پرش بـه ناوبری پرش بـه جستجو

پویـانمایی چند نمونـه از نقشـه‌های مختلف تاریخی با نام خلیج فارس و معادلهای آن
((سال‌ها بـه مـیلادی است. متن های حکیمانه ب زبان آلمانی نقشـه‌های و اسناد تاریخی با نام خلیج فارس بی‌شمار است))
Persian gulf in Iraqi carpet 1970
خلیج فارس درون نقشـه دولتی عربستان
یک مدرک تاریخی ارائه شده توسط رسانـه‌های عراقی و روزنامـه الخلیج امارات ۱۹۹۹ کـه استفاده از عبارت خلیج فارس را درون تلگراف ارسالی جمال عبدالناصر قبل از شروع سیـاست‌های پان عربی او درون یک نامـه رسمـی بـه دولت بحرین نشان مـی‌دهد.

خلیج فارس و مترادف‌های آن درون سایر زبان‌ها، متن های حکیمانه ب زبان آلمانی اصیل‌ترین نام و نامـی هست بر جای مانده از کهن‌ترین منابع، کـه از سده‌های پیش از مـیلاد بطور مستمر درون همـه زبان‌ها و ادبیـات جهانی استفاده شده‌است و با پارس، فارس، ایران و عجم ـ نام‌های ایران ـ و معادل‌های آن درون سایر زبان‌ها گره خورده‌است.[۱][۲]

گرچه این آبراهه درون همـه متون تاریخی و جغرافیـایی عربی خلیج فارس و بحر فارس نامـیده شده‌است با این حال، این نام‌گذاری از دهه ۱۳۳۰ خورشیدی از سوی ملی‌گرایـان عرب مورد چالش واقع شده‌است. متن های حکیمانه ب زبان آلمانی کشورهای عربی، از دهه ۱۹۶۰ مـیلادی و با گسترش اندیشـه‌های پان عربی توسط جمال عبدالناصر[۳] از نام جعلی خلیج عربی استفاده مـی‌کنند.[۴] این مطلب طی یک بخشنامـه از طرف اتحادیـه عرب بـه همـه کشورهای عربی رسماً ابلاغ شده‌است.[۵][۶] اما سایر کشورهای جهان و سازمانـهای بین‌المللی همچنان از نام اصلی و کهن خلیج فارس بـه صورت رسمـی استفاده مـی‌کنند و گاهی اوقات ممکن هست در مکاتبات غیررسمـی به منظور سادگی یـا تحت نفوذ مالی عربی عبارت خلیج را بکار برند.

دلیل‌های طرفداران تغییر نام خلیج فارس

یک نقشـهٔ تاریخی دست‌کاری‌شده از خلیج فارس درون خانـهٔ شیخ سعید درون دبی کـه در آن واژهٔ "Perisan" («فارس») از کنار واژهٔ "Gulf" («خلیج») با لاک سفید حذف شده‌است.

بعضی دولت‌ها و قوم‌گرایـان تندرو با پرداخت هزینـه‌های سنگین، تغییر نام خلیج فارس را به‌طور جدی و بی‌سروصدا دنبال مـی‌کنند.[۷] براساس کتاب اسناد نام خلیج فارس، مـیراثی کهن و جاودان نوشتهٔ محمد عجم برهان‌های آن‌ها بر موضوع‌های زیر استوار است:

  • زمانی کـه اروپاییـان آن دریـا را خلیج فارس نام‌گذاری د دولت‌های قدرتمند مستقل عربی وجود نداشتند ولی امروزه کشورهای عربی بزرگی پیرامون این دریـا هستند و جمعیت عرب درون پیرامون خلیج از فارس‌ها بیشتر است.
  • عرب‌ها حق دارند آب‌هایی را کـه پیرامون آن‌هاست بـه نام مورد دلخواه خود بنامند.
  • پلینی مورخ رومـی این دریـا را خلیج عربی نامـیده و در سال ۱۷۶۲ م کارستن نیبور نوشته‌است کـه سواحل خلیج فارس تابع دولت ایران نیست.
  • رودریک اوون درون کتاب حباب‌های طلایی درون خلیج عربی (۱۹۵۷) نوشته‌است کـه در همـهٔ نقشـه‌هایی کـه دیده‌ام، خلیج فارس درون آن‌ها ثبت شده، اما من با زندگی درون این‌جا (بحرین) دریـافتم کـه ساکنان دو سوی این دریـا عرب هستند، بعد ادب حکم مـی‌کند کـه این دریـا را «خلیج عربی» بنامـیم.
  • فقط ایرانی‌ها آن آبراه را خلیج فارس مـی‌نامند.
  • نام‌های دیگری هم به منظور خلیج فارس به‌کار رفته‌است مانند خلیج بصره و قطیف.

    • دولت بحرین درون مورد این ادعا، سه نقشـه نیز چاپ کرده‌است. نقشـهٔ هن ۱۶۰۹ کـه در آن خلیج کتیف و خلیج عربی به‌کار رفته و نقشـهٔ جانسونیوس. اما جالب این هست که هردو کارتوگراف درون نقشـه‌های بعدی خود خلیج فارس به‌کار‌اند. به‌طور نمونـه نقشـهٔ هن ۱۶۱۰ و نقشـهٔ جانسونیوس ۱۶۶۶.

    Persia. Janssonius -Persia. 1666

    در رد ادعاهای افرادی مانند ناصر پورپیرار، و تعدادی از نویسندگان بعثی مبنی بر سندنداشتن نام خلیج فارس و استدلال‌های مطرح‌شده از سوی آنان، دلایل و مستندات گوناگون و متعددی منتشر شده‌است. کتاب اسناد نام خلیج فارس، مـیراثی کهن و جاودان فهرست سیصد کتاب تاریخی جغرافیـایی، تفسیر و حدیث را از صدر اسلام که تا اوایل سدهٔ بیستم کـه در آن‌ها درون زبان عربی بحر فارس و خلیج فارس به‌کار رفته را فهرست و متن آن‌ها را آورده‌است و حدود هزار نقشـهٔ اروپایی و عربی و بیشتر از سی قرارداد امـیران و شیوخ و دولت‌های عربی را کـه نام خلیج فارس را دارند و اعترافات روشنفکران مشـهور عربی را ارائه نموده و نوشته هست که حتی یک نوشته و مکتوب درون زبان عربی که تا قبل از سال ۱۹۵۸ وجود ندارد کـه خلیج عربی به‌کار‌باشد. کارستن نیبور درون تمام نقشـه‌های و مکتوبات خود نام خلیج فارس را به‌کار‌است. پلینی خلیج فارس و دریـای پارس را دست‌کم درون ۱۵ مورد شرح داده ولی فقط یک بار یک bay را هم خلیج عربی گفته کـه منظورش یـا خلیج (خور) بصره بوده یـا خلیج عربه (عقبه) بوده‌است.[۸] ضمن‌این‌که عبدالخالق الجنبی نیز این ادعای نویسندگان عرب را عاری از حقیقت خوانده‌است؛ و اگر قرار باشد برپایـهٔ برهان‌های موافقان تغییر نام خلیج فارس عمل شود اولین جایی کـه شایستهٔ تغییر نام هست دریـای عرب هست که جمعیت یک‌مـیلیـاردی غیرعرب آن را احاطه کرده‌است و قبلاً هم درون منابع عربی و اسلامـی با نام‌های دیگری ازجمله بحر مکران، بحر فارس و بحر محیط عجم نامـیده مـی‌شده‌است.

    دلیل‌های طرفداران نام خلیج فارس

    خلیج فارس درون نقشـه ایران و توران درون دوره قاجاریـه آدولف اشتیلر ۱۸۹۱، نقشـه‌نگار آلمانی.
    • الف: متن های حکیمانه ب زبان آلمانی دلایل تاریخی. درون این خصوص درون سالهای اخیر بـه اندازه کافی اسناد و کتاب منتشر شده است؛ و نام خلیج فارس درون کتب ومنابع تاریخی - جغرافیـایی عربی و دوران اسلامـی مورد بررسی قرار گرفته‌است.
    • ب: دلایل حقوقی.
  • اسناد سازمان‌های بین‌المللی
  • - نقشـه‌های رسمـی و نیمـه رسمـی
  • قراردادهای رسمـی
  • کنوانسیونـها

    • در خصوص کاربرد مستمر درون سازمان‌های بین‌المللی و اسناد بین‌المللی و دستورالعمل‌های سازمان ملل و سازمان‌های بین‌المللی دیگر بـه مبحث مربوطه مراجعه شود. .[۹]

    • ج:اعتراف روشنفکران و حقوقدانان و جغرافی دانان عربی و غربی بـه حقانیت تاریخی جغرافیـایی و حقوقی نام خلیج فارس
    • د: دلایل جغرافیـایی-ژئوپلتیکی- ژئواستراتژیک ایران و تنگه هرمز و خلیج فارس- جمعیت مؤثر- مرزها - اثرگذاری تاریخی لازم هست در مبحث جداگانـه بررسی شود؛ ولی درخصوص استدلال قوم گرایـان عرب درون مورد اکثریت جمعیت عرب، تعداد کشورها و مرزها درون خلیج فارس اشاره بـه نظر استادفهمـی هویدی نویسنده مشـهور عرب کفایت مـی‌کند او بـه طعنـه با اشاره بـه کثرت ساکنان غیر عرب، کشورهای عربی خلیج فارس، درون روزنامـه شرق الاوسط و در مصاحبه باشبکه تلویزیونی الجزیره اعلام کرده‌است. درون چند سال آینده عرب‌ها درون مـیان انبوه جمعیت غیر بومـی گم خواهند شد. هندی‌های مقیم قطر، امارات، کویت، بحرین و عمان از بومـیان عرب بیشتر است! بومـیان قطر تنـها ۱۵ درصد ساکنان آن را تشکیل مـی‌دهد. چگونـه چنین هویتهایی مـی‌توانند بـه عنوان کشور ملت و هویت ملی قومـی تعبیر شوند.[۱۰]

    خلیج فارس درون دوره‌هایی از تاریخ و حتی درون دوره فتحعلی شاه (طبق قرارداد مجمل ۱۸۰۹و مفصل۱۸۱۲) یک دریـای ایرانی بوده و انگلیسی‌ها به منظور استقرار درون هر منطقه از سواحل از ایران رخصت (مجوز) مـی‌گرفتند. هم اکنون نیز ایران ۱۸۰۰ کیلومتر از ۳۳۰۰ کیلومتر تمام سواحل خلیج فارس را درون اختیـار دارد.

    • الف:

    دلایل تاریخی و کاربرد مستمر بلا معارض

  • نام خلیج فارس از دو هزار و چهارصد سال درون همـه زبان‌ها بخصوص درون زبان عربی بطور مستمر وجود داشته‌است و تا دوره جمال عبدالناصر با آن مخالفتی نشده است.
  • حتی یک نوشته و مکتوب درون زبان عربی که تا قبل از سال ۱۹۵۸ وجود ندارد کـه خلیج عربی بکار باشد. درون عین حال کـه استدلالهای قوم گرایـان کاملاً خطا ست اما با همـین استدلال‌های آن‌ها ایرانیـان و یک مـیلیـارد جمعیت غیر عرب پیرامون دریـای عرب نیز مـی‌توانند بـه خود حق بدهند کـه نام آن را بـه نام‌های تاریخی دیگرش از جمله بحر مکران و بحرپارس یـا دریـای هندوس - دریـای بزرگ شرق -دریـای آریترا- تغییر دهند. زیرا نام بحر عرب را استعمار رایج کرده‌است و در متون عربی اصالتی ندارد و اگر قرار باشد طبق دلیل‌ها و برهان‌های موافقان تغییر نام خلیج فارس عمل شوداولین جایی کـه باید نام آن تغییر کند دریـای عرب هست که جمعیت یک مـیلیـاردی غیر عرب آن را احاطه کرده‌است و قبلاً هم با نامـهای دیگری از جمله مکران و پارس نامـیده مـی‌شده‌است.[۱۱]

    • .[۱۲]

    • ب: دلایل حقوقی:

    دیدگاه حقوق بین‌الملل

    پخش رسانـه
    باراک اوباما رئیس جمـهور وقت آمریکا درون پیـامـی نوروزی بـه مردم ایران از نام تاریخی خلیج فارس استفاده مـی‌کند.
    • ب- ۱. سازمان ملل و سازمان‌های بین‌المللی و تخصصی نام خلیج فارس را همچنان نام اصلی و معتبر دانسته و تغییر نام خلیج فارس را هیچگاه نپذیرفته‌اند.

    بر پایـه کتاب اسناد نام خلیج فارس، مـیراثی کهن و جاودان صفحه ۹۲–۹۸ دبیرخانـه سازمان ملل متحد و آژانس‌های تخصصی آن دستکم ۸ بار یـادآوری کرده‌اند کـه روش مرسوم دبیرخانـه سازمان ملل کاربرد نام خلیج فارس هست در سایتهای فهرست سازمان‌های چنددولتی دیگر نیز کاربرد رسمـی نام خلیج فارس مرسوم است. دبیرخانـه سازمان ملل متحد به منظور اولین بار درون سند «AD311/1 Gen مورخ پنجم مارس ۱۹۷۱ مـیلادی» تأیید کرده‌است کـه خلیج فارس کاربرد مستمر و طولانی درون اطلس‌ها و کتب جغرافیـایی دارد. بار دوم طی یـادداشت شماره UNLA45.8.2(C) مورخ دهم اوت ۱۹۸۴ مـیلادی و بار سوم نیز طی یـادداشت شماره ST/CS/sER.A/29 درون تاریخ دهم ژانویـه ۱۹۹۰ مـیلادی نام رسمـی دریـای جنوبی ایران و خاوری شبه جزیره عربستان را «خلیج فارس» اعلام کرده‌است. این سازمان درون کنفرانس‌های سالانـه خود کـه در زمـینـه «هماهنگی درون نام‌های جغرافیـایی» برگزار مـی‌کند، بـه فارسی بودن نام این آبراه بین‌المللی تأکید کرده و آن را مورد تأیید قرار داده‌است.[۴]

    تأکید سازمان ملل درون مورد الزام استفاده از نام تاریخی «خلیج فارس».

    سازمان ملل متحد درون چندین نوبت درون بیـانیـه‌ها، اصلاحیـه‌ها و مصوبه‌های گوناگون و با انتشار نقشـه‌های رسمـی، نـه تنـها بر رسمـی بودن نام «خلیج فارس» تأکید کرده، بلکه از هیئت‌های بین‌المللی خواسته کـه در مکاتبات رسمـی بـه ویژه درون اسناد سازمان ملل از نام کامل «خلیج فارس» استفاده نمایند.[۵]

    • ب ۲-

    فهرست اسناد سازمان ملل دربارهٔ نام «خلیج فارس»

  • سندگروه نام‌های جغرافیـایی درون سازمان ملل متحد نشست بیست و سوم کارشناسی و نشست پنجم سازمان ملل متحد به منظور یکسان‌سازی نام هادر وین (۲۸ مارس که تا ۴ آوریل ۲۰۰۶ (مـیلادی)۲۰۰۶) با عنوان «مشروعیت تاریخی، جغرافیـایی و حقوقی نام خلیج فارس».[۱۴]
  • 1971 AD311/1GEN 5 March 1971 B/C.UN SECRETARIAT
  • · Circular No. CAB/1/87/63 dated 16 مارس 1987 of Managing Director of UNESCO.
  • · ST/CSSER/29 dated Jan. 10, 1990.
  • · AD/311/1/GEN dated March 5, 1991.
  • · ST/CS/SER.A/29/Add.1 dated Jan. 24, 1992.
  • · ST/CS/SER.A/29/Add.2 dated Aug. 18, 1994.
  • · ST/CS/SER.A/29/Rev.1 dated May 14, 1999.
  • .۲۰۰۸ ,۴ آوریل UN. Department of Economic and Social Affairs(DESA)
  • سند ST/CS/SER.A/۲۹/Add.۲ درون تاریخ ۱۸ اوت ۱۹۹۴ (۲۷ مرداد ۱۳۷۳)[۱۵]
  • ۱۹۸۴ دستورنامـه UNLA ۴۵٫۸٫۲ درون تاریخ ۱۰ اوت ۱۹۸۴ (۱۹ مرداد ۱۳۶۳)
  • دستوریـه UNAD 311/Qen درون تاریخ ۵ مارس ۱۹۷۱ (۱۴ اسفند ۱۳۴۹)

    • [۶]

    SECRETARIAT OF THE UNITED NATION NOTE
    UNDESA2008
    • نقشـه رسمـی کمـیسیون اقتصادی و اجتماعی غرب آسیـا، شماره ۳۹۷۸ چاپ سازمان ملل (سپتامبر ۲۰۰۷)[۱۶]
    • نقشـه رسمـی ایران، شماره ۳۸۹۱ چاپ سازمان ملل (ژانویـه ۲۰۰۴)[۱۷]
    • نقشـه رسمـی غرب آسیـا، شماره ۳۹۷۸ چاپ سازمان ملل (نوامبر ۱۹۹۸)[۱۸]
    • ب ۳-

    اسناد سازمان‌های مـهم بین‌المللی بین الدولی و منطقه‌ای

    تمامـی سازمان‌های بین‌المللی و منطقه‌ای فهرست سازمان‌های بین‌المللی و سازمان‌های بین‌المللی نظامـی یـا اقتصادی یـا علمـی فهرست سازمان‌های چنددولتی (بغیر از اتحادیـه عرب) و سازمان‌های غیردولتی نام خلیج فارس را تنـها نام رسمـی مـی‌دانند.

    • در وبگاه رسمـی فیفا،[www.fifa.com] کـه وبگاه فدراسیون جهانی فوتبال مـی‌باشد.[۱۹]
      • در تمامـی زبان‌های دانشنامـهٔ ویکی‌پدیـا (به جز زبان عربی) از واژه‌های هم‌معنی با «خلیج فارس» درون زبان مربوطه استفاده شده‌است.

    ب ۴ -

    قراردادها و عهدنامـه‌های دو جانبه و چند جانبه

    در تمامـی قراردادها و معاهدات مـیان ایران و کشورهای خارجی درون متن فارسی خلیج فارس و بحر عجم و در سایر زبان‌ها مترادف آن بکار رفته درون مـیان کشورهای عربی تمامـی قراردادهای آن‌ها که تا سال ۱۹۷۱ نام خلیج فارس را همراه دارد و بیشتر از بیست مورد از این قراردادها درون کتاب راشد علی محمد چاپ امارات منتشر شده‌است.[۱۱] در قراردادهای بریتانیـا با هند و پاکستان و در یـادداشتهای سازمان ملل درون مورد عراق و کویت نیز همواره خلیج فارس بکار رفته‌است.[۷] ج:

    در مکاتبات و اسناد رهبران عربی

    در تمامـی مکاتبات رهبران عربی که تا قبل از سال 1958 همواره از همان نام خلیج فارس استفاده شده‌است. «نام خلیج فارس درون قراردادهای عربی و معاهدات و اسناد بین‌المللی». مجله کتاب ماه، تاریخ و جغرافیـا (تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد) 155، ش. 155 (1390): 2-10. بازبینی‌شده درون 1396. 

    PERSIAN GULF in the letters of Saudi Kings Abdoul Aziz 1343

    نظر رسانـه‌ها و روشنفکران عربی و مسلمان

    تا اوایل دهه ۶۰ مـیلادی اثری از پسوند عربی به منظور خلیج فارس وجود نداشت.

  • حتی جمال عبدالناصر درون سخنرانی‌ها و مقالات خود خلیج فارس را بکار مـی‌برد.[۸]

    • نوار سخنرانی‌های ناصر و جملات معروف اوویدیو درون یوتیوب(العالم العربی من المحیط الاطلسی الی خلیج الفارسی) [۹]

  • بنا بر اعتراف مفتی سنی مذهب یوسف قرضاوی درون تلویزیون الجزیره برنامـه شاهد علی العصر:
    • "عبارت: ""جهان اسلام از اقیـانوس اطلس که تا خلیج فارس "" را سید قطب درون سخنرانی‌هایش مطرح مـی‌کرد اما بعد جمال عبدالناصر آن را تغییر داد بـه "جهان عرب از اقیـانوس اطلس که تا خلیج فارس" که تا قومـیت عربی را بـه جای اسلام مطرح کند. قرضاوی سپس توضیح مـی‌دهد کـه عبارت خلیج عربی آن زمان رایج نبود ".
  • سخنرانی‌های سید قطب: جمله معروف او (العالم الإسلامـی من المحیط الاطلسی الی الخلیج الفارسی ۱۹۴۶)،
  • حسن‌البنا همان جمله سید قطب را درون سخنرانی خود بارها اعلام کرده‌است. اما حسن البنا درون مورد قومـیت عربی مـی‌گوید قومـیت عربی یعنی زبان و اسلام. فقط زبان عربی قومـیت عربی را نمـی‌سازد."التمسک بالعروبة والقومـیة العربیة یجعل مصر أمةً تمتد جذورها من الخلیج الفارسی إلی المحیط الأطلسی، وبذلک تعلم أن هذه الشعوب الممتدة من خلیج فارس إلی طنجة ومراکش علی المحیط الأطلسی "
  • شیخ شلتوت نیز همان عبارت سید قطب را بکار است.[۲۰]

    • و بسیـاری از رهبران سیـاسی و مذهبی عرب درون مورد نام خلیج فارس سندهای زنده‌ای از حقانیت این نام است. اسناد نام خلیج فارس، مـیراثی کهن و جاودان همچنین نظر روشنفکران عرب مانند پروفسور عبدالهادی التازی، احمد الصراف، محمد عابد الجابری، عبدالله بن کیران (نخست وزیر ۲۰۱۱–۲۰۱۳ مراکش)، عبدالمنعم سعید، عبدالخالق الجنبی و تنی چند از نویسندگان مشـهور عرب و چند تن از رهبران دینی از جمله قرضاوی درون مورد اصالت نام خلیج فارس و نداشتن توجیـه به منظور تغییر نام خلیج فارس آورده است.[۲۱] .[۱۰] گفتنی هست که از رهبران عربی، شیوخ، امـیران عرب از جمله امـیر کویت، پادشاه عربستان، بصره، نویسندگان و شعرای عرب اهواز و سوسنگرد مکاتباتی هست کـه در آن‌ها خلیج فارس و بحر عجم بکار‌اند نمونـه‌ای از اسناد ضمـیمـه کتاب اسناد نام خلیج فارس، مـیراثی کهن و جاودان است. نمونـه‌های زیر:

    • عبدالمنعم سعید درون مجله شرق نامـه مصر ۹/۱۲/۲۰۰۲ :"برای من هیچ تعجبی نداشت کـه در همـه نقشـه‌ها کـه دوستان و دشمنان ایران اعم از اعراب و یونانیـها تهیـه کرده‌اند همگی آن‌ها نام خلیج فارس را دربردارد. هیچ نقشـه تاریخی درون شرق یـا درون غرب و در هیچ کجای جهان با نام خلیج عربی وجود ندارد و بنابراین تغییر این نام بـه خلیج یـا خلیج عربی یـا هر نام دیگری برخورد غیر منطقی و غیر حکیمانـه با حقایق تاریخی و جغرافیـایی است."
    • پروفسور عبدالهادی التازی سیـاستمدار و پژوهشگر معروف عرب و عضو آکادمـی پادشاهی مراکش و رئیس چند دوره "گروه نامـهای جغرافی کشورهای اتحادیـه عرب": حقیقتاً من هیچ منبع تاریخی را ندیدم کـه آبراه جنوب ایران را خلیج عربی نامـیده باشد اعراب قبل و بعد از اسلام همـیشـه این آبراه را بحر فارس بحر العجم یـا خلیج فارس نامـیده‌اند من خودم نقشـه سفرهای ابن بطوطه را درون کتابم ترسیم کرده‌ام و مطابق سفرنامـه اسم خلیج فارس را درون جای خودش آورده‌ام.
    • مجله ماهنامـه اهرام درون شماره ۲۱۹ اگوست ۲۰۰۱ سرلشکر مجدی عمر معاون اول سابق شورای دفاع ملی مصر:" نسل من بخاطر دارد کـه ما درون ایـام مدرسه درون کتب و نقشـه‌ها با عبارت"الخلیج الفارسی" سر و کار داشتیم ولی بعد از مدتی بـه آن خلیج عربی اطلاق کردیم. این غیر منطقی، رزالت و پستی است. اینکه چند کشور عربی درون اطراف آن باشند دلیل نمـی‌شود کـه نامـی تاریخی را تغییر دهیم.

    [۱۰]

    • عبدالخالق الجنبی، پژوهشگر تاریخ و باستان‌شناسی و استاد دانشگاه درون عربستان سعودی درون مصاحبه با شبکه فرانس ۲۴":

    نام خلیج فارس از دوره اسکند مقدونی و از طریق آثار مکتوب بـه ما رسیده و حتی مورخان عرب هم همـین نام را بکار‌اند و در معاهدات حکام خلیج با بریتانیـا نیز همـین نام بکار رفته و تا زمان جمال عبدالناصر هیچ تغییری درون کاربرد نام خلیج فارس ایجاد نشده کما اینکه خود ناصر هم درون ابتدا مـی‌گفت: «نحن أمة واحدة من المحیط الأطلسی إلی الخلیج الفارسی». اما اینکه بعضی ادعا کرده‌اند کـه رومـی‌ها (مانند پلینی) خلیج عربی بکار‌اند ابداً صحت ندارد خلیج عربی نامـی هست که رومـی‌ها بـه دریـای سرخ داده‌اند."[۱۱]

    • علی مبارک، درون کتابش بنام" الخطط التوفیقیة الجدیدة لمصر و القاهرة، المطبعه الامـیریـه، بولاق ۱۳۰۶ه همـه جا خلیج فارس بکار است.
    • جمال الدین الشیـال، درون کتاب" تاریخ مصر الاسلامـیة، دائرةالمعارف، القاهرة ۲۰۰۰، ج۱/ص ۱۵۲ واژه خلیج فارس را بکار گرفته‌است.
    • خلیفه مساعد الخرافی نویسنده مشـهور کویتی درون روزنامـه القبس مورخ ۱۶ و ۲۲ سپتامبر ۲۰۱۶ از نام خلیج فارس دفاع کرد و از جمله نوشت:"جهان عرب مـی‌گفت خلیج فارس و هنوز هم همـه دنیـا بغیر از ما عربها این نام را بکار مـی‌برند ولی ما عربها خود را فریب مـی‌دهیم.
    • عمر فروخ، درون آثارش از واژهٔ الخلیج الفارسی یـا بحر الفارسی استفاده کرده‌است.
    • در پایتخت کشور الجزایر و مرکز شـهرالجزیره درون موازات اتوبان AutoRout d'l Est یک خیـابان بنام الخلیج الفارسی وجود دارد. خیـابان‌های فرعی البیرونی - خیـابان فارس- خیـابان بندرعباس از این خیـابان جدا مـی‌شوند.

    +Wilaya+d'Alger,+Algérie&aq=0&oq=persian+gulf,+Wilaya+d'Alger,+Algérie&sll=36.705965,3.272311&sspn=0.002916,0.005579&t=m&ie=UTF8&hq=&hnear=Persian+Gulf+الخلیج+الفارسی، +Algiers,+Algeria&view=map

    • در مرکز شـهر قاهره خیـابانی بنام الخلیج الفارسی وجود داشته کـه علی‌رغم تغییر نام هنوز تابلوهای قدیمـی آن وجو دارد همچنین خیـابان ایران، طهران و خیـابان مصدق (قاهره)نیز هنوز وجود دارد.
      خیـابان خلیج فارس و خیـابان مصدق (قاهره)در قاهره
      [۲۲]
    • ج ۲-

    نظر رسانـه‌ها و روشنفکران غیر مسلمان

    • هیچ روشنفکر و جغرافی دان غیر عرب درون مورد اصالت نام خلیج فارس از خود تردید بروز نداده هست بنا بر این شاید پرداختن بـه این دیدگاه‌ها چندان ضروری نباشد اما جهت یـادآوری چند نمونـه را مـی‌توان بیـان کرد
  • بدون هیچ تردیدی نام درست جغرافیـایی آن درون طول تاریخ خلیج فارس است. سر ریچارد دالتون.[۲۳]
  • سی ادموند بوسورث، سر آرنولد ویلسن، ریچارد فرای؛ لوریمر، کارستن نیبور و … از جملهانی هستند کـه جمله بالارا درون کتاب‌های خود گواهی کرده‌اند.
  • شبکه جهانی راشا تودی تصریح کرده کـه اقدام گوگل درون حذف نام خلیج فارس خلاف اسناد سازمان ملل هست که طی آن، «خلیج فارس» بـه عنوان تنـها نام پذیرفته به منظور این منطقه تأییدشده است. این بخش از دنیـا درون تاریخ، همواره «خلیج فارس» نام داشته و ادعای کشورهای عربی درون این زمـینـه وجاهت ندارد.
    • پاسخ استعلام از وزارت امورخارجه بریتانیـا
  • مفسر آسوشیتدپرس: این خلیج هم از نظر تاریخی و هم از نظر بین‌المللی خلیج فارس شناخته مـی‌شود. برخی کشورهای عربی اصرار دارند کـه این خلیج را "خلیج عربی" بنامند. [۱۲]

    • [۱۳]

  • دیلی مـیل ۱۷مـی ۲۰۱۲ نام خلیج فارس از قرن پنجم پیش از مـیلاد مسیح همـین بوده‌است. برخی نام‌های دیگر نظیر"پرسکونکایتاس" "پرسیسینوس"، "آکواریوس پرسیکو"، "بحر فارس"، "دریـای فارس"، "خلیج العجمـی" و … نیز بـه کار رفته‌اند کـه همگی بـه معنای خلیج فارس یـا دریـای فارس هستند.[۱۴]

    • The Persian Gulf has been so known since the 5th century BC, Other names have included 'Persicus Sinus', 'Aquarius Persico', 'Bahr-i-Fars', 'Daryaye-i-Fars', 'Khalij al-'Ajami' and 'Khalij-i Fars' - all translating into Persian Gulf or Persian Sea.

    • نقشـه نگاران اروپایی قرون گذشته از جمله نقشـه ساموئل دان همواره نام خلیج فارس را درست بکار‌اند..
  • نشریـه لوپوآن درون گزارشی بـه قلم «آن سوفی ژن»، نوشته هست «دریـای پارس» یـا «خلیج فارس»، نام‌هایی هستند کـه اندیشمندان یونانی و سپس رومـی آن را بـه کار بردند. از قرن ۹ که تا قرن ۱۸ بعد از مـیلاد، تاریخ‌دان‌ها، جهانگردان و جغرافی‌دان‌های عصر اسلامـی کـه بیشتر آن‌ها بـه زبان عربی مـی‌نوشتند، از این نام استفاده د. این روند که تا قرن بیستم ادامـه یـافت…»

    • لوپوآن اذعان کرده‌است کـه پس از کاربردهای جانبدارانـه نام‌های دیگر، گروه نامـهای جغرافیـایی درون سازمان ملل نیز قضیـه را بررسی کرده و در گزارش کارشناسی درون مورد نام‌های جغرافیـایی کـه در سال ۲۰۰۶صادر شد، سازمان ملل متحد، وجه تسمـیه «خلیج فارس» را به‌عنوان استاندارد قانونی بین‌المللی مـی‌پذیرد… آن سوفی ژن ادامـه مـی‌دهد کـه این نشانگر اوج بی‌اخلاقی درون سیـاست‌های بلوک غرب هست که حتی تاریخ را هم به منظور منافعش تحریف مـی‌کند و از تغییر نام‌های جغرافیـایی هم ابایی ندارد".[۱۵]

    نام‌های اسطوره‌ای خلیج فارس

    گزارشی بـه وزارت امور خارجه کـه در آن از اسم «خلیج فارس» نام شده‌است. تاریخ این نامـه، ۲۶ مـه ۱۸۷۱ مـیلادی است.

    در منابع کهن اشاره‌هایی مبهم بـه دریـاهایی با نامـهای فراگیر و افسانـه گونـه وجود دارد کـه بعضی جغرافی دانان منظور از آن عبارت‌ها را خلیج فارس دانسته‌اند اما درون واقع درون خصوص درستی نسبت آن نامـها بـه خلیج فارس با توجه بـه کلی بودن آن‌ها قابل راستی آزمایی نیست. از جمله این نامـها مـی‌توان بـه دریـای آفتاب تابان درون افسانـه‌های سومری - دریـای فراخ‌کرت درون اوستا و دریـای بالا و پایین و نارمَرتو (Narmarratu) (تلخ) درون افسانـه‌های آشوری اشاره نمود کـه همگی نامـهای افسانـه‌ای هستندو بر اساس توصیفهایی کـه کرده‌اند پدیده دقیق جغرافیـایی و قابل انطباق با زمـین نیستند. مثلاً دریـای تلخ مـی‌تواند اشاره بـه بحر المـیت یـا دریـاچه ارومـیه باشد. اما کهن‌ترین نام کـه بدون هیچ تردیدی مشخصات جغرافیـایی دریـای جنوب ایران را توصیف مـی‌کند همان دریـای پارس است.[۱۶] قدمت خلیج فارس از نظر، زمـین‌شناسی، زیست‌شناسی، انسان‌شناسی و جغرافیـایی چندان دیرینـه‌است کـه عده‌ای معتقدند «خلیج فارس گهواره تمدن جهان یـا خاستگاه نوع بشر است.»[۲۴]

    • دریـای آفتاب تابان؛ و دریـای طلوع و دریـای غروب نیز نام‌های اسطوره ا ی است.(به عربی: بحر الشروق الکبیر) (به انگلیسی: Sea of the rising sun)؛ جائی کـه آفتاب طلوع مـی‌کنددر افسانـه‌های سومری بـه دیلمونآمده‌است؛ کـه در مورد انطباق آن‌ها با دریـاهای موجود دیدگاه‌های متعددی وجود دارد برخی آن را خلیج فارس تعبیر کرده اندو عده‌ای آن را بـه دریـاهای دیگر نسبت داده‌اند.

    لوحه‌ای گلی کـه در پیش از مـیلاد فتوحات سنّاخریب پادشاه آشور[۲۵] را جاودانـه کرده از این نام سود‌است، او درون توصیف سرزمـینی کـه از پدرش سارگن بـه ارث، مـی‌نویسد:

    • «سنّاخریب، پادشاه بزرگ، پادشاه توانا، پادشاه جهان، پادشاه آشور، پادشاه چارگوشـه، چوپان خردمند، محبوبِ خدایـان توانا، نگاهبان حق، عاشق عدالت … و بر رویِ سر کاخ‌نشین‌ها جنگ‌افزارهایِ نیرومند مرا قرار داده‌است. از دریـای بالا؛ دریـایِ غروبِ آفتاب که تا دریـای پائین؛ دریـایِ طلوع آفتاب همـه موجودات بشری را درون زیر گام هایِ من مطیع کرده‌است؛»[۲۶][۲۷]

    .[۲۸][۲۹] دریـای پائین توسط آشوریـان، بابلیـها و اکدی‌ها بـه کار رفته و معمولاً درون برابرِ دریـای بالا (به انگلیسی: upper sea) قرار مـی‌گرفته کـه نویسندگان امروزی همواره آن را دریـای مدیترانـه مـی‌خوانند.[۳۰][۳۱][۳۲]

    • در اوستااز نام خلیج فارس آشکارا نام نشده است. بلکه نام وُئوروکَشَ بکار رفته کـه در نوشتارهای پارسی مـیانـه از آن با نام دریـایفراخکرت یـاد شده‌است. فراخ‌کرت درون زبان پارسی مـیانـه بـه معنای فراخ بریده‌است. فراخ یعنی وسیع و کرت Kart چند معنی دارد معنی رایج آن کـه امروزه کاله هم تلفظ مـی‌شود یعنی یک بخش یـا قطعه زمـین یـا باغچه کـه از بخش‌های دیگر جدا شده‌است. ابراهیم پورداود احتمال داده فراخ‌کرت همان دریـای مازندران باشد. بعضی دیگر مانندمـهرداد بهار فراخ‌کرت را با اقیـانوس هند یکی دانسته‌است. تعدادی از نویسندگان درون دو دهه اخیر و از جملهجهانشاه درخشانی فراخ‌کرت را همان خلیج فارس دانسته‌اند.

    در مـهر یشت درون مبحث مـهر یـا مـیترا اشاره‌ای نیز بـه اروندرود شده‌است کـه در آن دوره اورنگ گفته مـی‌شده‌است:

    دارنده دشت‌های فراخ و اسب‌های تیزرو کـه از سخن راستین آگاه هست و پهلوانی هست خوش‌اندام و نبرد آزما…،ی هست که جنگ و پیروزی با اوست، هرگز نمـی‌خسبد، هرگز فریب نمـی‌خورد، اگری با او پیمان شکند خواه درون شرق هندوستان باشد یـا بر دهنـه شط آرنگ، از ناوک او گریز ندارد، او نخستین ایزد معنوی هست که پیش از برآمدن خورشید فنا ناپذیر تیز اسب بر بالای کوه هرا بر مـی‌آید و از آن جایگاه بلند سراسر منزلگاه‌های آریـایی را مـی‌نگرد.

    ».[۳۳]

    در کتیبه معروف بـه منشور آزادی کوروش کـه به شرح فتوحات کوروش دوم پادشاه هخا مـی‌پردازد و در بابل کشف شده، فرمانروای پارسیـان نیز این لقب را بـه دریـای سواحل جنوبی سرزمـین خویش داده‌است:

    «منم کوروش، شاه جهان، شاه بزرگ، شاه دادگر، شاه بابل، شاه سومر و اکد، شاه چهار گوشـه جهان پسرِ کمبوجیـه شاه بزرگ شاه انشان، نوه کوروش شاه بزرگ، ...... بـه فرمان مردوک، همـه شاهان پیش اورنگ پادشاهی نشسته‌اند. همـه پادشاهان از دریـای بالا که تا دریـای پائین، همـه مردم سرزمـین‌های دوردست، از چهار گوشـه (جهان)، همـه پادشاهان اموری و همـه کوچ نشینان مرا خراج گذاردند و در بابل بـه پایم بوسه زدند.»[۳۴][۳۵]

    علت نام‌گذاری بـه خلیج فارس طبق اسناد تاریخی

    نقشـه‌ای از شبه جزیره عربستان متعلق بـه سال ۱۷۷۱ مـیلادی نام خلیج فارس درون نقشـه درج شده‌است.

    در کتاب اسناد نام خلیج فارس، مـیراثی کهن و جاودان صفحه ۱۸تا ۲۲ وجه تسمـیه و علت نام‌گذاری خلیج فارس را از دیدگاه عده‌ای از جغرافی دانان مشـهور بیـان نموده‌است. بطور نمونـه کتاب سر آرنولد ویلسن Sir Arnold Wilson کـه در سال ۱۹۲۸ بـه نام خلیج فارس(Persian Gulf) بـه چاپ رسیده‌است. ضمن نقد سابقه تاریخی و جغرافیـایی خلیج فارس و بیـان توصیفهای نویسندگان مغرب زمـین مشاهدات خود را نیز بیـان نموده و نوشته‌است" هیچ آبراهی چه درون گذشته و چه درون حال حاضر به منظور زمـین شناسان، باستان شناسان، تاریخ دانان، جغرافیدانان، بازرگانان، سیـاستمداران و سیـاحان و دانش پژوهان اهمـیتی بیشتر از خلیج فارس نداشته‌است این آبراه از هزاره قبل از مـیلاد تاکنون از هویت فارسی و ایرانی برخوردار است." سی ادموند بوسورثC .Edmund Bosworth مطالبی را از ۲۰ مورخ و سیـاح یونانی و اروپایی، از سردار یونانی نیـارخوس(۳۲۵–۲۴ ق. م) گرفته که تا پریدی(۱۸۷۶)، درون مورد توصیف خلیج فارس و علت نام‌گذاری آن را بیـان نموده‌است. مورخان دوره اسلامـی عموماً درون کتب خود عبارتهای ذیل را درون مورد علت نام‌گذاری خلیج فارس بـه این نام ارائه نموده‌اند:

    • بطور مشخص ابن حوقل، ابن فقیـه و استخری عبارتهای مشابهی دارند:

    این دریـا کـه از سند و کرمان که تا فارس ادامـه دارد و به جناوه، مـهروبان، سیراف و عبادان(آبادان) ختم مـی‌شود، درون مـیان همـه سرزمـین‌ها با نام فارس خوانده مـی‌شود زیرا مملکت فارس از همـه کشورها آبادتر، پیشرفته تر بوده و پادشاهان آن همـه کرانـه‌های دور و نزدیک این دریـا را تحت کنترل خود دارند. بـه روزگار گذشته پادشاهان فارس بزرگتر و قویتر بوده‌اند و هم درون این روزگار مردمان پارسبر همـه کرانـه‌های این دریـا مستولی اند".

    .[۳۶][۳۷]

    دوران قبل از اسلام

    دوره هخاان (پرشین) در کتاب اسناد نام خلیج فارس، مـیراثی کهن و جاودان صفحه ۱۸۵ که تا ۱۹۱ درون مورد دریـانوردی ایرانیـان بـه نقل از منابع اروپایی و عربی از جمله کتاب‌های سرآرنولد ویلسون-فلیپ حتی- جرجی زیدان و قدری قلعه جی آورده است: " دریـانوردی ایرانیـان درون خلیج فارس، قریب پانصد سال پیش از مـیلاد مسیح و در دوران سلطنت داریوش اول آغاز شد. داریوش، نخستین ناوگان دریـایی جهان را بـه وجود آورد. کشتی‌های او طول رودخانـه سند را که تا کرانـه‌های اقیـانوس هند و دریـای عمان و خلیج فارس پیمودند، و سپس شبه جزیره عربستان را دور زده و تا انتهای دریـای سرخ کنونی رسیدند. او به منظور نخستین بار درون نزدیکی کانال سوئز مدرن فرمان کندن کانالی را داد و کشتی‌هایش از طریق همـین کانال بـه دریـای مدیترانـه راه یـافتند. درون کتیبه‌ای کـه در محل این کانال بـه دست آمده نوشته شده‌است:

    «من فارسی هستم. از فارس مصر را گشودم. من فرمان کندن این کانال را داده‌ام از رودی کـه از مصر روان هست به دریـایی کـه از فارس آید بعد این جوی کنده شد چنان‌که فرمان داده‌ام و ناوها آیند از مصر از این آبراه بـه فارس چنان‌که خواست من بود.»

    از سفرنامـه فیثاغورث ۵۷۰ قبل از مـیلاد که تا سال ۱۹۵۸ درون تمام منابع مکتوب جهان نام خلیج فارس یـا معادلهای آن درون دیگر زبان‌ها ثبت شده‌است. در دوره داریوش دوم ناوگانی ایرانی بـه رهبری سردار صداسپ مأموریت یـافت که تا جهان را دور بزند. ناوگان وی متشکل از چند کشتی باد و پارو عازم دریـای مدیترانـه و سواحل شنقیط (موریتانی)شد و تا نزدیک اشانتی و سواحل بنین پیش رفت ولی درون اثر برخورد با اقوام وحشی سفر را ناتمام گذاشتند

    The Achaemenid empire at its greatest extent, خلیج فارس درون دوره هخا

    [۳۸]

    یونانیـان و رومـی‌های باستان

    در همـه نقشـه‌های کهن کـه دریـای جنوب ایران و شبه جزیره عربی را دربرگرفته نام خلیج فارس و معادلهای آن ثبت شده‌است. یونانی‌های باستان، از جمله بطلمـیوس، این خلیج را «پرسیسینوس» یـا «سینوس پرسیکوس» کـه همان خلیج فارس است، نامـیدند.[۳۹] از آنجا کـه این نام به منظور نخستین بار درون منابع درست و معتبر تاریخی کـه غیر ایرانیـان نوشته‌اند آمده‌است، هیچ گونـه شائبه نژادی درون وضع آن وجود ندارد. چنان‌که یونانیـان بودند کـه نخستین بار، سرزمـین ایران را نیز «پارسه» و «پرسپولیس» یعنی شـهر یـا کشور پارسیـان نامـیدند. استرابن جغرافیدان سدهٔ نخست مـیلادی نیز بـه کرات درون کتاب خود از خلیج فارس با لفظ پرسیکون کای تاس (Persikonkaitas) نام‌است کـه معادل تحت‌اللفظی خلیج فارس است. وی محل سعرب‌ها را بین دریـای سرخ و خلیج فارس عنوان مـی‌کند.[۳۹] همچنین فلاریوس آریـانوس مورخ دیگر یونانی درون قرن دوم مـیلادی، درون کتاب تاریخ سفرهای جنگی اسکندر از این خلیج بـه نام «پرسیکون کیت» کـه چیزی جز خلیج فارس، نیست نام مـی‌برد.[۳۹]

    • زنفن (۴۳۰–۳۵۴ ق. م)، (به انگلیسی Xenophon) تاریخ‌نگار یونانی درون آثار خود از آب‌های جنوب ایران بـه نام خلیج فارس یـا خلیج فارسیـان یـاد کرده‌است.[۴۰]

    .

    خلیج فارس و نئارخوس the took
    • نئارخوس (۳۶۰–۳۰۰ ق. م)، (به انگلیسی Nearchus) دریـاسالار مقدونی کـه در سال ۳۲۶ قبل از مـیلاد بـه دستور اسکندر دریـای فارس را پیمود و تا دهانـه رود سند پیش رفت درون سفرنامـه خود چنین آورده‌است: «پس از دویست استاد راه بـه ریگ و از آن جا بـه دیلم و دهنـهٔ رودخانـهٔ اندیـان آمدیم، رودخانـهٔ اندیـان سرحد خوزستان و فارس و پس از سند بزرگ‌ترین رودخانـه‌است. هیچ‌یک از سواحلی کـه پیمودم مانند دریـای فارس، آباد و معمور نبود.»[۴۱][۴۲]
    • اراتوستن (۲۷۶–۱۹۴ ق. م)، (به انگلیسی Eratosthenes)، ریـاضیدان و جغرافیدان یونانی کـه زمانی ریـاست دانشگاه اسکندریـه را نیز داشت، و نظریـه‌های مـهمـی دربارهٔ شکل و جایگاه زمـین ارائه داد، درون همـه آثار خود بـه نام خلیج فارس اشاره کرده‌است.[۴۰]
    • هیپار(۱۹۰–۱۲۰ ق. م)، (به انگلیسی Hipparchus)، دانشمند و جغرافیـانگار یونانی درون همـه آثارش نام خلیج فارس آشکارا مشخص است.[۴۱]
    • استرابو (۶۳یـا۶۴ ق. م- ۲۴ مـیلادی)، (به انگلیسی Strabo)، تاریخ‌نگار و جغرافی نگار یونانی درون کتاب از «ایندی که تا ایبری» یـا از هند که تا اسپانیـا، دریـای جنوب ایران را خلیج فارس نامـیده‌است.[۴۳]
    • فلاویوس آرینوس (۸۶–۱۶۰ مـیلادی)، (به انگلیسی Lucius Flavius Arrianus)، تاریخ‌نگار یونانی درون کتاب آنابازیس یـا تاریخ سفرهای جنگی اسکندر، نام «پرسیکون کاای تاس» کـه ترجمـه درست خلیج فارس هست بر این دریـا نـهاده‌است.[۴۴]
    • ازبیوس (۲۶۳–۳۳۹ مـیلادی)، (به انگلیسی Eusebius of Caesarea)، تاریخ‌نگار رومـی کـه بنام پدر عیسویت شناخته مـی‌شود، با توجه بـه کوروش نامـه زنفن، درون اشاره بـه تاریخ گذشته ایران خلیج فارس را دریـای فارس نامـیده‌است.[۴۱]

    البته جستجو درون سفرنامـه‌ها یـا کتاب‌های تاریخی بر حجم سندهای خدشـه ناپذیری کـه خلیج فارس را «خلیج فارس» گفته‌اند، مـی‌افزاید. این منطقه آبی همواره به منظور ایرانیـان کـه صاحب حکومت مقتدر بوده‌اند و امپراتوری آن‌ها درون سده‌های متوالی بسیـار گسترده بود هم از نظر اقتصادی و هم از نظر نظامـی اهمـیت خارق‌العاده‌ای داشت. آن‌ها از این طریق مـی‌توانستند با کشتی‌های خود بـه دریـای بزرگ دسترسی پیدا کنند و به هدف‌های اقتصادی و نظامـی دست یـابند.[۴۵]

    جغرافی نویسان - تفسیر نویسان و مورخین

    نقشـه جهان طراحی شده توسط پمپونیوس ملا درون سال ۴۳ قبل از مـیلاد مسیح. همان‌طور کـه مشاهده مـی‌شود خلیج فارس و دریـای عمان درون مجموع دریـای پارس و دریـای سرخ، دریـای عرب نامـیده شده‌است.
    نقشـه‌ای از منطقهٔ خاورمـیانـه کـه در سال ۱۸۶۶ مـیلادی توسط آلوین جوئت جانسون ترسیم‌شده است. نام تاریخی خلیج فارس درون نقشـه مشـهود است.

    از جمله درون آثار شخصیت‌های برجسته زیر بحر فارس و خلیج فارس توصیف شده است:

    • ابن خردادبه -قدامة بن جعفر-یعقوبی - ابن فقیـه همدانی- ابن رسته، سهراب - علی بن حسین مسعودی- اصطخری - بزرگ بن شـهریـار- مطهر بن طاهر مقدسی- ابوریحان بیرونی-ابن حوقل-مقدسی-ابن بلخی-شریف ادریسی-محمد بن نجیب بکران- زکریـای قزوینی- ابوالفدا - شمس‌الدین انصاری دمشقی-شـهاب‌الدین نویری- ابن وردی- ابن بطوطه- مصطفی کاتب چلبی قسطنطنی- ابن خلدون- طبری- الماوردی-استخری- مسعودی- بیرونی، حمدالله مستوفی- یـاقوت حموی- حمزه اصفهانی- ناصرخسرو قبادیـانی- ابوریحان بیرونی - حافظ ابرو عجم، محمد. اسناد نام خلیج فارس، مـیراثی کهن و جاودان. تهران: تهران، 1388. شابک ‎‎۱-۴-۹۰۲۳۱-۶۰۰-۹۷۸. 

    حافظ ابرو، عبدالله بن لطف بن عبدالرشید مورخ و جغرافیدان مشـهور عصر تیموری (متوفای ۸۳۳ ق) صاحب آثاری درون تاریخ اسلام و ایران، خاصه دروه تیمور و شاهرخ است. او درون کتاب جغرافیـای کـه به ویژه درون فصول مربوط بـه ایران و ماوراءالنـهر پر از اطلاعات مـهم تاریخی هست و از مـهمترین آثار او به‌شمار مـی‌رودکه خود او شاهد وقایع بوده‌است. ذکر دریـاها و خلیج هارا درون چند فصل شرح داده است. ابوبکر احمدبن اسحاق بن ابراهیم المـهذانی، مورخ معروف عرب کـه به ابن الفیقه مشـهور هست در کتاب جغرافیـای خود موسوم بـه مختصر کتاب البلدان کـه در سال‌های آخر سده سوم هجری قمری تألیف کرده، مـی‌نویسد:[۳۹]

    و اعلم اَن بحر فارس و الهند هما بحر واحد لاتصال احدهما بالاخر

    که یعنی دریـای فارس و هند از به منظور پیوستگی یکی بـه دیگری هر دو یک دریـا هستند. همـین‌طور، ابوعلی احمدبن عمر بن رُسته درون کتاب خود بـه نام الاعلاق النفیسة کـه در سال ۲۹۰ هجری تألیف کرده مـی‌نویسد کـه «از دریـای هند خلیجی بـه سوی ناحیـه فارس جدا مـی‌شود کـه «خلیج فارس» (الخلیج الفارسی) نامـیده مـی‌شود» و مـی‌افزاید کـه «سرزمـین حجاز و یمن و دیگر بلاد عرب بین این خلیج و خلیج احمر واقعند».[۳۹]

    • ابن خردادبه (۲۱۱–۳۰۰ ه‍. ق)، جغرافی دان و تاریخ نویس ایرانی-اسلامـی درون کتاب المسالک الممالک (۲۵۰ ه‍. ق) بـه هنگام توصیف خلیج فارس از نام دریـای فارس استفاده کرده‌است.[۴۶]
    • قدامة بن جعفر، از مشاهیر ادب درون کتاب الخراج (۲۶۶ ه‍. ق) آب‌های جنوب ایران را خلیج فارس نامـیده و نوشته‌است: «رود دجله از مـیان شـهر بغداد عبور مـی‌کند، سپس از واسط مـی‌گذرد و به بطایح سرازیر مـی‌شود… بعد از خروج از بطایح، بـه دو شعبه تقسیم مـی‌شود، یک شعبه آن از بصره مـی‌گذرد و شعبه دیگر از ناحیـه مذار عبور مـی‌کند. سپس هر دو جمع شده بـه دریـای فارس مـی‌ریزد.»[۴۷]
    • یعقوبی (۲۳۲–۳۳۴ ه‍. ق)، از تاریخ نگاران و جغرافی‌دان‌های دوره عباسی درون کتاب تاریخ یعقوبی(۲۷۸ ه‍. ق) با ذکر نام دریـای فارس چنین مـی‌نویسد: «اول دریـای فارس است، کـه بایستی از سیراف درون کشتی نشست و آخرش راس جمحمـه (در مـیان عمان و عدن) است، این دریـا کم وسعت هست و جاهایی به منظور شکار صدف دارد.»[۴۸]
    • ابن فقیـه همدانی (۲۵۵–۳۳۰ ه‍. ق)، تاریخ‌نگار و جغرافیدان ایرانی درون کتاب ترجمـه مختصر البلدان(۲۹۰ ه‍. ق) با اشاره بـه دریـای فارس مـی‌نویسد: «بدان کـه دریـای فارس و هند از به منظور پیوستگی بـه یکدیگر هر دو یک دریـا هستند.» همچنین با اشاره بـه سوره الرحمن قرآن مـی‌نویسد: «خداوند بزرگ و عزیز مـی‌فرماید دو دریـا روان کرده‌است که تا به هم برسند، از حسن روایت مـی‌شود کـه گفته‌است مقصود دریـای فارس و روم است.»[۴۹]
    • ابن رسته، از مکتشفان و گیـاه شناسان ایرانی درون کتاب الاعلاق النفیسة (۲۹۰ ه‍. ق) نوشته‌است: «دریـای هند، درون سرزمـین حبش دارای خلیجی هست که از ناحیـه بربر مـی‌گذرد و به همـین جهت بـه خلیج بربر معروف است… و خلیج دیگری درون ناحیـه ایله از آن جدا مـی‌شود کـه به نام دریـای احمر هست و باز از این دریـا خلیج دیگری بـه طرف ناحیـه فارس جدا مـی‌شود کـه به خلیج فارس مرسوم است.»[۵۰]
    • سهراب، از جغرافی نگار ایرانی کـه در سده سوم هجری قمری مـی‌زیسته، درون کتاب عجائب الاقالیم السبعة الی نـهایة العمارة، مـی‌نویسد: «دریـای فارس، همان دریـای بزرگ جنوب است.»[۵۱]
    • علی بن حسین مسعودی (۲۸۳–۳۴۶ ه‍. ق)، تاریخ‌نگار و جغرافیدان مسلمان درون کتاب مروج الذهب و معادن الجوهر(۳۳۲ ه‍. ق) با اشاره بـه دریـای فارس مـی‌نویسد: «از دریـای زنگ خلیج دیگری منشعب مـی‌شود کـه دریـای فارس هست و بـه دیـار ابله و خشبات و عبادان مـی‌رسد و عرض آن درون وسط پانصد مـیل است.» همچنین درون جای دیگری مـی‌نویسد: «در این دریـا جزایر بسیـار است، چون جزیره خارگ… این دریـا همان خلیج فارس هست و بـه نام دریـای فارس معروف است، کـه سواحل آن را بحرین و فارس و کرمان و عمان که تا راس الجمحمـه برشمردیم. مـیان خلیج فارس و خلیج فلزم (دریـای سرخ) ابله و حجاز و یمن فاصله‌است و فاصله دو خلیج یک هزار و پانصد مـیل است.»[۵۲]
    • اصطخری، از جغرافی دانان و نقشـه کشان برجسته ایرانی درون کتاب المسالک الممالک (۳۴۰ ه‍. ق) نوشته‌است: «و درون خوزستان دریـا نیست، مگر اندک مایـه از دریـای فارس کـه از ماهی رویـان که تا نزدیک سلیمانان برابر عبادان باشد.»[۵۳]
    • بزرگ بن شـهریـار، دریـانورد ایرانی درون کتاب عجایب هند (۳۴۲ ه‍. ق) نوشته‌است: «دیگر از عجایب دریـای فارس این هست که گاهی درون شب هنگامـی کـه امواج دریـا مضطرب شده و به هم مـی‌خورند و از تصادم با هم متلاشی مـی‌گردند، همچون شعله‌های آتش بـه نظر مـی‌آیند بـه قسمـی کـه مسافرین دریـا گمان مـی‌کنند درون دریـای آتش سیر مـی‌نمایند .»[۵۴]
    • مطهر بن طاهر مقدسی، جغرافیدان و تاریخ‌نگار دوره عباسی درون کتاب البداء و التاریخ (۳۵۵ ه‍. ق) ضمن شرح حوضه آبریز دجله مـی‌نویسد: «دجله از ابله بـه آبادان بگذرد و در خلیج فارسی ریزد.»[۵۵]
    • ابوریحان بیرونی، دانشمند ایرانی درون کتاب التفهیم لاوایل صناعة التنجیم و کتاب قانون مسعودی بـه نام خلیج فارس اشاره مـی‌کند. همچنین درون کتاب تهدید نـهایـات الاماکن لتصحیح مسافات المساکن مـی‌نویسد: «دریـای فارس درون جنوب شیراز قرار دارد.»[۵۶][۵۷]
    • ابن حوقل، جغرافیدان سرشناسی کـه در قرن چهارم هجری قمری مـی‌زیست فصلی از کتاب صورة الارض (۳۶۷ ه‍. ق) خود را بـه دریـای فارس اختصاص داده و ضمن شرح مفصلی حدود آن را مشخص مـی‌کند.[۵۸]
    • در کتاب حدود العالم من المشرق الی المغرب، کـه کهن‌ترین کتاب جغرافیـا بـه زبان فارسی مـی‌باشد آمده‌است: «دریـای بزرگ کـه آن را بحرالاعظم خوانند… و این دریـا را پنج خلیج است، یکی از آن‌ها را خلیج فارس خوانند از بحر فارس برگیرد با پهنای اندک که تا حدود سند.»[۵۹]
    • مقدسی، جغرافیدان متولد بیت المقدس کـه در قرن چهارم هجری قمری مـی‌زیست درون کتاب احسن التقاسیم فی معرفه الاقالیم (۳۷۵ ه‍. ق) از دریـای جنوب ایران با نام خلیج فارس و بحر فارس یـاد کرده‌است.[۶۰]
    • ابن بلخی، تاریخ‌نگار ایرانی کـه در قرن ششم هجری قمری مـی‌زیست درون کتاب فارس نامـه (۵۰۰–۵۱۰ ه‍. ق)، دریـای جنوب ایران را بحر فارس و دریـای فارس نامـیده‌است.[۶۱]
    • شریف ادریسی، جغرافیدان بزرگ عرب کـه در قرن ششم هجری قمری و در سیسیل مـی‌زیست درون کتاب جغرافیـایی نزهة المشتاق فی اختراق الآفاق (۵۴۸ ه‍. ق)، از نام بحر فارس استفاده کرده‌است.[۶۲]
    • محمد بن نجیب بکران، درون کتاب جغرافیـایی جهان‌نامـه (۶۰۵ ه‍. ق)، به منظور خلیج فارس از نام بحر فارس استفاده کرده‌است.[۶۳]
    • یـاقوت حموی، جغرافیدان و تاریخ‌نگار مشـهور قرن هفتم هجری قمری درون دائرةالمعارف جغرافیـایی خود معروف بـه معجم‌البلدان (۶۲۳ ه‍. ق)، به منظور توصیف خلیج فارس از نام بحر فارس استفاده کرده‌است.[۶۴]
    • زکریـای قزوینی (۶۰۰–۶۸۲ ه‍. ق)، از تاریخ نگاران و جغرافی‌دان‌های قرن هفتم هجری درون کتاب آثارالبلاد و اخبارالعباد (۶۷۴ ه‍. ق) از نام دریـای فارس استفاده کرده‌است.[۶۵] وی همچنین درون کتاب عجائب المخلوقات و غرائب الموجودات نیز نام بحر فارس را بکار‌است.[۶۶]
    • ابوالفدا (۶۷۲–۷۳۲ ه‍. ق)، جغرافیدان و تاریخ‌نگار مشـهور کـه در دمشق متولد شد، درون کتاب تقویم البلدان خود کـه کتابی جغرافیـایی است، از خلیج فارس با نام دریـای فارس نام‌است و حدود آن را مشخص کرده‌است.[۶۷]
    • شمس‌الدین انصاری دمشقی، درون کتاب نخوة الدهر فی عجائب البر و البحر، از خلیج فارس از نام بحر الفارسی یـاد کرده‌است.[۶۸]
    • شـهاب‌الدین نویری، درون کتاب نـهایة فی فنون العرب الارب خود ضمن بیـان حدود این دریـا از آن با نام خلیج فارس یـاد مـی‌کند.[۶۸]
    • حمدالله مستوفی (۶۸۰–۷۵۰ ه‍. ق)، مورخ و جغرافیدان قرن هشتم، درون کتاب نزهةالقلوب کـه به زبان فارسی نوشته‌است، چنین آورده: «جزایری کـه در بحر فارس است، از حساب ملک فارس شمرده‌اند و بزرگترین آن، بـه کثرت مردم و نعمت جزایر قیس (کیش) و بحرین است.»[۶۹]
    • ابن الوردی (۶۹۱–۷۴۹ ه‍. ق)، مورخ و ادیب قرن هشتم، درون کتاب خریدة العجائب وفریدة الغرائب، از خلیج فارس با نام بحر فارس یـاد مـی‌کند.[۷۰]
    • ابن بطوطه (۷۰۳–۷۷۹ ه‍. ق)، جهانگرد و جغرافیـانگار نامدار، درون کتاب سفرنامـه خود، درون شرح سفر خود بـه آبادان از خلیج فارس با نام خلیج بیرون از بحر فارس یـاد مـی‌کند.[۴۱]
    • حافظ ابرو مورخ و جغرافیدان مشـهور عصر تیموری (متوفای ۸۳۳ ق) درون کتاب جغرافیـای کـه به ویژه ذکر دریـاها و خلیج هارا درون چند فصل شرح داده است.
    • گفتار دوم: «بحر الاخضر و هو بحرالهند». از نظر او بحر اخضر و بحر هند و بحر فارس یک دریـا حساب مـی‌شوند. (او این دریـا را شرح داده هست همان محلی کـه امروزه دریـای عرب نام دارد)
  • اما درون گفتار سوم او «بحر فارس و کرمان» را شرح مـی‌دهد کـه امروزه شامل خلیج عمان و خلیج فارس مـی‌شود.

    • ترکیـه عثمانی

    persian gulf in the othoman maps 1729 y

    در ترکیـه عثمانی بحرفارس - فارس کورفزی و عجم کرفزی و بصره کورفزی بطور متناوب بکار رفته اما هیچگاه خلیج عربی بکار نرفته‌است. نقشـه‌های کاتب چلبی و ابراهیم متفرقگان به منظور نمونـه درون اینجا هست. [۱۷]

    نقشـه ایران درون سال۱۱۴۲ قمری تهیـه شده توسط ابراهیم عز متفرقگان درگاه عالی دربار عثمانی. بحر فارس هم درون جدول توضیحات و هم درون آبهای جنوب ایران مشخص هست و هم بحر محیط عجم بـه جای دریـای عرب و عمان بکار رفته
    • مصطفی کاتب چلبی قسطنطنی (۱۰۱۷–۱۰۶۷ ه‍. ق)، مورخ و جغرافیدان ترک، درون کتاب جهان‌نما کـه دربارهٔ جغرافیـای جهان است، بـه نام خلیج فارس اشاره دارد.[۷۱][۷۲]

    نام خلیج فارس درون منابع اسلامـی

  • حدود ۶۰ مفسر قران درون تفسیر ۶ آیـه قران از بحر فارس بنوعی سخن گفته‌اند دستکم یک حدیث محکم از پیـامبر اسلام بـه بحر فارس اشاره کرده‌است.
  • حدیث محکم از پیـامبر هست به اعتراف اهل سنت حدیث معروف بـه جساسه.
    • محمد: «فی بحر فارس ما هو فی بحر الروم ما هو» آن (دجال و حیوان دریـایی) درون بحر فارس وروم وجود ندارد[۷۳]

    پس از حمله اعراب بـه ایران درون سده هفتم بعد از زادروز، کوششی به منظور تغییر نام دریـای پارسی صورت نگرفت. درون ۷۵ کتاب مـهم اسلامـی اعم از تفاسیر مشـهور قران، کتاب‌های حدیث معتبر و صحاح شش‌گانـه و کتب تاریخی اسلام و کتاب‌های اسفار (سفرنامـه) و ممالک و مسالک (کشورها و راه‌ها)، نام بحر فارس و خلیج فارس ثبت شده‌است. اعراب مسلمان، بغیر ازنام بحر الفارسی (دریـای پارسی) و خلیج فارس هیچ نام دیگری را به منظور این دریـا بکار نبرده‌اند و این اسم از طرف حکومت‌های ایرانی، ترک و عربی هم کـه در ۱۲۰۰ سال بعد منطقه را تحت سلطه خود داشتند مورد احترام قرار گرفت. پژوهشگران اسلامـی نظیر استخری، مسعودی، بیرونی، ابن حقول، مقدسی، مستوفی، ناصرخسرو، الطاهربن مطهر المقدسی (بشاری)، ابوالقاسم بن محمدبن حوقل و نظایر آن کـه مطالعه درون پیرامون این دریـا را که تا قرن ۱۵ ادامـه دادند، درون آثار و مکتوبات خود از آب‌های جنوب ایران بـه نام‌های بحر فارس، البحر الفارسی، بحر مکران، الخلیج الفارسی و خلیج‌فارس یـاد کرده‌اند. حتی از این جغرافی‌دانان نقشـه‌هایی بـه جا مانده‌است کـه اقیـانوس هند را البحر الفارسی نام نـهاده‌اند. مسلمانان متخصص درون دانش جغرافی این عنوان را از دو تمدن باستانی اخذ کرده‌اند و هم‌زمان مورد استفاده قرار دادند. بدین ترتیب که پارسا درایـای ایرانی را بحر فارس و سینوس پرسیکوس یونانی را خلیج‌فارس مـی‌نامـیدند و حتی مقصود از دو دریـا درون سوره الرحمن قرآن را نیز همان دریـای فارس و دریـای متوسط مـی‌دانستند. ابوعلی احمد پسر عمر معروف بـه ابن رسته درون کتاب الاعلاق النفیسة کـه در سال ۲۹۰ هجری قمری نوشته‌است، آورده‌است:

    فاما البحر الهندی یخرج منـه خلیج الی ناحیـه فارس یسمـی الخلیج الفارسی. اما از دریـای هند خلیجی بیرون مـی‌آید بـه سمت سرزمـین فارس کـه آن را خلیج‌فارس مـی‌نامند.

    [۱۸] جرجی زیدان تاریخ‌دان عرب درون این زمـینـه مـی‌گوید:

    بحر فارس محدود بـه آب‌هایی مـی‌شود کـه دنیـای عرب را دور مـی‌زند. بحر فارس ـ ویراد بـه عندهم کل البحور المـیحطه ببلاد العرب من مصب ماءدجله فی العراق الی أبله فیدخل فیـه مانعبر عنـه الیوم بخلیج‌فارس و بحرالعرب و خلیج عدن و البحر الاحمر و خلیج العقبه. دریـای فارس ـ نزد آنان متقدمـین همـه دریـاهایی کـه سرزمـین‌های عرب از مصب آب دجله گرفته که تا أبله را احاطه مـی‌کند، به‌عنوان دریـای فارس تعبیر مـی‌شده و از آن جمله‌است آنچه را کـه ما امروز از آن بـه خلیج‌فارس و دریـای عرب و خلیج عدن و دریـای سرخ و خلیج عقبه تعبیر مـی‌کنیم.

    [۷۴]

    درمتون قدیمـی از جمله کتاب حدود العالم بـه عنوان قدیمـی‌ترین اثر جغرافیـایی بـه زبان فارسی کـه در حدود هزار سال پیش تألیف شده، آمده‌است: «خلیج پارس از حد پارس بر گیرد، با پهنای اندک که تا به حدود سند»، علاوه بر این همچنین بسیـاری از مورخان، محققان و سیـاحان اروپایی و غربی از جمله: فلاویوس آریـانوس، بطلمـیوس، هرودت، استرابون و … درون آثار و نوشته‌های خود از دریـای پارس یـا خلیج فارس بـه عنوان «سینوس پرسیکوس» و «ماره پرسیکوم» یـاد کرده‌اند. در دوره‌های اسلامـی نیز همـه مورخان و جغرافیدانان مسلمان از جمله ابن فقیـه درون کتاب البلدان، اصطخری درون کتاب المسالک الممالک، ابن رسته درون کتاب الاعلاق النفیسة، ابوریحان بیرونی درون کتاب التفهیم، ابن بطوطه درون کتاب مشـهور رحله و … نام این دریـا را «بحر فارس»، «خلیج الفارسی» یـا «دریـای فارس» ذکر کرده‌اند و در بعضی منابع دریـای عرب را بحر محیط عجم گفته‌اند. درون کتاب اسناد نام خلیج فارس، مـیراثی کهن و جاودان، فهرست ۳۰۰ کتاب تاریخی، جغرافیـایی، تفسیر قرانی و حدیث کـه همگی مربوط بـه مسلمانان یـا بـه زبان عربی تدوین شده‌اند و همچنین اسناد ۳۰ قرارداد عربی آورده شده کـه در آن‌ها بـه نوعی بـه نام بحر فارس و خلیج فارس اشاره شده‌است.

    نام دیرین «دریـای پارس» یـا «خلیج فارس» درون برخی از کشورها بـه این صورت آمده‌است: درون کشورهای انگلیسی زبان Persian Gulf درون آلمان Persischer Golf درون فرانسه Persique Golf درون ایتالیـا Golfe Persico درون روسیـه Persidsk Zalir و در کشورهای عربی بـه نام «خلیج الفارسی» یـاد مـی‌شود.

    در زبان عربی

    امروزه به‌کارگیری هردو عبارت «خلیج عربی» و «خلیج فارس یـا خلیج الفارسی»[۷۵] نزد مردم عرب‌زبان رایج است.

    پیشینـه

    خلیج فارس با نام بحر فارس مشخص شده‌است. این سند جغرافیـایی متعلق بـه قرن نـهم مـیلادی هست و درون کتاب الاقالیم توسط نقشـه‌کش و جغرافی‌دان ایرانی استخری درج شده‌است. Regional map showing the word Bahr Fars, ("Persian sea") in Arabic, from the 9th century text Al-aqalim by the Persian geographer Istakhri

    آثار عرب زبان بهترین و غنی‌ترین منابعی هستند کـه برای شناسایی و توجیـه حقانیت نام‌گذاری این دریـا مـی‌تواند مورد استفاده قرار گیرد.[۳] و به گواهی و روایت مستند نام خلیج فارس [۱۹] و کتاب‌های متعدد درون تمام منابع عربی که تا قبل از سال ۱۹۵۸ خلیج فارس با نام بحر فارس یـا خلیج فارس ثبت شده‌است یعنی حتی یک مورد سند یـا نقشـه و مکتوب وجود ندارد کـه قبل از این سال بـه زبان عربی از نام جعلی استفاده کرده باشد. درون منابع عربی (اسفار- کتب تاریخی - تفاسیر قرانی و حدیث و … از دریـای فارس و چگونگی آن بیش از آثار فرهنگی موجود درون هر زبان دیگری گفتگو شده‌است. درون آثار ابن بطوطه، حمدالله مستوفی، یـاقوت حموی، حمزه اصفهانی، ناصرخسرو قبادیـانی، ابوریحان بیرونی، ابن بلخی و دیگرانی کـه اکثر آنان کتاب‌های خود را بـه زبان عربی نیز نوشته‌اند، و همچنین درون آثار نویسندگان جدید عرب از نام «خلیج فارس» بدون کم‌وکاست یـاد شده‌است.

    نقشـه متعلق بـه شرکت ملی نفت عربستان درون سال ۱۹۵۲ و استفاده از نام خلیج فارس.
    تفاوت بحر فارس و خلیج فارس

    بحر فارس نامـی هست که عرب‌ها درون قرون اولیـه اسلام و تا قرن ششم بـه جای دریـای عرب و خلیج فارس بکار مـی‌بردند و این مفهوم شامل خلیج فارس و خلیج عمان و دریـای عرب نیز مـی‌شد ولی درون قرنـهای اخیر تنـها بـه پهنـه آبی کـه شامل تنگه هرمز که تا دهانـه اروند رود مـی‌شود و به جای بحر فارس خلیج فارس مـی‌گفتند بطور نمونـه ابن حوقل، ابن فقیـه و استخری و ابوبکر احمدبن اسحاق بن ابراهیم المـهذانی، مورخ معروف عرب کـه به ابن الفیقه مشـهور است. بحر فارس را به منظور تمام آن پهنـه آبی از سند که تا عبادان (آبادان) بکار‌اند ابن فقیـه درون کتاب جغرافیـای خود موسوم بـه مختصر کتاب البلدان کـه در سال‌های آخر سده سوم هجری قمری تألیف کرده، مـی‌نویسد:

    دریـای فارس و هند پیوسته‌اند از نظر پیوستگی بـه دیگری هر دو یک دریـا هستند.

    امروزه درون کشورهای عربی

    اولین رهبر عربی کـه نام خلیج عربی را بکار برد عبدالکریم قاسم بود بعد از کودتای ۱۳۳۷ این اقدام او کـه فردی ضد ایرانی بود مورد اعتراض ایران واقع شد اما بعد درون کویت و مصر نیز این واژه جعلی رایج شدو امروزه کشورهای عربی حاشیـه خلیج فارس این دریـا را خلیج عربی و در شمال آفریقا بیشتر از واژه خلیجاستفاده مـی‌کنند. اما هنوز هم بعضی مورخان معاصر عرب همانند مورخان قدیم، خلیج فارس را به‌کاربرده‌اند.[۷۶] ایرانیـان بر این باور هستند کـه تغییر نام خلیج فارس با انگیزه سیـاسی و از روی تعصب قومـی بکار مـی‌رود و اقدامـی خلاف حقوق بین‌الملل و کنوانسیونـهای فرهنگی هست و همچنان نام تاریخی خلیج فارس حتما استفاده شود.[۲]∗

    اطلس‌های خلیج فارس

    مکران و خلیج فارس درون نقشـه ایران درون عصر خلفای عباسی برگرفته از کتاب جغرافیـای تاریخی سرزمـین‌های خلافت شرقی
    خلیج فارس درنقشـه توماس پورکاچی (۱۶۲۰ مـیلادی)

    تا کنون چندین اطلس درون بر دارنده نام و نقشـه‌های خلیج فارس منتشر شده و مشخص مـی‌کند کـه نام خلیج فارس درون همـه نقشـه‌های کهن بکار رفته درون کتاب:اسناد نام خلیج فارس، مـیراثی کهن و جاودان، جزئیـات کامل این اطلسها درون گفتار ۱۱ صص ۹۸–۱۲۲ "مبحث اطلسها"[۲۰] [۲۱] نقد و بررسی شده‌است چند نمونـه از آن‌ها عبارتنداز:

    • اطلس تصویری تونس ۲۵۳ نقشـه چاپ مؤسسه جهانی عرب پاریس و دانشگاه تونس ۲۰۰۱

    Atlas of The Arabian Peninsula in Old European Maps (253 maps) by Khaled Al Ankary, Institute du Monde Arabe,Paris and Tunisia University,2001 تقریباً تمام نقشـه‌ها نام خلیج فارس و معادلهای آن را دارند اولین نقشـه این اطلس، تصویری از یک نقشـهٔ طراحی شده بر روی چوب هست که توسط فرانشیکو ایتالیـایی بـه سال ۱۴۸۰م. ترسیم شده‌است. مشابه نقشـه ی‌های منسوب بـه بطلیموس هست که خلیج فارس شکل مستطیل است. آخرین نقشـهٔ اطلس مذکور (تونس) نقشـهٔ شماره ۲۵۳ ویک نقشـهٔ رسمـی دولت عثمانی متعلق بـه سال۱۸۹۵ م. هست که درون آن خلیج فارس را با نام بحر فارس ثبت کرده و کورفزی بصره(Bay) را کـه یکی از خلیج‌های داخل خلیج فارس هست بیٍ بصره نیز آورده هست نقشـه دیگر نقشـهٔ رسمـی دولتی دوره عثمانی ۱۱۴۱ق- ۱۷۲۹ م. هست که خلیج فارس را بحر فارس و دریـای عرب را بحر محیطعجم ثبت کرده‌است. این نقشـه بی‌نظیر تاریخی کـه از سوی دولت دشمن شماره یک امپراتوری صفویـه هست مناطق شیعه نشین عراق و بحرین و شمال عربستان را جزو ممالک ایران دانسته است. اینجا:[۲۲] در مـیان نقشـه‌های اطلس مذکور ۱۰ نقشـه علاوه بر ثبت نام خلیج فارس درون محل خودش (پرشن گلف)، دریـای عرب و بحر عمان فعلی را نیز دریـای فارس یـا پرشن سی ثبت کرده‌است از جمله مـی‌توان نقشـه‌های صفحات ۲۲۶-۱۴۱-۳۲۳-۳۲۲-۳۳۱-۳۴۵-۳۴۷-۳۶۳-۳۵۵ و نقشـه شکل اسبی بسیـار هنری بوتینگ Bunting H.S.Q34/24CM Hanover,1620 دریـای فارس (بجای دریـای عرب) و خلیج فارس را نام برد. [۲۳]

    • اطلس" نقشـه‌های تاریخی خلیج"چاپ ۱۹۹۶ شارجه

    این اطلس درون دو جلد چاپ شده کـه مجموعاً حدود ۵۰۰ نقشـه با نام خلیج فارس دارند. این اطلس" نقشـه‌های تاریخی سالهای ۱۴۹۳–۱۹۳۱م. خلیج فارس را کـه دارای ۲۷۶ نقشـه از منابع اروپایی هست در بر مـی‌گیرد و توسط "سلطان بن محمد القاسمـی یکی از مقامات امارات متحده عربی" ابتدا درون سال ۱۹۹۶م. بـه سفارش وی درون لندن چاپ و توسط "منشورات مدینـه شارقه للخدمات" منتشر شده‌است درون این اطلس نیز مانند اطلس تونس ۹۸٪ نقشـه‌ها نام درست خلیج فارس وجود دارد. اطلاعات موجود درون نقشـه‌های جهان نما که تا ۱۷۰۰ همچنان فراتر از ۷ دریـا و ۷ اقلیم نرفته و به سبک قدیم و سبک جغرافیـانویسان مسلمان، چین درون شرق، اروس درون شمال، فرانکه درون اروپا و افریقیـه درون جنوب لبه‌های پایـانی دنیـا و دریـای محیط بدور دنیـا و کوه قاف حلقه پایـانی دنیـای سینی شکل است. حدود سال ۱۷۵۳م. نیکلاس دی فر (۱۶۹۴–۱۷۵۴م) اولین بار نقشـه جهان را تقریباً بـه شکل امروزی ترسیم کرده‌است.

    • اطلس عراق درون نقشـه‌های قدیمـی

    در این اطلس کـه تألیف "احمد سوسه" پدر کارتوگرافی درون عراق است، بر اساس منابع یونانی و اسلامـی ۳۹ نقشـه بـه زبان عربی و به طریقه سیـاه و سفید ترسیم شده‌است کـه نام خلیج فارس درون همـه این نقشـه‌ها از جمله درون نقشـهٔ دوره آشوریـان بـه شماره ۶، نقشـهٔ هیکاتوس (متوفی ۴۷۵ ق. م) بـه شماره ۷ کـه به امپراتوری فارس و مصر سفر نموده‌است، نقشـهٔ ایراتوستین یونانی بـه شماره ۹، نقشـهٔ بطلیموس بـه شماره ۱۰، درون واژهٔ خلیج فارس (سینوس پرسی) بـه کار رفته و اما درون نقشـهٔ فتوحات قرن اول هجری بـه شماره ۱۱، نقشـهٔ (بلخی ۹۳۴م) بـه شماره ۱۲، نقشـهٔ دیـار عرب اسطخری (۹۵۱ م) بـه شماره ۱۶ و نقشـهٔ عراق از اسطخری بـه شماره ۱۸، نقشـهٔ جهان نمای ابن حوقل(۹۷۷م) بـه شماره ۱۹، نقشـهٔ عراق از ابن حوقل بـه شماره ۲۲، نقشـه جهان از جیـهانی(۹۷۷م) بـه شماره ۲۶، نقشـه جهان نمای ادریسی(۱۰۹۹–۱۱۶۴ م) بـه شماره ۲۹، نقشـه جهان نمای قزوینی (۱۲۰۳–۱۲۸۳م) بـه شماره ۳۱، نقشـه ابن الوردی ۱۳۴۸م. بـه شماره ۳۶ نقشـه شماره ۳۸ از جغرافیـانویس مجهول و نقشـه شماره ۳۹ بـه نام مواضیع التاریخیـه کلمـهٔ بحر فارس (دریـای فارس) بکار رفته‌است.

    • اطلس مذکور توسط مؤسسه کارتوگرافی سحاب دو بار باز چاپ شده‌است.
    • دولت کویت درسال ۱۹۹۲ م. کتابی را مشتمل بر هشتاد نقشـه و سند تاریخی تحت عنوان " الکویت فی الخرائط العالم" (کویت درون نقشـه‌های جهان) بـه چاپ رسانیده‌است کـه در همـهٔ این نقشـه‌ها و اسناد تاریخی کـه از اطلس‌های مختلف گرد آوری شده‌است، نام خلیج فارس وجود دارد.
    • اطلس "الکویت قراءه فی الخرایط التاریخیـه" درون سال ۱۹۹۴ م. درون کویت بـه همت عبدالله یوسف الغنیم بـه چاپ رسیده کـه حاوی حدود ۲۰۰ نقشـه با نام خلیج فارس است.

    ۶ - اطلس" ریشـه‌های کویت" بنام (اصول الکویت المنشور العام) کـه در سال ۱۹۹۱ درون هلند بـه چاپ رسیده‌است، پانزده نقشـهٔ تاریخی وجود دارد کـه در همـهٔ آن‌ها نام خلیج فارس ثبت شده‌است.

    • بنیـاد ایران‌شناسی نیز کتاب «وصف خلیج فارس درون نقشـه‌های تاریخی، با ۴۰ نقشـه اسلامـی و ۱۲۰ نقشـه اروپایی را منتشر کرده‌است.[۲۴]
    • "اطالس التاریخی للعالم الاسلامـی فی العصور الوسطی" عبد المنعم ماجد، علی البنا، (دارالفکر العربی ۱۹۸۶م، مکتبه القاهره الکبری، رمز ۲۵۴۰۰)دارای حدود شانزده نقشـه از جمله نقشـه‌های شماره ۲٬۳٬۷٬۸٬۹٬۱۰٬۱۶ مربوط بـه خلیج فارس با همـین نام است. درچاپ جدید این اطلس عبارت خلیج فارس درون تمام نقشـه‌ها بـه خلیج عربی تخریب شده‌است.
    • در کتاب "مصور الجغرافی لاقالیم الارض الطبیعیـه و السیـاسیـه" ۹۰ نود نقشـه از منابع عربی وجود دارد کـه دردوازده نقشـهٔ مربوط بـه منطقهٔ خلیج فارس، نام تاریخی بحر فارس و خلیج فارس وجود دارد. این کتاب تألیف "الشیخ محمد فخرالدین" مدرس دارالعلوم هست که انتشارات مکتبه الهلال بشارع الفجاله مصر، چاپ یـازدهم آن را درون سال ۱۹۲۵ انجام داده‌است.
    ۱۷۹۴ مـیر اریترا - سینوس پرسی -جهان قدیم
    نقشـه توسط جیمز رنل، ۱۷۹۹.
    Names, دریـای اریترا+پرشن سی
    ۱۶۰۰سینوس پرسی
    • در کتابخانـه‌ها و موزه‌های سایر مناطق جهان اطلس‌ها و اسناد و مدارک معتبری درون تأیید اصالت و کهن بودن نام خلیج فارس وجود دارد.[۲۵]
    • در کتابخانـه‌ها و آرشیوهای ملی کشورها نقشـه‌های بسیـار زیبا و هنری از خلیج فارس نگهداری مـی‌شود
    • در کتابخانـه کنگره آمریکا و کتابخانـه آرگوسی نیویورک بیشتر از ۲۰۰ نقشـه تاریخی درون بریتانیـا- روسیـه و هند و در بسیـاری از کشورهایی اروپایی نیز نقشـه‌هایی با ارزش تاریخی و موزه‌ای و وجود دارد کـه خلیج فارس با نام اصلی درون آن‌ها ثبت شده‌است.
    • در کتابخانـه ملی بریتانیـا (لندن)، کتابخانـه و اسناد وزارت امور هند (لندن)، مرکز اسناد عمومـی لندن و کتابخانـه دانشکده مطالعات خاورشناسی لندن بیشتر از ۳۰۰ نقشـه درون بر دارنده نام خلیج فارس وجود دارد درون *بسیـاری از موزه‌ها، کتابخانـه‌ها و حتی هتلها یـا آرشیوهای خصوصی چه درون کشورهای عربی مانند مصر و چه کشورهای غیر عربی صدها نقشـه تاریخی با نام خلیج فارس وجود دارد.

    نقشـه‌هایی مانند: نقشـه‌های کهن از عهد بطلمـیوس که تا نقشـه‌های چند سده اخیر مانند نقشـه ساموئل دان -نقشـه ایران درون دوره افشاریـه ۱۷۴۷توسط امانوئل بوئن و نقشـه جهان ....[۲۴]

    • نقشـهٔ موجود درون موزه متحف مصری قاهره کـه بر اساس یک لوحه سنگی عظیم قبل از مـیلاد ترسیم شده‌است و از سال ۱۹۰۳ درون کنار این لوح نصب هست و بـه نام خلیج فارس مزین مـی‌باشد کـه بعضی از این نقشـه‌ها از سوی یونسکو بـه عنوان مـیراث بشریت به‌رسمـیت شناخته شده و بطور نمونـه مـی‌توان بـه نقشـهٔ موجود درون کتابی تحت عنوان نوادر المخطوطات(RARE MANUSCRIPTS) کـه از سوی یونسکو درون سال ۱۹۹۵ بر اساس اسناد کتابخانـه اسکندریـه مصر بـه عنوان مـیراث جهانی چاپ شده‌است اشاره کرد.[۲۶]
    pars sea
    PersianSeaنقشـه ایران درون دوره افشاریـه ۱۷۴۷توسط امانوئل بوئن جغرافی‌دان-
    • مؤسسه دریـای شرق با کمک دولت کره جنوبی نیز درون سال ۲۰۰۲ کتابی بنام:

    East Sea in World Maps این کتاب ۴۰ نقشـهٔ تاریخی را از سال ۱۷۱۵ که تا سال ۱۸۰۰ درون جهت اثبات نام دریـای شرق بـه چاپ رسانده‌است کـه در تمامـی نقشـه هائی کـه جنوب ایران را دربر گرفته‌اند (۳۱ نقشـه) نام خلیج فارس ثبت گردیده‌است. درون این کتاب همچنین فهرست مشخصات ۹۰ نقشـه کتابخانـه لندن از سال ۱۵۹۵ م. که تا ۱۸۹۴م؛ و فهرست ۶۱ نقشـه موجود درون دانشگاه کمبریج لندن متعلق بـه سالهای ۱۵۷۰ که تا ۱۸۲۴ م. راجع بـه آسیـا را بـه چاپ رسانده درون این نقشـه‌ها نیز همچنان خلیج فارس با نام تاریخی و درست خود ثبت شده‌است.

    • در آلمان یک اطلس تاریخی حاوی تصاویر نقشـه‌های موجود درون موزه‌ها و آرشیوهای خصوصی آلمان سال ۲۰۰۲ چاپ شده کـه ۹ مورد نقشـه‌های جهان نام خلیج فارس را دربردارد.
    • حدود ۳۰ اطلس تاریخی مربوط بـه قرن گذشته خلیج فارس را با همـین نام ثبت کرده‌اند.

    از جمله: اطلس توماس هربرت ۱۶۲۸ م. اطلس پاریس دانشگاه لوساج ۱۸۶۳م. اطلس آلمان ۱۸۶۱م. اطلس پاریس انویلی ۱۷۶۰م. اطلس جغرافیـای مدرن ۱۸۹۰م. پاریس کـه توسط" F.SCHRADER and F.PRUDENT " طراحی شده دارای ۱۰ نقشـه با ذکر نام خلیج فارس است. این اطلس درون مرکز اسناد ملی مصر (دارالوثائق قومـی) نگهداری مـی‌شود و در نقشـه شماره ۴۰ جزایر سه‌گانـه با رنگ و متعلق بـه ایران ترسیم شده‌است.

    • اطلس لندن ۱۸۷۳م. اطلس ارنست امبروسیوس ۱۹۲۲، اطلس بیلفیلد ۱۸۹۹ اطلس هارمسورث قرن ۱۹ لندن؛ و …
    • دائرةالمعارف‌های بزرگ جهان مانند RAISONNE DE SCIENCE KOSJDK NHDVI HGLUHVT (چاپ ۱۷۵۱م. فرانسه)، دائرةالمعارف بریتانیکا، دائرةالمعارف لاروسکا، امریکانا و…. و .. تمام دائرةالمعارف‌ها ی مشـهور از قدیم تاکنون خلیج فارس را با همـین واژه ثبت نموده‌اند. توضیح چند نقشـه از اطلس تونس:جرارد ون شاگن نقشـه‌نگار هلندی درون سال ۱۶۸۹ (مـیلادی) درون آمستردام نقشـه‌ای از جهان ترسیم کرد.
      نوشتار اصلی: نقشـه جهان
      این نقشـه بـه سبک کنده‌کاری با فلز مس و رنگ‌کاری دستی تزئین شده‌است. نقشـه مس‌آرایی شده، نقشـه‌ای کمـیاب هست و فقط یک رونوشت از آن درون دانشگاه آمستردام مـی‌باشد و نسخه‌ای مشابه درون کتابخانـه‌های آمریکا ندارد.[۷۷]

    نکته قابل توجه نام خلیج فارس هست که بـه زبان لاتین قدیمـی: Sinus Persicus امروزه:Sinus Persici درون نقشـه آورده شده‌است. ابعاد اصلی نقشـه ۴۸٫۳ درون ۵۶ سانتی‌متر مـی‌باشد.[۷۸][۷۹][۸۰][۸۱][۸۲][۸۳]

    نقشـه خلیج فارس ۱۷۵۳

    در سال ۱۷۵۳ مـیلادی درون آمستردام هلند نقشـه‌ای منتشر گردید کـه منحصراً مربوط بـه خلیج فارس بود. درون این نقشـه از خلیج فارس با نام Persische Golf یـاد شده‌است؛ و بیشتر جزایر خلیج فارس مشخص شده و نقشـه‌های آن‌ها درج شده‌است.[۸۴] نقشـه مذکور درون اطلس تونس وجود دارد. در سال ۱۵۰۲ مـیلادی نقشـه‌ای ترسیم شد کـه از شرق که تا غرب همـه مستعمرات پرتغال درون آن درج شده بود. درون نقشـه ۱۵۰۲ کانتینو نام خلیج فارس و دریـای سرخ موجود است.[۸۵]

    نقشـه جهان‌نمای کانتینو.
    نام خلیج فارس درون نقشـه کانتینو.

    [۸۶]

    اناکسیماندر (۶۱۰–۵۴۶ ق. م)، (به انگلیسی: Anaximander)، جغرافیدان یونانی درون نقشـه جهان خود از خلیج فارس نام‌است. این اثر درون کتاب Kleinere schriften، اثر (Joachim Lelewel (1836 آورده شده‌است.[۴۱] هکاتئوس (۵۵۰–۴۷۶ ق. م)، (به انگلیسی: Hecataeus)، از سرشناس‌ترین جغرافیدانان یونانی آن زمان نقشـه‌ای از جهان ترسیم کرده‌است کـه آب‌های اقیـانوس پیرامون خشکی‌ها را گرفته‌اند و در این نقشـه نام خلیج فارس دیده مـی‌شود.[۴۱][۸۷] کلو پتوله یـا بطلمـیوس (۹۰–۱۶۸ مـیلادی)، (به انگلیسی: Claudius Ptolemy)، منجم و جغرافیدان مشـهور اسکندریـه، نخستینی هست که اطلسی شامل ۳۶ نقشـه از نقاط مختلف جهان تهیـه مـی‌کند کـه در آن آبهای جنوب ایران را سینوس پرسیکه بـه معنی خلیج فارس است، نامـیده‌است.[۴۱][۸۸]

    در نقشـه والدسیمولر کـه توسط نقشـه‌نگار آلمانی با نام مارتین والدسیمولر ترسیم شده‌است، نام خلیج فارس بـه وضوح مشخص شده‌است. این نقشـه درون آوریل ۱۵۰۷ مـیلادی منتشر شده‌است.[۸۹]

    نقشـه والدسیمولر (سمت چپ)
    نام خلیج فارس آشکار هست (سمت راست)

    نقشـه پیترو کوپو، نقشـه‌ای هست که درون آن نام خلیج فارس بـه وضوح نوشته شده‌است. این نقشـه درون سال ۱۵۲۰ مـیلادی ترسیم شده‌است.[۹۰]

    در خلال سال‌های ۱۷۰۰ که تا ۱۷۲۰ مـیلادی، نقشـه‌کش آلمانی بـه نام جووان باپتسیت هومان، نقشـه‌ای از ایران و کشورهای اطرافش ترسیم کرد. درون این نقشـه نام خلیج فارس کاملاً مشخص است.

    نقشـه امپراطوری ایران کـه بین سال‌های ۱۷۰۰ که تا ۱۷۲۰ مـیلادی ترسیم شده‌است.
    نقشـه ایتالیـایی پیترو کوپو (سمت چپ)
    نام خلیج فارس آشکار هست (سمت راست)
    نقشـه ۱۶۸۹ (سمت چپ)
    نام خلیج فارس هست به زبان لاتین قدیمـی: Sinus Persicus امروزه:Sinus Persici درون نقشـه آورده شده‌است. (سمت راست)

    پیشینـهٔ تحریف نام خلیج فارس

    خلیج فارس و مترادف‌های آن درون سایر زبان‌ها، اصیل‌ترین نام و نامـی هست بر جای مانده از کهن‌ترین منابع، کـه از سده‌های پیش از مـیلاد به‌طور مستمر درون همـه زبان‌ها و ادبیـات جهانی استفاده شده‌است و با پارس - فارس- ایران وعجم- نام‌های ایران - و معادل‌های آن درون سایر زبان‌ها گره خورده‌است.

    Khaleej ajam نقشـه دوره عثمانی مصر

    [۲]

    تا پیش از دهه ۶۰ قرن بیستم مـیلادی، تمام کشورهای عربی از عبارت خلیج فارس درون مکاتبات رسمـی خود استفاده مـی‌د.[۲۷] تصویر دست‌نوشته جمال عبدالناصر و استفاده از نام خلیج فارس درون مکاتبات رسمـی]

    در سده‌های اخیر

    تا قرن ۱۹ مـیلادی، تقریباً درون تمامـی اسناد و مکتوب‌های عربی، این آبراهه درون فارسی با نام خلیج فارس یـا دریـای فارس، درون عربی با نام‌های (به عربی: 'الخلیج الفارسی') یـا (به عربی: 'بحرالفارسي') یـا (به عربی: 'بحرالعجم')، و بحرعجم و در زبان‌های اروپایی با نام‌هایی مانند Persian Gulf, Sinus Persicus, Persische Golf، و Golfo di Persia نامـیده مـی‌شده‌است. درون بازه زمانی کوتاهی درون قرن ۱۷ مـیلادی، درون بعضی اسناد بریتانیـایی و ترکی از این آبراهه با عنوان خلیج بصره نام شده بود کـه حکایت از اهمـیت بصره درون تجارت آن دوران داشته‌است. البته خلیج بصره یکی از ۱۵ خلیج‌های کوچک درون خلیج فارس هست که درون انگلیسی بـه آن بی مـی‌گویند Bay of Basra و در فارسی بیشتر بـه خور ترجمـه مـی‌شود.[۲۹](کتاب اسناد نام خلیج فارس) دربارهٔ نام خلیج فارس که تا اوایل دههٔ ۱۹۶۰ مـیلادی هیچ گونـه بحث و جدلی درون مـیان نبوده و در تمام منابع اروپایی و آسیـایی و آمریکایی و دانشنامـه‌ها و نقشـه‌های جغرافیـایی این کشورها نام خلیج فارس درون تمام زبان‌ها بـه همـین نام یـاد شده‌است.

    صاحب نظران بر این باورند کـه اصطلاح «خلیج عربی» به منظور نخستین بار درون دوره تحت قیمومت شیخ نشین‌های خلیج فارس توسط کارگزاران انگلیس و بطور ویژه از طرف یکی از نمایندگان سیـاسی انگلیس مقیم درون خلیج فارس بـه نام رودریک اوون انجام شد کـه در کتابی بـه نام حبابهای طلایی درون خلیج عربی درون سال ۱۹۵۸ نوشت کـه «من درون تمام کتب و نقشـه‌های جغرافیـایی نامـی غیر از خلیج فارس ندیده بودم ولی درون چند سال اقامت درون سواحل خلیج فارس (بحرین) متوجه شدم کـه ساکنان ساحل عرب هستند بنابراین ادب حکم مـی‌کند کـه این خلیج را عربی بنامـیم» مجله العربیـه درون شماره دوم خود ۱۹۵۸ این مطلب را بیـان نموده‌است».[۹۱] در سال‌های اخیر و به ویژه از دههٔ شصت مـیلادی بـه این سو، نام جعلی خلیج عرب نیز درون برخی منابع تحت حمایت بیشینـهٔ دولت‌های عربی و گاه غیر عربی بـه گونـه‌ای فزاینده درون حال رقابت با نام خلیج فارس است، جایگزینی نامـی قومـی بـه جای یک نام تاریخی امر خشم ایرانیـان سراسر جهان را برانگیخته و باعث پدیداری نام «خلیج همـیشـه فارس» یـا «خلیج همـیشگی فارس» از سوی ایرانیـان گشته‌است. سازمان‌های جغرافیـایی دنیـا (غیر عرب) همگی خلیج فارس را تنـها نام معتبر مـی‌دانند درون پی استعلام از وزارت امورخارجه بریتانیـا دربارهٔ نام این آبراه، ایشان بـه صراحت نام خلیج فارس را صحیح دانسته‌اند.[۹۲] تحریف نام «خلیج فارس» سناریویی بود کـه بعد از ملی شدن صنعت نفت آغاز شد و اولین مع نام خلیج عرب «رودریک اوون» بود کـه در سال ۱۹۵۸ کتابی بنام مستند حبابهای طلایی درون خلیج عربی را نوشت و در مقدمـه کتاب از تغییر نام خلیج فارس دفاع کردو جمله معروف را نوشت: هیچ نقشـه‌ای ندیدم مگر آنکه نام خلیج فارس را داشت اما چون ساکنان غرب خلیج عرب هستند ادب حکم مـی‌کند کـه این دریـا را بـه نام آن‌ها بنامـیم. (ادب از نوع انگلیسی) اما اسناد تاریخی آن چنان مستحکم و مستند هستند کـه ناسیونالیستهای عرب علی‌رغم هزینـه هنگفت موفق بـه تغییر این نام نشدند و سازمان ملل و سازمان‌های بین‌المللی نیز بر اصالت تاریخی و حقوقی نام خلیج فارس تأکید دارند.[۱۱] از روزی کـه بشر بـه کار تدوین و نگارش تاریخ مبادرت ورزید به منظور مکانـهای جغرافیـایی نیز نام‌های با مسمایی انتخاب کـه آبراه جنوبی و جداکننده فلات ایران از شبه جزیره عربستان نیز یکی از این موارد بوده کـه با نام «دریـای پارس» از آن دوران کهن بـه یـادگار مانده‌است.[۴۳] «دریـای پارس» یـا «خلیج فارس» از جمله نامـهای قدیمـی و باستانی هست که بطور مستمر درون زمان‌های مختلف تاریخی درون اسناد، قراردادها و مکاتبات، مورد استفاده همـه اقوام و ملل دنیـا قرارگرفته‌است. نخستین بار درون روزگار هخاان، این دریـا «پارسا درایـا» یـا «دریـای پارس» خوانده شد، طبق کتیبه‌ای کـه از داریوش پادشاه هخا، درون تنگه سوئز بدست آمده، از آن بـه عنوان «درایـا هچا پارسا آیتی» یعنی دریـایی کـه از پارس مـی‌آید یـاد شده و این سند بـه عنوان نخستین مدرک تاریخی موجود هست که حقانیت نام خلیج فارس را بـه وضوح نشان مـی‌دهد.[۹۳]

    به دنبال تحریفات و تطمـیع‌ها از سوی نـهادهای عربی، چند مؤسسه آمریکایی و اروپایی نیز با سناریویی از قبل طراحی شده جعل نام این دریـای تاریخی را بـه شکل وسیعتری ادامـه داده و به‌طوری‌که درون سال ۱۳۸۳ خورشیدی مؤسسه آمریکایی نشنال جئوگرافی درون اطلس جغرافیـایی خود درون کنار نام پرآوازه خلیج فارس از واژه مجعول «خلیج ع.ر.ب. ی» نیز استفاده کرد. چند سال بعد از آن یعنی درون سال ۱۳۸۵ خورشیدی نیز مسئولان موزه «لوور» پاریس واژه مجعول خلیج را بـه جای «خلیج فارس» بکار بردند، هر چند کـه این دو مؤسسه مذکور با اعتراض شدید ایرانیـان وطن دوست مواجه شده و در مدت کوتاهی با عذرخواهی، تحریفات صورت گرفته را تصحیح د، این روند که تا به حال نیز ادامـه داشته و داردو خلیج فارس، توسط سایت‌های «گوگل» و نیروی دریـای ارتش آمریکا مورد تحریف واقع شد گوگل نام خلیج فارس و خلیج عربی به منظور این محل استفاده کرده‌است.[۹۴] در کنار این‌گونـه انتقادات و اعتراضات مردمـی، دولتمردان نیز پا بـه پای ملت وظیفه دارند موضوع مربوط بـه خلیج فارس را رصد کرده و در صورت ادامـه تحریفات، درون دادگاه‌های بین‌المللی اقامـه دعوا نمایند.

    دولت انگلیس درون سال ۱۲۱۹ خورشیدی، نام دریـای بریتانیـا را به منظور خلیج فارس بـه کار بردند اما این نام پذیرشی نیـافت و آن را رها نمودند. پس از ملی شدن نفت ایران و خلع ید از شرکت‌های انگلیسی و قطع روابط ایران و انگلیس ابتدا نماینده سیـاسی انگلیسی مقیم بحرین از سال ۱۳۲۹ (۱۹۵۰ م) عبارت ساحل عربی را به منظور منطقهٔ جغرافیـایی بخش جنوبی خلیج فارس کـه متعلق بـه عرب‌های تحت‌الحمایـه انگلیس بود مرسوم ساخت و سپس بـه مرور کلمـه خلیج عربی را جایگزین آن ساخت و سپس این نام را بـه کل خلیج فارس تعمـیم داد.[۹۵] ایرانیـان این‌گونـه تلاشـها را اقدام درون جهت تخریب هویت ملی خود مـی‌دانند و با آن با روش‌های مختلف مقابله مـی‌کنند.

    در دوره معاصر

    دونالد ترامپ رئیس جمـهور آمریکا درون سخنرانی خود کـه در مورخ ۲۱ مـهر ۱۳۹۶ و در مورد اعلام سیـاست‌هایش درون مورد ایران ایراد کرد، از واژه خلیج عربی استفاده کرد کـه سبب واکنش گسترده‌ای از طرف ایرانیـان شد. هرچند سایت کاخ سفید درون انتشار متن کامل سخنان وی بـه جای عنوان مجعول خلیج عربی کـه از سوی ترامپ استفاده شد از «خلیج فارس» استفاده کرد. حسن روحانی درون سخنرانی خود درون پاسخ بـه ترامپ وی را بـه مطالعه جغرافیـا فراخواند. همچنین کابران ایرانی بـه صفحه ترامپ درون اینستاگرام هجوم و در طی دو روز بیش از دو مـیلیون نظر کـه عمدتاً انتقادی بود ثبت د.[۹۶][۹۷]

    شیوه امروزی کاربرد نام خلیج فارس

    تحریف نام خلیج فارس همچنان ادامـه دارد به‌طوری‌که امروزه درون رسانـه‌های گروهی دو یـا سه شیوه درون مورد کاربرد نام خلیج فارس بکار مـی‌رود.

  • بکارگیری صحیح نام خلیج فارس
  • کاربرد نام خلیج عربی
  • کاربر ناقص (خلیج)
    • بکارگیری صحیح نام خلیج فارس

    تقریباً همـه رسانـه‌های گروهی غربی و همـه یـا بسیـاری از سازمان‌های بین‌المللی بخصوص سازمان‌ها و آژانس‌های تخصصی سازمان ملل نام خلیج فارس رادرست بکار مـی‌برند. رسانـه‌های غربی بطور رسمـی نام خلیج فارس را بکار مـی‌برند اما بـه دلیل شـهرت خلیج فارس به منظور ساده گویی و عدم تکرار گاهی تنـها خلیج بکار مـی‌برند. اما هیچ‌کدام خلیج عربی را به‌رسمـیت نمـی‌شناسند.

    • در نقشـه‌ها و تقویم‌های مربوط بـه سازمان‌های بین‌المللی و فیفا مـی‌توانید نام خلیج‌فارس را ببینید.[۹۸]
    • کاربرد نام خلیج عربی

    تقریباً تمام رسانـه‌های گروهی عرب زبان نام خلیج عربی یـا فقط خلیج را بکار مـی‌برند. گاهی اوقات کشورهای انگلیسی زبان نیز خلیج عربی را بـه صورت اشتباه بـه دلیل کپی‌برداری از مطالب سایتهای کشورهای عرب زبان بکار مـی‌برند. درون سالهای اخیر درون چند مورد بعضی مقامات غربی نیز خلیج عربی بکار‌اند کـه ممکن هست انگیزه سیـاسی داشته باشد البته بعد اشتباه خود را جبران نموده‌اند. از جمله:

    • جان برد، وزیر امور خارجه کانادا، درون جریـان یک گفتگو با هیئتی آمریکایی، نام خلیج فارس را بـه خلیج عربی جعل کرد. درون وبسایت شخصی آقای برد بـه بخشی از این سخنرانی چنین اشاره شده: «من درون بسیـاری از نقاط جهان بودم؛ اما بیشتر اوقاتم را درون نقاطی مانند خلیج عربی، چین و جنوب آسیـا گذراندم.»[۹۹][۱۰۰][۱۰۱]

    در واکنش بـه اعتراض ایرانیـان مقیم کانادا، وی حرف خود را اصلاح کرد و این‌گونـه تعبیرها را بی‌اهمـیت خواند. [۲۸]

    • واژه خلیج

    بعضی از رسانـه‌های خارجی با وجود اینکه کاربرد مستمر خلیج فارس را درون همـه زبان‌ها تأیید مـی‌کنند ولی اظهار مـی‌دارند به منظور بیطرفی و سادگی فقط بـه خلیج اکتفا تعدادی از آنـهادر مطالب خود یکبار خلیج فارس را بکار مـی‌برند و در ادامـه مطلب خود فقط بـه نوشتن" خلیج "بسنده مـی‌کنند.

    تلاش‌های دولت ایران درون برابر تغییر نام

    پخش رسانـه
    بخشی از مصاحبهٔ مایک والاس با محمدرضا پهلوی، شاه ایران، درون برنامـهٔ ۶۰ دقیقه شبکهٔ سی‌بی‌اس، سال ۱۹۷۴، کـه در آن بـه نام «خلیج فارس» پرداخته مـی‌شود.
    • زمان محمدرضاشاه

    دولت ایران درون روز ۱۳ مرداد سال ۱۳۳۷ بـه دلیل تغییر نام خلیج فارس بـه خلیج عربی از سوی عراق و برخی دیگر از کشورهای عربی و انگلیس اعتراض خود را بـه دولت جدید عراق بـه رهبری قاسم کـه با یک کودتای نظامـی بر سر کار آمده بود و تمایل بـه حرکت‌های آزادی خواهانـه مصر بـه رهبری جمال عبدالناصر داشت، اعلام کرد. چند سال بعد گمرک و پست ایران از قبول محموله‌هایی کـه به جای خلیج فارس نام خلیج عربی بر روی آن نوشته شده بود، خودداری کرد. ایران همچنین درون مجامع و کنفرانس‌های بین‌المللی نیز درون صورت بـه کار بردن این اصطلاح ساختگی از سوی نمایندگان کشورهای عرب واکنش نشان مـی‌داد. شاه خود درون دو نوبت درون مصاحبه‌های خود بـه جعل نام خلیج فارس اعتراض نمود. به منظور اولین بار درون سند «AD311/1 Gen مورخ پنجم مارس ۱۹۷۱ مـیلادی» دبیرخانـه سازمان ملل اعلام کرد نام درست و تاریخی خلیج فارس است.[۱۰۲]

    • دوره جمـهوری اسلامـی:

    در نیمـه نخست بهمن ماه سال ۱۳۷۰ سر ویراستار سازمان ملل متحد با اشاره بـه اعتراض‌های پیـاپی نمایندگان ایران درون آن سازمان بـه استفاده از نام ساختگی خلیج عربی درون اسناد این سازمان از کارکنان سازمان ملل خواسته که تا اعتراض دولت ایران را همـیشـه درون نظر داشته باشند. در یـازدهم شـهریور سال ۱۳۷۱ هنگامـی کـه حیدر ابوبکر العطاس نخست وزیر جمـهوری یمن درون اجلاس سران عدم تعهد کـه در جاکارتا پایتخت اندونزی برگزار مـی‌شد، از نام ساختگی خلیج عربی استفاده کرد، با اعتراض شدید نمایندگان ایرانی رو بـه رو شد. او سرانجام از نمایندگان ایران عذرخواهی کرد؛ و این کار را غیرعمد خواند. سازمان ملل متحد تاکنون درون ۵ نوبت، نام رسمـی و تغییرناپذیر آبراه جنوبی ایران را «خلیج فارس» اعلام کرده‌است. دومـین یـادداشت بـه شماره UNLA45.8.2(C) مورخ دهم اوت ۱۹۸۴ مـیلادی و بار سوم نیز طی یـادداشت شماره ST/CS/sER.A/29 درون تاریخ دهم ژانویـه ۱۹۹۰ مـیلادی نام رسمـی دریـای جنوبی ایران و خاوری شبه جزیره عربستان را «خلیج فارس» اعلام کرده‌است. این سازمان درون کنفرانس‌های سالانـه خود کـه در زمـینـه «هماهنگی درون نام‌های جغرافیـایی» برگزار مـی‌کند، بـه فارسی بودن نام این آبراه بین‌المللی تأکید کرده و آن را مورد تأیید قرار داده‌است…[۱۰۳] بطورکلی دولت جمـهوری اسلامـی ایران که تا سال ۱۳۸۳ و پیش آمد موضوع تحریف نام خلیج فارس از سوی نشنال جیوگرافی از خود حساسیت و واکنش قابل ملاحظه‌ای انجام نداد که تا اینکه درون پایـان دوره محمد خاتمـی روز ملی خلیج فارس رسماً وارد تقویم کشوری شد.

    • در ابتدای دوره ریـاست جمـهوری احمدی‌نژاد از نمادها و مظاهر ایرانی گرایـانـه و از جمله نام خلیج فارس پرهیز مـی‌شد و چنانچه با تصدی آقای صفار هرندی بـه عنوان وزیر ارشاد وب سایت اولین فستیوال ملی خلیج فارس و مسابقه جهانی وبلاگ نویسی خلیج فارس کـه ده‌ها وبلاگ نویس بر اساس تبلیغات و در خواست وزارت ارشاد طرحها، کاریکاتورها و انیمـیشن‌ها و مقاله‌ها (فروردین ۱۳۸۴) و راهکارهای پاسداری از مـیراث خلیج فارس درون آن ارائه شده بود وب سایت این فستیوال بطور ناگهانی قبل از اعلام برندگان، از سوی وزارت ارشاد حذف و مسابقه لغو شد. (روزنامـه شرق تیر ۱۳۸۴).
    • اما از سال ۱۳۸۸ دولت احمدی‌نژاد توجه قابل ملاحظه‌ای بـه این موضوعات نشان داد و دولت و دیگر نـهادهای حکومتی درون ایران تلاش د خود را نسبت بـه این موضوع حساس و متعهد نشان دهند. سال ۱۳۹۱ دو روز پیش از «روز ملی خلیج‌فارس» درون ایران، علاوه بر دفاع تند رئیس جمـهور، به منظور اولین بار ا جمعه شـهرهای مختلف نیز درون خطبه‌های خود، از «اهمـیت و حقانیت» این نام سخن گفتند. از ا جمعه تهران و شیراز که تا شـهرهای پل، سوق و بردخون و … [۲۹]

    [۳۰]

    روز ملی خلیج فارس

    بدنبال اجتماعی و فرهنگی سال ۱۳۸۳ کـه موجی از خیزش مردمـی و هویت طلبی درون مـیان ایرانیـان خارج از کشور و داخل کشور ایجاد کرد. بعد از سال‌ها سکوت یکی از اقدامات جمـهوری اسلامـی ایران به منظور پاسداری از مـیراث خلیج فارس رسمـیت بـه روز ملی خلیج فارس (که قبلاً توسط دوستداران هویت فرهنگی انجام شده بود) درون تقویم رسمـی بود؛ و در سال ۱۳۸۴ روز ۱۰ اردیبهشت روز ملی خلیج فارس نام‌گذاری شد کـه سالروز اخراج پرتغالی‌ها از تنگه هرمز و خلیج فارس است.

    نقش شیخ‌های عرب حاشیـه خلیج فارس

    جلال متینی نوشته هست که با رشوه شیخ‌های عرب حاشیـه خلیج فارس بـه پژوهشگران دانشگاهی غربی، نام خلیج فارس درون دانشنامـه جدید The Cambridge Concise Encyclopedia, The New updated Edition, 1994 بـه نام خلیج عربی تغییر نام داده هست که با واکنش دکتر پیروز مجتهدزاده مواجه شدند و پاسخ فرافکنانـه‌ای بـه نامـه ایشان داده بودند.[۱۰۴]

    Wikipedia Persian gulf page روزملی خلیج فارس دانشگاه دهلی

    اقدامات عملی به منظور نام‌گذاری

    نام‌گذاری این روز یک روند چندین ساله داشت. با توجه بـه بررسی اسناد درون رابطه با نام‌گذاری روز خلیج فارس و مکاتبات پرونده مربوطه درون ریـاست جمـهوری و ادارات سه‌گانـه وزارت خارجه (حقوقی- خلیج فارس و اسناد) و به گواهی کمـیته تخصصی نام‌نگاری و یکسان‌سازی نام‌های جغرافیـایی ایران و همچنین کتاب اسناد نام خلیج فارس، مـیراثی کهن و جاودان و دکتر محمد عجم درون مصاحبه ایرنا .[۱۰۵] و مصاحبه رادیو ایران با دو تن از پژوهشگران عضو کمـیته خلیج فارس .[۱۰۶] دولت ایران، بعد از مشاهده اراده قاطع عمومـی جامعه و حرکت اعتراضی عمومـی آبان ۱۳۸۳ رسانـه‌های فارسی و مردم و وبلاگ نویسان داخل و خارج علیـه مجله نشنال جئوگرافی و انتقاد از سکوت مقامات رسمـی، وارد عرصه شد و اقداماتی را انجام داد. از جمله بعد از جلسات متعدد به منظور بررسی عوارض مثبت و منفی، سرانجام بااین نام گذاری‌ها موافقت شد.

    • آقای ابطحی معاون حقوقی رئیس جمـهور وقت درون ۲۶ آبان ۱۳۸۳ درون پاسخ بـه موج اعتراضات وب سایتها و وبلاگ نویسان خلیج فارس درون مورد سکوت نـهادهای رسمـی درون مورد نشنال جغرافی اعتراف کرد:
    • «اولین حساسیت‌ها درون وبلاگ‌ها بود. موج جدید حساسیت ایران دوستی درون وبلاگ‌ها افتخار جدیدی هست برای وبلاگ نویسان».[۱۰۷]
    • در واقع ایده‌های ضرورت دفاع از نام خلیج فارس و راهکارهای عملی درون مورد نام خلیج فارس، مدت‌ها بود کـه در محافل کوچک آکادمـیک مطرح بود. درون سال ۱۳۸۱ درون همشـهری و وب سایت آنلاین آن تحت عنوان خلیج ایرانی[۱۰۸] کـه در رد مقاله الاهرام (به همت جمال عبدالناصر خلیج فارس، بـه خلیج عربی تبدیل شد) مطرح شد.

    وسپس همان مطالب درون جلسه کمـیته یکسان‌سازی نام‌های جغرافیـایی مطرح و همچنین درون دومـین همایش ملی ژئوماتیک ایران اردیبهشت ۱۳۸۲ درون سخنرانی تحت عنوان" اسامـی جغرافیـایی باستانی مـیراث بشریت[۱۰۹] ارائه گردید و سپس درون وب سایت پرشن گلف آنلاین نیز منعگردید[۱۱۰] و همچنین دراولین همایش بین‌المللی کارتوگرافی خلیج فارس قرن ۱۶–۱۸ درون دانشگاه تهران دوم خرداد ۱۳۸۳ با حضور اساتید برجسته ایرانی و خارجی جغرافیـایی از جمله محمدحسن گنجی مورد بررسی قرار گرفت.[۳۱] مجدداً درون اولین همایش یکسان‌سازی نام‌های جغرافیـایی غرب آسیـا درون سازمان نقشـه‌برداری کشور اردیبهشت ۱۳۸۳ بـه اطلاع مسئولین مربوطه رسیدو نامـه‌هایی نیز بـه نـهادهای مسئول از جمله شـهرداری تهران به منظور نام‌گذاری یکی از اتوبان‌ها با نام خلیج فارس ارسال و با واحد اجتماعی آن درون این رابطه دیدار و گفتگو شد. درمرداد و شـهریور ۱۳۸۳ پیشنـهاد سه‌گانـه بـه صورت آنلاین درون وب سایت (پرشن گلف آنلاین) و از طریق ایمـیل بـه رای‌گیری عمومـی طرفداران نام خلیج فارس گذاشته شد اکثریت رای‌دهندگان بـه ترتیب بـه موارد زیر رای دادند:[۱۱۱]

  • - روز ۹ آذر برگشت سه جزیره بـه مام مـیهن.[۱۱۲]
  • - روز ملی شدن نفت ۲۹ اسفند. (اولین پیشنـهاد ارائه شده بود ولی با بحث هاو مجادله و مخالفت اعضا روبرو شد؛ لذا طرفداران این روز نظر سومـی را پیشنـهاد دادند.
  • - روز اخراج پرتغالی‌ها توسط ارتش ایران از خلیج فارس، پیشنـهاد سوم نیز موافقان و مخالفانی داشت.

    • نتیجه رای‌گیری درون تاریخ ۱۰ شـهریور ۱۳۸۳ بـه صورت آنلاین منتشر و سپس توسط شورای مدیران سازمان خلیج فارس طی نامـه سوم بهمن ۱۳۸۳ رسماً به منظور رئیس جمـهور وقت و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامـی و برای وزارت خارجه و نمایندگی ایران درون نیویورک نمابر گردیدو بعدها درون روزنامـه شرق[۱۱۳] و وب سایت‌های مختلف منتشر شد. اصل موضوع مورد موافقت مقامات مسئول قرار داشت. سرانجام بعد از پیگیری‌ها و استعلام‌های متعددشورای فرهنگ عمومـی درون تیر ماه ۱۳۸۴ خورشیدی با استعلام از دانشگاه تهران روز ۱۰ اردیبهشت را روز شکست نـهایی و خروج پرتغال معرفی نمود و این روز درون شورای عالی انقلاب فرهنگی بـه ریـاست رئیس جمـهور وقت و تمامـی اعضا در.[۱۱۴] تصویب و برای اجرا ابلاغ شد و به این ترتیب روز دهم اردیبهشت ماه کـه سالروز اخراج پرتغالی‌ها از تنگه هرمز و خلیج فارس هست و اخراج استعمار و برگشت حاکمـیت کامل ایران برخلیج فارس بود،[۱۱۵] به نام روز ملی خلیج فارس نامگذاری و در تقویم خورشیدی ایران بـه ثبت رسید. .[۱۱۶] در پرونده خلیج فارس و صورتجلسه‌های موجود سال ۱۳۸۳ سه مکاتبه درون ارتباط با نام‌گذاری روز ملی وجود دارد کـه به روئیت و حاشیـه نویسی معاون رئیس جمـهور، مدیران کل دفتر ریـاست جمـهوری و دفتر وزیر خارجه و مدیران کل خلیج فارس و حقوقی رسیده‌است:

  • نامـه آبان ماه ۱۳۸۳ مدیرکل سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران و به ضمـیمـه سه جلد کتاب «خلیج فارس نامـی کهن تر از تاریخ و مـیراث فرهنگی. کـه از سوی ناشر ۲۵۰ جلد از آن به منظور نمایندگان مجلس شورای اسلامـی و وزرای کابینـه حاوی راهکارهایی به منظور پاسداری از نام خلیج فارس و از جمله پیشنـهاد نام‌گذاری روز خلیج فارس ارسال شده بود.
    • راهکارهای به منظور پاسداری از نام خلیج فارس شـهریور ۱۳۸۳
  • گزارش وزارت خارجه درون ارتباط با راهکارهای حفاظت از نام خلیج فارس منظم بـه کپی صفحه۹۱–۹۲ کتاب مذکور و کپی یک مقاله انتقادی روزنامـه همشـهری ۱۶تا ۲۷ مـهر۱۳۸۱
  • دو نامـه از سوی ریـاست جمـهوری منظم بـه نامـه‌های مورخ ۳ بهمن ۱۳۸۳ شورای مدیران سازمان خلیج فارس (پرشن گلف آنلاین) وبرای نام‌گذاری روز ملی خلیج فارس و فاهمان نامـه‌ها از سوی نمایندگی ایران درون نیویورک منظم بـه درخواست سازمان خلیج فارس آنلاین.

    • نظر سنجی درون مورد نام خلیج فارس

    هرگونـه نظر سنجی به منظور تغییر نام‌های جغرافیـایی بین‌المللی، توسط اشخاص و موسسات جغرافیـایی حتی گوگل غیرقانونی هست مرجع این‌گونـه کارها گروه نامـهای جغرافیـایی درون سازمان ملل و UNGEGN مـی‌باشد.[۱۱۷] با توجه بـه علاقه‌ای کـه ایرانی‌ها بـه نام تاریخی خلیج فارس دارند از سویی اعراب نیز واکنش‌های مختلفی نشان مـی‌دهند بعضی افراد سودجو از این نام سوء استفاده مـی‌کنند یک نمونـه از آن وب سایتی هست با نام خلیج فارس یـا خلیج عربی؟ این سایت به منظور بیشتر کلیک شدن سایت تبلیغی خود از سال ۱۳۸۸ وانمود کرده کـه برای شرکت گوگل رای‌گیری مـی‌کند. ایرانی‌ها هم با مراجعه بـه این سایت بنفع خلیج فارس رای مـی‌دادند و بیشتر از ۹۰ درصد موافق خلیج فارس نشان مـی‌داد با مشخص شدن ترفند دروغین این سایت، ایرانی‌ها نیز با فراخوان دوستداران خلیج فارس و از جمله سایتهای دریـای پارس و سایت مرکز مطالعات خلیج فارس از رای درون این سایت خود داری د درون این نظر سنجی دروغین اکنون اکثریت با طرفداران خلیج عربی شده است! این سایت تبلیغی [www.persianorarabiangulf.com]هیچ ارتباطی با گوگل یـا سازمان ملل ندارد.

    جستارهای وابسته

    • ادعاهای کشورهای دیگر درباره مـیراث فرهنگی و معنوی ایران
    • نقشـه ایران درون اواخر دوره صفویـه
    • نقشـه ایران درون دوره افشاریـه
    • نقشـه جهان (خرارد فان اسخاخن)
    • نقشـه ایران و توران درون دوره قاجاریـه
    • روز ملی خلیج فارس
    • خیـابان مصدق (قاهره)
    • گروه نامـهای جغرافیـایی درون سازمان ملل
    • مناقشـه جزایر سه‌گانـه ایرانی درون خلیج فارس
    • نقشـه جزیره هرمز، ۱۷۵۰ مـیلادی
    • اسناد نام خلیج فارس، مـیراثی کهن و جاودان
    • سمـینار خلیج فارس (تمبر ۱۳۴۱)
    • مقیم خلیج فارس (سرای بریتانیـا درون خلیج فارس)
    • سفرنامـه نویسان انگلیسی و ایران
    • ساحل دزدان
    • سازمان اینترنتی خلیج فارس
    • فیلم مستند خلیج فارس
    • فتح هرمز (۱۶۲۲)
    • جنوب ایران
    • جنگهای ایران و پرتغال
    • انجمن نشنال جئوگرافی
    • گروه نامـهای جغرافیـایی درون سازمان ملل
    • کمـیته تخصصی نام‌نگاری و یکسان‌سازی نام‌های جغرافیـایی ایران
    • مقیم خلیج فارس (سرای بریتانیـا درون خلیج فارس)
    • روز ملی خلیج فارس
    • خیـابان مصدق (قاهره)
    • مدال ملی کهنـه‌سربازان خلیج فارس

    نگارخانـه

    • نقشـه آسیـا از کریستوف ویگل بـه سال ۱۷۱۹ مـیلادی (نام خلیج فارس مشـهود است.)

    • به عبارت «بحر فارس» درون پایین تصویر توجه شود. اثر استخری، متوفی ۳۳۰ ه. ش (سدهٔ ۹ م.)

    • به لاتین: خلیج فارس. برگرفته از اثر بطلمـیوس. ۱۴۷۸ مـیلادی.

    • لاتین: خلیج فارس. سدهٔ ۱۵ مـیلادی. برگرفته از نقشـهٔ جهان اثر بطلمـیوس (۸۳–۱۶۸ م.)

    • لاتین: خلیج فارس. Waldseemüller map. ۱۵۰۷ م.

    • انگلیسی: خلیج فارس. ۱۵۳۱-۱۵۳۲ م.

    • ایتالیـایی: خلیج فارس. ۱۵۴۰ م.

    • فرانسوی: خلیج فارس. ۱۵۴۰ م.

    • ایتالیـایی: خلیج فارس. ۱۵۴۸ م.

    • خلیج فارس. ۱۵۶۳ م.

    • خلیج فارس. ۱۶۲۴-۱۵۷۰ م.

    • ایتالیـایی: خلیج فارس. ۱۵۷۴ م.

    • لاتین: خلیج فارس. نقشـهٔ آسیـا. ۱۵۷۸ م.

    • انگلیسی: خلیج فارس. ۱۵۸۰ م.

    • انگلیسی: خلیج فارس. ۱۵۸۴ م.

    • انگلیسی: خلیج فارس. ۱۵۸۸ م.

    • انگلیسی: خلیج فارس. ۱۵۹۵ م.

    • انگلیسی: خلیج فارس. ۱۵۹۸ م.

    • انگلیسی: خلیج فارس. ۱۶۱۰ م.

    • نام خلیج فارس درون گوشـهٔ نقشـهٔ سرزمـین‌های مقدس. ۱۶۵۷ م.

    • آلمانی: خلیج فارس یـا خلیج بصره. ۱۷۰۷ م.

    • انگلیسی: خلیج فارس. ۱۷۱۷-۱۷۳۵ م.

    • لاتین: خلیج فارس. منتشرشده درون ۱۷۲۰ م.

    • فرانسوی: خلیج فارس یـا خلیج بصره. ۱۷۴۰ م.

    • انگلیسی: خلیج فارس. ۱۷۴۴-۱۷۵۲ م.

    • آلمانی: خلیج فارس. ۱۷۴۵ م.

    • نقشـهٔ امپراطوری ایران، ۱۱۲۶ خورشیدی، چاپ شده درون لندن. ۱۷۴۷ م. نام خلیج فارس «Persian Gulf» و نام دریـای عمان «Persian Sea» نوشته شده‌است.

    • نام خلیج فارس درون نقشـه‌ای متعلق بـه ۱۷۵۸ م. کـه وسعت امپراطوری زندیـه را نشان مـی‌دهد.

    • نقشـهٔ تمدن‌های کهن رسم‌شده درون ۱۷۶۲ م. بـه همراه نام خلیج فارس

    • انگلیسی: خلیج فارس. ۱۷۹۶ م.

    • انگلیسی: خلیج فارس یـا دریـای قطیف. سدهٔ ۱۷ م.

    • انگلیسی: خلیج فارس. ۱۸۰۸ م.

    • خلیج فارس. ۱۸۱۵ م.

    • انگلیسی: خلیج فارس. ۱۸۱۸ م.

    • انگلیسی: خلیج فارس. ۱۸۲۰ م.

    • فرانسوی: خلیج فارس. ۱۸۳۸ م.

    • خلیج فارس. ۱۸۸۳ م. برگرفته از اثر اراتوستن (۱۹۴ پیش از مـیلاد).

    • نام خلیج فارس درون نقشـهٔ آفریقا از دانشنامـهٔ بریتانیکا. ۱۸۹۰ م.

    • نقشـهٔ آسیـا و نام خلیج فارس. ۱۸۹۲ م.

    • لاتین: خلیج فارس. ۱۹۰۳ م.

    • انگلیسی: خلیج فارس. منتشرشده درون ۱۹۱۳ م.

    • نام خلیج فارس درون نقشـهٔ خراسان کهن. ۱۹۲۶ م.

    • ۱۸۸۶: دریـای جرجان و طبرستان

    • عربی:خلیج فارس و بحر قزبین

    • نقشـهٔ چاپ شده درون ۱۹۲۳ کاسپین و خلیج فارس

    • به انگلیسی (۱۷۰۰تا۱۷۲۰مـیلادی):هیرکانیـا (به فارسی: ورکانـه) و کاسپین و خلیج فارس

    • زبان لاتین (۱۶۸۹): دریـای آمارد

    • انگلیسی درون (۱۸۰۸): کاسپین

    • انگلیسی (۱۷۱۹):هیرکانیـا (به فارسی: ورکانـه)

    • انگلیسی (۱۵۸۰):دریـای آمارد و کاسپین

    • فرانسوی mare cafpiu: دریـای کاسپین

    پیوند بـه بیرون

    • اعتبار قانونی، تاریخی و جغرافیـایی نام خلیج فارس گزارش منتشر شده درون وبسایت سازمان ملل [۳۲]
    • خلیج فارس درون قراردادهای عربی و معاهدات حقوق بین‌الملل، کتاب ماه 1390- 155 [۳۳]
    • نقد و بررسی ابعاد فیلم مستند و پژوهشی نام «خلیج فارس» بـه کوشش اُرُد عطار پور. فیلمـی کـه هر ایرانی حتما آن را ببیند، لینک فیلم [۳۴]
    • صدای جمال عبدالناصر درون کاربرد خلیج فارس درون یوتیوب
    • فیلم کامل مستند اسناد نام خلیج فارس [۳۵]
    • نام خلیج فارس درون معاهدات و قراردادها [۳۶]
    • دانلود رایگان اسناد نام خلیج فارس، مـیراثی کهن و جاودان [۳۷]
    • سید قطب - حسن البنا و عبدالناصر و خلیج فارس [۳۸]
    • متن عربی اعترافات و سخنان روشنفکران عرب درون دهه‌های اخیر [۳۹]
    • نقشـهٔ کاتب چلبی از ایران با ذکر نام خلیج فارس
    • نقشـه‌ها و اسناد نام خلیج فارس و جزایر آن- دکتر عجم بنیـاد ایران شناسی، 1387 [۴۰]
    • توطئه به منظور تخریب نامـی کـه مـیراث فرهنگی بشراست۱۵/۴/۲۰۰۲
    • ۲۲ نقشـه از خلیج فارس بـه زبان عربی
    • ۱۶ نقشـه ‌ای از خلیج فارس و تنگه هرمز
    • دریـای فارس درون نقشـه عراق و خوزستان
    • نقشـه‌ای قدیمـی از خلیج فارس
    • دریـای پارس درون نقشـه سرزمـین پارس
    • نقشـه خلیج فارس از کتاب صورنالارض نقل از ترجمـه فرانسوی
    • نقشـه قدیمـی خلیج فارس بـه زبان عربی
    • نقشـه بندرعباس، تنگه هرمز و قسمتی از خلیج فارس-متن فرانسه ۱۶۳۸-۱۶۳۲ مـیلادی
    • نقشـه‌ای کـه خلیج فارس را با نام سینوس پرسیمعرفی کرده‌است، از سباستین مونستر از کتاب تاریخ کارتوگرافی تألیف آر-وی-تولهٔ از انتشارات تایمز و هودسون، لندن ۱۹۶۹
    • نقشـه مصور بندر عباس درون خلیج فارس و تنگه هرمز درون ۱۶۸۰ مـیلادی درون سفرنامـه تاورنیـه، نقل از کتاب شـهرهای ایران بـه قلم لاورنس لکهارت از انتشارات والترپیرس و شرکاء، برنتفورد، مـیدل، بریتانیـا ۱۹۳۹ مـیلادی
    • Occasional Paper The Persian Gulf: Historical, Geographical and Legal Validity of the Name

    Issue No. 22 -Monday, ۲۹ نوامبر ۲۰۱۰ [۴۱]

    • متن کتاب جواد مشکور
    • فصلنامـه یـاد ویژه نام خلیج فارس۳۷۶ ص ۱۵ مقاله ۱۳۸۵
    • روزنامـه شرق
    • کتاب‌های خلیج فارس‌شناسی [۴۲]

    پانویس

  • ↑ UNGEGNames Working Paper No. 61, 23rd Session, Vienna, 28 March – 4 April 2006. accessed October 9, 2010
  • ↑ ۲٫۰۲٫۱۲٫۲ کتابBook:Documents on the Persian Gulf's name.names of Iran.pp.23-60 M. اسناد نام خلیج فارس، مـیراثی کهن و جاودان، محمد عجم - تهران 1388 1PAGE 23-60...
  • ↑ ۳٫۰۳٫۱ ویدیو درون یوتیوب
  • ↑ «وبگاه آسیـاتایمز» ‎(انگلیسی)‎. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون 28 May 2014. بازبینی‌شده درون ۶ مـه ۲۰۰۸. 
  • ↑ «وبگاه مؤسسه جغرافیـائی و کارتوگرافی سحاب». بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۲۸ مـه ۲۰۱۴. بازبینی‌شده درون بیست و چهارم خرداد ۱۳۹۰. 
  • ↑ «وبگاه مؤسسه جغرافیـائی و کارتوگرافی سحاب». بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۲۸ مـه ۲۰۱۴. بازبینی‌شده درون بیست و هشتم خرداد ۱۳۹۰. 
  • ↑ «نویسنده ایرانی: کشورهای عربی تلاش گسترده‌ای به منظور تغییر نام خلیج فارس انجام داده‌اند.». پایگاه اینترنتی ایرنا، ۱۱ اردیبهشت ۱۳۹۵. بازبینی‌شده درون ۲۶ مـهر ۱۳۹۶. 
  • ↑ «Ancient History Sourcebook: Pliny: Natural History 6.96-111. (On India)». Fordham University Website. بازبینی‌شده درون ۲۶ مـهر ۱۳۹۶. 
  • ↑ نام خلیج فارس درون قراردادها و معاهدات منطقه‌ای و بین‌المللی بـه نقل از همشـهری ۸ اردیبهشت ۱۳۸۹
  • ↑ ۱۰٫۰۱۰٫۱ بحران هویت درون حاشیـه جنوبی خلیج فارس بـه نقل از همشـهری ۲۹ دسامبر ۲۰۰۶ :دکتر عجم
  • ↑ ۱۱٫۰۱۱٫۱۱۱٫۲ کتاب ماه
  • ↑ خلیج فارس و قراردادهای عربی
  • ↑ Gamal Abdel Nasser (July 20, 1959). "Where I Stand and Why". مجله لایف. 47 (3): 98.
  • ↑ United Nations Group of Experts on Geographical Names Working Paper No. 61, 23rd Session, Vienna, 28 March – 4 April 2006. accessed October 9, 2010
  • ↑ Use of the term "Persian Gulf" / prepared by Editorial Control (ST/CS/SER.A/۲۹/Add.2), UN New York, August 18. 1994, Accessed February ۲۴, ۲۰۰۸.
  • ↑ نقشـه رسمـی کمـیسیون اقتصادی و اجتماعی غرب آسیـا، شماره ۳۹۷۸ سازمان ملل متحد، سپتامبر ۱۹۹۷
  • ↑ نقشـه رسمـی ایران، شماره ۳۸۹۱ سازمان ملل متحد
  • ↑ نقشـه رسمـی غرب آسیـا، شماره ۳۹۷۸ سازمان ملل متحد
  • ↑ دربخش اطلاعات جغرافیـای کشورهای حاشیـه خلیج فارس بـه هر چهار زبان اصلی خود یعنی (انگلیس، آلمانی، اسپانیولی و فرانسوی) از لغات هم‌معنی خلیج فارس (persian gulf,golfe persique,persischer golf,golfo persico) استفاده شده‌است. لازم به‌ذکر هست که گستردگی فیفا تاحدی هست که تعداد کشورهای عضو آن از تعداد کشورهای عضو سازمان ملل بیشتر است.
  • ↑ «جمال عبدالناصر مشوق تغییر نام خلیج فارس نبود.». اندیشگاه دریـای پارس. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۲۸ مـه ۲۰۱۴. 
  • ↑ کتاب ماه
  • ↑ «جمال عبدالناصر مشوق تغییر نام خلیج فارس نبود.». اندیشگاه دریـای پارس. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۲۸ مـه ۲۰۱۴. 
  • ↑ «م“Undoubtedly, the correct geographical term in history is the Persian Gulf,” Sir Richard Dalton, a British former ambassador to Iran and senior fellow at the Chatham House think tank». اسکوتسمن. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۲۸ مـه ۲۰۱۴. بازبینی‌شده درون ۵ مـه ۲۰۱۲. 
  • ↑ ۲۴٫۰۲۴٫۱ [۱] Documents on the Persian Gulf's name: the eternal heritage of ancient time
  • ↑ «Sennacherib: the Year - ۷۰۱». بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۲۸ مـه ۲۰۱۴. بازبینی‌شده درون ۰۶-۰۷-۲۰۰۸. 
  • ↑ http://www.bible-history.com/empires/prism.html Sennacherib's Hexagonal Prism
  • ↑ http://links.jstor.org /sici?sici=۰۰۰۳–۰۹۷X(۱۹۴۶۱۰)۱۰۳۳٪c3:OTLOD٪3e2.0.CO;2-L Luckenbill D.D. 1924. The Annals of Sennacherib. Chicago University Press
  • ↑ المفصل فی تاریخ العرب قبل الإسلام، الدکتور جواد علی، دارالساقی، ۱۴۲۲
  • ↑ ۲۹٫۰۲۹٫۱ اسامـی جغرافیـایی باستان مـیراث فرهنگی صفحه ۱۰؛ ۱۳۸۲
  • ↑ [http://www.webcitation.org/6PuCdu4Mu «Sumerian Waterways "In the Days when Gods Walked Upon the Face of the Earth»]. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۲۸ مـه ۲۰۱۴. بازبینی‌شده درون ۰۶-۰۷-۲۰۰۸. 
  • ↑ George Fadlo Hourani and John Carswell. Arab Seafaring in the Indian Ocean in Ancient and Early Medieval Times, Princeton Oriental Studies
  • ↑ D. T. Potts. Mesopotamian Civilization: The Material Foundations. Ithaca, New York. Cornell University Press. 1997
  • ↑ خلیج فارس نامـی کهن و مـیراث فرهنگی. نوشته محمد عجم. انتشارات پارت. تهران شـهریور۱۳۸۳. پاسخ بـه ادعاهای قدری قلعه چی ص -۱۲۵–۱۱۰
  • ↑ The Cyrus Cylinder
  • ↑ http://www.aariaboom.com/content/view/400/56 منشور کورش بزرگ
  • ↑ اسامـی جغرافیـایی باستان مـیراث فرهنگی. همایش ملی ژئوماتیک اردیبهشت 1382صفحه۷؛
  • ↑ به نقل از نسخه اینترنتی کتاب اسناد نام خلیج فارس؛ ۱۳۸۳
  • ↑ اسناد نام خلیج فارس، مـیراثی کهن و جاودان، دکتر عجم - تهران 1388 .
  • ↑ ۳۹٫۰۳۹٫۱۳۹٫۲۳۹٫۳۳۹٫۴ مشکور، محمد جواد. نام خلیج فارس درون طول تاریخ
  • ↑ ۴۰٫۰۴۰٫۱ «خلیج فارس از آغاز که تا امروز». کانون پژوهش‌های خلیج فارس. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۲۸ مـه ۲۰۱۴. 
  • ↑ ۴۱٫۰۴۱٫۱۴۱٫۲۴۱٫۳۴۱٫۴۴۱٫۵۴۱٫۶ «خلیج فارس از آغاز که تا امروز». کانون پژوهش‌های خلیج فارس. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۲۸ مـه ۲۰۱۴. 
  • ↑ شاملو، محسن. خلیج فارس، ص ۱۴–۱۵
  • ↑ ۴۳٫۰۴۳٫۱ UNGEGNames Working Paper No. 61, 23rd Session, Vienna, 28 March – 4 April 2006. accessed October 9, 2010
  • ↑ رایین، اسماعیل. دریـانوردی ایرانیـان، ص ۵۵
  • ↑ اسامـی جغرافیـایی باستان مـیراث فرهنگی صفحه ۱۰؛ ۱۳۸۲۳
  • ↑ ابن خردادبه. المسالک الممالک، ص ۱۴–۱۵
  • ↑ قدامة بن جعفر. الخراج، ص ۱۱۸
  • ↑ احمد بن یعقوب. تاریخ یعقوبی، جلد اول، ص ۲۲۴
  • ↑ مشکور، محمد جواد. نام خلیج فارس درون طول تاریخ، ص ۹
  • ↑ ابن رسته. الاعلاق النفیسة، ص ۹۵
  • ↑ مجتهدزاده، پیروز. جغرافیـای تاریخی خلیج فارس، ص ۲۱
  • ↑ مسعودی، ابوالحسن علی بن حسین. مروج الذهب و معادن الجوهر، جلد اول، ص ۱۰۷و۱۰۸
  • ↑ اصطخری، ابو اسحاق ابراهیم. المسالک الممالک، ص ۹۰
  • ↑ رامـهرمزی، ناخدا بزرگ شـهریـار. عجایب هند، ص ۳۲
  • ↑ رایین، اسماعیل. دریـانوردی ایرانیـان، ص ۵۶
  • ↑ مشکور، محمد جواد. نام خلیج فارس درون طول تاریخ، ص ۱۲ که تا ۱۳
  • ↑ بیرونی خوارزمـی، ابوریحان محمد ابن احمد. تهدید نـهایـات الاماکن لتصحیح مسافات المساکن، ص ۳۳
  • ↑ ابن حوقل. صورة الارض، ص ۱
  • ↑ حدود العالم من المشرق الی المغرب، ص ۱۱–۱۲
  • ↑ مقدسی، ابو عبدالله محمدبن احمد. احسن التقاسیم فی معرفه الاقالیم، بخش اول
  • ↑ ابن بلخی. فارس نامـهٔ ن بلخی، ص ۳۶۵
  • ↑ مشکور، محمد جواد. نام خلیج فارس درون طول تاریخ، ص ۱۴–۱۵
  • ↑ بکران، محمد بن نجیب. جهان‌نامـه، ص ۲۰–۲۱
  • ↑ مشکور، محمد جواد. نام خلیج فارس درون طول تاریخ، ص ۱۵
  • ↑ قزوینی، زکریـا بن محمد بن محمود. آثارالبلاد و اخبارالعباد، ص ۴۶
  • ↑ قزوینی، زکریـا بن محمد بن محمود. عجائب المخلوقات و غرائب الموجودات، ص ۹۶
  • ↑ ابوالفدا. تقویم البلدان، ص ۳۲
  • ↑ ۶۸٫۰۶۸٫۱ رایین، اسماعیل. دریـانوردی ایرانیـان، ص ۵۷
  • ↑ مستوفی قزوینی، حمدالله. نزهت القلوب، ص ۱۶۴
  • ↑ عمربن مظفر، ابوحفض زین‌الدین. خیرةالعجایب و فریدةالغرائب
  • ↑ «انتشار نقشـهٔ کاتب چلبی از ایران به منظور اولین بار» ‎(فارسی)‎. پار، ۰۸ شـهریور ۱۳۹۱. 
  • ↑ مدنی، احمد. محاکمـه خلیج فارس نویسان، ص ۳۳
  • ↑ «خلیج فارس حدیث محکم از پیـامبر». اندیشگاه دریـای پارس. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۲۸ مـه ۲۰۱۴. 
  • ↑ اسامـی جغرافیـایی باستان مـیراث فرهنگی صفحه ۱۰؛ ۱۳۸۲
  • ↑ جحا، مـیشال. یک نمونـه از کاربرد «خلیج فارس» درون مقاله‌ای با عنوان «البدو و البداوة فی کتابات من لبنان» از یک نویسندهٔ لبنانی. مجلة الاجتهاد، 1993. 
  • ↑ به‌طور مثال درون ویکی‌پدیـای مصری بـه این منابع اشاره شده:
    • علی مبارک، الخطط التوفیقیة الجدیدة لمصر و القاهرة، المطبعه الامـیریـه، بولاق ۱۳۰۶ه.
    • جمال الدین الشیـال، تاریخ مصر الاسلامـیة، دائرةالمعارف، القاهرة ۲۰۰۰، ج۱/ص ۱۵۲
    • عمر فروخ، درون بیشتر آثارش از از واژهٔ الخلیج الفارسی یـا بحر الفارسی استفاده کرده.
  • ↑ [۲] نقشـه‌ها و اسناد نام خلیج فارس و جزایر آن- دکتر عجم بنیـاد ایران‌شناسی ۱۳۸۷
  • ↑ مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیـا. «File:World Map 1689.JPG». درون دانشنامـهٔ ویکی‌پدیـای انگلیسی، بازبینی‌شده درون ۱۲ مـهٔ ۲۰۱۱.
  • ↑ «van Schagen 1680 World & Continents - 5 maps». www.helmink.com. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۲۸ مـه ۲۰۱۴. بازبینی‌شده درون ۱۲ مـهٔ ۲۰۱۱. 
  • ↑ مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیـا. «File:World Map 1689-smaller.jpg». درون دانشنامـهٔ ویکی‌پدیـای انگلیسی، بازبینی‌شده درون ۱۲ مـهٔ ۲۰۱۱.
  • ↑ مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیـا. «Maps of the world». درون دانشنامـهٔ ویکی‌پدیـای انگلیسی، بازبینی‌شده درون ۱۲ مـهٔ ۲۰۱۱.
  • ↑ «World Map 1689 — No. 3». www.flickr.com. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۲۸ مـه ۲۰۱۴. بازبینی‌شده درون ۱۲ مـهٔ ۲۰۱۱. 
  • ↑ «World Map 1689 ~ Antique Travel Artwork». www.zazzle.com. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۲۸ مـه ۲۰۱۴. بازبینی‌شده درون ۱۲ مـهٔ ۲۰۱۱. 
  • ↑ مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیـا. «File:Afteekening van de Persische Golf.JPG». درون دانشنامـهٔ ویکی‌پدیـای انگلیسی، بازبینی‌شده درون ۱۵ مـه ۲۰۱۱.
  • ↑ مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیـا. «Cantino planisphere». درون دانشنامـهٔ ویکی‌پدیـای انگلیسی، بازبینی‌شده درون ۱۶ مـه ۲۰۱۱.
  • ↑ [۳],IRIB,
  • ↑ «خلیج فارس». پارس سی parssea. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۲۸ مـه ۲۰۱۴. 
  • ↑ «نقشـه بطلمـیوس». کانون پژوهش‌های خلیج فارس. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۲۸ مـه ۲۰۱۴. 
  • ↑ مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیـا. «Waldseemüller map». درون دانشنامـهٔ ویکی‌پدیـای انگلیسی، بازبینی‌شده درون ۷ سپتامبر ۲۰۱۱.
  • ↑ مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیـا. «Early world maps». درون دانشنامـهٔ ویکی‌پدیـای انگلیسی، بازبینی‌شده درون ۷ سپتامبر ۲۰۱۱.
  • ↑ خلیج فارس نامـی کهن تر از تاریخ (مکتوب) و مـیراث فرهنگی. نوشته محمد عجم. لتوپارت نشر توپا. تهران۱۳۸۳. دلایل تحریف، پاسخ بـه تحریف گران ص ۱۰۵ص۱۱۰
  • ↑ Persian Gulf Online
  • ↑ اسناد نام خلیج فارس، مـیراثی کهن و جاودان، دکتر عجم
  • ↑ عصر ایران
  • ↑ سابقه به‌کارگیری عناوین جعلی از کتاب خلیج فارس نامـی کهن و مـیراث فرهنگی ۱۳۸۳س
  • ↑ «از "خلیج عربی" ترامپ که تا "خلیج فارس" کاخ سفید /واکنش کاربران ایرانی». 
  • ↑ «Donald Trump's Instagram Account Bombarded by Millions of Comments from Iranians». ahtribune. 
  • ↑ http://www.azariha.org/?lang=fa&muid=53&item=852
  • ↑ http://khatnews.com/vdcbsgb5.rhba8piuur.html
  • ↑ http://www.yjc.ir/fa/news/4712499/بازهم-استفاده-از-نام-جعلی-خلیج-فارس-اینبار-توسط-دولت-کانادا
  • ↑ http://www.mersadnews.ir/?p=108416
  • ↑ [http://dlib.ical.ir/site/catalogue/793599 :اسناد نام خلیج فارس، مـیراثی کهن و جاودان، دکتر عجم، انتشارات اوین، 1
    • http://catdir.loc.gov/catdir/toc/fy11pdf02/2010344035.pdf
  • ↑ http://catdir.loc.gov/catdir/toc/fy11pdf02/2010344035.pdfx کتاب اسناد نام خلیج فارس، مـیراثی کهن و جاودان دکتر عجم 1.]
  • ↑ متینی، وای بـه وقتی کـه بگندد نمک!، 845-847.
  • ↑ پیشنـهاد روز ملی خلیج فارس | چگونـه شکل گرفت
  • ↑ روز ملی خلیج فارس | رادیو ایران ۱۰/۲/۱۳۹۰
  • ↑ سایت وب نوشته‌ها
  • ↑ گفتار ۱۰ شماره‌ایروزنامـه همشـهری ۱۶ که تا ۲۷ مـهر
  • ↑ صفحه-۳۶-۳۷-۱۳۸۲
  • ↑ (شـهریور1382) 09/06/2003
  • ↑ نتیجه رای‌گیری
  • ↑ دکتر پیروز مجتهدزاده -امارات-باید-به-قرارداد-بین-المللی-1971-پایبند-باشد/سیـاسیخبرگزاری ایرنا
  • ↑ روزنامـه شرق تاریخ ۱۴/۱۲/۱۳۸۳
  • ↑ جلسه مورخ ۲۲/۴/۱۳۸۴ شورای عالی انقلاب فرهنگی
  • ↑ اسناد نام خلیج فارس: مـیراثی کهن و جاویدان، دکترمحمد عجم
  • ↑ پیشنـهاد روز ملی خلیج فارس | parssea
  • ↑ «نظر سنجی غیرقانونی.». اندیشگاه دریـای پارس. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون تیر 1395. 

    • منبع

    • متینی، جلال. «وای بـه وقتی کـه بگندد نمک!». ایرانشناسی (بنیـاد مطالعات ایران) زمستان، ش. 4 (1375): 844 که تا 854. بازبینی‌شده درون 3.31.2018. 
    برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=تحریف_نام_خلیج_فارس&oldid=23609328»



    [تحریف نام خلیج فارس - ویکی‌پدیـا، دانشنامـهٔ آزاد متن های حکیمانه ب زبان آلمانی]

    نویسنده و منبع | تاریخ انتشار: Fri, 27 Jul 2018 22:20:00 +0000