پاندا - ویکی‌پدیـا، دانشنامـهٔ آزاد

پاندا نوعی خرس است[۱] کـه در نواحی مرکزی و جنوب غربی چین زندگی مـی‌کند.[۲] پاندا بـه سادگی توسط لکه‌های سیـاه روی گوش و دور چشم و دور بدنش قابل شناسایی است. این حیوان هرچند درون راسته زیستی گوشتخوارسانان قرار دارد اما ۹۹٪ رژیم غذایی آن را گیـاه بامبو تشکیل مـی‌دهد.[۳] پانداهایی کـه در اسارت نگهداری مـی‌شوند غذاهایی مانند عسل، تخم پرندگان، ماهی، مرکبات، موز، برگ گیـاهان و سیب زمـینی را هم مصرف مـی‌کنند.[۴][۵]

پاندا امروزه فقط درون چند کوهستان مرکزی چین عمدتاً درون ایـالت سیچوآن و در حد کمتری درون شاآن‌شی و گانسو زندگی مـی‌کنند. پانداها زمانی درون نواحی کم‌ارتفاع‌تر هم زندگی مـی‌د اما با پیشرفت زمـین‌های زراعی و هم‌زمان از بین رفتن جنگل‌ها و برخی از عوامل دیگر پانداها بـه مناطق مرتفع پناه آوردند.

نسل این جانور بـه شدت درون معرض تهدید است.[۶][۷] بر اساس گزارش‌ها ۲۳۹ پاندا درون چین درون باغ وحش و ۲۷ پاندا نیز درون باغ وحش‌های بیرون از چین مـی‌زیند. همچنین تخمـین زده مـی‌شود حدوداً ۱٬۵۹۰ پاندا درون طبیعت زندگی مـی‌کنند اما یک مطالعه بر اساس تحلیل‌های ژنتیکی تخمـین زده کـه بین ۲٬۰۰۰ که تا ۳٬۰۰۰ پاندا مـی‌تواند درون طبیعت وجود داشته باشد و گزارش‌هایی نیز نشان مـی‌دهند کـه پانداهای موجود درون طبیعت درون حال ازدیـاد مـی‌باشند. اما اتحادیـه بین‌المللی حفاظت از محیط زیست اعتقاد دارد این گزارش‌ها به منظور بیرون آوردن نام پاندا از جانوران درون معرض خطر انقراض کافی نیست.

در حالی کـه همچنان اژدها نماد ملی و تاریخی چین هست در این اواخر پاندای بزرگ نیز بـه یک علامت و مشخصه به منظور چین تبدیل شده‌است. تصویر خرس پاندا روی بسیـاری از سکه‌های نقره و طلا و پلاتین مربوط بـه چین مدرن حک شده و حتی تمبر با عو اسم خرس پاندا منتشر شده‌است. حالت خوردن گیـاه بامبو توسط خرس پاندا بـه یک نماد صلح‌جویی درون مقابل شکارچیـان تبدیل شده‌است. گفته شده خرس پاندا یک حیوان اهلی و آموزش‌پذیر هست و حمله آن بـه انسان اغلب بـه خاطر آزار و اذیتی بوده کـه از انسان بـه آن رسیده که تا به علت خوی وحشی خود جانور.

طبقه‌بندی جانورشناختی پاندا که تا مدت‌ها مورد بحث بود چرا کـه این حیوان مشخصات خرس‌ها و راکون‌ها را هم‌زمان درون خود دارد. اما تحقیقات مولکولی جدید اثبات کرده کـه پاندا قطعاً نوعی خرس هست و نزدیکترین خویشاوند زنده آن خرس عینکی بومـی آمریکای جنوبی است.

شکل ظاهری

پوست پاندا سیـاه و سفید یخچالی است. نوع بالغ این حیوان عرضش بـه یک متر و نیم و اندازه شانـه‌اش ۷۵ سانتیمتر است. نرها ۱۰–۲۰٪ از نوع ماده درشت‌تر هستند. نرها مـی‌توانند بـه ۱۱۵ کیلوگرم هم برسند اما ماده‌ها کوچکترند. با این وجود مـی‌توانند بـه ۱۰۰ کیلوگرم نیز برسند.

از نظر رنگ‌بندی گوشـها و دست‌ها و دور چشم پاندا، سیـاه و بقیـه بدن سفید است. دانشمندان نمـی‌دانند بـه درستی چرا بدن این خرس بـه این رنگ درآمده اما حدس مـی‌زنند کـه به علت ایجاد توانایی استتار درون مـیان برف و سنگ این‌طور شده باشد. پاندا دندان‌های آسیـاب بزرگ با فکی قوی دارد کـه برای خوردن گیـاه بامبو مناسب است. بسیـاری از مردم پاندا را حیوانی خپل و بانمک مـی‌پندارند اما این حیوان نیز مـی‌تواند بـه اندازه سایر هم‌نوعانش خطرناک باشد. پنجه پاندا پنج انگشت و یک شست دارد. انگشت شست حیوان به منظور راحتی درگرفتن و خوردن گیـاه بامبو بـه مرور زمان تغییر شکل یـافته‌است. پاندا دومـین دم بلند درون مـیان خانواده خرس‌ها را دارد. دم این حیوان ۱۰ که تا ۱۵ سانتیمتر است. اولین دم بلند درون مـیان خرسها متعلق بـه خرس تنبل است. پانداها ۲۰ که تا ۳۰ سال عمر مـی‌کنند.

عادت‌ها

در حیـات وحش پانداها جزو جانورانی هستند کـه بر روی زمـین زندگی مـی‌کنند و وقتشان را بـه گشت وگذار و در تپه‌ها و تغذیـه از گیـاه بامبو مـی‌گذراند. پانداها چه نر چه ماده بـه تنـهایی زندگی مـی‌کنند و حتی حیوانات ماده حضور یک ماده دیگر درون محدوده خود را تحمل نمـی‌کنند. پانداها با صداهایی کـه از خود تولید مـی‌کنند با یکدیگر ارتباط برقرار مـی‌کنند و همچنین با پنجه کشیدن بر درخت و همچنین با بوی ادرار خود محدوده خود را نشانـه‌گذاری مـی‌کنند. این حیوان مـی‌تواند از درخت بالا برود و در درختان توخالی یـا شکاف سنگ‌ها پناه بگیرد اما به منظور خود لانـه دائمـی نمـی‌سازد. پانداها مانند سایر خرس‌ها بـه خواب زمستانی نمـی‌روند بلکه درون زمستان‌ها بـه ارتفاعات گرمتر نقل مکان مـی‌کنند. نکته دیگر دربارهٔ پاندا این هست که این حیوان بیشتر روی حافظه فضایی تکیـه مـی‌کند که تا حافظه دیداری.

پانداها تنـها درون طول دوران کوتاه جفت‌گیری درون کنار همدیگر جمع مـی‌شوند اما بعد از جفت گیری، نر ماده را تنـها مـی‌گذارد و ماده، توله‌اش را بـه تنـهایی بزرگ مـی‌کند.

تغذیـه

پاندا درون رده حیوانات گوشتخوار هست و سیستم گوارشی پاندا ویژهٔ خوردن گوشت هست و نمـی‌تواند بـه خوبی سلولز گیـاهی را هضمو جذب کند؛ اما خوراک غالب این حیوان گیـاه و به‌ویژه گیـاه بامبو است. البته بـه دلیل لایـهٔ موکوز ضخیم دستگاه گوارش پاندا، این جانور درون برابر صدمات ناشی از خرده چوب‌های بامبو مقاوم هست ولی بـه دلیل ناتوانی درون جذبی انرژی از سلولوز روزانـه بیش از ۳۸ کیلوگرم از گیـاهان فیبردار تغذیـه کرده و ۱۲ که تا ۱۶ ساعت مشغول غذا خوردن هستند. پژوهش‌های فسیل شناسی نشان مـی‌دهند کـه پانداهای باستانی بین ۲ که تا ۷ مـیلیون سال پیش طی یک دورهٔ کمبود گوشت بـه گیـاهخواری روی آورده‌اند و با مرور زمان و انباشته شدن تغیرات ژنتیکی مـیل بـه خوردن گوشت را از دست داده‌اند. امروزه ۹۹٪ از حجم تغیذهٔ پانداها را بامبو تشکیل مـی‌دهد.[۸]

پانداها بسیـار دقت مـی‌کنند که تا انرژی‌شان بیـهوده تلف نشود و به این ترتیب از گذشتن از شیب‌های تند یـا عکس‌العمل‌های زیـاد نسبت بـه سایر خرس‌ها پرهیز مـی‌کنند.

دو خرس پاندا از نظر ظاهر و اندازه صورت و اندازه بدن و حتی مـیزان خوردن بامبو با هم متفاوت هستند، «راسل سیچون» پژوهشگر پانداشناس مشاهده نموده‌است که: «(پاندا) بیشتر شبیـه یک گوریل گیـاه‌خوار هست و اندازه پایین‌تنـه بـه حجم کلی بدن نشان دهنده سوخت و ساز پایین بدن است. این سطح پایین سوخت ساز بدن و همچنین روش زندگی پاندا بـه وی اجازه مـی‌دهد کـه توسط منابع غذایی ضعیفی چون بامبو بتواند بـه زندگی ادامـه دهد.» پاندا دارای یک آرواره‌ای قوی و دندان‌های آسیـای بزرگ هست که بـه وی اجازه مـی‌دهد بـه راحتی گیـاهان را بخورد.

بر اثر تجارت پر سود الوار پانداها بـه سوی مناطق مرتفع‌تر رانده شده‌اند و همـین خود باعث از بین رفتن مناطق جنگلی و از بین رفتن بامبوها کـه غذای اصلی پاندا را تشکیل مـی‌دهند شده‌است و به خاطر این اقدامات از سال ۱۹۷۳ که تا ۱۹۸۴ یعنی درون حدود تنـها ۱۱ سال چیزی حدود ۵۰٪ از تعداد این حیوان کاسته شده‌است.

۲۵ نوع بامبو توسط این حیوان درون طبیعت مصرف شده‌است و تنـها تعداد کمـی از انواع بامبو درون ارتفاعات رشد مـی‌کنند، یعنی همان جایی کـه پانداها اکنون مـی‌زیند. برگ‌های بامبو پروتئین زیـادی دارند اما ساقهٔ آن از پروتئین کمـی برخوردار است. بـه خاطر شکوفه‌دهی، مرگ و گرده‌افشانی هم‌زمان انواع گیـاهان بامبو، پانداها حتما حداقل بـه ۲ نوع بامبو دسترسی داشته باشند که تا گرسنـه نمانند. اما که تا زمانی کـه پانداها دندان‌های خرس‌مانند خود را حفظ کرده‌اند مـی‌توانند گوشت، ماهی و تخم پرندگان را درون صورت درون دسترس بودن بخورند. درون باغ وحش‌ها نیز بـه خرس‌های پاندا بامبو مـی‌دهند اما مقداری بیسکوییت تقویتی نیز به منظور حفظ سلامت بهتر بـه آن‌ها مـی‌دهند.

تولید مثل

سابقاً درون تکثیر نسل پانداها درون اسارت مشکل وجود داشت و آن مشکل عدم تمایل پانداها بـه برقراری ارتباط با یکدیگر درون اسارت بود[۹] و این مشکل دانشمندان را بر آن داشت کـه راهی به منظور حل این مشکل بیـابند. آن‌ها راه‌هایی چون نشان فیلم نزدیکی پانداها با هم[۱۰] و حتی داروی ویـاگرا (تحریک‌کننده ) را امتحان د[۱۱] اما نتیجه دلخواه را نگرفتند. از روش‌های ابتدایی دیگر لقاح مصنوعی بود. فقط اخیراً با استفاده از راه‌هایی توانستند هر دو سال یک نوزاد بـه دنیـا بیـاورند.[۱۲][۱۳]

توانایی پانداها از ۴ که تا ۸ سالگی شروع و ممکن هست تا ۲۰ سالگی ادامـه یـابد.[۱۴] دوره جفت‌گیری درون سه ماه بهار هست که ماده‌ها به منظور ۲ که تا ۳ روز کـه آن هم فقط یک بار درون سال هست آماده جفت‌گیری مـی‌شوند.[۱۵] درون طول مدت زمان جفت‌گیری ۲ که تا ۵ نر به منظور به دست آوردن یک ماده با هم بـه رقابت مـی‌پردازند و نر غالب ماده را بـه دست مـی‌آورد. مدت زمان برقراری ارتباط بسیـار کم هست و از ۳۰ ثانیـه که تا ۵ دقیقه طول مـی‌کشد ولی ممکن هست حیوان نر به منظور اطمـینان از حسن انجام کار، عمل لقاح را چند بار تکرار کند. دورهٔ آبستنی ۹۵ که تا ۱۶۰ روز طول مـی‌کشد.[۱۵]

پانداها درون نیمـی از زایمان‌هایشان، دوقلو بـه دنیـا مـی‌آورند.[۱۶]

نوزاد پاندا

توله پاندا بین ۹۰ که تا ۱۳۰ گرم وزن دارد کـه یک هشتصدم وزن مادرش است.[۱۷] پاندا بین ۱ که تا ۲ توله بـه دنیـا مـی‌آورد و اگر توله‌ها ۲ که تا باشند، پاندای مادر یکی از آن‌ها را رها مـی‌کند و توله فوراً مـی‌مـیرد. فعلاً دانشمندان نمـی‌دانند پاندای ماده چگونـه و بر چه مبنایی یکی از دو توله را انتخاب مـی‌کند. شاید توله ضعیف‌تر را رها کند اما چیزی ثابت نشده‌است. پدر هیچ کمکی بـه بزرگ شدن توله نمـی‌کند.

هنگامـی کـه توله بـه دنیـا مـی‌آید صورتی، بی‌مو و نابینا است[۱۸] و ۶ که تا ۱۴ دفعه درون روز و هر دفعه که تا ۳۰ دقیقه از مادرش شیر مـی‌خورد. مادر ممکن هست ۳ که تا ۴ ساعت توله خود را درون پناهگاه رها کند و به دنبال غذا خوردن برود و در طول این چند ساعت توله کاملاً بی‌دفاع است. یک که تا دو هفته بعد از تولد، نقاطی از پوست کـه قرار هست سرانجام خز سیـاه درآورد، تغییر رنگ داده و سیـاه مـی‌شود. مقدار کمـی رنگ صورتی ممکن هست روی خز توله بـه وجود آید کـه حاصل واکنش شیمـیایی بین آب دهان مادر و خز توله است. یک ماه بعد از تولد، رنگ توله کامل مـی‌شود اما هنوز نمـی‌تواند راه برود، بلکه تنـها درون ۷۵ که تا ۹۰ روزگی شروع بـه خزیدن مـی‌کند.[۱۷] مادر با غلتاندن و کشتی گرفتن با توله‌اش بازی مـی‌کند. توله که تا ۶ ماه فقط شیر مـی‌خورد و تازه بعد از شش ماهگی مـی‌تواند تنـها مقدار کمـی بامبو بخورد. بـه هر حال شیر مادر که تا ۱ سالگی مـهم‌ترین منبع غذایی توله بـه حساب مـی‌آید. توله درون پایـان یک سالگی بـه ۴۵ کیلوگرم مـی‌رسد و تا یک سال و نیم - دو سالگی با مادر زندگی مـی‌کند. مدت زمان بین دو زایمان به منظور خرس پاندای ماده ۲ سال هست و بعد از ۲ سال از زایش نوزاد، دوباره آماده جفت‌گیری و تولد نوزاد بعدی مـی‌شود.

نام

هیچ منبع قطعی درون مورد مبدأ نام پاندا درون انگلیسی وجود ندارد و نزدیکترین احتمال این هست که از واژه تبتی «پونیـا» کـه احتمالاً بـه خاطر انگشت شست تغییریـافته خرس پاندا است، گرفته شده باشد. درون غرب نام پاندا درون اصل تنـها به منظور پاندای قرمز کـه حیوانی دیگر و بسیـار کوچک‌تر از خرس پاندا است، بـه کار مـی‌رفت. که تا زمان شناخته شدن رابطه خویشاوندی بین خرس پاندا و پاندای قرمز، خرس پاندا با نام‌های خرس خالدار یـا خرس ابلق شناخته مـی‌شد. پیش از آن مجموعه‌ای از نوشته‌های چینی، ۲۰ نام مختلف را به منظور این حیوان استفاده کرده بودند کـه یکی از آن‌ها کـه حتی امروزه هم بـه کار مـی‌رود، «خرس گربه‌ای بزرگ» یـا تنـها «خرس بزرگ» کـه ممکن هست این اسم بـه خاطر شباهت مردمک چشم خرس پاندا بـه چشم گربه باشد، چراکه هر دو عمودی هستند. درون برخی از جاها درون استان‌های چین از نام‌های کهن مانند «خرس خالدار» یـا «خرس بامبو» استفاده مـی‌شود. درون تایوان نام تازه‌اش، «خرس گربه‌ای» هست که درون اینجا گربه، صفت هست و خرس اسم و چون از لحاظ دستوری درست است، تلاشی به منظور دگرگون آن نمـی‌شود.

افسانـه پانداها

یک افسانـه قدیمـی چینی مـی‌گوید کـه پانداها ابتدا سفید رنگ بوده‌اند. یکی از امپراتوران چین بـه پانداها علاقه زیـادی داشت. بعد از مرگ این پانداها بسیـار ناراحت مـی‌شوند و بخشی از بدن خود را بـه خاطر این سیـاه مـی‌کنند و این رنگ همـیشـه باقی مـی‌ماند.

نگارخانـه

• پاندا درون باغ وحش آتلانتا

• پانداها درون حال خوردن بامبو درون پارک ملی واشینگتن