مصر - ویکی‌پدیـا، دانشنامـهٔ آزاد

مختصات: ۳۰°۲′ شمالی ۳۱°۱۳′ شرقی / ۳۰٫۰۳۳°شمالی ۳۱٫۲۱۷°شرقی

جمـهوری عربی مصر پرچم نشان ملی شعار ملی: "Life, health, well-being"(زندگیٰ سلامتٰ رفاه) سرود ملی = مـیهن من، مـیهن من، مـیهنم پایتختشـهر قاهره
۳۰°۲′ شمالی ۳۱°۱۳′ شرقی / ۳۰٫۰۳۳°شمالی ۳۱٫۲۱۷°شرقی بزرگترین شـهر قاهرهزبان رسمـی عربی نوع حکومت جمـهوری نام حاکمان 
رئیس‌جمـهور
نخست‌وزیر
عبدالفتاح سیسی
شریف اسماعیل  مساحت  -  مساحت ۱٬۰۰۲٬۴۵۰کیلومتر مربع (۳۰ام)  -  ‌آب‌ها (٪) ۰٫۶۳۲ جمعیت  -  سرشماری ۱۰۰٬۱۲۴٬۳۲۰[۱] 
(۱۶)  -  تراکم جمعیت ۲٬۷۵۵‎/km۲‏ (۳۸) تولید ناخالص داخلی (تخمـین ۲۰۱۱)  -  مجموع ۵۰۸ مـیلیـارد   -  سرانـه ۶٬۳۶۱  شاخص توسعه انسانی (۲۰۱۰) ۰٫۶۲۰ (متوسط) (۱۰۱) واحد پول پوند مصر (EGP)۱ (NOK) منطقه زمانی CET (ساعت جهانی+۲)  -  تابستانی (DST) CEST (ساعت جهانی) دامنـه اینترنتی .eg پیش‌شماره تلفنی +۲۰

مِصر (به فارسی باستان: مودرایـه 𐎸𐎢𐎭𐎼𐎠𐎹 (Mudrāya)[۲]) کشوری درون شمال شرقی قاره آفریقا هست و شبه جزیره سینا هم کـه در قاره آسیـا قرار گرفته بخشی از قلمرو این کشور است. صور نیک اولاد مصر درون جنوب دریـای مدیترانـه و غرب دریـای سرخ قرار داشته و از غرب با لیبی، از جنوب با سودان و از سوی شبه جزیره سینا با اسرائیل و نوار غزه درون فلسطین مرز زمـینی دارد.

مصر پرجمعیت‌ترین کشور درون خاورمـیانـه و بعد از نیجریـه و اتیوپی، سومـین کشور پرجمعیت درون قاره آفریقا است. صور نیک اولاد اکثر جمعیت ۱۰۰ مـیلیون نفری آن درون کنار رود نیل زندگی مـی‌کنند. کرانـه‌های رود نیل منطقه‌ای هست که ۴۰ هزار کیلومتر مربع یعنی حدود یک بیست و پنجم این کشور و تنـها زمـین‌های بارور آن را تشکیل مـی‌دهد. بخش عمدهٔ این کشور کـه در مجموع ۱ مـیلیون کیلومتر مربع وسعت دارد، از بیـابان تشکیل شده و جمعیت پراکنده‌ای را درون خود جای داده‌است.

حدود نیمـی از جمعیت مصر شـهرنشین هستند کـه بیشتر آنان درون دو شـهر بزرگ قاهره و اسکندریـه، دیگر شـهرهای دلتای رود نیل و حومـه آن‌ها زندگی مـی‌کنند.

مصر یکی از قدیمـی‌ترین تمدن‌های بشری بوده و آثار باستانی متعدد موجود درون این کشور کـه مـهم‌ترین آن‌ها اهرام سه‌گانـه هست گردشگران زیـادی را جذب این کشور مـی‌کند. حدود ۱۲ درصد نیروی کار مصر درون بخش گردشگری و شـهرهای تفریحی ساحل دریـای سرخ فعالیت دارند. اقتصاد مصر یکی از متنوع‌ترین منابع درآمدی را درون کشورهای خاورمـیانـه داراست و بخش‌های گردشگری، کشاورزی، صنعت و خدمات هر یک بـه نسبتی تقریباً مساوی درون تولید داخلی این کشور سهم دارند.

مصر درون سال ۱۹۵۲ با کودتای بدون خون‌ریزی افسران جوان ارتش علیـه ملک فاروق پادشاه کشور صاحب حکومت جمـهوری شد. انقلاب سال ۲۰۱۱ مصر بـه حکومت سی ساله حسنی مبارک درون این کشور پایـان داد و قانون اساسی جدیدی درون این کشور تدوین شد. بعد از استعفای حسنی مبارک قدرت درون اختیـار شورای عالی نظامـی مصر بـه رهبری فرمانده ارتش محمدحسین طنطاوی بود و دولت منتخب این شورا اداره کشور را برعهده داشت، اما درون جریـان انتخابات ریـاست جمـهوری مصر درون هفده ژوئن ۲۰۱۲ محمد مرسی بـه عنوان رئیس‌جمـهور انتخاب شد. او چهارمـین رئیس‌جمـهور مصر و اولین رئیس‌جمـهور انقلاب مصر بود کـه در شبانگاه سوم ژوئیـه ۲۰۱۳ درون جریـان کودتای ۲۰۱۳ مصر بـه وسیله ارتش از کار برکنار شده و عدلی منصور، رئیس دادگاه قانون اساسی مصر بـه عنوان رئیس‌جمـهور دولت انتقالی به منظور برگزاری انتخابات زودهنگام تعیین شد. چندی بعد منصور، حازم الببلاوی را بـه عنوان نخست‌وزیر دولت موقت به منظور تشکیل کابینـه معرفی نمود. در انتخابات جدید مصر کـه یـازده ماه بعد از سرنگونی محمد مرسی برگزار شد عبدالفتاح السیسی وزیر دفاع سابق مصر بـه عنوان رئیس‌جمـهور جدید مصر برگزیده شد.

مصر از دیدگاه سیـاسی و فرهنگی یکی از مـهم‌ترین کشورها درون جهان عرب و خاورمـیانـه‌است، از چهره‌های شاخص علم و فرهنگ مصر مـی‌توان بـه احمد حسن زویل برندهٔ جایزه نوبل شیمـی و نجیب محفوظ برندهٔ جایزه نوبل ادبیـات اشاره کرد همچنین تعداد زیـادی شـهروند مصری بـه ریـاست سازمان‌های بین‌المللی ملی و منطقه‌ای رسیده‌اند همچون پطرس غالی دبیرکل سازمان ملل متحد از ۱۹۹۲ که تا ۱۹۹۷، محمد البرادعی دبیرکل آژانس بین‌المللی اتمـی، عمرو موسی دبیرکل اتحادیـه عرب و غیره؛ دانشگاه الازهر مـهم‌ترین مرکز مذهبی جهان اسلام درون این کشور قرار دارد.

تاریخ

تمدن درون منطقه کنونی مصر کـه در کناره رود نیل شکل گرفته درون زمره کهن‌ترین تمدن‌ها به‌شمار مـی‌آید کـه از حدود ۴ هزار سال پیش از مـیلاد موجود است. مصر باستان سرزمـین فراعنـه بود و آثار تاریخی برجسته‌ای چون اهرام سه‌گانـه و نیـایشگاه بزرگ را از آن دوران بـه یـادگار دارد. درون اسطوره‌های سامـی محل برآمدن پیـامبرانی مانند یوسف و موسی را درون همان دوران و در سرزمـین مصر آورده‌اند.

دولت قدیم مصر درون سال ۵۲۴ ق. م بـه دست ایرانیـان سقوط کرد. این کشور درون روزگار هخا و همچنین درون دوران ساسانی (در عهد خسرو پرویز و به مدت ده سال) بخشی از شاهنشاهی ایران بود.

حضور هخاان درون مصر بـه دوران کمبوجیـه پسر کوروش بازمـی‌گردد. او درون سال ۵۲۵ پیش از مـیلاد، درون لشکرکشی بـه مصر توانست مقابل فرعون پسامتیخ سوم از دودمان بیست و ششم فراعنـه مصر پیروز شود و آن کشور را بـه یکی از ساتراپی‌های هخا تبدیل کند، این ساتراپی قسمتی از کشور لیبی را نیز شامل مـی‌شد.[۳][۴]

در سال ۳۳۲ ق. م اسکندر این سرزمـین را تصرف نمود و تا سال بعد دودمان بطلمـیوسیـان کـه از جانشینان اسکندر بودند، بر آن حکمفرما بودند.

مملکت عربی

در سال ۶۴۱ مـیلادی (۱۹ هجری قمری) درون زمان خلیفه دوم، عمر، عرب‌های مسلمان این کشور را تسخیر د. مصریـان کـه از تسلط سیـاسی و فرهنگی بیزانسی‌ها ناخورسند بودند، هنگام ورود اعراب درون برابر آن‌ها ایستادگی ند و والیـان مصر کـه از طرف خلفا به منظور اداره مصر اعزام مـی‌شدند، با «اهل ذمـه» و به ویژه ساکنان اصلی مصر یعنی «قبطیـان» بر اساس عهدنامـه‌ها و پیمان‌ها رفتار مـی‌د. شرایط پیمان‌ها بـه گونـه‌ای بود کـه موجب استحکام روابط اعراب فاتح با بومـیان مصر مـی‌شد. بعد از فتح مصر، تعداد زیـادی عرب و مسلمان بـه این سرزمـین وارد شدند. با آمدن قبایل عربی بـه مصر و افزایش تماس دو گروه مسلمان و قبطی، زمـینـه‌های پذیرش زبان و فرهنگ عربی درون مصر فراهم شد. شماری از مصری‌ها که تا پایـان حکومت سفیـانیـان، مسلمان و عرب شده بودند، اما این روند، درون دوره‌های بعدی و طی دو قرن بعد از اسلام رفته رفته و تدریجی صورت گرفت که تا سرانجام مصر یک مملکت عربی شد.[۵]

روند عربی شدن زبان مصریـان چندی بـه طول انجامـید و کاربرد زبان عربی درون این منطقه از سده نـهم مـیلادی بـه این‌سو شدت گرفت. سیـاست فرمانروایـان عرب حاکم بر مصر این بود کـه با وجود ناآشنا بودن مردم مصر با زبان عربی این فرمانروایـان از همان آغاز تمامـی نوشته‌های رسمـی را بـه عربی صادر د. این حاکمان ولی، علاقه زیـادی بـه مسلمان مردم مصر نشان نمـی‌دادند.[۶]

با این حال، مسلمان شدن مردم مصر با عرب‌زبان شدن آن‌ها همراه نبود و اسلامـی‌سازی مصر سده‌ها بعد از عرب‌زبان شدن آن‌ها بـه انجام رسید. با این‌که زبان عربی از سده نـهم مـیلادی درون مصر گسترش یـافت دین اسلام تنـها درون سده چهاردهم تبدیل بـه دین اکثریت مصریـان شد.[۶]

دوره عثمانی و پس از آن

مصر همواره از سرزمـین‌های مـهم به منظور حکومت اسلامـی بوده و تا سال ۱۵۱۷ مـیلادی کـه دولت عثمانی بر مصر تسلط یـافت درون دست خلفای اموی و عباسی و فاطمـی بود. در سال ۱۷۹۸ ناپلئون بـه مصر لشکر کشید و در سال ۱۸۰۵ مـیلادی محمدعلی پاشا از طرف دولت عثمانی حاکم آنجا شده و دودمان جدید مصر را تشکیل داد.

برای مدت‌ها مصر تحت‌الحمایـه بریتانیـای کبیر بود ولی بعد از جنگ جهانی اول بر اثر فشار مردم، استقلال مصر را اعلام کرد. درون جنگ جهانی دوم طی سال‌های ۱۹۴۱ که تا ۱۹۴۳ با اینکه مصر بیطرفی خود را اعلام کرده بود اما سرزمـین‌های غربی آن درون حاشیـه دریـای مدیترانـه از صحنـه نبردهای سنگین بین ارتش آلمان و ارتش بریتانیـا بود و با آنکه آلمانی‌ها فاصله چندانی با کانال سوئز نداشتند، اما درون منطقه‌ای بـه نام العلمـین شکست خوردند و همـین شکست نقطه آغاز شکست‌های دیگر آن‌ها شد.

مصر درون سال ۱۹۴۵ بـه عضویت سازمان ملل متحد درآمد. درون سال ۱۹۵۶ جمال عبدالناصر بـه ریـاست جمـهوری فرانسه بـه مصر حمله د، اما با پشتیبانی شوروی پیشین و بی‌طرفی آمریکا، بدون نتیجه خاتمـه یـافت. درون طی سال‌های بعد دو جنگ دیگر نیز بین مصر و دیگر کشورهای عربی با اسرائیل رخ داد. (۱۹۶۷ و ۱۹۷۳)

در سال ۲۰۱۱ طی انقلابی حسنی مبارک رئیس‌جمـهور این کشور برکنار شد و محمد مرسی با انتخابات جایگزین او شد. درون سال ۲۰۱۳ ارتش درون راستای اعتراضات مردمـی علیـه محمد مرسی کودتا کرد و دولت وی را سرنگون نمود. درون انتخاباتی کـه چند ماه بعد برگزار شد، عبدالفتاح سیسی بـه عنوان رئیس‌جمـهور مصر انتخاب شد.

پایتخت‌های پیشین مصر

تاریخ مصر   مصر پیش از تاریخ ۳۱۰۰ پ.م. مصر باستان دوره آغازین دودمانی مصر ۳۱۰۰–۲۶۸۶پ.م. پادشاهی کهن مصر ۲۶۸۶–۲۱۸۱ پ.م. دوره نخست مـیانی مصر ۲۱۸۱–۲۰۵۵ پ.م. پادشاهی مـیانـه مصر ۲۰۵۵–۱۶۵۰پ.م. دوره دوم مـیانی مصر ۱۶۵۰–۱۵۵۰ پ.م. پادشاهی نوین مصر ۱۵۵۰–۱۰۶۹ پ.م. دوره سوم مـیانی مصر ۱۰۶۹–۶۶۴پ.م. دوره پایـانی مصر باستان ۶۶۴–۳۳۲ پ.م. عصر کلاسیک تاریخ هخاان درون مصر ۵۲۵–۳۳۲پ.م. دودمان بطلمـیوسی ۳۳۲–۳۰ پ.م. مصر رومـی و بیزانسی ۳۰ پ.م.–۶۴۱ بعد از مـیلاد تاریخ ساسانیـان درون مصر ۶۲۱–۶۲۹ سده‌های مـیانـه تاریخ مصر اسلامـی ۶۳۹–۱۲۵۲ خلفای فاطمـی ۹۶۹–۱۱۷۱ ایوبیـان ۱۱۷۱–۱۲۵۰ سلطنت مملوک (مصر) ۱۲۵۰–۱۵۱۷ معاصر اولیـه مصر عثمانی ۱۵۱۷–۱۸۶۷ اشغال توسط فرانسه ۱۷۹۸–۱۸۰۱ سلسله محمد علی مصر ۱۸۰۵–۱۸۸۲ خدیوات مصر ۱۸۶۷–۱۹۱۴ معاصر اشغال توسط بریتانیـا ۱۸۸۲–۱۹۵۳ حکومت سلطانی مصر ۱۹۱۴–۱۹۲۲ پادشاهی مصر ۱۹۲۲–۱۹۵۳ جمـهوری مصر ۱۹۵۳–امروز   (انقلاب ۲۰۱۱ مصر ۲۰۱۱ )

این جعبه:

• نمایش
• بحث
• ویرایش

• منف: (۳۱۰۰ پ. م - ۲۱۸۰ پ. م) نخستین پایتخت مصر
• اهناسیـا: (۲۱۸۰ پ. م - ۲۰۶۰ پ. م)
• ممفیس، تیب یـا طیبه :(۲۰۶۰ پ. م - ۱۷۸۵ پ. م) بار اول پایتختی
• اواریس :(۱۷۸۵ پ. م - ۱۵۸۰ پ. م)
• تبس: (۱۵۸۰ پ. م - ۱۰۸۵ پ. م) بار اول پایتختی
• تنیس :(۱۰۸۵ پ. م - ۹۴۵ پ. م)
• تبس: (۹۴۵ پ. م - ۶۳۳ پ. م) بار دوم پایتختی
• صالحجر :(۶۳۳ پ. م - ۳۳۲ پ. م)
• اسکندریـه :(۳۳۲ پ. م - ۶۴۱ بعد از مـیلاد)
• فُسطاط: (۶۴۱ ب. م - ۷۵۰ ب. م) بار اول پایتختی
• عسکر: (۷۵۰–۸۶۸ ب. م)
• قطائع: (۸۶۸–۹۰۵ ب. م)
• فسطاط (۹۰۵–۹۶۹ ب. م) بار دوم پایتختی
• قاهره: (۹۶۹ ب. م - که تا امروز) پایتخت کنونی

نام

پرچم مصر مـیان سالهای ۱۳۳۷–۱۳۰۱ خورشیدی

نام مصر از ریشـهٔ سامـی هست و با نام‌های دیگر زبان‌های سامـی به منظور مصر از جمله מִצְרַיִם (مـیتزراییم) عبری هم‌ریشـه است. نام مصر بـه معنی «دو تنگه» هست و بـه جدایی مـیان دو دودمان بخش‌های شمالی و جنوبی مصر اشاره دارد.[۷] واژهٔ مصر درون اصل خود معانی شـهر، تمدن، کلان‌شـهر، زمـین، و مرز هم مـی‌داده‌است.[۸]

تقسیمات کشوری

کشور مصر بـه ۲۷ استان بخش مـی‌شود:

مطروح

اسـکندریـه

بحیره

کفرالشیخ

دقهلیـه

دمـیاط

غربیـه

شرقیـه

منوفیـه

قلیوبــیـه

قاهره

جیزه

پورت‌سعید

اسماعیلیـه

سوئز

سینای شمالی

سینای جنوبی

فیوم

بنی‌سویف

منیـا

اسیوط

سوهـاج

قـــنا

اُقصُر

♦

اسوان

بحرالاحمر

وادی‌الجدید

۱- استان دقهلیـه ۲- استان بحر الاحمر ۳- استان بحیره ۴- استان فیوم ۵- استان غربیـه ۶- استان اسکندریـه ۷- استان اسماعیلیـه ۸- استان اقصر ۹- استان جیزه ۱۰- استان منوفیـه ۱۱- استان منیـا ۱۲- استان قاهره ۱۳- استان قلیوبیـه ۱۴- استان وادی‌الجدید ۱۵- استان شرقیـه ۱۶- استان سوئز ۱۷- استان اسوان ۱۸- استان اسیوط ۱۹- استان بنی‌سویف ۲۰- استان پورت‌سعید ۲۱- استان دمـیاط ۲۲- استان سینای جنوبی ۲۳- استان کفر الشیخ ۲۴- استان مطروح ۲۵- استان قنا ۲۶- استان سینای شمالی ۲۷- استان سوهاج

چگالی جمعیت درون بیشتر این استان‌ها هزار نفر درون کیلومتر مربع هست درحالیکه درون سه استان بزرگ مصر تراکم جمعیت تنـها ۲ نفر درون کیلومتر مربع است.

مردم

قبیله‌های مصر

تیره‌ها و قبیله‌های ساکن مصر از این قرارند:

• تیره‌های طواره
  • ترابین
  • مزینـه
  • اولاد سعید
  • جبالیـه
  • علیقات
  • صوالحه
• تیره‌های تیـاهه

همچنین مـی‌توان بـه زاغه نشینان اشواعیت اشاره کرد.

جغرافیـا

موقعیت مصر

مصر، سرزمـین و کشوری هست در شمال و شمال شرقی قاره آفریقا کـه مساحت آن ۱٬۰۰۱٬۴۴۹ کیلومتر مربع بوده و از دیدگاه وسعت بیست و هشتمـین کشور جهان محسوب مـی‌گردد.

در شمال مصر دریـای مدیترانـه و در شرق آن دریـای سرخ قرار دارد. از سمت جنوب با سودان و از سوی غرب با کشور لیبی همسایـه‌است. البته از ناحیـه صحرای سینا بـه فلسطین نیز مرتبط مـی‌باشد. پایتخت مصر شـهر قاهره هست و از دیگر شـهرهای مـهم آن مـی‌توان بـه اسکندریـه، اسوان، جیزه، فیوم و پورت سعید اشاره کرد. شـهرهایی مانند سلوم، بردیـا، سیدی برانی، مطروح و العلمـین نیز بـه سبب وقایعی کـه طی جنگ جهانی دوم درون آن‌ها بـه وقوع پیوست مشـهور گشته‌اند. در شرق و شمال شرقی این کشور شبه جزیره‌ای هست که شبه جزیره سینا خوانده مـی‌شود و تا پیش از سده نوزدهم درون قسمتی بـه خاک مصر پیوسته بود. اما درون سده بیستم کانالی حفر د کـه آن را از خاک مصر جدا کرد و دریـای سرخ را بـه دریـای مدیترانـه پیوند داد. نام آن، کانال سوئز هست که ۱۶۸ کیلومتر طول دارد و چون مسیر ارتباطی مـیان سه قاره اروپا، آسیـا و آفریقا مـی‌باشد، از اهمـیت بسیـار زیـادی برخوردار است.

سرزمـین مصر بـه سه قسمت تقسیم مـی‌شود:

۱. صحرای شرقی یـا عربی. ۲. شبه جزیره سینا و زمـین‌های نیل. ۳. صحرای غربی.

مصر آخرین کشوری هست که رود نیل از آن مـی‌گذرد و سپس بـه دریـای مدیترانـه مـی‌ریزد. بـه این خاطر درون محل پیوستن آن بـه دریـا، دلتای نیل بوجود آمده کـه سرزمـین اصلی کشاورزی این کشور است. درون اطراف این رود نیز کشاورزی رونق بسیـار دارد به‌طوری‌که تنـها نقاط آباد مصر سواحل نیل مـی‌باشد.

شـهرها

تعداد شـهرهای هر استان استان‌ها استان شـهرها استان شـهرها اسکندریـه ۲۳ جنوب سیناء ۶ اسماعیلیـه ۷ شمال سیناء ۶ اسوان ۲۳ شرقیـه ۱۹ اسیوط ۱۰ غربیـه ۱۲ استان بحر الاحمر ۶ فیوم ۵ بُحیره ۱۷ قاهره ۳۰ بنی سویف ۲۵ قلیوبیـه ۸ پورت‌سعید ۱۹ قنا ۱۲ جیزه ۱۲ کفر الشیخ ۱۰ دقهلیـه ۱۸ مطروح ۳۰ دمـیاط ۴ منوفیـه ۲۲ سوهاج ۱۱ منیـا ۱۰ سویس ۴ وادی الجدید ۷۰

سیـاست

جنگنده بمب‌افکن‌های نیروی هوایی مصر و نیروی هوایی آمریکا درون حال انجام یک تمرین نظامـی مشترک بر فراز مجموعه اهرام جیزه.

رئیس‌جمـهورهای مصر

جمال عبدالناصر

جمال عبد الناصر (۱۵ ژانویـه ۱۹۱۸ (مـیلادی) - ۲۸ سپتامبر ۱۹۷۰) از ۱۹۵۴ که تا تاریخ مرگش سال ۱۹۷۰ رهبر مصر بود. جمال عبدالناصر بـه لحاظ روحیـه ناسیونالیستی خود درون بین عرب‌ها مشـهور مـی‌باشد. نـهضت پان‌عربیسم ناصر کـه بعد از او پایـه گذارشد، درون دهه‌های ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ طرفداران زیـادی داشت و هنوز هم بعد از سال‌ها از مرگ او بین عرب‌های طرفدار دارد.

از اقدامات مـهم سیـاسی او مـی‌توان بـه جنگ شش روزه عرب‌ها و اسرائیل و توافقنامـه کانال سوئز نام برد. جمال عبد الناصر بر اثر سکته قلبی مرد. وی یکی ازانی بود کـه نام خلیج فارس را بـه نام عربی خواند و دستور داد که تا در تمام مدارس و ادارات مصر، از عنوان «خلیج عربی» استفاده کنند و در نقشـه‌های چاپ آن کشور از این نام استفاده شود.

محمد انور السادات

محمد انور السادات سیـاست‌مدار و نظامـی مصری و برنده جایزه صلح نوبل، سومـین رئیس‌جمـهوری مصر بود. وی سمت رئیس‌جمـهوری کشور مصر را از تاریخ ۱۵ اکتبر ۱۹۷۰ که تا روز بـه قتل رسیدنش بـه دست جهاد اسلامـی درون تاریخ ۶ اکتبر ۱۹۸۱ بـه عهده داشت.

حسنی مبارک

مُحَمَّد حُسنی سید مُبارَک (زاده ۴ مـه ۱۹۲۸) از ۱۴ اکتبر ۱۹۸۱ که تا فوریـه ۲۰۱۱ (۲۲ بهمن ۱۳۸۹) چهارمـین رئیس‌جمـهوری جمـهوری عربی مصر بود.

مبارک بعد از ترقی درون نیروی هوایی مصر که تا مقام «نایب رئیس‌جمـهور» بالا رفت و پس از ترور انور سادات درون ۶ اکتبر ۱۹۸۱ بـه ریـاست جمـهوری رسید.

طبق قانون سال ۱۹۷۱ مصر مبارک کنترل کامل کشور را بر عهده داشت و قبل از قیـام مردم مصر بـه عنوان رئیس‌جمـهور مصر از قدرتمندترین حاکمان منطقه به‌شمار مـی‌رفت.

اما درون پی اعتراضات گسترده مردم مصر؛ حسنی مبارک درون تاریخ ۱۱ فوریـه ۲۰۱۱ (۲۲ بهمن ۱۳۸۹) از ریـاست جمـهوری مصر استعفا داد. حکومت را بـه ارتش واگذار کرد و به شرم الشیخ رفت.

محمد مرسی

محمد مرسی رئیس حزب آزادی و عدالت از احزاب اخوان المسلمـین هست که درون جریـان انتخابات ریـاست جمـهوری ۱۷ ژوئن ۲۰۱۲ پیروز گردید. او بـه عنوان نخستین رئیس‌جمـهور بعد از انقلاب مصر و پنجمـین رئیس‌جمـهور دائمـی مصر بوده‌است. درون ژوئن ۲۰۱۳ موج جدیدی از اعتراضات درون مصر شکل گرفته و مخالفان درون سالگرد تحلیف مرسی خواستار کناره‌گیری مرسی از قدرت شدند. با شکل‌گیری اعتراضات محمد البرادعی رهبری مخالفان را درون دست گرفته و چند تن از اعضای کابینـه مرسی از جمله نخست‌وزیر استعفا د. او درون سوم ژوئیـه ۲۰۱۳ و در نتیجهٔ کودتای ۲۰۱۳ مصر، توسط بیـانیـهٔ مشترک ارتش مصر، محمد البرادعی، شیخ الازهر و پاپ مسیحیـان قبطی مصر از قدرت برکنار شد، بیـانیـه مذکور را عبدالفتاح سیسی قرائت نمود. ارتش مصر، عدلی منصور، رئیس دادگاه قانون اساسی مصر را بـه عنوان سرپرست ریـاست جمـهوری به منظور دوره انتقالی معرفی کرد. منصور طی چندین روز بعد از عزل مرسی، حازم الببلاوی را بـه عنوان نخست‌وزیر دولت موقت تعیین کرد.

عبدالفتاح سیسی

پس از چندین ماه فعالیت دولت موقت عدلی منصور، درون انتخابات ریـاست‌جمـهوری مصر (۲۰۱۴)، عبدالفتاح سیسی کـه نقشی کلیدی درون کودتای ۲۰۱۳ مصر داشت، درون رقابت با حمدین صباحی پیروز شده و رئیس‌جمـهور مصر گردید.

فرهنگ

مصر دارای جامعه‌ای مردسالار است. بر اساس گزارش رسمـی زنان سازمان ملل درون سال ۲۰۱۳ مـیلادی، ۹۹ درصد زنان مصری بـه نحوی مورد آزار واقع شده‌اند.[۹] هم‌چنین مصر بیشترین موارد ختنـه زنان را درون جهان دارد. بر اساس آمار، ۹۰ درصد زنان مصری، قربانی سنت «مثله‌ » شده‌اند.[۱۰]

جشن‌ها و عیدها درون مصر

سالگردها و جشن‌های دینی

• آغاز سال هجری، یکم ماه محرم، هجرت محمد، پیـامبر اسلام از مکه بـه مدینـه
• زادروز محمد بن عبدالله، ۱۲ ماه ربیع‌الاول.
• آیین‌های عید فطر، پایـان ماه رمضان.
• عید فطر. ۳–۱ ماه شَوال.
• عید قربان. نـهم ذی‌الحجه.

تعطیلات رسمـی درون جمـهوری مصر

• روز آزادی صحرای سینا: ۲۵ آوریل
• روز کارگر: یکم ماه مـه.
• شم‌النسیم: دوم ماه مـه. جشن بهاری.
• انقلاب ۲۳ ژوئیـه: بیست‌وسوم ژوئیـه.
• روز نیروهای مسلح: ششم اکتبر.
• زادروز عیسی مسیح: ۷ ژانویـه.

جشن‌های مصری

• روز آغاز طغیـان آب روز نیل (به عربی: وفاء النیل)، از جشن‌های فرعونی.
• جشن حنابندان به منظور عروس‌ها
• جشن هفت سالگی کودکان.
• آغاز سال مـیلادی: یکم ژانویـه.
• جشن نیروز یـا همان نوروز نزد قبطیـان

اعتقادات مذهبی

هردوت مـی‌گوید: «در مـیان انواع بشر، مردم مصر از همـه بیشتر پایبند دین و مذهب بوده‌اند.» این مردم درون طی دورهٔ تاریخ خود از آغاز تاکنون انواع اعتقادات و اعمال مذهبی خود را کـه فهم آن امروز مشکل است، درون مدتی بیش از سه هزار سال عمل مـی‌د. هر شـهری خدایـانی جداگانـه مـی‌پرستیدند. آن شـهری کـه معتبرتر مـی‌شد، بر شان خداوندانش افزوده مـی‌شد. هم اکنون مذهب کشور مصر اسلام (تسنن) مـی‌باشد.[۱۱]

جستارهای وابسته

• فهرست شـهرهای مصر
• مصر باستان
• جنگ شش روزه
• کانال سوئز
• شبه جزیره سینا

پانویس

↑ [http://www.bbc.co.uk/persian/world/2011/01/110130_l11_egypt_profile.shtml http://www.capmas.gov.eg/Pages/ShowPDF.aspx?page_id=%20/Admin/Pages%20Files/2017109143840cns.pdf «نمایـه سیـاسی مصر»] ‎(فارسی)‎. بی‌بی‌سی. بازبینی‌شده درون ۳ فوریـه ۲۰۱۱. 

↑ دانشگاه فرانکفورت آلمان. “Old Persian Corpus, Part No. 8, Text: DB1.”. http://titus.uni-frankfurt.de. 

↑ روحانی، بیژن، دژ ایرانی درون مصر، درون رادیو زمانـه: تاریخ انتشار: ۲۶ خرداد ۱۳۸۷.

↑ CHRONOLOGY OF IRANIAN HISTORY PART 1 iranicaonline.org

↑ آزادی، فیروز، محمودآبادی، سیداصغر: زمـینـه‌های «عرب شدن» مصر درون صدر اسلام (۲۱ که تا ۶۴ هجری). در: نشریـه: پژوهش‌های تاریخی (مجله دانشکده ادبیـات و علوم انسانی اصفهان): زمستان ۱۳۹۰ , دوره ۴۷ (دوره جدید) , شماره ۴ (پیـاپی ۱۲) ; از صفحه ۳۱ که تا صفحهٔ ۵۰.

↑ ۶٫۰۶٫۱ prof.dr. P. Sijpesteijn, Arabisering is niet per se islamisering, Universiteit Leiden, Nieuws & Agenda, ۳۱/۳/۲۰۰۹

↑ «Biblical Hebrew E-Magazine. January, 2005». Ancient-hebrew.org. بازبینی‌شده درون ۱۰ ژانویـه ۲۰۱۲. 

↑ معین، محمد: فرهنگ معین، جلد ۳، ص ۴۱۷۰

↑ Shocking reaction to blonde woman caught on video as crowds of men swarm around her as she walks across Cairo university campus, Daily Mail

↑ نگرانی از ادامـه مثله‌ زنان درون مصر، بی‌بی‌سی فارسی

↑ تاریخ ملل شرق و یونان، تألیف آلبر ماله و ژول ایزاک

منابع

مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط بـه مصر درون ویکی‌گفتاورد موجود است.

• از جمله: اطلس کامل گیتاشناسی؛ لغتنامـه دهخدا؛ تاریخ جنگ جهانی دوم ج ۲ (در دانشنامـه رشد).
• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیـا. «Egipto». درون دانشنامـهٔ ویکی‌پدیـای اسپانیـایی، بازبینی‌شده درون مارس ۲۰۱۱.
• روزهای تعطیل عمومـی درون مصر -- ویکی‌پدیـای انگلیسی، دانشنامـهٔ آزاد