فرشته - ویکی‌پدیـا، دانشنامـهٔ آزاد

فرشته و فرشتگان (در سانسکریت پرشیته مرکب از پر + واش بـه معنی سفیر، درون فارسی باستان فرائیشته، درون اوستا فرائشته[۱]) موجوداتی فراانسانی پنداشته مـی‌شوند کـه در بسیـاری از ادیـان دربارهٔ آن‌ها سخن رفته‌است.

سرشت فرشتگان و امور مرتبط با آنان درون ادیـان و سنن مختلف، متفاوت است. کلیم 1 ابلیس درون یـهودیت و مسیحیت و اسلام، آن‌ها معمولاً بـه عنوان پیـام‌آوران از سوی خدا عمل مـی‌کنند. کلیم 1 ابلیس آنان همچنین گاهی نقش‌های جنگجو و نگهبان را بـه عهده دارند. نظریـات درون مورد مختار بودن یـا مجبور بودن فرشتگان متفاوت است. همچنین فرشتگان با امشاسپندان درون دین زرتشت (مزدیسنا) قابل مقایسه‌اند. درحالی‌که تظاهر فرشتگان متفاوت است، بسیـاری آنان را همچون آدمـیان تصویر کرده‌اند. درون باورهای عامـیانـه فرشته نماد پاکی و خیرخواهی است.

شکل‌گیری اعتقاد بـه فرشتگان

بسیـاری از پژوهشگران سکولار باور دارند کـه مفهوم فرشته توسط دین زرتشتی بـه دین‌های ابراهیمـی معرفی شده‌است.[۲] درون آغاز شکل‌گیری ادیـان ابراهیمـی، خدا بـه گونـه موجودی بود کـه در کارهای بشر دخالت مـی‌کند و آن‌ها را درون صورت لزوم بی‌رحمانـه تنبیـه مـی‌کند. این خدا منعکس‌کننده طرز فکر انسان کوچ‌نشین و بدوی آن زمان بود کـه مـی‌توانست شخصاً با انسان صحبت کند. بـه مرور تحت تأثیر دین زردشتی خدا موجود آسمانی و فراسوی دسترس انسان‌ها و بخشنده و مـهربان شد. درون این هنگام بود کـه نیـاز بود کـه حد فاصل انسان و خدا را موجودی مانند فرشتگان پر کند. از این هنگام انسان‌ها به‌جای خدا با فرشتگان سخن مـی‌گفتند.[۲] فرشته مانند جبرئیل یـا وحی مسئولیت رساندن پیـام خدا (از نظر ادیـان ابراهیمـی) را داشتند.

فرشتگان مقرب

فرشتگان مرتبه‌های متفاوتی دارند. فرشتگانی کـه از بقیـه از نظر درجاتشان بـه خدا نزدیک‌ترند، مقرب نامـیده مـی‌شوند. چهار فرشته مقرب درون اسلام عبارت‌اند از:

• جبرئیل (فرشته وحی) مسئول عالم ذر

القاب: روح الامـین۱۹۳شعرا-روح القدس۹۱بقره-شدیدالقوی۵نجم-ذومره۶نجم-امـین وحی

• مـیکائیل (فرشته روزی) مسئول دنیـا

القاب:فرشته روزی۹۲بقره

• عزرائیل (فرشته مرگ) مسئول عالم برزخ ، این فرشته بـه اذن خداوند روح انسان‌ها را از جسم جدا مـی‌کند.
• القاب:ملک الموت۱۱سجده

• اسرافیل (فرشته صور) مسئول رستاخیز ، این فرشته درون روز قیـامت شیپوری را درون دست مـی‌گیرد و با دمـیدن درون آن تمام انسان‌های جهان چه غنی و چه فقیر مـی مـیرند و در آن لحظه تنـها خداوند و موجودات دیگر مـیماند(که خداوند آن موجودات را هم به منظور لحظاتی از پای درون مـی آورد و با تنـها ماندن خود یگانگی و بی همتایی اش را نشان مـی‌دهد).

القاب:نافخ درصور وناقردرنقر درون ناقور۴۱ق

فرشتگان دیگر

فرشتگان زیربه ترتیب تحت امرفرشتگان مقرب اند

• ۸نفرملائک حامل عرش۱۷حاقه-مقربین۱۷۲نسا-مسبحین۱۶۶صافات-مقترنین۵۳زخرف-تمامـی ملائک نازل برانبیـا
• مدبرات۵نازعات-صافات۲۳فجر-زاجرات۲صافات-مسومـین۱۲۵ال عمران-مروفین۱۹انفال-معقبات۱۱رعد-مقسمات۴ذاریـات-منزلین۱۲۴ال عمران-حافظین۴طارق
• نازعات وناشطات وسابحات وسابقات۱نازعات-سفره وکرام برره۱۵و۱۶عبس-کاتبین۲۱یونس-عادون۱۱۳مومنون-رقیب وعتیدومتلقیـان۱۷و۱۸و۲۴ق
• صافات۲۳فجر-غلاظ وشداد۶تحریم و۱۸علق-زبانیـه یـاخزنـه جهنم۷۱زمر-سائق وشـهید۲۱ق-مالکین دوزخ۷۷زخرف-ملائک عذاب۱۹نفر۳۰مدثر[۳] و[۴]
• هاروت و ماروت
• رافائل (فرشته)
• فطرس ملک
• مالک (فرشته)
• نکیر و منکر

فرشته درون ادیـان گوناگون

.

• زرتشت: بـه شش فرشته بلندمرتبه زرتشتی امشاسپندان و به دسته دیگر کـه مقام پایین‌تری دارند، ایزد گفته مـی‌شود. ایزدان دو دسته‌اند، ایزدان مـینوی و ایزدان دنیوی. تمامـی فرشتگان مخلوق اهورامزدا هستند و هر امشاسپند مظهر یکی از صفات اوست.
• یـهودیت: درون این دین، فرشتگان به‌منزله بندگان خدا هستند کـه دستورهای او را درون زمـین اجرا مـی‌کنند. آنان مؤمنان را حمایت و کافران را تنبیـه مـی‌کنند و وحی را بـه انسان‌ها مـی‌رسانند. گاهی هم امکان دارد درون زمـین بـه شکل انسان ظاهر شوند.

ترتیب فرشتگان درون یـهودیت-رافائل (فرشته)-سرافی‌ها-سمائیل-سندلفون-عزازیل-‌ها-متاترون-یوریل

• مسیحیت: درون انجیل، درون موارد متعددی از فرشتگان صحبت شده‌است. فرشتگان پیش از انسان آفریده شده‌اند، مرتبه‌هایی دارند و محافظ انسان‌اند. درود فرستادن و به نوعی پرستش بعضی از فرشتگان مانند مـیکائیل درون کلیساهای مسیحی رایج هست و از سدهٔ چهارم مـیلادی، درون سرزمـین‌های مسیحی نماز انـه‌هایی به منظور مـیکائیل ساخته شده‌است.

اپولیون-تختها-دوبیل-کاتاریسم-لوسیفر-

• اسلام: با این‌که فرشتگان (به تعبیر قرآنی: "ملائکه") موجوداتی غیرمادی‌اند، به‌طور معمول با استفاده از تصویر و تمثیل از آن‌ها یـاد شده‌است. درون قرآن کریم (سورهٔ فاطر، آیـهٔ ۱)، فرشتگان با بال‌های دوگانـه، سه‌گانـه یـا چهارگانـه معرفی شده‌اند کـه حکایت از توانایی‌های متعدد آنان دارد. فرشتگان جایگاه و کار معینی دارند و هیچ‌گاه از فرمان خدا سر بای‌زنند و مـی‌توانند با چهره انسان، بر پیـامبران و برخی از اولیـای الهی ظاهر شوند و پیـام‌های خداوند را بـه آنان بدهند یـا دستورات خداوند را انجام دهند. آنان درون زمان‌های گوناگون بـه یـاری مؤمنان مـی‌آیند و آنان را درون حل مشکلات یـاری مـی‌دهند و هنگامـی کـه خداوند آدم را خلیفه خود درون زمـین گردانید، تمامـی فرشتگان به‌جز ابلیس بر او سجده د. ابلیس کـه خود از جنیـان بود و با عبادات بسیـار بـه این مقام معنوی رسیده بود، بـه دلیل تکبر و نافرمانی از بهشت رانده شد. بـه باور مسلمانان همواره دو فرشته همراه انسان‌اند کـه کارهای نیک و بد او را ثبت مـی‌کنند. فرشته ثبت‌کننده کارهای بد بر شانـه چپ و دیگری بر شانـه راست قرار دارد. بـه این دو فرشته درون قرآن کرام الکاتبین گفته شده کـه به معنی نویسندگان بزرگوار است.

.

کتاب دانشنامـه ملایک (فرشتگان) اولین دانشنامـه فرشته‌شناسی ایران واسلام، بـه قلم حمـید رضاکهنگی درسال ۱۳۹۵، بوسیله نشرمحسن درقطع رحلی وبیش از۶۴۰صفحه، درتهران، چاپ ومنتشرگردیده است. دراین کتاب فرشتگان درهمـه ادیـان، آیین‌ها واقوام بطورمبسوط مورد بررسی وتحقیق قرارگرفته‌است وکاملترین منبع فرشته‌شناسی اسلام، ایران وادیـان باستانی ایران مـی‌باشد.

جستارها

• ملائکه
• ترتیب فرشتگان درون یـهودیت
• ‌ها
• ملکوت یـا عالم مثال یکی ازعوالم چهارگانـه

منابع

کتاب‌شناسی

مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط بـه فرشته درون ویکی‌گفتاورد موجود است.

• فرشتگان، نوشته دایـانا کوپر، ترجمـه فریبا مقدم، نشر پیکان
• دانشنامـه ملائک، نوشته حمـید رضا کهنگی، نشر محسن

در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ فرشته موجود است.