگر کافی هست و قهوه نمـی‌نوشم. سپس مـیزبان سراغ نفر سمت راستی مـیهمان مـی‌رود و همـین روند را که تا انتها ادامـه مـی‌دهد. مردم عرب به منظور این آداب و رسوم حساسیت بـه خرج مـی‌دهند و آن را قابل احترام مـی‌شمرند.
این قهوه همواره بـه همراه قوانینش درون اکثر مراسم‌های رسمـی و غیررسمـی بـه خصوص درون مراسم خواستگاری، مـهمانی‌های رسمـی من‌جمله عید فطر و در مراسم سوگواری اجرا مـی‌شود. دله‌های قهوه، فنجان‌های مخصوص و کوچکی دارند.[۱۵۲][۱۵۳][۱۵۴]
- لباس محلی عربهای اهواز (دشداشـه)
لباس محلی اعراب اهواز کـه دشداشـه نام دارد یک پیراهن سفید بلند هست که درون بیشتر شـهرهای خوزستان پوشیده مـی‌شود از دیگر لباسهایی کـه همراه با دشداشـه پوشیده مـی‌شود بشت مـی‌باشد کـه روی دشداشـه آن را مـی‌پوشند همچنین چفیـه نام پارچه‌ای هست که روی سر گذاشته و دور آن یک حلقه بـه نام عگال مـی‌گذارند کـه چفیـه را نگه دارد.
- چهارشنبه‌سوری
مراسمـی هست که درون اهواز نیز مانند بیشتر نقاط ایران درون آخرین سه‌شنبه شب سال برگزار مـی‌شود. این مراسم معمولاً با حوادثی نظیر آتش‌سوزی و آسیب‌دیدگی‌های جسمـی نیز همراه‌است.[۱۵۵] این مراسم بیشتر درون زیتون کارمندی و کارگری، کیـانپارس، شـهرک نفت و طالقانی، شرکت‌کنندگان بیشتری دارد و به همـین خاطر معمولاً درون مسیرهای منتهی بـه این نواحی محدودیت‌های ترافیکی چند ساعته درنظر گرفته مـی‌شود.[۱۵۶] از دیگر آئین‌های چهارشنبه سوری کـه در اهواز اجرا مـی‌شود مراسم قاشق‌زنی مـی‌باشد کـه بیشتر کودکان بـه آن مـی‌پردازند.[۱۵۷][۱۵۸][۱۵۹]
- بازی محیبس
مِحِیبس کلمـه مصغر شدهٔ «محبس»[۱۶۰] بـه معنای انگشتر، نام یکی از بازی‌های رایج شب‌های رمضانی است. این بازی بیشتر مـیان عربهای ایران، عراق و کویت رواج دارد و به عنوان مـیراث معنوی شب‌های رمضانی معرفی مـی‌شود.[۱۶۱]
رسوم مندائیـان
مندائیـان یـا صابئین پیروان یحیی و یکی از اقلیت‌های مذهبی ایران هستند کـه در خوزستان صبّی مـی‌نامند و تعمـید درون آب جاری، همـه ابعاد زندگی منداییـان را دربرگرفته‌است. محل تمرکز منداییـان ایران درون مجاورت رود کارون درون استان خوزستان است.[۱۶۲]
- غسل تعمـید
صابئین مندایی، هر یکشنبه درون کنار رودخانـه کارون غسل تعمـید مـی‌بینند. تعمـید اصلی‌ترین منسک مندائیـان هست که درون زبان مندائی، «مصویـا» گفته مـی‌شود. تعمـید فقط حتما توسط روحانی مندائی انجام شود. انجام تعمـید بـه خودی خود درون هر زمانی مستحب است. فرد روحانی مندایی داخل آب مـی‌رود و سپس فرد تعمـید شونده درون آب مـی‌نشیند. اگر کودک باشد، همراه فرد دیگری داخل آب مـی‌رود. ا خواندن «بوثه» ای دیگر آب روی سر فرد ریخته مـی‌شود. سپس فرد از آب بیرون آمده، روی صندلی، کرسی یـا تخته‌ای مـی‌نشیند و روحانی بار دیگر از «گنزاربا» مـی‌خواند. سپس فرد دعای توبه یـا حفاظت را مـی‌خواند و نان و آب مقدس را مـی‌خورد.[۱۶۳]
- ازدواج
مناسک ازدواج درون صبح یکشنبه آغاز مـی‌شود و عروس و داماد هر کدام دوبار توسط روحانی تعمـید مـی‌شوند. بعد از انجام تعمـیدها عروس و داماد از محل تعمـید کهرودخانـه‌است بـه محل اجرای مراسم ازدواج مـی‌روند. مناسک عروسی مندایی مناسکی مشتمل بر عهد گرفتن از عروس و داماد، خوردن غذای مشترک آئینی و رد و بدل آئینی بعضی هدایـا است.[۱۶۴]
رسوم زرتشتیـان
در اهواز اقلیت دینی زرتشتی همانند سایر زرتشتیـان ایران، درون جشن‌ها و مراسم مختلف گرد هم مـی‌آیند و آداب و رسوم خود را برپا مـی‌کنند.
- جشن سده
در روز دهم بهمن ماه هر سال زرتشتیـان اهواز گرد هم مـی‌آیند و با برافروختن آتش و خواندن سرود و نیـاش آیین جشن سده را بـه جا مـی‌آورند.[۱۶۵]
- جشن فروردینگان
این جشن درون روز نوزده فروردین ماه به منظور یـادبود درگذشتگان برپا مـی‌شود و با پخت خوراان از مـهمانان جشن پذیرایی مـی‌کنند.[۱۶۶]
- درگذشت اشو زرتشت
زرتشتیـان اهواز درون سالگرد درگذشت پیـامبر خود اشوزرتشت گرد هم مـی‌آیند و به نیـایش و خیرات به منظور شادی روح درگذشتگان مـی‌پردازند.[۱۶۷]
- اردیبهشتگان
اردیبهشتگان از جملهٔ جشنـهای دوازده‌گانـهٔ سال ایران باستان بوده‌است و از شمار جشن‌های آتش است. زرتشتیـان اهواز دوم اردیبهشت هر سال دور هم جمع مـی‌شوند و آن را جشن مـی‌گیرند.[۱۶۸]
- جشن گهنبار
گهنبار از با شکوه و مـهمترین جشن‌های مردمـی زرتشتیـان هست که هدف برجسته آن، باروری یعنی بخشش و داد و دهش و ایجاد همبستگی و همازوری و پی بردن زرتشتیـان از وضع یکدیگر درون جامعه‌است. زرتشتیـان درون این جشن‌ها بـه ستایش اهورامزدا و سپاسگزاری از او به منظور داده‌ها و آفریده‌های نیک اش مـی‌پردازند.[۱۶۹]
- جشن مـهرگان
مـهرگان یکی از کهن‌ترین جشن‌های ایرانی هست که همچون سایر نقاط این درون اهواز هم برگزار مـی‌شود.[۱۷۰]
آثار تاریخی اهواز
سرای عجم
سرای عجم بنای تاریخی کـه در ر سال ۱۳۸۲ با شماره ۱۰۸۷۵ بـه ثبت ملی رسید. این بنا درون گذشته هم بـه عنوان یکی از کاروانسراهای شیخ خزعل بوده و هم بازار و در حال حاضر بـه عنوان انبار از آن استفاده مـی‌شود. بنای سرای عجم از لحاظ معماری منحصربه‌فرد و بنایی یک طبقه‌است و دارای آجر چینی، ستون‌های حجاری شده، حجره‌های متعدد، سنگ‌فرش و در و پنجره چوبی است.[۱۷۱]
خانـه دادرس
خانـه دادرس بنایی بازمانده از دوره قاجاری هست که درون سال ۱۳۸۲ بـه شماره ۹۷۶۴ درون فهرست آثار ملی ایران بـه ثبت رسیده‌است. این بنا درون مرکز شـهر اهواز درون خیـابان عبدالحمـید ساخته شد.[۱۷۲] در خیـابان عبدالحمـید و مرکز شـهر اهواز خانـه‌های متعددی از دوره‌های قاجاریـه و پهلوی بـه جا مانده کـه بخش ناچیزی از آن‌ها بـه ثبت رسیده‌است. سرای دادرس یکی از این بناهای تاریخی شـهر اهواز هست که تاکنون فقط بـه ثبت رسیده و در نگهداری و مرمت آن کوتاهی شده‌است.[۱۷۳]
ساباط جنب خانـه معین التجار
ساباط جنب خانـه معین التجار مربوط بـه اوایل دوره قاجار هست و درون اهواز، قسمتی از بازار قدیمـی واقع شده و این اثر درون تاریخ ۸ دی ۱۳۷۸ با شمارهٔ ثبت ۲۵۴۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران بـه ثبت رسیده‌است.[۱۷۴]
معین التجار
بنای معین التجار مربوط بـه دوره قاجار هست و درون اهواز، خیـابان ۲۴ متری، خیـابان کاوه غربی، نبش اول واقع شده و این اثر درون تاریخ ۲۰ آبان ۱۳۷۷ با شمارهٔ ثبت ۲۱۵۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران بـه ثبت رسیده‌است.[۱۷۴]
منزل نفیسی
ساختمان نفیسی واقع درون خیـابان سلمان فارسی (نادری) روبه روی پارکینگ کارون بوده و به شماره ۳۴۹۴ درون بیست و پنجم اسفند ماه ۱۳۷۹ ش بـه ثبت آثار ملی کشور رسیده‌است.[۱۷۵]
مـیدان چهارشیر
مـیدان شـهید بندر (چهارشیر) درون سال ۱۳۳۸ ش احداث شده‌است و به شماره ۷۰۴۰ درون دهم دی ماه ۱۳۸۱ ش بـه ثبت آثار ملی کشور رسیده‌است.[۱۷۶]
سد شادروان
در دوران باستان هفت سد بر روی رودخانـهٔ کارون ساخته شده بود کـه آخرین آن‌ها سد اهواز بود. بزرگترین و معروفترین این هفت سد، سد شوشتر بوده‌است.[۱۷۷]
سد اهواز دارای سه دریچه بود کـه زمـین‌های اطراف رودخانـهٔ کارون بـه وسیلهٔ آن آبیـاری مـی‌گردید و در زمان بالا آمد آب دریچه‌های مزبور باز مـی‌شد که تا از خطر سیل جلوگیری شود. نوع معماری سد حاکی از این هست که این بنا متعلق بـه دورهٔ ساسانیـان مـی‌باشد.[۱۷۸]
تاریخ شکسته شدن سد مذکور دقیقاً ثبت نشده‌است، ولی احتمالاً درون قرن پنجم یـا ششم هجری قمری بوده‌است. زیرا که تا قبل از تاریخ مذکور، سد اهواز هنوز سالم بوده‌است. به‌طوری‌که مقدسی درون قرن چهارم هجری قمری دربارهٔ آن مـی‌نویسد: «اگر شادروان (سد) نبود اهواز نبود! چه درون آن هنگام از آب‌هایش بهره‌برداری نمـی‌شد. شادروان درهایی دارد کـه هنگام افزایش آب آن‌ها را باز مـی‌کنند و گر نـه اهواز را غرق مـی‌کند.»[۱۷۹]
در زمانی کـه سد هنوز تخریب نشده بود از آن بـه عنوان پل جهت عبور و مرور نیز استفاده مـی‌شد.[۱۸۰] ابودُلَف تاریخ‌نگار سدهٔ چهارم هجری قمری جایگاه این سد را روبه‌روی مسجد علی بن موسی الرضا گزارش کرده‌است.[۱۸۱]
دبیرستان شاپور
دبیرستان شاپور واقع درون خیـابان شریعتی، جنب کلوپ ورزشی بوده و به شماره ۳۶۱۰ درون بیست و پنجم ۱۳۷۹ ش بـه ثبت آثار ملی رسیده‌است.[۱۷۶]
بیمارستان امام خمـینی (جندی شاپور دوران شاهنشاهی)
بیمارستان امام خمـینی اهواز درون شرق رودخانـه کارون، بین بلوار ساحلی و خیـابان ۲۴ متری و در ضلع شمالی باغ معین واقع شده‌است. ساختمان بیمارستان مزبور متعلق بـه دوره پهلوی اول هست که بـه شماره ۷۰۴۱ درون دهم دی ماه سال ۱۳۸۱ ش بـه ثبت آثار ملی کشور رسیده‌است.[۱۷۶]
هشت بنگله
منازل سازمانی راه‌آهن (هشت بنگله) کـه در دورهٔ پهلوی اول ساخته شده اشت درون خیـابان فلسطین روبروی فرمانداری قرار دارد و به شماره ۲۵۷۵ درون بیست و هفتم بهمن ماه سال ۱۳۷۸ شمسی بـه ثبت آثار ملی کشور رسیده‌است. معروفترین ساکن این منطقه حاج یعقوب سبهانی رئیس قطار باری بوده‌است کـه در دوران دفاع مقدس نقش بسزائی درون جابه جائی مـهمات و اسلحه؛ پیکر شـهدا و اسرای عراقی. درسال ۱۳۸۶ دار فانی را بـه وداع گفت[۱۷۶]
منازل مس راه‌آهن
منازل مزبور کـه مربوط بـه دوره پهلوی اول مـی‌باشد درون غرب رودخانـه کارون کنار پل نادری واقع شده و به شماره ۲۵۸۷ درون بیست و هفتم ماه سال ۱۳۸۷ شمسی بـه ثبت آثار ملی کشور رسیده‌است.[۱۸۲]
کارخانـه ریسندگی و بافندگی
در سال ۱۳۰۹ شمسی درون دوره پهلوی اول اولین کارخانـه ریسندگی و بافندگی توسط چند نفر از تجار شـهر بـه صورت شرکت سهامـی درون انتهای خیـابان امام (ضلع شرقی) روبروی ساختمان فعلی جهاد کشاورزی استان احداث گردید. کارخانـه مزبور را از شرکت آ.ا. گ (A.E.G) خریداری کرده بودند. قسمت اعظم ساختمان کارخانـه ریسندگی طی سالهای اخیر توسط صاحبان آن تخریب و بخشی از زمـین بـه فروش رسید. باقی‌مانده بنای مذکور بـه شماره۲۹۱۳ درون تاریخ بیستم آذرماه سال ۱۳۷۹ شمسی بـه ثبت آثار ملی کشور رسیده‌است. اما با کمال تاسف درون مـهرماه سال ۱۳۸۴ شمسی بقایـای آن تخریب گردید.[۱۸۲]
دانشکده ادبیـات
دانشکده ادبیـات با مساحتی حدود سه هزار مترمربع درون ساحل غربی رود کارون کنار پل نادری و ابتدای خیـابان امام موسی صدر قرار دارد. بنای مذکور درون سال ۱۳۱۳ شمسی احداث شده و قوس‌های دایره‌ای شکل ایوان آن و همچنین رواق‌های حیـات مرکزی حاکی از مشخصه‌های معماری دورهٔ پهلوی اول مـی‌باشد. درابتدا بنای مذکور بـه عنوان ساختمان مرکزی بانک ملی استان مورد استفاده قرار مـی‌گرفت. سپس درون اختیـار دانشگاه دانشگاه جندی‌شاپور (شـهید چمران فعلی) قرار داده شد و تاکنون از آن بـه عنوان دانشکده ادبیـات استفاده مـی‌شود. دانشکده ادبیـات (ساختمان سه گوش) بـه شماره ۲۴۹۷ درون بیست و ششم آبان ماه سال ۱۳۷۸ شمسی بـه ثبت آثار ملی کشور رسیده‌است. معمار دانشکده ادبیـات فردی آلمانی بـه نام مـهندس آندره گدار بوده‌است.[۱۸۳]
کوشک حمـیدیـه
کوشک حمـیدیـه واقع درشـهر حمـیدیـه درون اواخر دوره قاجار و اوایل دوره پهلوی ساخته شده‌است و به شماره ۳۹۸۰ درون پنجم تیر ماه سال ۱۳۸۰ شمسی بـه ثبت آثار ملی کشور رسیده‌است.[۱۷۵]
دانشسرای مقدماتی
دانشسرای مقدماتی متعلق بـه دوره پهلوی اول بوده و در ضلع جنوبی باغ معین درون انتهای خیـابان شـهید آهنگری (بختیـاری قبلی) واقع گردیده‌است. این بنا با شماره ۲۶۰۵ درون بیست و پنج اسفند ماه سال ۱۳۷۸ شمسی بـه ثبت آثار ملی کشور رسیده‌است.[۱۸۲]
سیلوی اهواز
نقش بنای سیلوی اهواز درون سال ۱۳۱۵ طرح و ساختمان آن درون سال ۱۳۱۷ و در سال ۱۳۱۹ با هزینـه پانزده مـیلیون ریـال بـه پایـان رسید. سیلوی اهواز با ظرفیت ۳۲۰۰ تن دومـین سیلوی کشور بعد از سیلوی تهران بوده‌است. این سیلو بـه سه راه آبی، شوسه وراه آهن دسترسی داشت.[۱۸۴]
منزل ماپار
منزل ماپار متعلق بـه دوره پهلوی اول بوده و در خیـابان فردوسی بین شـهید جهانیـان و کافی واقع شده‌است. این بنا دارای زیرزمـینی ساخته شده از سنگ و دو حیـاط با دو حوض مـی‌باشد. وجود تزئینات آجری و طاق نماها و در چوبی بـه کار گرفته شده درون بنا جلوه‌ای بـه آن بخشیده‌است. منزل ماپار بـه شماره ۴۲۲۶ درون بیستم شـهریور ماه سال ۱۳۸۰ بـه ثبت آثار ملی ایران رسیده‌است.[۱۸۵]
نگارخانـه
پل سفید اهواز درون غروب
نمایی از پل سفید اهواز
پل سفید درون شب
نمایی از برج کیـانپارس و پل سفید
بازسازی پل سفید اهواز
پل جزیره شـهر اهواز
نمای کناری پل جزیره اهواز
جاده ساحلی اهواز درون شب
تصویری از جاده ساحلی شـهر اهواز
نمایی از پل هشتم شـهر اهواز
نمایی از پل هشتم شـهر اهواز
تصویری از پل هشتم اهواز
تصویر پانوراما از پل هشتم شـهر اهواز
نمایی از غروب شـهر اهواز
تصویری از غروب زیبای شـهر اهواز و کوچ پرندگان
نمایی از سیلو اهواز
نمایی از دانشگاه علوم انسانی و ادبیـات اهواز (دانشگاه سه گوش)
نمای خیـابان امانیـه
نمای بیرونی هتل بین‌المللی پارس اهواز
تصویری از ساختمان اداره امور شعب بانک ملی ایران درون خوزستان
تصویری از مـیدان شـهداء درون اهواز
تصویر پانوراما از برج کیـانپارس اهواز
اثر ملی بیمارستان امام خمـینی، ۲۰۱۱، اهواز
اثر ملی بیمارستان امام خمـینی اهواز، ایران
اثر ملی بیمارستان امام خمـینی اهواز
فلافل
انواع سالاد و ترشی درون بازار فلافل اهواز
سمبوسه
منابع
- افش‍ار سیستانی، ایرج، آثار باستانی و تاریخی خوزستان، تهران: روزنـه، ۱۳۸۰. شابک: ۹۶۴۳۳۴۰۳۱
- همدانی، علی کرم. «اهواز - بخش اول: نامگذاری و تاریخ». درون دائرةالمعارف بزرگ اسلامـی. ج. ۱۰. تهران: مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامـی، ۱۳۸۷. ۴۸۲–۴۸۴. شابک X-۰۵-۷۰۲۵-۹۶۴.
- Bosworth, C. E. “AHVĀZ — I.History”. In Encyclopædia Iranica. vol. 1. New York: Bibliotheca Persica Press, 2000. 688–691. ISBN 0-933273-81-9.
- Lockhart, L. “AL-AHWĀZ”. In Encyclopaedia of Islam. vol. 1. 2nd ed. Leiden: E. J. Brill, 1986. 305. ISBN 90-04-08114-3.
پیوند بـه بیرون
ویکی‌سفر یک راهنمای سفر به منظور اهواز دارد.در پروژه‌های مـی‌توانید درون مورد اهواز اطلاعات بیشتری بیـابید.
درون مـیان گفتاوردها از ویکی‌گفتاورد
درون مـیان متون از ویکی‌نبشته
درون مـیان تصویرها و رسانـه‌ها از ویکی‌انبار
در مـیان سفرنامـه‌ها از ویکی‌سفر
- نقشـهٔ شـهر اهواز
- شـهرداری اهواز
- شورای شـهر اهواز
- تصاویر اهواز درون سایت فلیکر
[اهواز - ویکی‌پدیـا، دانشنامـهٔ آزاد نتایج تیم ها در جام جهانی کشتی ازاد کرمان شها شاه]
نویسنده و منبع | تاریخ انتشار: Fri, 31 Aug 2018 02:40:00 +0000