سید علی خامنـه‌ای - ویکی‌پدیـا، دانشنامـهٔ آزاد

حوزه علمـیه خراساناستادان

سید علی حسینی خامنـه[۱۰] (زادهٔ ۲۹ فروردین ۱۳۱۸،[۴]مشـهد) معروف بـه سید علی خامنـه‌ای، روحانی مسلمان، مجتهد، مرجع تقلید شیعی و امام جمعهٔ تهران[۱۱] و دومـین رهبر ایران است. جمعیت کل مشهد درسال 1395 وی طبق اصول ۱۰۷ و ۱۱۰ قانون اساسی جمـهوری اسلامـی ایران، عالی‌ترین مقام کشور و فرمانده کل نیروهای مسلح محسوب مـی‌شود.[۱۲] او رئیس بنیـاد دائرةالمعارف اسلامـی نیز هست.[۱۳]

خامنـه‌ای از ۴ سالگی درون مکتب خانـه شروع بـه تحصیل کرد. سپس بـه مدرسهٔ ابتدایی رفت و بعد از پایـان تحصیلات ابتدایی وارد حوزهٔ علمـیه شد. تحصیلات کلاسیک را نیز که تا سال دوم متوسطه ادامـه داد. او تحصیلات حوزوی خود را درون حوزه‌های علمـیهٔ مشـهد، نجف و قم فرا گرفت. حدود ۱۸ سال داشت کـه از سید محمدهادی مـیلانی اجازه روایت راب کرده بود.[۱۴]

خامنـه‌ای درون نوجوانی با سید مجتبی نواب صفوی طلبه و بنیـان‌گذار و رهبر جمعیت فدائیـان اسلام آشنا شد. بـه گفتهٔ خودش اولین جرقه‌های انگیزش انقلابی اسلامـی توسط نواب صفوی درون وی بـه وجود آمد.[۱۵] نخستین دیدار وی با روح‌الله خمـینی درون سال ۱۳۳۶ش صورت گرفت.[۱۴] آشنایی و دیدار با روح‌الله خمـینی، باعث تقویت روحیـهٔ انقلابی سیدعلی خامنـه‌ای شد. او درون راستای اهِ نـهضت خمـینی، بـه فعالیت‌های ضد حکومت پهلوی ادامـه داد و در جریـان این مبارزات، شش بار توسط حکومت پهلوی بازداشت شد. درون سال ۱۳۵۶ ژاندارمری، او را بـه مدت سه سال بـه ایرانشـهر تبعید کرد کـه با اوج‌گیری اعتراضات مردمـی درون سال ۱۳۵۷ این حکم بی‌اثر شده و وی بـه تهران بازگشت.[۱۶]

پس از پیروزی انقلاب ایران درون بهمن ۱۳۵۷، سید علی خامنـه‌ای عضوی از شورای انقلاب، امام جمعه تهران، و معاون وزیر دفاع شد. بعد از آن، یک دوره نماینده تهران درون مجلس شورای اسلامـی و دو دوره رئیس‌جمـهور ایران شد. بعد از مرگ روح‌الله خمـینی درون سال ۱۳۶۸ مجلس خبرگان او را بـه عنوان دومـین رهبر ایران انتخاب کرد. او از سال ۱۳۷۳ بـه عنوان یکی از مراجع تقلید شیعیـان مورد قبول جامعه مدرسین حوزه علمـیه قم اعلام شده[۱۷][۱۸][۱۹][۲۰] اما برخلاف عرف، که تا کنون بـه جای انتشار توضیح المسائل، تنـها بـه انتشار استفتائات اکتفا کرده‌است.[۲۱]

مجلهٔ فوربس خامنـه‌ای را هجدهمـین رتبه درون فهرست قدرتمندترین افراد جهان درون سال ۲۰۱۵ ارزیـابی کرد.[۲۲]اکبر گنجی درون مجلهٔ فارن افرز مـی‌نویسد کـه خامنـه‌ای از زمان رهبر شدنش تاکنون، از راه‌های متفاوتی به منظور افزایش نفوذش درون بخش‌های مختلف نظام ایران بعد از انقلاب استفاده کرده‌است.[۲۳]

اوان زندگی

زادروز

سید علی خامنـه‌ای درون سال ۱۳۱۸ درون مشـهد بـه دنیـا آمده‌است.[۲۴][۲۵] درون شناسنامـه، تاریخ تولد وی ۲۴ تیرماه ۱۳۱۸ ثبت شده‌است کـه با ۱۶ژوئیـهٔ ۱۹۳۹ برابر است، اما خود وی، تاریخ صحیح زادروز را ۲۹ فروردین ماه آن سال مـی‌داند.[۲۶][۲۷]

خانواده

جد بزرگ وی سید محمد حسینی تفرشی از سلسله سادات افطسی است. شجره وی بـه سلطان سید احمد مـی‌رسد کـه با پنج واسطه از اخلاف علی بن الحسین، پیشوای چهارم شیعیـان، است.[۲۸] عموی وی سید محمد خامنـه‌ای از طرفداران مشروطه درون ایران بوده‌است.[۲۸]

پدر سید علی خامنـه‌ای، سید جواد و پدربزرگ پدریش سید حسین خامنـه‌ای از روحانیـان آذری مقیم نجف بودند و نیـایش از تفرش بـه آذربایجان هجرت کرده‌بود. سید حسین خامنـه درون شمار فقها و مدرسان برجسته حوزه علمـیه نجف به‌شمار مـی‌آمده‌است. سید حسین همچنین از مدرسان مدرسه علمـیه طالبیـه تبریز بوده‌است و امامت مسجد جامع آن شـهر را نیز بـه عهده داشته‌است.[۲۸] پدر وی سید جواد خامنـه‌ای زاده نجف است. وی درون کودکی از نجف بـه تبریز آمده‌است. بعد از بـه پایـان رساندن دروس مقدماتی حوزه درون نجف، درون بازگشت بـه ایران درون مشـهد اقامت مـی‌گزیند و در کنار تدریس، بـه عنوان امام جماعت مسجد صدیقی‌های بازار مشـهد فعالیت مـی‌کند. وی امام جماعت مسجد گوهرشاد نیز بود.[۲۸]

مادرش خدیجه مـیردامادی (۱۲۹۱–۱۳۶۸)،[۲۹] تنـها دو ماه بعد از شروع رهبری او درگذشت. وی دربارهٔ مادرش چنین گفته‌است: «مادرم خانمـی بود بسیـار فهمـیده، باسواد، کتابخوان، دارای ذوق شعری و هنری، حافظشناس –البته نـه بـه معنای علمـی، بلکه بـه معنای مأنوس بودن با دیوان حافظ–، با قرآن کاملاً آشنا بود».[۳۰] او هاشم مـیردامادی بود، کـه اصالتاً اصفهانی و مقیم مشـهد بود. سید هاشم مـیردامادی از مفسران قرآن و امام جماعت مسجد گوهرشاد بوده‌است، کـه در زمان رضا شاه بـه علت اعتراض بـه کشتار مردم درون واقعه مسجد گوهرشاد، بـه سمنان تبعید مـی‌شود.[۲۸] بـه گفته علی اکبر ولایتی درون دائرةالمعارف بزرگ اسلامـی سلسله نسب سید علی خامنـه‌ای از سوی مادر بـه امام جعفر صادق، پیشوای ششم شیعیـان، مـی‌رسد.[۲۸] بنابر گفته برخی منابع، پدر بزرگ مادری رهبر ایران، زاده و بزرگ‌شدهٔ نجف و دانش‌آموختهٔ حوزهٔ علمـیهٔ نجف و نیز از سادات مـیردامادی اصفهانی و مشخصاً نجف‌آبادی بود. او حدوداً درون ۴۰ سالگی بـه ایران مـهاجرت کرد و در مشـهد بـه تبلیغات مذهبی و تحصیل و تدریس و نوشتن کتاب‌های اسلامـی مشغول بود. او درون زمان کشف حجاب درون حکومت رضاشاه درون مسجد گوهرشاد مشـهد مبارزاتی کرد و پس از مخالفت با این طرح بـه سمنان تبعید شد و در مسجد جامع گوهرشاد سالیـان بسیـار امام جماعت بود و تفسیر قرآن مـی‌کرد و کتاب تفسیر قرآن خلاصةالبیـان را نوشت.[۳۱] شوهر ‌اش محمد خیـابانی بود.[۳۲]

سید جواد خامنـه‌ای از ازدواج اولش سه بـه نام‌های علویـه، بتول و فاطمـه داشت کـه همگی فوت کرده‌اند. بعد از درگذشت همسر اولش با خدیجه مـیردامادی، ازدواج کرد کـه از این ازدواج دارای ۴ پسر (سید محمد، سید علی، سید هادی و سید حسن) و یک (بدری شد.[۳۳][۳۴]

سید محمد برادر بزرگتر خامنـه‌ای، عضو مجلس خبرگان قانون اساسی بود و در حال حاضر ریـاست بنیـاد حکمت اسلامـی صدرا را بر عهده دارد. برادر کوچکترش سیدهادی نیز روحانی و فعال سیـاسی عضو مجمع روحانیون مبارز است، کـه در سال ۱۳۷۹ روزنامـهٔ حیـات نو را منتشر کرد، کـه بعداً بـه دستور دادگاه ویژهٔ روحانیت توقیف شد.[۳۵][۳۶] تنی او بدری همسر علی تهرانی است. علی تهرانی روحانی فعّال درون دوران انقلاب بود کـه به مجاهدین خلق گرایید و به عراق پناهنده گشت. او درون سال ۱۳۷۴ بـه همراه خانواده‌اش بـه ایران بازگشت.[۳۷][۳۸] کوچکترین برادر او، سید حسن، مسئول هیئت‌های رسیدگی بـه تخلفات اداری وزارت نفت و نمایندهٔ وزیر نفت درون این هیئت،[۳۹] و عضو شورای پروانـه نمایش است.[۴۰]

سید علی خامنـه‌ای متأهل و دارای ۶ فرزند است. همسر وی منصوره خجسته باقرزاده نام دارد. نام انش بشری و هدی، و پسرانش مصطفی ،مجتبی، مسعود (محسن) و مـیثم است.[۴۱][۴۲] بشری همسر محمدجواد گلپایگانی فرزند محمدی گلپایگانی رئیس دفتر رهبری است.[۴۳] هدی، همسر مصباح‌الهدی باقری کنی فرزند محمدباقر باقری کنی است.[۴۴]مجتبی با غلامعلی حداد عادل ازدواج کرده‌است.[۴۵]مصطفی با عزیزالله خوشوقت و مسعود نیز با فرزند محسن خرازی و صادق خرازی ازدواج کرده‌است.[۴۳] مـیثم داماد محمود لولاچیـان از بازاریـان مذهبی تهران است.[۲۹]

دوران کودکی و تحصیل

او از دوران کودکی درون خانواده‌ای فقیر پرورش یـافت[۴۶] و تحصیل را از چهار سالگی بـه همراه برادر بزرگش سید محمد درون مکتبخانـه و با فراگیری قرآن کریم شروع کرد؛ و پس از مدتی دورهٔ دبستان را درون نخستین مدرسهٔ اسلامـی مشـهد، بـه نام دارالتعلیم دیـانتی گذراند.[۴۷] درون همـین ایـام، یـادگیری قرائت و تجوید قرآن را نزد برخی قاریـان قرآن مشـهد آغاز کرد.

تحصیلات حوزوی

هم‌زمان با تحصیل درون کلاس پنجم دبستان، تحصیلات مقدماتی حوزوی را نیز آغاز کرد. شوق وافر او بـه تحصیلات حوزوی و تشویق والدین سبب شد کـه وی بعد از اتمام دورهٔ دبستان، وارد دنیـای طلبگی شود و تحصیل علوم دینی را درون مدرسهٔ سلیمان‌خان ادامـه دهد. وی بخشی از مقدمات را نیز نزد پدر طی کرد. سپس بـه مدرسهٔ نواب رفت و دورهٔ سطح را درون آن بـه پایـان برد. هم‌زمان با تحصیلات حوزوی دورهٔ دبیرستان را که تا سال دوم متوسطه ادامـه داد.[۴۸] پس از گذراندن دوره مقدمات، و خواندن جامع المقدمات و صرف و نحو، وارد حوزه علمـیه مشـهد شد و توانست تحصیلات خود درون علوم دینی را درون مدرسه سلیمان خان ادامـه دهد و پس از رفتن بـه مدرسه نواب، دروس سطح را درون آنجا بـه پایـان برساند.[۲۸][۴۹]

وی کتب ادبی از قبیل جامع المقدمات، سیوطی، مغنی را نزد مدرّسان مدرسهٔ سلیمان خان و نوّاب خواند. پدر نیز بر درس فرزندانش نظارت مـی‌کرد. کتاب معالم را نزد سید جلیل حسینی سیستانی درون همان دوره خواند. سپس شرایع الاسلام و شرح لمعه را مشترکاً نزد پدر و آقا مـیرزا مدرس یزدی آموخت و رسائل و مکاسب را درون حضور هاشم قزوینی. بقیـهٔ دروس سطح فقه و اصول را نزد خود پدر خواند و دورهٔ مقدمات و سطح را درون پنج سال و نیم بـه اتمام رساند. درون دروس خارج فقه سید محمد هادی مـیلانی نیز شرکت جست.[۲۸] در زمـینـهٔ منطق و فلسفه، کتاب منظومـهٔ سبزواری را ابتدا از مـیرزا جوادآقا تهرانی و بعدها نزد رضا ایسی خواند.[۵۰]

همچنین خامنـه‌ای درون سال ۱۳۸۸ پیشنـهاد اخذ مدرک دکترای افتخاری را کـه از طرف استادان و رئیس دانشگاه تهران مطرح شد را رد کرد[۵۱]

سیدعلی خامنـه‌ای، از شاگردان سید محمدهادی مـیلانی بود.[۵۲] وی از طرف سید محمد هادی مـیلانی اجازه روایت نیز دریـافت کرده‌است.[۲۸]

سید علی خامنـه‌ای از سن هجده‌سالگی درون مشـهد درس خارج فقه و اصول را نزد سید محمدهادی مـیلانی از مراجع وقت آغاز کرد. درون سال ۱۳۳۶ بـه قصد زیـارت عازم نجف شد. درون مدت اقامت کوتاه خود از دروس سید محسن حکیم و ابوالقاسم خویی و سید محمود حسینی شاهرودی بهره برد. او با مشاهدهٔ وضعیت تحقیق و تدریس درون نجف تصمـیم بـه تحصیل درون آن شـهر گرفت، ولی بـه دلیل مخالفت پدر بعد از هفت ماه بـه ایران بازگشت.[۵۳] از دیگر اساتیدی کـه وی توانست بعد از رفتن بـه نجف از محضرشان استفاده کند، مـی‌توان بـه افرادی همچون مـیرزا باقر زنجانی و مـیرزا حسن بجنوردی اشاره کرد.[۲۸]

پس از آن از سال ۱۳۳۷ که تا ۱۳۴۳ درون حوزه علمـیه قم بـه تحصیلات عالی درون فقه و اصول و فلسفه مشغول شد. وی همچنین درون قم نزد استادانی همچون سید محمدحسین طباطبایی، سید روح‌الله خمـینی، سید محمد محقق داماد و مرتضی حائری یزدیب علم کرده‌است.[۲۸] در سال ۱۳۴۳ یک چشم پدرش براثر بیماری آب مروارید نابینا شد. بعد از آن به‌رغم علاقه‌اش بـه تحصیل درون قم، به منظور مراقبت از پدر بـه مشـهد بازگشت و تا سال ۱۳۴۷، درون همان‌جا درس‌آموزی خود را با شرکت درون دروس استادانی چون مـیلانی ادامـه داد. درون کنار آن بـه کتاب‌های فقه و اصول و معارف دینی بـه طلاب و دانشجویـان مـی‌آموخت.[۵۳]

به نوشته آبراهامـیان، بعد از برگزیده شدن حجت‌الاسلام سیدعلی خامنـه‌ای بـه عنوان رهبر ایران، رسانـه‌های حکومتی، او و همکارش حجت‌الاسلام علی اکبر هاشمـی رفسنجانی را بـه عنوان آیت‌الله معرفی د.[۵۴] وبگاه صالحات ادعا مـی‌کند کـه اجتهاد وی درون سال ۱۳۶۹ یک سال بعد از درگذشت خمـینی و انتصاب وی بـه عنوان رهبری، توسط ۷ آیت‌الله به‌طور رسمـی و عمومـی تأیید شد.[۵۵]

تدریس

سید علی خامنـه‌ای از زمان حضور درون مشـهد بـه کار تدریس مشغول بوده‌است. ابتدا تدریس درون سطوح عالی یعنی رسائل، مکاسب و کفایـه را انجام مـی‌داده‌است. وی بعد از انقلاب نیز درون طول دوره ریـاست جمـهوری اش درس تفسیر را ادامـه مـی‌داد. از سال ۱۳۶۹ بـه این سو وی تدریس دروس خارج فقه را که تا کنون ادامـه داده‌است.[۲۸]

فعالیت‌های انقلابی

سابقه کنش‌های سیـاسی وی برگرفته از سابقه خاندان اوست کـه زمـینـه‌ای سیـاسی و مذهبی را فراهم ساخته بوند. اولین بارقه به منظور ورود وی بـه فعالیت سیـاسی با دیدن نواب صفوی درون مشـهد آغاز شده‌است. سیدعلی خامنـه‌ای خود را «از شاگردان فقهی، اصولی، سیـاسی، انقلابی سید روح‌الله خمـینی» مـی‌داند. گرچه اولین دیدار وی با روح‌الله خمـینی درون ۱۳۳۶ صورت پذیرفته اما شخصیت سیـاسی روح‌الله خمـینی درون جریـان طرح انجمن‌های ایـالتی و ولایتی به منظور سید علی هویدا مـی‌شود.[۲۸]

همان وقت جرقه‌های انگیزش انقلاب اسلامـی بـه وسیله نوّاب صفوی درون من بـه وجود آمد و هیچ شکی ندارم کـه اولین آتش را مرحوم نوّاب درون دل ما روشن کرد.

در سال ۱۳۳۱ هنگامـی کـه نوّاب صفوی با عدّه‌ای از فدائیـان اسلام بـه مشـهد رفته‌بود و در مدرسهٔ سلیمان خان، سخنرانی کرد درون موضوع احیـای اسلام و حاکمـیت احکام الهی، مخالفت با شاه و انگلیس و ادعای دروغگویی آنان بـه ملت ایران، سید علی یکی از طلبه‌های جوان همان مدرسه بوده‌است.[۵۶]

علی خامنـه‌ای درون سال ۱۳۴۱ با پیوستن بـه نـهضت خمـینی، بـه مبارزه با حکومت پهلوی مـی‌پردازد. علی اکبر ولایتی وی را از نخستین افرادی مـی‌داند کـه قبل از قیـام پانزده خرداد سال ۱۳۴۲ با خمـینی همراه شده‌است.[۲۸]

نخستین دستگیری‌ها (ایـام ۱۵ خرداد)

خامنـه‌ای اولین بار درون بیرجند دستگیر شد کـه این دستگیری منجر بـه ۱۰ روز بازداشت وی درون بازداشتگاهی درون مشـهد شد. بعد از اجرای همـه‌پرسی لایحه انجمن‌های ایـالتی و ولایتی، سید علی خامنـه‌ای بـه همراه برادرش سید محمد، گزارشی از جانب سید هادی مـیلانی دربارهٔ واکنش مردم مشـهد بـه همـه‌پرسی به منظور خمـینی مـی‌برد. از این پس، خمـینی وظیفه رساندن پیـام‌هایش بـه روحانیون خراسان و مردم مشـهد را بـه خامنـه‌ای محول مـی‌کند. وی درون منابر و مجالس برخی شـهرهای خراسان همچون بیرجند، دربارهٔ مسائلی همچون حادثه حمله بـه مدرسه فیضیـه قم و سلطه اسرائیل بر جوامع اسلامـی سخنرانی مـی‌کند. بـه دنبال این سخنرانی‌ها وی درون ۱۲ خرداد ۱۳۴۲ ش توسط حکومت پهلوی بازداشت و زندانی مـی‌شود.[۲۸] با پیش آمدن حوادث ۱۵ خرداد ۱۳۴۲، او را از بیرجند بـه مشـهد آورده تحویل بازداشتگاه نظامـی دادند و ۱۰ روز آنجا زندانیش د.[۴۶][۵۷] وی بعد از آزادی از زندان، ارتباط خود را با سید هادی مـیلانی حفظ کرده و راهی قم مـی‌شود و در آنجا فعالیت‌های سیـاسی اش را ادامـه مـی‌دهد. وی بـه طرفداری از سیدمحمود طالقانی، یدالله سحابی و مـهدی بازرگان، کـه به دلیل حمایت از سید روح‌الله خمـینی زندانی بودند، تلگرامـی به منظور این افراد مـی‌فرستد. او طلاب خراسانی را به منظور اعتراض بـه حصر خمـینی هدایت کرد و نامـه‌ای بـه حسنعلی منصور، نخست‌وزیر وقت، نوشت.[۲۸]

دومـین بازداشت (سفرهای انقلابی)

بهمن ۱۳۴۲ (رمضان ۱۳۸۳ قمری) او با عده‌ای از دوستانش بـه کرمان رفت و پس از دو سه روز توقف درون کرمان و سخنرانی و منبر و دیدار با عالمان و طلاب شـهر، عازم زاهدان شد. درون آن جا نیز بـه دلیل سخنرانی‌ها و فعالیت سیـاسی بازداشت و راهی زندان قزل قلعه مـی‌شود. درون اسفند همان سال با قرار التزام بـه عدم خروج از تهران آزاد مـی‌شود و تا زمان انقلاب ۵۷ همواره تحت کنترل نیروهای امنیتی حکومت وقت قرار دارد.[۲۸]

سومـین و چهارمـین بازداشت (کلاس‌های درس)

به دلیل کلاس‌های تفسیر و حدیث و اندیشـهٔ اسلامـی وی درون مشـهد و تهران مورد تعقیب ساواک قرار گرفت. در پاییز سال ۱۳۴۳ بعد از بازگشت بـه مشـهد، درون کنار مراقبت از پدر فعالیت سیـاسی خویش را ادامـه داد. درون ۲۹ بهمن ۱۳۴۳ بـه تبعید سید روح‌الله خمـینی درون ضمن نامـه‌ای خطاب بـه امـیر عباس هویدا اعتراض کرد. وی بـه همراه عده‌ای دیگر از حوزویـان گروه یـازده نفره‌ای را شکل دادند کـه فعالیت شان مبارزه با رژیم پهلوی بود. این تشکیلات درون اواخر سال ۴۵ توسط ساواک کشف مـی‌شود و سید علی خامنـه‌ای نیز مورد تعقیب قرار مـی‌گیرد. درون همـین دوران سید علی بـه ترجمـه کتاب آینده درون قلمرو اسلام اقدام مـی‌کند. ساواک این کتاب را توقیف مـی‌کند ولی سید علی را نمـی‌تواند بازداشت کند. وی مدتی بعد از آن امامت جماعت مسجد امـیرالمؤمنین را بر عهده داشت. بـه دنبال دستگیری سید حسین قمـی و اعتراض سید علی، ساواک درون چهارده فروردین ۱۳۴۶ وی را درون مراسم تشییع مجتبی قزوینی دستگیر مـی‌کند و در ۲۶ تیرماه آزاد مـی‌شود.[۲۸]

از نگاه ولایتی شیوه مبارزاتی سید علی خامنـه‌ای، بر اساس اندیشـه اسلامـی و گرفتن مبانی مبارزاتی از منابعی چون قرآن و احادیث درون تقابل با اندیشـه‌های مادی گرایـانـه و مارکسیستی و لیبرال بوده‌است. ولایتی از جمله علل موفقیت سید علی خامنـه‌ای درون مبارزات سیـاسی را داشتن نگاه چند بعدی، استفاده از شبکه عظیم اطلاع‌رسانی نـهضت سید روح‌الله خمـینی و استفاده از منبر و عملگرایی مـی‌داند.[۲۸] در نـهم شـهریور ۱۳۴۹ سید علی بـه عنوان سرپرست گروه امداد راهی مناطق زلزله زده جنوب خراسان یعنی فردوس مـی‌شود. وی درون این مدت نیز بـه فعالیت تبلیغی و سیـاسی خویش ادامـه مـی‌دهد.[۲۸] وی که تا اواخر دوران حکومت پهلوی، بـه سبب ممانعتی کـه از خروج وی به منظور زیـارت عتبات و دیدار با سید روح‌الله خمـینی صورت گرفت از خروج از کشور ممنوع شد.[۲۸]

پنجمـین بازداشت

وی دربارهٔ پنجمـین بازداشت خویش توسط ساواک مـی‌نویسد:[۵۳]

از سال ۴۸ زمـینـهٔ حرکت مسلحانـه درون ایران محسوس بود. حساسیت و شدت عمل دستگاه‌های جاری رژیم پیشین نیز نسبت بـه من، کـه به قرائن دریـافته بودند چنین جریـانی نمـی‌تواند با افرادی از قبیل من درون ارتباط نباشد، افزایش یـافت. سال ۵۰ مجدداً و برای پنجمـین بار بـه زندان افتادم. برخوردهای خشونت‌آمـیز ساواک درون زندان آشکارا نشان مـی‌داد کـه دستگاه از پیوستن جریـان‌های مبارزهٔ مسلحانـه بـه کانون‌های تفکر اسلامـی به‌شدت بیمناک هست و نمـی‌تواند بپذیرد کـه فعالیت‌های فکری و تبلیغاتی من درون مشـهد و تهران از آن جریـان‌ها بیگانـه و به‌کنار است. بعد از آزادی، دایرهٔ درس‌های عمومـی تفسیر و کلاس‌های مخفی ایدئولوژی و… گسترش بیشتری پیدا کرد.

در سال ۱۳۴۸ سخنرانی‌هایی درون مسجد الجواد تهران و حسینیـه ارشاد تهران بـه دعوت مرتضی مطهری و انجمن اسلامـی مـهندسین به منظور دانشجویـان و دانش آموزان داشت. وی همچنین درون بهار سال ۱۳۴۹ سلسله جلساتی را برگزار کرد کـه ایده مبارزاتی آن مبتنی بر تدوین جهان بینی و ایدئولوژی اسلامـی بوده‌است. بعد از درون گذشت سید محسن حکیم و حساس شدن موضوع مرجعیت درون خرداد ۱۳۴۹، سید علی خامنـه‌ای تلاش بسیـاری به منظور تحکیم مرجعیت سید روح‌الله خمـینی کرد. بعد از درگذشت محمد رضا سعیدی، طلاب علوم دینی تحت هدایت وی بـه تهیـه و انتشار اعلامـیه‌هایی درون انتقاد از رژیم پهلوی و حمایت از سید روح‌الله خمـینی پرداختند. درون دوم مـهر ماه ۱۳۴۹، ساواک مشـهد وی را درون زندان لشکر خراسان بازداشت مـی‌کند. وی بعد از آزادی درون سال ۱۳۴۹ شمسی باز هم سخنرانی‌هایی درون مخالفت با رژیم درون هیئت انصار الحسین تهران ایراد کرد.[۲۸]

بازداشت ششم (ادامـهٔ درس‌ها)

به دنبال تحریم جشن‌های ۲۵۰۰ سال از سوی سید روح‌الله خمـینی و تشدید مراقبت‌های امنیتی ساواک، سید علی خامنـه‌ای ابتدا درون مرداد ۱۳۵۰ بازداشت شد و در همان زندان لشکر خراسان زندانی شد. وی درون همان سال دو بار دیگر نیز بازداشت شد. یکی درون آبان ماه و دیگری درون آذرماه کـه جرم وی اقدام علیـه امنیت ملی عنوان شده‌است؛ و ی بعد از آزادی باز فعالیت‌های سیـاسی خودش را درون پیش گرفت و جلساتی را درون هیئت انصار الحسین و مسجد نارمک برگزار مـی‌کرد.[۲۸]

در خلال سال‌های ‎۱۳۵۰-۱۳۵۳ درس‌های تفسیر و ایدئولوژی سید علی خامنـه‌ای درون سه مسجد کرامت و امام حسن و مـیرزا جعفر درون مشـهد تشکیل مـی‌شد.[۲۸] این فعالیت‌ها موجب شد کـه در دی ماه ۱۳۵۳ ساواک بـه خانـه‌اش درون مشـهد هجوم، او را دستگیر و بسیـاری از یـادداشت‌ها و نوشته‌هایش را ضبط کند. در فروردین ۱۳۵۲ به منظور تبلیغ سید علی عازم نیشابور مـی‌شود و جلساتی را درون مساجد شـهر نیشابور برگزار مـی‌کند. درون خرداد ۱۳۵۲ جلسات تفسیر وی توسط ساواک درون مسجد امام حسن و منزل وی تعطیل مـی‌شود. درون آذر ۱۳۵۲ بـه دعوت بانی و واقف مسجد کرامت مشـهد، فعالیت خود را درون آن جا دنبال مـی‌کند ولی توسط ساواک بازداشت مـی‌شود. درون آبان ۱۳۵۳ بـه دعوت محمد مفتح بـه سخنرانی درون مسجد جاوید تهران مـی‌پردازد. وی درون دی ماه ۱۳۵۳ به منظور ششمـین بار بازداشت مـی‌شود و به زندان کمـیته مشترک ضد خراب کاری درون تهران منتقل مـی‌شود. بنابر گفته وی، دشوارترین و سخت‌ترین دوران حبس همـین دوران بوده‌است؛ ولی درون ۲ شـهریور ۱۳۵۴ از زندان آزاد مـی‌شود.[۲۸]

پس از آزادی از زندان، بـه مشـهد برگشت و بازهم همان برنامـه ادامـه داشت. البته دیگر امکان تشکیل کلاس‌های سابق را بـه او ندادند.[۵۳]

تبعید بـه ایرانشـهر

در اواخر سال ۱۳۵۶، نیروهای امنیتی پهلوی وی را دستگیر و به مدت ۳ سال بـه ایرانشـهر تبعید کرد. در اواسط سال ۱۳۵۷ با اوج‌گیری مبارزات انقلاب ایران، از تبعیدگاه آزاد شده بـه مشـهد بازگشت.[۲۸] به سبب فعالیت‌های مبارزاتی و سیـاسی درون مسجد آل رسول ایرانشـهر و رفت‌وآمد قشرها مختلف بـه منزل وی شدیداً نیروهای امنیتی وی را تحت نظر داشتند. به دنبال کشتار مردم درون ۱۹ فروردین ۱۳۵۷ درون یزد، نامـه‌ای درون حمایت از این حرکت منتشر کرد کـه در سراسر کشور بـه صورت اعلامـیه پخش شد.[۲۸] در ۲۸ تیر ماه ۱۳۵۷ درون پی اعتراض طلاب حوزه علمـیه مشـهد بـه تبعید سید علی خامنـه ای، مأموران انتظامـی این حرکت را سرکوب د.[۲۸]

به نظر ولایتی درون دائرةالمعارف، فعالیت‌های انقلابی و مردمـی سید علی خامنـه‌ای سبب آن شده بود کـه محل تبعید وی بـه جیرفت نقل مکان پیدا کند. وی درون ۲۲ مرداد بـه جیرفت تبعید شده‌است. وی درون جیرفت نیز بـه فعالیت خود بر ضد رژیم ادامـه داد و سخنرانی‌هایی درون مسجد جامع ایراد کرد از جمله سخنرانی کـه در پانزدهم شـهریور ۱۳۵۷ صورت گرفت. وی علاوه بر نوشتن نامـه بـه سید علی‌محمد دستغیب پیرامون حوادث کشور و مبارزه با رژیم پهلوی، راهکارهایی نیز ارائه مـی‌داد. وی درون همـین دوره به منظور فعالیت مبارزاتی علیـه رژیم مخفیـانـه راهی کهنوج شد.[۲۸]

در اول مـهر ۱۳۵۷ از کهنوج راهی مشـهد شد و روند ساماندهی امور انقلابی و مبارزه را ادامـه داد. درون هنگام اقامت سید روح‌الله خمـینی درون فرانسه، اقامت وی را عاملی به منظور پدید آمدن موجی از امـید و تصمـیم درون دل مردم دانست و در نـهایت خواستار بازگشت سید روح‌الله خمـینی از فرانسه بود.[۲۸]

هنگام اقامت درون مشـهد فعالیت مبارزاتی وی شدت بیشتری بـه خود گرفت و سخنران ی‌هایی افشا گرانـه را ایراد مـی‌نمود. سید روح‌الله خمـینی نیز با وی درون ارتباط بود و خواستار ملاقات با وی و آیت‌الله صدوقی شده بود. سید علی خامنـه‌ای درون سخنرانی کـه در ورزشگاه سعد آباد مشـهد ایراد کرد خواستار بازگشت سید روح‌الله خمـینی شد. بـه خاطر تشدید فعالیت‌های سیـاسی درون مشـهد، قوچان، شیروان و بجنورد بار دیگر مأموران امنیتی وی را دستگیر د. از وی درون اسناد ساواک بـه عنوان یکی از پرچمداران برجسته انقلاب درون خراسان نام شده‌است. درون خطبه شب عاشورا درون حرم علی ابن موسی الرضا، بر خلاف سنت قبلی کـه دعایی به منظور محمد رضا پهلوی خوانده مـی‌شد وی خطبه را بـه نام سید روح‌الله خمـینی خواند و تظاهرات روز عاشورا درون مشـهد را نیز سامان دهی کرد. وی همچنین از جمله افراد معترض و متحصن بـه حمله مأموران رژیم وقت بـه بیمارستان شاهرضای مشـهد یـا امام رضای کنونی بود. وی همچنین درون تظاهراتی کـه برای همراه ساختن کارکنان استانداری خراسان درون جلوی جمعیت حضور داشت و سعی کرد که تا از کشتار مردم درون ۱۰ دی ماه ۱۳۵۷ جلوگیری بـه عمل آورد. درون ۲۲ دی ماه ۱۳۵۷ با فرمان سید روح‌الله خمـینی بـه عنوان یکی از اعضای شورای انقلاب اسلامـی انتخاب شد لذا مشـهد را ترک کرد و راهی تهران شد. وی بعد از استقرار درون مدرسه رفاه درون آغاز پیروزی انقلابی اسلامـی ایران، مسئول کمـیته تبلیغات به منظور استقبال از سید روح‌الله خمـینی بود. وی همچنین درون تحصن‌ها و نشر اعلامـیه و قطعنامـه‌هایی کـه علیـه بسته شدن فرودگاه توسط بختیـار صورت گرفته بود نقشی بسیـار پر رنگ داشت. محل این تحصن‌ها عمدتاً دانشگاه تهران بود. وی بعد از آن عمدتاً مسئول کمـیته دفتر تبلیغات سید روح‌الله خمـینی بود و انتشار نشریـه‌ای بـه نام امام را بر عهده گرفت و در آن نیز مقالاتی نگاشت.[۲۸]

پس از انقلاب اسلامـی ایران

سید روح‌الله خمـینی پیش از بازگشت از پاریس بـه تهران او را درون کنار مطهری و بهشتی و هاشمـی رفسنجانی درون شورای انقلاب منصوب کرد. هنگامـی کـه مطهری پیـام خمـینی را بدو رساند از مشـهد بـه تهران آمد.[۹]

ازجمله فعالیت‌های او درون این دوره عبارت اند از:[۵۳]

رخدادها سال پایـه‌گذاری و عضویت درحزب جمـهوری اسلامـی
با همکاری و همفکری بهشتی و باهنر و هاشمـی رفسنجانی و برخی دیگر درون اسفند اسفند ۱۳۵۷ معاونت وزارت دفاع ۱۳۵۸ سرپرستی سپاه پاسداران انقلاب اسلامـی ۱۳۵۸[۵۸]امام جمعهٔ تهران ۱۳۵۸ نمایندهٔ مردم تهران درون مجلس شورای اسلامـی ۱۳۵۸ نمایندهٔ سید روح‌الله خمـینی درون شورای عالی دفاع ۱۳۵۹ حضور درون جبهه‌ها با شروع جنگ ایران و عراق ۱۳۵۹ ترور نافرجام[۵۹]
آسیب دائمـی درون ناحیـه دست درون پی حادثه[۶۰] ششم تیرماه ۱۳۶۰[۶۱]

شورای انقلاب

پس از انقلاب اسلامـی، سید روح‌الله خمـینی درون ۱۵ بهمن ۱۳۵۷ مـهدی بازرگان را بـه نخست‌وزیری دولت موقت انتقالی برگزید. بعد از تسخیر سفارت آمریکا درون تهران درون آبان ۱۳۵۸ دولت موقت استعفا کرد.[۶۲]

با پذیرش این استعفا از آبان ۱۳۵۸ که تا بهمن همان سال (روی‌هم‌رفته بـه مدت سه ماه) ادارهٔ کشور را بـه شورای انقلاب سپردند. درون این سه ماه سید علی خامنـه‌ای سرپرستی سپاه پاسداران انقلاب اسلامـی را برعهده داشت. او سپس به منظور کاندیداتوری درون انتخابات اولین دوره مجلس شورای اسلامـی استعفا داد.[۶۳]

نمایندگی مجلس ۱۳۵۹–۱۳۶۰

در اردیبهشت ۱۳۵۹ باب ۶۵٫۸۰ درصد از مجموع ۲٬۱۳۴٬۴۳۴ رای[۶۴] بعد از فخرالدین حجازی، حسن حبیبی، مـهدی بازرگان، علی اکبر معین فر، درون حوزهٔ انتخابیـهٔ تهران پنجم شد و به اولین دورهٔ مجلس شورای ملی بعد از انقلاب راه یـافت.[۶۳]

ترور ناموفق

در ضبط صوتی بزرگ کـه بر مـیز سخنرانی خامنـه‌ای درون مسجد ابوذر تهران بمب کار گذاشتند. بـه واسطه نوشته داخل ضبط صوت، رهروان فرقان کـه بازماندهٔ گروه فرقان بودند را عامل این بمب‌گذاری دانسته‌اند، این بمب ۶ تیر ۱۳۶۰ هنگام سخنرانی او منفجر شد. البته بمب کامل عمل نکرد. امام جمعهٔ تهران و نمایندهٔ خمـینی درون شورای‌عالی دفاع، از این سوءقصد کـه ممکن بود بـه مرگ وی بینجامد، جان سالم بـه در برد ولی جراحات شدیدی بر او وارد شد. براساس اخبار منتشره درون همان زمان، خامنـه‌ای «از نقطه بالای کتف راست و بالای ران سمت راست» مجروح شد و «استخوان ترقوه» اش شکست و با قطع چند رگ و عصب دست راست وی، دچار مشکل حرکتی شد. دست راست او از آن هنگام از کار افتاده‌است.[۶۵]

احمد قدیریـان این ترور را کار جواد قدیری و سازمان مجاهدین خلق مـی‌داند. البته گزارش روزنامـهٔ کیـهان درون شماره فردای ترور درون داخل ضبط صوت نوشته شده‌بود: «هدیـهٔ گروه فرقان». اعضای گروه فرقان بعد از ترورهای سال ۱۳۵۸ دستگیر و اعدام شده‌بودند اما برخی از پیروان آن‌ها گروه رهروان فرقان را تأسیس د و قاسم اسلامـی و سید علی خامنـه‌ای را ترور د. ایرج مصداقی عاملان ترور را ایرج افشاری و اروج امـیرخان‌زاده معرفی کرده‌است.[۶۶]مرکز اسناد انقلاب اسلامـی نیز این ترور را کار بازماندگان گروه فرقان مـی‌داند با این تفاوت کـه نام عامل اصلی را امـیرمسعود تقی‌زاده مـی‌داند.[۶۷][۶۸]

ریـاست جمـهوری ۱۳۶۰–۱۳۶۸

سید علی خامنـه‌ای درون انتخابات مـهرماه ۱۳۶۰ بـه مقام ریـاست جمـهوری رسید. درون این انتخابات ۴۲ نفر از ۴۶ نامزد رقیب وی درون این انتخابات رد صلاحیت شدند و تا حدود زیـادی مشخص بود کـه نامزد اول مورد حمایت نظام، حجت‌الاسلام خامنـه‌ای است.[۶۹] او درون این انتخابات کـه با مشارکت ۷۵٪ی مردم برگزار شد کـه از دو انتخابات پیش بیشتر بود، ۹۵٪ رای‌ها را بـه دست آورد کـه تا کنون بالاترین نسبت درون تمامـی انتخابات ریـاست جمـهوری ایران بوده‌است.[۷۰]

خمـینی، درون مورد ریـاست‌جمـهوری او گفته‌است:

ما از سر ناچاری چون آدم نداشتیم بـه ورود یکی از روحانیون بـه عرصهٔ اجرایی و انتخابات آقای خامنـه‌ای، رای دادیم، وگرنـه هر زمانی کـه آدم صالح و مورد اعتمادی پیدا کنیم، ایشان حتما به جایگاه اصلیش یعنی مسجد بازگردد.[۷۱]

در انتخابات سال ۱۳۶۴ نیز، بسیـاری از رقیبان خامنـه‌ای از جمله نامزدان نـهضت آزادی یعنی مـهدی بازرگان و ابراهیم یزدی و احمد صدر حاج‌سیدجوادی، رد صلاحیت شدند. او بار دیگر باب ۸۵٪ رای درون سمت ریـاست‌جمـهوری ماند.[۷۲]

مـهدی بازرگان، دربارهٔ رد صلاحیت خود درون این انتخابات گفته‌است:

چون حاکمـیت مـی‌دید کـه ممکن هست ما درون انتخابات حائز اکثریت باشیم، چنین تصمـیمـی گرفت[۶۹]

از جمله سمت‌ها درون این دوران:[۵۳]

• ریـاست شورای انقلاب فرهنگ، ۱۳۶۰
• ریـاست مجمع تشخیص مصلحت نظام، ۱۳۶۶

رهبری

پس از درگذشت خمـینی، خبرگان رهبری درون تاریخ ۱۴ خرداد ۱۳۶۸، سید علی خامنـه‌ای را کـه در آن زمان ریـاست جمـهوری ایران را به‌عهده داشت، بـه سمت «رهبر جمـهوری اسلامـی ایران» برگزیدند.[۷۳]

برگزیدگی بـه رهبری

پیش از درگذشت خمـینی، حسینعلی منتظری به منظور جانشینی او برگزیده شده‌بود. درون سال پایـانی رهبری او و همزمان با درگیری وی با نظام، او را از این سمت برکنار د. بـه گفته محمدرضا مـهدوی کنی درون کتاب خاطراتش، مسألهٔ قائم مقامـی رهبری درون قانون اساسی پیش‌بینی نشده‌بود. اما بـه دلیل مریضی و سالخوردگی خمـینی، مجلس خبرگان پیش‌دستی کرد و موضوع قائم مقامـی رهبری را پیش‌بینی نمود که تا اگر حادثه‌ای به منظور خمـینی پیش بیـاید کشور با خلأ روبه‌رو نشود.[۷۴]

در ابتدا، شورای رهبری‌ای سه نفره مرکب از علی مشکینی و اردبیلی و سید علی خامنـه‌ای به منظور جانشینی سید روح‌الله خمـینی پیشنـهاد شد کـه نتوانست آرای کافی را بدست بیـاورد. سپس گلپایگانی درون مجلس خبرگان بـه رای گذاشته شد کـه اجماع حاصل نگردید. قانون اساسی أن زمان مرجعیت را از شرایط رهبری مـی‌دانست ولی خامنـه‌ای واجد این شرط نبود.[۷۵] سرانجام ۸۰٫۹ درصد حاضران درون مجلس خبرگان کـه شامل ۷۲ درصد کل اعضا بودند، بـه رهبری سید علی خامنـه‌ای رای دادند.

در این جلسه هم چنین هاشمـی رفسنجانی پیش از رای‌گیری سخنرانی کرد و به تمجید از او پرداخت.[۷۶]

مخالفت‌ها

نوشتار(های) وابسته: همـه‌پرسی قانون اساسی ایران (۱۳۶۸)

انتخاب خامنـه‌ای به منظور رهبری بحث‌برانگیز بوده‌است. وی یکی از شرط‌های بـه دست گرفتن امر رهبری یعنی مرجعیت را مطابق با قانون اساسی نداشت. بر اساس اصل صد و نـهم قانون اساسی سابق شرایط و صفات رهبر یـا اعضای شورای رهبری عبارت بود از: صلاحیت علمـی و تقوایی لازم به منظور افتا و مرجعیت، بینش سیـاسی و اجتماعی و شجاعت و قدرت و مدیریت کافی به منظور رهبری؛ ولی او عنوان مرجعیت را نداشت.[۷۵] هاشمـی رفسنجانی بـه نقل از خمـینی درون مجلس خبرگان گفت کـه وی گفته‌بوده‌است کـه مرجعیت لازم نیست.[۷۷][۷۸]

خمـینی پیش از درگذشتش خود خواستار اصلاح قانون اساسی بود و خود شورایی به منظور بازنگری درون قانون اساسی تشکیل داده‌بود. وی درون ۹ اردیبهشت ۱۳۶۸ درون نامـه‌ای بـه علی مشکینی، رئیس شورای بازنگری قانون اساسی، نوشته بود که:

معتقدم به منظور رهبری شرط مرجعیت لازم نیست. مجتهد عادل مورد تأیید خبرگان محترم سراسر کشور، کفایت مـی‌کند[۷۹][۸۰]

مرجعیت

در سال ۱۳۷۶، حسینعلی منتظری عدم کفایت علمـی و دینی و نامشروع بودن انتخاب خامنـه‌ای را مطرح کرد.[۸۱] وی دربارهٔ مرجعیت خامنـه‌ای گفت:

اینکه آمدند درون شب بعد از فوت محمدعلی اراکی، عده‌ای بچه راه انداختند درون خیـابان جلوی جامعه مدرسین، مثل همـین الان کـه راه مـی‌اندازند؛ بعد هم سه چهار نفر از تهران آمدند و اصلاً (کسانی کـه ایشان را مـی‌گفتند) هفت هشت نفر بیشتر نبودند و به زور هفت نفر را بـه عنوان مرجع گفتند کـه ایشان را هم جزو کنند، درون صورتی کـه ایشان درون حد فتوا و مرجعیت نیست. بنابر این مرجعیت شیعه را مبتذل د، بچه گانـه د، با یک عده بچه اطلاعاتی کـه راه انداختند! اینـها مصیبتهایی هست که ما درون این کشور مـی‌بینیم.[۸۲]

احمد آذری قمـی نیز با نوشتن نامـه‌ای او را فاقد شرایط مرجعیت برشمرد.[۸۳][۸۴] مـهدی خزعلی درون این زمـینـه مـی‌گوید:پدرم مخالف مرجعیت خامنـه‌ای بود و زیر فشار دفتر رهبری از شورای نگهبان استعفا داد.[۸۵]مـهدی خزعلی همچنین از قول پدرش مـی‌گوید:[۸۵]

ایشان گفتند من بـه بچه‌های خودم گفتم کـه از آقای سیستانی تقلید کنند. آقایـان گفتند نظر شما راجع بـه مرجعیت رهبری چیست؟ ایشان خیلی برآشفته شدند و گفتند نکنید این کار را و با مرجعیت شیعه بازی نکنید. رهبری ایشان را تضعیف مـی‌کنید و مرجعیتش را جا نمـی‌اندازید. برعکس، رهبری ایشان تضعیف مـی‌شود. ایشان نیـازی ندارد. حکم حکومتی رهبر بر مراجع هم نافذ هست و نیـازی ندارند.

در سال ۸۳ قاسم شعله‌سعدی نمایندهٔ مجلس‌های سوم و چهارم درون نامـه‌ای بـه سید علی خامنـه‌ای با وی را حجت‌الاسلام خطاب کرد و گفت درون زمان انتصاب بـه عنوان رهبر، فاقد شرایط تعیین‌شده به منظور رهبری درون قانون اساسی بوده‌است.[۸۶] بازنگری قانون اساسی کـه در ۶ مرداد ۱۳۶۸ از طریق همـه‌پرسی بـه تصویب رسید مرجعیت را از شروط رهبری حذف کرد. درون جلسه محرمانـه مجلس خبرگان درون خرداد ۱۳۶۸ خامنـه‌ای که تا زمان برگزاری همـه‌پرسی بـه عنوان رهبر موقت انتخاب شد کـه موقتی بودن این انتخاب که تا زمان برگزاری همـه‌پرسی از عموم پنـهان نگه داشته شد.[۸۷]

در رسانـه

طبق بررسی‌های نشریـهٔ فوربیس، سیدعلی خامنـه‌ای هجدهمـین فرد قدرتمند دنیـا درون سال ۲۰۱۵ و تنـها فرد ایرانی هست که جزو صد مرد قدرتمند دنیـا قرار گرفته‌است.[۸۸] قبل از این، او ۲۶اُمـین انسان قدرتمند جهان درون سال ۲۰۱۱ و ۲۱اُمـین درون سال ۲۰۱۲ مـیلادی[۸۹] بوده‌است.[۹۰]

در سریـال معمای شاه بـه کارگردانی محمدرضا ورزی درون بخش‌هایی از داستان، بـه مبارزات سیدعلی خامنـه‌ای درون جریـان‌های مربوط بـه حکومت پهلوی و انقلاب اسلامـی پرداخته شده‌است. درون این سریـال علیرضا مـهران، نقش سید علی خامنـه‌ای درون آن دوران را بازی مـی‌کند. این سریـال محصول شبکهٔ یک صدا و سیمای جمـهوری اسلامـی ایران است.[۹۱]

موقوفه کارنگی به منظور صلح بین‌المللی درون سال ۲۰۰۸ مقاله‌ای با عنوان «بازخوانی خامنـه‌ای: دیدگاه جهانی قدرتمندترین رهبر ایران» بـه قلم کریم سجادپور منتشر کرد.[۹۲] مقاله اینچنین آغاز مـی‌شود: «شاید درون دنیـا هیچ رهبری نباشد کـه به اندازهٔ سیدعلی خامنـه‌ای به منظور مسایل جاری جهان اهمـیت داشته باشد اما درعین‌حال که تا این حد به منظور جهانیـان ناشناخته باشد». بـه نظر مـی‌رسد این تحلیل کـه خود مؤسسهٔ کارنگی آن را «تحلیل عمـیق سیـاسیِ» سیدعلی خامنـه‌ای و بر اساس سخنرانی‌ها و نوشته‌های وی درون ۳ دهه اخیر مـی‌داند،[۹۳] درون ایران چندان با واکنش‌های تند داخلی مواجه نشده‌است.[۹۴][۹۵]

در مستندی از بزرگمـهر شرف الدین درون شبکه بی‌بی‌سی فارسی، آنچه خامنـه‌ای را از اکثر رهبران و حاکمان تاریخ معاصر ایران متمایز کرده‌است، نگاه منطقی او بـه سیـاست است.[۹۶]

انتخابات ریـاست‌جمـهوری ۱۳۸۸

نوشتار اصلی: انتخابات ریـاست‌جمـهوری ایران (۱۳۸۸)

سازمان عفو بین‌الملل درون اطلاعیـه‌ای سخنرانی خامنـه‌ای درون نماز جمعهٔ ۲۹ خرداد ۱۳۸۸[۹۷] کـه یک هفته بعد از انتخابات برگزار شد را «چراغ سبز رهبر ایران به منظور سرکوب» توصیف کرد. اعتراضات فردای آن روز با کشته شدن چند تن از معترضین همراه شد.[۹۸][۹۹]

دیری نبایست کـه اعتراضات متوجه خامنـه‌ای شد و معترضان با سرشعارهایی، عملکرد وی را مورد اعتراض قرار دادند.[۱۰۰]

او درون پاسخ بـه درخواست اردبیلی، به منظور آزادی زندانیـان سیـاسی گفت:

شما درون زمان امام راحل عظیم الشان، رئیس شورای عالی قضائی بودید و من رئیس‌جمـهور. درون آن زمان کـه متولی قوهٔ قضائیـه شما بودید بـه دستور رهبر فقید انقلاب، مخالفان نظام اعدام مـی‌شدند. اکنون من دستور نداده‌ام مخالفان نظام را اعدام کنند، آن‌ها را فقط زندانی کرده‌اند، حالا شما بـه این هم اعتراض مـی‌کنید؟![۱۰۱][۱۰۲]

در پی حوادث سال ۸۸ دانشگاه اسلو او را درون سال ۲۰۰۹ دیکتاتور سال شناخت.[۱۰۳]

در سال ۱۳۹۰ بعد از انتشار اسنادی کـه جزئیـات آن بعد از یک سال و نـه ماه بعد از دیداری با نمایندگان مجلس داشته‌است، بـه مجلس توصیـه کرده‌است کـه قوهٔ قضاییـه حتما مـیان معترضان و آشوبگران تمایز قایل شود، اما این تمایز بـه معنی مصونیت معترضان نیست و آن‌ها نیز حتما تاوان آنچه را کـه مـی‌گویند، بپردازند.[۱۰۴]

حادثهٔ کهریزک

نوشتار اصلی: بازداشتگاه کهریزک § گزارش کمـیته گزارشگران حقوق بشر

پس از انتخابات، چند تن از دستگیرشدگان از جمله فرزند عبدالحسین روح الامـینی از وفاداران بـه سید علی خامنـه‌ای درون بازداشتگاه کهریزک، جان خود را از دست دادند کـه حتی ادعای شکنجهٔ زندانیـان نیز شده‌است. بعد از این ماجرا وی دستور تعطیلی بازداشتگاه را صادر کرد.[۱۰۵]

حمله بـه کوی دانشگاه

در دومـین حمله بـه کوی دانشگاه (حملهٔ نخست درون زمان ریـاست‌جمـهوری سید محمد خاتمـی روی داده‌بود)، متجاوزان با شعار حمایت از رهبر بـه ضرب و شتم دانشجویـان پرداختند، کـه خامنـه‌ای درون نماز جمعهٔ ۲۹ خرداد این عمل را تقبیح کرد.[۱۰۶] وی دستور بـه رسیدگی بـه وقایع کوی دانشگاه را صادر کرده‌بود.[۱۰۷]

دیدگاه‌ها

اعتقاد بـه تئوری توطئه و روحیـه ضد آمریکایی

نوشتار اصلی: نظریـه‌های توطئه درون ایران

در اسفند ۱۳۵۹، هنگامـی کـه بیش از ۱۰۰ هزار نفر به منظور گرامـی داشت درگذشت مصدق و درخواست تشکیل جمـهوری دموکراتیک بـه جای جمـهوری اسلامـی درون دانشگاه تهران گردهم آمدند، سیدعلی خامنـه‌ای بـه شکل تهدید آمـیز گفت: «ما مثل آلنده و مصدق لیبرال نیستیم کـه C.I.A بتواند «ما را» سرکوب کند.»[۱۰۸]

سرژ مـیشل و پائولو وودز بر این باورند کـه سخنرانی‌های سید علی خامنـه‌ای مجموعه‌ای هست از «تهدیدها و شعارهای تو خالی» کـه با اعتقاد بر تئوری توطئه و روحیـهٔ شدید ضد آمریکایی همراه است، او همـه جا «دسیسهٔ دشمنان» را مـی‌بیند و قدرت‌های خارجی را «مستکبر»، «شیطانی»، «آزمند»، «منفور»، «واپس‌گرا»، «برتری‌طلب»، «سرطانی»، «ستمکار»، «زهرآگین» و «تجسم شیطان» توصیف مـی‌کند. این صفات هم بـه دولت‌های غربی و هم بـه سرویس‌های اطلاعاتی‌شان سیـا، موساد، اینتلیجنت سرویس، اطلاق مـی‌شود.[۱۰۹]

خامنـه‌ای معتقد هست که توهم توطئه، خود یک توطئه است.[۱۱۰] بـه عقیدهٔ خامنـه‌ای انکار دشمنی‌های آشکار آمریکا با نظام و ملت ایران، توطئه‌ای هست برای کاهش حساسیت‌ها درون مقابل شیطان بزرگ.[۱۱۱]

وی درون خصوص مذاکره با آمریکا مـی‌گوید کـه بر اساس تجربه، ایـالات متحده با استفاده از قدرت رسانـه ای، اقتصادی و نظامـی اش، کشور طرف مذاکره را وادار بـه پذیرش مطالبات این کشور مـی‌کند و در شرایطی کـه مطالبات خود را نقد مـی‌گیرد، درون برابر وعده‌هایی زیبا مـی‌دهد کـه عمدتاً درون عمل محقق نمـی‌شود؛ بنابراین، که تا زمانی کـه کشور که تا حدی قوی نشده کـه در برابر فشارهای آمریکا حین مذاکرات، یـارای مقاومت داشته باشد، مذاکره با آمریکا ممنوع است.[۱۱۲]

اعتقاد بـه مبانی سکولار درون رابطه حکومت با مردم

به نظر سعید برزین، خامنـه‌ای رابطه حکومت و مردم را اساساً غیر مذهبی و بر اساس یک «قرارداد اجتماعی» تعریف کرده‌است.[۱۱۳] هر چند روحانیـان دست راستی درون ایران قائل بـه چنین قراردادی نیستند.[۱۱۳]

اعتقاد بـه حاکمـیت امر فقیـه بر مردم از جهت قانونی و شرعی

سید علی خامنـه‌ای، رهبر کنونی نظام جمـهوری اسلامـی ایران، معتقد است:

اختیـارات ولی فقیـه درون صورت تعارض با اراده و اختیـار مردم، بر اختیـارات و تصمـیمات مردم، مقدم و حاکم است.[۱۱۴][۱۱۵]

او عقیده دارد درون نظام «ولایت مطلقه فقیـه» ولی فقیـه همان حاکم اسلامـی هست و حکومتش که تا قیـامت ادامـه پیدا مـی‌کند:[۱۱۶]

مراد از ولایت مطلقه فقیـه جامع‌الشرایط، این هست که دین حنیف اسلام کـه خاتم ادیـان آسمانی و باقی که تا روز قیـامت است، دین حکومت هست و دین اداره شئون جامعه، بعد در این حکومت چاره‌ای جز این نیست کـه تمام طبقات جامعه، یک ولی امر و حاکم شرع و رهبر داشته باشند، که تا امت اسلام را از شر دشمنان اسلام و مسلمـین حفظ کند و با جلوگیری تعدی قوی بر ضعیف، عدالت را درون سیـاست جامعه برپا دارند و وسایل پیشرفت فرهنگی، سیـاسی و شکوفایی اجتماعی را فراهم سازد و چه بسا این کارها با خواسته‌ها، مطامع، منافع و آزادی بعضی اشخاص درون تضاد باشد.[۱۱۶]

از نظر او این حکومت و حاکمـیت نـه تنـها اختیـاری نیست،[۱۱۶] بلکه تحت عناوینی چون «مصلحت»، «حفاظت امت از دشمنان» و «اجرای حکم اسلام» گریز و چاره‌ای از آن نیست. او همچنین اعتقاد دارد دایره این حاکمـیت مـی‌تواند که تا آزادی شخصی افراد پیش رود. خامنـه‌ای همچنین از «واجب بودن» اقدام علیـه خواسته و صلاحدید مردم، درون شرایطی کـه آنرا مخالف با آنچه کـه او «مصالح عمومـی اسلام و مسلمـین» مـی‌نامند، سخن بـه مـیان مـی‌آورد و حتی بیـان مـی‌دارد کـه این تشخیص مصالح بر دوش حاکم مسلمـین یـا همان «ولی فقیـه» است:[۱۱۶]

همچنین بر حاکم مسلمـین بعد از عهده‌دار گردیدن وظیفه مـهم رهبری واجب است، کـه عنداللزوم دست بـه اقدامات مناسب بزند و باید خواسته و صلاحدید حاکم مسلمـین درون مواردی کـه به مصالح عامـه اسلام و مسلمـین مربوط مـی‌شود، برخاسته و صلاحدید عامـه مردم، مقدم گردد.

او معتقد هست «ولایت مطلقه فقیـه یعنی انعطاف‌پذیری دستگاه ولایت» بدین معنی کـه مجموعه دستگاه‌هایی کـه رهبری درون رأس آنـها قرار دارد به‌طور دائم با انتخاب آنچه درست‌تر و کامل تر است، خود را بطور مدام متحول کنند.[۱۱۷]

او بـه تناقض ذاتی درون فهم «دشمنان» از مفهوم ولایت فقیـه اشاره داشته و گفته‌است کـه آنـها مـی‌گویند «آنـها مـی‌گویند ولایت فقیـه یعنی عمل بـه فهم فقیـه عادل، درحالی کـه فقیـهی کـه عادل هست نمـی‌تواند بـه مـیل خود عمل کند».[۱۱۸] ولی نظر سید علی خامنـه‌ای درون این زمـینـه درون تناقض با نظرات حسینعلی منتظری است.[۱۱۹]

به گفته حسن فیروزآبادی، خامنـه‌ای درون زمستان ۱۳۹۱ از مسوولان حکومتی جهت عمل ن بـه سحنان او گلایـه کرد.[۱۲۰]

آزادی بیـان

در سال ۲۰۰۰ کمـیتهٔ حمایت از روزنامـه‌نگاران، وی را جزو ۱۰ دشمن آزادی بیـان قرار داد.[۱۲۱]

در اوایل کار مجلس ششم، وقتی طرح اصلاح قانون مطبوعات، تهیـه شده‌بود که تا در جلسهٔ علنی مجلس مطرح شود، خامنـه‌ای با حکم حکومتی خود، دستور داد این طرح مسکوت گذاشته شود.[۱۲۲] این طرح چندی پیش درون مجلس پنجم تصویب شده‌بود.

تاکنون روزنامـه‌نگاران بسیـاری بـه دلیل انتقاد از او یـا سازمان‌های زیر نظر او دستگیرشده و به زندان افتاده‌اند.[۱۲۳][۱۲۴][۱۲۵] مانند احمد زیدآبادی، عبدالله نوری، محمد نوری زاد، عیسی سحرخیز، محسن سازگارا و اکبر گنجی اشاره کرد.[۱۲۶]

فرهنگ ایرانی

سید علی خامنـه‌ای بر این باور است، کـه به جای تأکید بر ایران قبل اسلام، حتما بر ایران بعد از اسلام تأکید شود زیرا بـه عقیدهٔ او افتخارات ایران بعد از اسلام برجسته تر از افتخارات ایران قبل از اسلام است.

او همچنین بیـان کرده کـه پیشرفت‌های حکومت‌های دیلمـی، سلجوقی و صفوی با پیشرفت‌های ایران قبل اسلام، قابل مقایسه نیست.[۱۲۷]

شعر و ادبیـات

خامنـه‌ای تعداد زیـادی رمان و شعر خوانده‌است.[۱۲۸] وی بـه شعر و ادبیـات روسی علاقه‌مند است. مـیخاییل شولوخف و الکسی تولستوی از نویسندگان مورد توجه وی هستند.[۱۲۸] وی سعی داشته همـه ساله گپ و گفتی دوستانـه با شاعران داشته باشد، برگزاری شب شعرهای نیمـه رمضان کـه توسط خامنـه‌ای برگزار مـی‌شود، تبدیل بـه یک آیین فرهنگی شده‌است کـه احتمالاً حاکی از علاقه وی بـه شعر و ادبیـات است.[۱۲۸] ولی برخی برگزاری این جلسات را فرایندی دستوری و یک‌طرفه مـی‌دانند کـه بموجب آن قرار هست شاعران، مجری اوامر بخشنامـه‌ای وی باشند.[۱۲۸] گاهی درون این جلسات شاعرانی از تاجیکستان، هند و افغانستان نیز حضور یـافته‌اند.[۱۲۸]

او از نوجوانی کتاب‌های مختلف و رمان‌های ایرانی و خارجی بسیـاری مطالعه کرده‌است.[۱۲۹] و نگاه بسیـار حرفه‌ای بـه رمان دارد.[۱۳۰][۱۳۱]

او درون هنگامـی کـه در شـهر مشـهد حضور داشته درون انجمن‌های ادبی حاضر مـی‌شده و اشعاری نیز دارد. تخلص وی درون اشعاراش امـین است.[۲۸]

او اعتقاد دارد انقلاب، با آثار سینمایی و رمان بـه دنیـا شناسانده مـی‌شود: «انقلاب بدون رمان نمـی‌شود. انقلاب روسیـه و انقلاب فرانسه با رمان‌هایشان معرفی شدند. یـا بدون فیلم خوب نمـی‌شود.»[۱۳۲]

موسیقی

معیـارهای خامنـه‌ای درون مورد حلال یـا حرام بودن موسیقی معیـارهایی متغیر و مبهم است.[۱۳۳] خامنـه‌ای همچون خمـینی و منتظری تشخیص حلال یـا حرام بودن موسیقی را موکول بـه نظر عرفی مکلف نموده‌است. عرف عام دربارهٔ موسیقی معیـاری مبهم و متغیر است. چون تأثیر یک قطعه موسیقی بر شنوندگان مختلف و حتی بر شنونده واحد همـیشـه ثابت و یک دست نیست.[۱۳۳] وی، بـه تبعیت از اکثر فقهای شیعه، سازها را نیز بدون ارائه معیـار طبقه‌بندی، بـه دو نوع «آلات مختص حرام» و «آلات مشترک» تقسیم کرده کـه این‌گونـه تفکیک نیز ناممکن هست چون آنچه محتوا و شکل و در نتیجه، تأثیر یک اثر موسیقایی را تعیین مـی‌کند، آهنگسازان و نوازندگان هستند و نـه سازها.[۱۳۳]

زنان

خامنـه‌ای درون سخنرانی‌های خود بـه مناسبت‌های گوناگون دیدگاه خود دربارهٔ زنان و نقش آنان را درون جامعه بیـان کرده‌است. این دیدارها گاه بـه مناسبت روز زن درون ایران بوده‌اند و گاه با فعالان زن درون جهان عرب. دولت ایران اغلب بـه تبلیغ دیدگاه‌های او دربارهٔ زنان مـی‌پردازد و بسیج ایران نیز برپایـه این دیدگاه‌ها منشوری تهیـه کرده‌است که تا به تبیین «زن مسلمان طراز انقلاب اسلامـی» بپردازد.[۱۳۴]

در ژوئیـه ۱۹۹۷، او اندیشـهٔ مشارکت برابر زنان درون جامعه را منفی و ابتدایی و کودکانـه خواند.[۱۳۵] بـه باور وی، حضور زنان درون پست‌های اجرایی کشور مایـه افتخار نیست و نوعی انفعال درون برابر گفتمان غربی به‌شمار مـی‌رود.[۱۳۶] او همچنین «خانـه‌داری» و «فرزندآوری» را مجاهدت و هنر زنان دانسته‌است.[۱۳۷]

ارزش راستین زن با این سنجیده مـی‌شود کـه او چه مـیزان محیط خانواده را به منظور همسر و فرزندانش همانند بهشت مـی‌کند.[۱۳۵]

همزمان با رهبری سید علی خامنـه‌ای، سیـاست‌های محدودیتی به منظور زنان ایران دنبال شد. این شامل جلوگیری از سفر بـه خارج زنان بی‌اجازه «ولی» (که اغلب شوهر یـا پدر مـی‌باشد) و جداسازی تی مـی‌شود.[۱۳۵] سرکوب زنان از راه کنترل پوشش هر سال توسط گشت‌های ارشاد اعمال مـی‌شود و زنان ناچار بـه بر سر گذاشتن حجاب مـی‌شوند. سرپیچی از این قانون اغلب دستگیری و جریمـه نقدی بـه همراه دارد.[۱۳۸] درون ژوئن ۱۹۹۸، سید علی خامنـه‌ای دستور بـه «سرکوب رفتارهای سرکشانـه زنان» داد و تا مـیانـه اوت همان سال، ۱۸۰۰ زن و مرد بـه دلیل آنچه «پوشش نامناسب و رفتار هرزه» خوانده شد توسط پلیس دستگیر شدند. این دوره همچنین شاهد سرکوب روزنامـه‌نگاران زن و روزنامـه‌ها و مجلات ویژهٔ زنان همچون مجله زنان بود.[۱۳۵]

انتقاد از سفرهای خارجی

او درون خطبه‌های نماز عید فطر سال ۱۳۹۷ شمسی، درون انتقاد از سفرهای خارجی مردم گفت:[۱۳۹]

کسانی کـه عادت کرده‌اند بـه سفرهای خارجی بروند، این سفرها را ترک کنند البته غیر از سفرهای زیـارتی و حج و عتبات کـه مورد نظر نیست و این قدر خرج و هزینـه هم ندارد و برکاتی هم دارد اما سفرهای تفریحی زائد را کنار بگذارند.

اتهامات

ماجرای کرخه کور

نوشتار اصلی: عملیـات نصر

بنا بر ادعای ابوالحسن بنی‌صدر کـه در آن زمان فرماندهی کل قوا را بر عهده داشته‌است، خامنـه‌ای درون جریـان جنگ ایران و عراق و در نبرد کرخه کور درون جبهه جنگ حضور یـافته ولیکن فرار وی از منطقه عملیـاتی موجب تضعیف روحیـه و فرار سربازان شده‌است.[۱۴۰] خود خامنـه‌ای درون جلسه مجلس شورای اسلامـی مـی‌گوید: «شانزدهم [دی ماه] هم که تا حدود ساعت سه که تا سه و نیم بعد از ظهر من بودم کـه آقای بنی صدر هم بود و نیروهای ما بـه تدریج شروع د بـه ضربت خوردن. یعنی نیروهای عراقی، نیروی کمکی بزرگی بـه کمکشان آمد و نیروهای ما را از پهلو مورد هدف قرار دادند کـه این به منظور ما قابل محاسبه نبود، و محاسبه نشده بود به منظور نیروهای ما و دستگاه اطلاعاتی ما، این بود، کـه نیروهای ما شروع د بـه عقب‌نشینی … و همـه آن ساعت بینی و بین الله تلاش مـی‌د، یعنی من آنانی را کـه مسئولان سطح بالا هستند، نظامـی یـا غیرنظامـی نیـافتم کـه تلاش نکنند. البته درون آن ساعت کـه من آمدم آقای بنی صدر نبود. یـا غذا مـی‌خورد یـا نماز مـی‌خواند یـا خوابیده بود، بـه هر حال نبود. یکی دو ساعتی، لکن بعد کـه آمدیم، ایشان بوده آنجا حدود چند ساعت هم آنجا بود و نیروهای ما وقتی منـهدم شدند، ایشان آنجا بود، شاهد بود و بعداً آمده بود به منظور ما نقل مـی‌کرد. علی‌أی‌حال، درون هویزه کـه بچه‌های ما شـهید شدند، من به‌طور قطع نفی نمـی‌کنم، ولی من بـه هیچ وجه ازانی یک تعلل عمدی، سستی عمدی، خیـانت خدای نکرده مشاهده نکردم.»[۱۴۱] از سوی دیگر سایت مشرق نیوز ادعا دارد کـه در جریـان جنگ اساساً چنین اتفاقی نیـافتاده است. همچنین سخنان خامنـه‌ای علیـه بنی‌صدر درون مجلس نـه درون پاسخ نمایندگان سؤال‌کننده از وی درون مورد فرار از جنگ، بلکه درون جریـان جلسه رای عدم کفایت درون تاریخ ۳۱ خرداد ۱۳۶۰ مـی‌باشد.[۱۴۲]

حسین علایی بی‌تجربگی و عدم برنامـه‌ریزی درست به منظور رزمندگان سپاه پاسداران و نیز ناهماهنگی درون عقب‌نشینی نیروها را عامل شکست مـی‌داند و مـی‌گوید: «عقب‌نشینی سریع واحدهای لشکر ۱۶ درون این عملیـات، آسیب روحی زیـادی بـه رزمندگان وارد نمود و آن‌ها را دچار یأس و سردرگمـی کرد.»[۱۴۳] درون خاطرات علی صیـاد شیرازی، فرمانده نیروی زمـینی ارتش درون زمان جنگ، نیز ذکر شده درون سال نخست جنگ قرارگاه مشترکی به منظور هماهنگی نیروهای عملیـاتی ارتش و سپاه وجود نداشته‌است.[۱۴۴]

ترور مـیکونوس

نوشتار اصلی: ترور مـیکونوس

در ۲۱ فروردین ۱۳۷۶، دادگاهی درون آلمان، کـه به پرونده ترور مـیکونوس رسیدگی مـی‌کرد، درون طی حکمـی کمـیته امور ویژه جمـهوری اسلامـی را، کـه سید علی خامنـه‌ای یکی از اعضای آن بود، بـه دستور این ترور، متهم کرد.[۱۴۵]

مرتضی سرمدی معاون ارتباطات وزیر امور خارجه ایران، درون آن زمان اتهامات دستگاه قضائی آلمان را بـه شدت رد کرد و گفت: «ایران معتقد هست مقامات قضایی آلمان و دستگاه قضایی این کشور تحت نفوذ صهیونیست‌ها بـه مبارزه سیـاسی کثیفی علیـه جمـهوری اسلامـی ایران دست یـازیده‌اند.»[۱۴۶]

پس از این حکم، آلمان و ایران سفرای خود درون دو کشور را فرا خواندند و آلمان چهار دیپلمات ایرانی را از این کشور اخراج کرد، تمامـی کشورهای عضو اتحادیـه اروپا نیز، سفرای خود را از ایران فراخواندند. ایران نیز درون پاسخ بـه این حرکت اتحادیـه اروپا، تمام سفیران خود را از کشورهای عضو این اتحادیـه فرا خواند و روابط دو طرف دچار بحران شد.

که که تا سه ماه بعد و پیروزی محمد خاتمـی درون انتخابات ریـاست جمـهوری ادامـه داشت.[۱۴۷][۱۴۸]

این واقعه، موجی از اعتراضات را درون مـیان مردم ایران علیـه آلمان برانگیخت.[۱۴۹] صدها تن از ایرانیـان مخالف حکومت بعد از اعلام حکم بـه شادمانی و درون خیـابانـهای آلمان پرداختند و آلمان بـه شـهروندانش درمورد سفر بـه ایران هشدار داد.[۱۵۰]

بمب‌گذاری آمـیا

در دیدار با لوئیس ایناسیو لولا داسیلوا رئیس‌جمـهور وقت برزیل

نوشتار اصلی: بمب‌گذاری آمـیا

نشریـه نیویورک تایمز، مدعی است، کـه عبدالقاسم مصباحی، یکی از افراد بلندپایـه وزارت اطلاعات ایران کـه درسال ۱۹۹۶ بـه آلمان گریخت، درون مصاحبه‌ای با بازپرس دادگاه آمـیا، کـه برای رسیدگی بـه پرونده بمب‌گذاری آمـیا برگزار شده بود، خامنـه‌ای را متهم کرد کـه عامل اصلی این ترور بوده و ۲۰۰ مـیلیون دلار از حساب مشترک خود با احمد خمـینی درون بانک سوئیس را صرف این کار کرده‌است. درون نـهایت دادگاه آرژانتین هیچ حکمـی دربارهٔ خامنـه‌ای صادر نکرد[۱۵۱] ... و نیز مقامات ایرانی مدعی هستند که، تاکنون هیچ مدرکی علیـه دخالت جمـهوری اسلامـی ایران درون این خصوص ارائه نشده و سیستم قضایی آرژانتین را فاسد و موضوع را توطئه‌ای سیـاسی از سوی «صهیونیستها» و «آمریکا» تلقی مـی‌کنند.[۱۵۲]

اینترنت و حضور درون شبکه‌های اجتماعی مجازی

در دوران رهبری خامنـه‌ای بر ایران، این کشور شاهد ورود فناوری‌های نوین ارتباطی همانند اینترنت بود. با اینکه جمعیت زیـادی از جوانان ایران بـه اینترنت دسترسی دارند، خدمات اینترنت درون این کشور با محدودیت‌هایی روبرو هست که اغلب از سوی نـهادهای مرتبط با رهبر اعمال مـی‌شوند.[۱۵۳] بـه گفته احمد علم‌الهدی، خامنـه‌ای مخالف بالا بردن سرعت اینترنت درون ایران هست و به منظور مقابله با آن دستور داده‌است.[۱۵۴]

با این حال دفتر خامنـه‌ای درون فضای مجازی فعالیت دارد و علاوه بر اداره یک سایت اینترنتی بسیـار فعال و به لحاظ فنی پیشرفته، بر روی شبکه‌های اجتماعی فیس بوک،[۱۵۵]توییتر و اینستاگرام نیز حضور دارد.[۱۵۶][۱۵۷] بـه باور خامنـه‌ای استفاده از فیس بوک درون شرایطی کـه موجب «مفسده، تقویت دشمنان اسلام یـا خوف ارتکاب گناه» نباشد بلامانع است.[۱۵۸]

نامـه‌های سرگشاده خطاب بـه غرب

نوشتار اصلی: نامـه‌های سید علی خامنـه‌ای بـه جوانان غربی

سید علی خامنـه‌ای درون طی سال‌های ۱۳۹۳ که تا ۱۳۹۴ نامـه‌هایی را به منظور جوانان جهان غرب و به‌طور خاص جوانان اروپا و آمریکای شمالی فرستاد. خطاب بـه جوانان اروپا و آمریکای شمالی و عموم جوانان درون کشورهای غربی سر تیتر نامـه‌های وی بودند کـه به ۵۲ زبان دنیـا ترجمـه شد.[۱۵۹][۱۶۰][۱۶۱]

انتقادها از رهبری

خامنـه‌ای تاکنون چندین بار درون زمـینـه چگونگی رهبری و اداره کشور مورد انتقاد قرار گرفته‌است. بـه نوشته جلال کیـهان منش، اغلب مخالفان وی درون ایران توسط دستگاه‌های اطلاعاتی دستگیر، زندانی، محصور، یـا حذف مـی‌شوند.[۱۶۲]

بعضی مخالفانی کـه در دوره خمـینی دستگیر و به زندان افتاده بودند نیز درون دوره خامنـه‌ای بـه حصر انداخته شدند؛ از جمله آن‌ها نورالدین کیـانوری، رهبر حزب توده ایران، بود کـه در نامـه‌ای بـه خامنـه‌ای بعد از رسیدن او بـه قدرت درون نامـه‌ای بـه شرح شکنجه‌های زندان بر خودش، خانواده‌اش، و اعضای حزب توده پرداخت. او بـه همراه همسرش مریم فیروز بعد از اعتراف اجباری درون زیر شکنجه بـه «خانـه امن» منتقل و تا هنگام مرگ درون آنجا نگاه داشته شدند.[۱۶۳]

پس از فوت خمـینی و در پی انتشار فهرستی از سوی حوزه علمـیه قم کـه در آن نام مراجع تقلید آورده شده بود، خامنـه‌ای بـه عنوان مرجع تقلید معرفی شد. چنین چیزی واکنش تعدادی از مراجع تقلید را دربرداشت. آن‌ها بر این باور بودند کـه خامنـه‌ای درجه مرجعیت ندارد. درون سال ۱۳۷۶ و چند ماه بعد از انتخابات دوم خرداد، حسینعلی منتظری کـه یکی از استادان او بود، درون یک سخنرانی بـه شدت از خامنـه‌ای انتقاد کرد و گفت:

آقای خامنـه‌ای شما کـه در شان و حد مرجعیت نیستید… محمد مؤمن (عضو شورای نگهبان) بـه من گفت یکی از این آقایـان (نماینده سیدعلی خامنـه‌ای درون دفتر استفتائات) مـی‌رود درون دفتر ایشان درون قم مـی‌نشیند و مسائل را مطابق نظر آقای خامنـه‌ای جواب مـی‌دهد بـه ایشان گفتم ایشان کـه رساله ندارد، شما چگونـه فتوا را بر طبق نظر ایشان جواب مـی‌دهید؟ گفت ما روی تحریر امام [خمـینی] جواب مـی‌دهیم! گفتم مردم آخر مسئله ایشان را مـی‌خواهند، گفت: مـی‌گویند ایشان فتوایش مثل فتوای امام است، ما روی تحریر امام جواب مـی‌دهیم! خوب این معنایش مبتذل مرجعیت شیعه نیست؟[۱۶۲]

این سخنرانی (معروف بـه سخنرانی ۱۳ رجب) حصر منتظری را درون پی داشت. این حصر به منظور شش سال ادامـه یـافت که تا آنکه سرانجام درون اواسط دوره دوم دولت اصلاحات درون آن بازنگری شد. درون رسانـه‌های رسمـی ایران به منظور سال‌ها از منتظری بـه بدی یـاد مـی‌شد و او را «ساده‌لوح» و عامل غرب و ضدانقلاب مـی‌نامـیدند. حسینعلی منتظری که تا هنگام مرگ درون آذر سال ۱۳۸۸ منتقد رهبری سید علی خامنـه‌ای باقی ماند و در سخنرانی‌هایش درخواست انتخابات آزاد، واگذاری قدرت و اجازه انتقاد از او داشت.[۱۶۴]

پس از انتخابات جنجال‌برانگیز ۱۳۸۸ درون ایران، انتقاد از روش رهبری خامنـه‌ای بالاتر گرفت.انی چون محمد نوری‌زاد و مـهدی خزعلی از جملهانی بودند کـه با نوشتن نامـه‌های انتقادی از او، روش برخورد نیروهای زیر فرمانش را درون برخورد و کشتن معترضان بـه انتخابات زیر سؤال بردند. پاسخ حکومت بـه این افراد دستگیری و شکنجه آن‌ها بوده‌است؛ بـه گونـه‌ای کـه نوری‌زاد و خزعلی هر دو بارها توسط نیروهای اطلاعاتی دستگیر و مورد ضرب و شتم قرار گرفتند.[۱۶۵] درون یکی از واپسین نامـه‌های خود بـه خامنـه‌ای، نوری‌زاد او را بـه دلیل کارنامـه سیـاسی اش بـه عدم کفایت سیـاسی و توانایی رهبری کشور متهم کرد.[۱۶۶]

جراحی پروستات

در صبح ۱۷ شـهریور ۱۳۹۳، وبسایت رسمـی سید علی خامنـه‌ای از عمل جراحی پروستات وی خبر داد. علیرضا مرندی، رئیس تیم معالج وی اعلام کرد: «مدتی بود کـه این عارضه درون رهبر انقلاب ایجاد شده بود و نظر پزشکان این بود کـه اکنون زمان مناسبی به منظور عمل هست و رهبر معظم انقلاب نیز از نظر پزشکان معالج تبعیت د … رهبری بعد از هفت روز درتاریخ ۲۴ شـهریور ۱۳۹۳ از بیمارستان مرخص شدند.» عمل جراحی پروستات رهبر ایران با موفقیت انجام شد.[۱۶۷]

کتاب‌شناسی

نوشتار اصلی: کتاب‌شناسی سید علی خامنـه‌ای

تالیف‌ها و پژوهش‌ها

• فلسطین[۱۶۸]
• انسان ۲۵۰ ساله
• طرح کلی اندیشـه اسلامـی درون قرآن
• از ژرفای نماز
• گفتاری درون باب صبر
• چهار کتاب اصلی علم رجال
• ولایت
• پیشوای صادق
• وحدت و تحزّب
• هنر
• اجوبة الاستفتائات
• درست فهمـیدن دین
• عنصر مبارزه درون زندگی ائمـه
• روح توحید نفی عبودیت غیر خدا
• ضرورت بازگشت بـه قرآن
• سیره امام سجاد
• امام رضا و ولایتعهدی[۱۶۹]
• تهاجم فرهنگی
• حدیث ولایت
• یـاد و یـادگار[۱۷۰]
• جهاد خودکفایی[۱۷۰]
• دشمن‌شناسی[۱۷۰]
• جلوه اهل خراسان[۱۷۰]
• احکام روزه[۱۷۰]
• مروری بر مبانی، روش و قواعد تفسیری[۱۷۰]

ترجمـه‌ها

• صلح امام حسن، تألیف راضی آل یـاسین.
• آینده درون قلمرو اسلام، تألیف سید قطب.[۱۷۱]
• مسلمانان درون نـهضت آزادی هندوستان، تألیف عبدالمنعم نمری نصری.
• ادعانامـه علیـه تمدّن غرب، تألیف سید قطب.

آثار درون مورد وی

• ولی مجدد یـا رهبر احیـاگر

این کتاب را نعیم قاسم معاون دبیرکل حزب‌الله لبنان نوشته‌است.[۱۷۲]

• فتوای هسته‌ای از منظر حقوق بین‌الملل[۱۷۳]

این کتاب را جابر سیوانی زاد درون مورد فتوای سید علی خامنـه‌ای درون مورد برنامـه هسته‌ای ایران از منظر حقوق بین‌الملل نگاشته‌است.[۱۷۴]

• شرح اسم

کتابی هست که بـه زندگینامـه و خاطرات سید علی خامنـه‌ای مـی‌پردازد.[۱۷۵]

جستارهای وابسته

• ولایت فقیـه
• مرجع تقلید
• حوزه علمـیه خراسان
• رهبر ایران

پانویس

↑ «نامـه بـه حجت‌الاسلام والمسلمـین هاشمـی رفسنجانی و استعفا از سمت ریـاست جمـهوری». دفتر حفظ و نشر آثار سیدعلی خامنـه‌ای، ۲۵ مرداد ۱۳۶۸. بازبینی‌شده درون ۲۶ خرداد ۱۳۹۷. 

↑ «چهی درون نخستین انتخابات خبرگان اول شد؟ +جدول». مشرق نیوز، ۲۰ دی ۱۳۹۴. بازبینی‌شده درون ۲۲ بهمن ۱۳۹۵. 

↑ «نمایندگان تهران درون مجلس اول /رأی اکثر نمایندگان بیش از یک مـیلیون بود». خبر آنلاین، ۸ بهمن ۱۳۹۰. بازبینی‌شده درون ۱۰ بهمن ۱۳۹۵. 

↑ ۴٫۰۴٫۱ «تاریخ دقیق تولد خامنـه‌ای». مشرق. تبیـان، ۲۹ فروردین ۱۳۹۵. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۱۴ اوت ۲۰۱۷. بازبینی‌شده درون ۱۴ اوت ۲۰۱۷. 

↑ راعی، سجاد. «نقش آیت‌الله خامنـه‌ای درون دفاع مقدس: سال اول جنگ». نگین ایران: فصلنامـه تخصصی جنگ ایران و عراق (تهران: مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس) ۷، ش. ۲۶ (پاییز ۱۳۸۷). بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۱ آبان ۱۳۹۶. 

↑ «نگاهی گذرا بـه زندگینامـهٔ سید علی حسینی خامنـه‌ای». دفتر حفظ و نشر آثار سیدعلی خامنـه‌ای، ۱ فروردین ۱۳۹۳. بازبینی‌شده درون ۲۳ دی ۱۳۹۵. 

↑ https://amontazeri.com/biography

↑ «نگاهی گذرا بـه زندگینامـهٔ سید علی حسینی خامنـه‌ای». تبیـان، ۲۶ آذر ۱۳۹۶. بازبینی‌شده درون ۱۸ آوریل ۲۰۱۸. 

↑ ۹٫۰۹٫۱ «زندگینامـه: سیدعلی خامنـه‌ای». همشـهری‌آنلاین، ۱ مـهر ۱۳۸۶. بازبینی‌شده درون ۱۸ آوریل ۲۰۱۸. 

↑ «تصویری از شناسنامـه خامنـه‌ای». پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار سیدعلی خامنـه‌ای. بازبینی‌شده درون {{جا:تاریخ}}. 

↑ «اقامـه اولین نمازجمعه بعد از پیروزی انقلاب». 

↑ «رهبری از نگاه قانون». بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون 14-10-2016. 

↑ «معرفی بنیـاد دائرةالمعارف اسلامـی». وبگاه بنیـاد دانشنامـه جهان اسلام. 

↑ ۱۴٫۰۱۴٫۱ «نگاهی گذرا بـه زندگینامـهٔ سید علی حسینی خامنـه‌ای». پایگاه اصلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری. 

↑ «عطر فروشی کـه جرقه‌های انقلاب را درون دل رهبر انداخت». جام جم (تهران), 25 دی 1392. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون 17-06-2016. 

↑ بهبودی، هدایت الله. شرح اسم. موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیـاسی، 1391. 303 که تا 324. شابک ‎۹۷۸-۶۰۰-۵۷۸۶-۱۷-۰. 

↑ «کدام یک از فقها مرجعیت رهبرانقلاب را تأیید د؟». بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون 25-07-2016. 

↑ «نظرات حضرات آیـات محفوظی، خاتم یزدی، ملک حسینی، فاضل هرندی و جعفری درون خصوص مرجعیت خامنـه‌ای درون سال1373». پایگاه صالحات. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون 20-05-2016. 

↑ «نظرات حضرات آیـات استادی، محسنی گرکانی، هاشمـی، و مجتهدی درون خصوص اعلمـیت یـا اصلح بودن تقلید از خامنـه‌ای درون سال1373». پایگاه صالحات، 31-02-1395. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون 20-05-2016. 

↑ . پایگاه صالحات، 31-02-1395. بایگانی‌شده از [نظرات حضرات آیـات یزدی، واعظ طبسی، باریک بین، صابری همدانی و آذری قمـی درون خصوص اعلمـیت یـا اصلح بودن تقلید از خامنـه‌ای درون سال 1373 نسخهٔ اصلی] درون 20-05-2016. http://www.webcitation.org/6heONE9St. 

↑ «انتشاراحکام موضوعی (استفتائات)». فقه روز (وابسته بـه انتشارات انقلاب اسلامـی). 

↑ http://www.forbes.com/powerful-people/list/#tab:overall

↑ «Who Is Ali Khamenei?». بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون 30-09-2016. 

↑ تصویر کارت ملی درون وبگاه دفتر

↑ سابقاً نام وی درون شناسنامـه فاقد لفظ سید بود. ویدیو، دقیقه ۰۲:۴۰، «شرایط برگزاری همـه‌پرسی درون ایران چیست؟»، بی‌بی‌سی فارسی

↑ «روایتی از شرکت رهبر انقلاب درون سرشماری عمومـی نفوس و مسکن». پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله خامنـه‌ای، ۲ آبان ۱۳۹۰. بازبینی‌شده درون ۲۹ تیر ۱۳۹۱. 

↑ «گلایـه رهبر انقلاب از برپایی جشن تولد به منظور ایشان». خبرگزاری فارس بـه نقل از روزنامـه کیـهان، ۳ مرداد ۱۳۸۶. بازبینی‌شده درون ۲۴ تیر ۱۳۹۱. 

↑ ۲۸٫۰۰۲۸٫۰۱۲۸٫۰۲۲۸٫۰۳۲۸٫۰۴۲۸٫۰۵۲۸٫۰۶۲۸٫۰۷۲۸٫۰۸۲۸٫۰۹۲۸٫۱۰۲۸٫۱۱۲۸٫۱۲۲۸٫۱۳۲۸٫۱۴۲۸٫۱۵۲۸٫۱۶۲۸٫۱۷۲۸٫۱۸۲۸٫۱۹۲۸٫۲۰۲۸٫۲۱۲۸٫۲۲۲۸٫۲۳۲۸٫۲۴۲۸٫۲۵۲۸٫۲۶۲۸٫۲۷۲۸٫۲۸۲۸٫۲۹۲۸٫۳۰۲۸٫۳۱ http://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/16337

↑ ۲۹٫۰۲۹٫۱ BBC فارسی - ایران - خویشاوندان آیت‌الله خامنـه‌ای چهانی هستند

↑ KHAMENEI.IR - گزارشی کوتاه از زندگی ادبی خامنـه‌ای / متن کامل - دیگران

↑ زندگی‌نامـه آیت‌الله خامنـه‌ای (بخش نخست)- تولد و والدین

↑ BBC فارسی - ایران - خویشاوندان آیت‌الله خامنـه‌ای چهانی هستند

↑ «برادران و ان رهبری چه مـی‌کنند؟». پویش | اصلاح طلبان. ۲۰۱۵-۱۱-۲۰. بازبینی‌شده درون ۲۰۱۵-۱۱-۲۰. 

↑ « خامنـه‌ای درگذشت». KHAMENEI.IR - پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار سیدعلی خامنـه‌ای. ۲۰۱۵-۱۱-۲۰. بازبینی‌شده درون ۲۰۱۵-۱۱-۲۰. 

↑ امـیر نامدار. «کاریکاتور روزولت درون ایران بحران آفرید» ‎(فارسی)‎. وبگاه بی‌بی‌سی فارسی، ۱۲ ژانویـه ۲۰۰۳. بازبینی‌شده درون ۲۶ فروردین ۱۳۸۷. 

↑ «توضیحات هادی خامنـه‌ای درون مجلس راجع بـه کاریکاتور اهانت‌آمـیز» ‎(فارسی)‎. وبگاه رادیو صدای آمریکا (‎VOA News)، ۱۲ ژانویـه ۲۰۰۳. بازبینی‌شده درون ۲۶ فروردین ۱۳۸۷. 

↑ « رئیس‌جمـهور ایران به منظور پیوستن بـه شوهرش درون عراق از کشور گریخت» ‎(انگلیسی)‎. وبگاه روزنامـه نیویورک تایمز، ۳ مـه ۱۹۸۵. بازبینی‌شده درون ۸ اردیبهشت ۱۳۸۷. 

↑ ایران قلم، برداشت شده درون ۱۰ مرداد ۱۳۸۸.

↑ سید حسن خامنـه‌ای عضو کارگروه پیشگیری و مبارزه با رشوه درون صنعت نفت شد - نفت نیوز

↑ http://www.mashreghnews.ir/fa/news/253025/اعضای-شورای-نمایش-معرفی-شدند

↑ « پسر آیت‌الله خامنـه‌ای را بـه دخالت درون انتخابات متهم کرد» ‎(فارسی)‎. بی‌بی‌سی فارسی، ۱۹ ژوئن ۲۰۰۵. بازبینی‌شده درون ۲۶ فروردین ۱۳۸۷. 

↑ علیرضا نوری‌زاده. «یـا رب این بچه ترکان چه دلیرند بـه خون» ‎(فارسی)‎. سایت اینترنتی دکتر علیرضا نوری‌زاده، ۲۳ نوامبر ۲۰۰۷. بازبینی‌شده درون ۲۶ فروردین ۱۳۸۷. 

↑ ۴۳٫۰۴۳٫۱ «از ازدواج انقلابی که تا ازدواج سیـاسی» ‎(فارسی)‎. سایت تحلیلی خبری عصر ایران، ۸ اردیبهشت ۱۳۸۷. بازبینی‌شده درون ۸ فروردین ۱۳۸۷. «شـهروند امروز» 

↑ «همـه چیز دربارهٔ فرزندان امام خامنـه‌ای» ‎(فارسی)‎. شبکه مجازی مـیبد ما، ۲۲ اردیبهشت ۱۳۹۰. بازبینی‌شده درون ۸ آبان ۱۳۹۱. 

↑ ««خواستگاری» داستان ازدواج پسر مقام معظم رهبری با دکتر حداد عادل» ‎(فارسی)‎. وبگاه ایرانیـان آتلانتا (‎AtlantaPersians.com). بازبینی‌شده درون ۲۶ فروردین ۱۳۸۷. «نشریـه «اشراق اندیشـه» بـه نقل از حجت السلام پاینده، از اعضای دفتر مقام معظم رهبری» 

↑ ۴۶٫۰۴۶٫۱ «زندگی‌نامـه» ‎(فارسی)‎. پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر مقام معظم رهبری. بازبینی‌شده درون ۸ اردیبهشت ۱۳۸۷. 

↑ مرکز اسناد انقلاب اسلامـی، آرشیو، ش‌ب ۱۲۲۵

↑ مرکز اسناد انقلاب اسلامـی، آرشیو، ش‌ب ۱۲۲۶

↑ نگاهی گذرا بـه زندگینامـه‌ی حضرت آیت‌الله‌العظمـی سید علی حسینی خامنـه‌ای

↑ تبیـان. «زندگینامـه حضرت آیت‌الله سید علی حسینی خامنـه‌ای». 

↑ http://farsi.khamenei.ir/others-report?id=8807

↑ خطای یـادکرد: خطای یـادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی به منظور یـادکردهای با نام www1.jamejamonline.ir وارد نشده‌است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).

↑ ۵۳٫۰۵۳٫۱۵۳٫۲۵۳٫۳۵۳٫۴۵۳٫۵ خطای یـادکرد: خطای یـادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی به منظور یـادکردهای با نام khameneibiog وارد نشده‌است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).

↑ Abrahamian, Ervand. A History of Modern Iran. Cambridge University Press, 2008,P.182

↑ «نظرات حضرات آیـات مشکینی، فاضل لنکرانی، جوادی آملی، یزدی و مؤمن درون خصوص اجتهاد مطلق مقام معظم رهبری درون سال 1369 + نظر یوسف صانعی». پایگاه صالحات، 31-05-1395. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون 20-05-2016. 

↑ خطای یـادکرد: خطای یـادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی به منظور یـادکردهای با نام autogenerated1 وارد نشده‌است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).

↑ «نشریـه ۳۱» ‎(فارسی)‎. سبز سرخ - سایت بزرگداشت سرداران و ده‌هزار شـهید مازندران. بازبینی‌شده درون ۸ اردیبهشت ۱۳۸۷. 

↑ O'Hern, Steven. Iran's Revolutionary Guard: The Threat That Grows While America Sleeps. Potomac Books, Inc, 2012. 21. ISBN ‎1597977012. 

↑ مسئولین نظام: منافقین بـه تلویح یـا تصریح مسئول این اقدام هستند

↑ بی‌بی‌سی

↑ سایت خبری تحلیلی خدمت

↑ «یک روز بعد از تسخیر لانـه جاسوسیدولت بازرگان استعفا داد». خبرگزاری فارس، ۱۵ آبان ۱۳۹۲. بازبینی‌شده درون ۱۸ آوریل ۲۰۱۸. 

↑ ۶۳٫۰۶۳٫۱ http://www.radiofarda.com/content/b17-khamenei-biography-12/24732052.html

↑ http://rc.majlis.ir/fa/parliament_member/show/762450

↑ «بازخوانی ترور آیت الله درون 28 سال قبل». عصر ایران، ۶ تیر ۱۳۸۸. بازبینی‌شده درون ۱۸ آوریل ۲۰۱۸. 

↑ «چهی خامنـه‌ای را درون تیرماه ۶۰ ترور کرد؟» ‎(فارسی)‎. ایرج مصداقی، ۱۳۹۰/۱۲/۲۴. بازبینی‌شده درون ۲ شـهریور ۱۳۹۱. 

↑ «چهی خامنـه‌ای را ترور کرد» ‎(فارسی)‎. روز آنلاین، ۱۳۹۱/۰۴/۰۶. بازبینی‌شده درون ۲ شـهریور ۱۳۹۱. 

↑ «چهی مسئول ترور رهبر انقلاب بود؟» ‎(فارسی)‎. پار، ۱۳۹۱/۰۴/۰۵. بازبینی‌شده درون ۲ شـهریور ۱۳۹۱. 

↑ ۶۹٫۰۶۹٫۱ آیت‌الله خامنـه‌ای از ۱۳۵۷ که تا ۱۳۶۸

↑ «دوره اول ریـاست جمـهوری مقام معظم رهبری». پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه، ۲۴ مـهر ۱۳۹۰. بازبینی‌شده درون ۱۸ آوریل ۲۰۱۸. 

↑ کانون اندیشـه وران ایرانی، آسیب‌شناسی روانی سیدعلی خامنـه‌ای، نوامبر ۲۰۰۰، ص ۶۹

↑ «آشنایی با ادوار انتخابات ریـاست جمـهوری درون ایران». همشـهری‌آنلاین، ۱۲ خرداد ۱۳۸۸. بازبینی‌شده درون ۱۸ آوریل ۲۰۱۸. 

↑ «پاسخ بـه چند سؤال دربارهٔ انتخاب آیت‌الله خامنـه‌ای به‌عنوان رهبر انقلاب درون سال ۶۸». خبرگزای تسنیم، ۱۹ دی ۱۳۹۶. بازبینی‌شده درون ۱۸ آوریل ۲۰۱۸. 

↑ «مسئله محرمانـه‌ای کـه از نماز جمعه گفته شد+ صوت». خبرگزاری فارس، ۶ آبان ۱۳۹۳. بازبینی‌شده درون ۲۱ آوریل ۲۰۱۸. 

↑ ۷۵٫۰۷۵٫۱ «سال سرنوشت ساز ۶۸: تصویر آیت‌الله خامنـه‌ای درون خاطرات هاشمـی رفسنجانی». BBC Persian. ۲۰۱۳-۰۳-۱۲. بازبینی‌شده درون ۲۰۱۸-۰۱-۰۸. 

↑ فیلم جلسه نمایش داده شده درون صدا و سیما

↑ «انتخاب آیت الله بـه رهبری». تبیـان، ۱۶ خرداد ۱۳۹۰. بازبینی‌شده درون ۱۹ آوریل ۲۰۱۸. 

↑ «نظر امام (ره) حذف مرجعیت از شرایط رهبری بود/ قید موقت به منظور این بود که تا رفراندوم بازنگری قانون اساسی انجام شود/ اگر توصیـه‌های امام (ره) هم نبود بـه فردی جز آیت‌الله خامنـه‌ای نمـی‌رسیدیم». شبکه افق، ۲۴ دی ۱۳۹۶. بازبینی‌شده درون ۱۹ آوریل ۲۰۱۸. 

↑ [مندرج درون صورت مشروح مذاکرات شورای بازنگری قانون اساسی، جلد ۱، صفحه ۵۸]

↑ نامـه روح‌الله خمـینی رهبر ایران بـه علی مشکینی رئیس مجلس خبرگان درباره متمم قانون اساسی

↑ مـیشل، سرژ (۲۰۱۰)، صفحهٔ ۳۵۳

↑ «سخنرانی ۱۳ رجب». بازبینی‌شده درون ۲۰ مـه ۲۰۱۳. 

↑ روز آن لاین

↑ سخنرانی آیت‌الله منتظری دربارهٔ مرجعیت خامنـه‌ای درون یوتیوب

↑ ۸۵٫۰۸۵٫۱ «مـهدی خزعلی: پدرم مخالف مرجعیت آیت‌الله خامنـه‌ای بود و زیر فشار دفتر رهبری استعفا کرد». رادیو فردا. بازبینی‌شده درون ۲۰۱۸-۰۴-۲۲. 

↑ راه سبز - قاسم شعله سعدی، نماینده اسبق مجلس و استاد دانشگاه تهران، بازداشت شد

↑ رمضانپور، علی‌اصغر. «خامنـه‌ای و لغو مرجعیت شیعه درون ایران». رادیو فردا. ۲۰۱۴-۰۶-۰۵. بازبینی‌شده درون ۲۰۱۸-۰۱-۰۸. 

↑ Forbes list of The World's Most Powerful People

↑ «قدرتمندترین انسان‌های جهان» ‎(انگلیسی)‎. فوربس، ۲ نوامبر ۲۰۱۱. بازبینی‌شده درون ۱۴ نوامبر ۲۰۱۱. 

↑ http://www.forbes.com/profile/ali-hoseini-khamenei/

↑ «سایت رسمـی سریـال معمای شاه». بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون 20-06-2016. 

↑ سجادپور، کریم. «بازخوانی خامنـه‌ای: دیدگاه جهانی قدرتمندترین رهبر ایران» ‎(انگلیسی)‎. وبگاه موقوفه کارنگی به منظور صلح بین‌المللی، مارس ۲۰۰۸. بازبینی‌شده درون ۸ اردیبهشت ۱۳۸۷. 

↑ proj=zme «بخش ایران - بازخوانی خامنـه‌ای: دیدگاه جهانی قدرتمندترین رهبر ایران» ‎(انگلیسی)‎. وبگاه موقوفه کارنگی به منظور صلح بین‌المللی. بازبینی‌شده درون ۸ اردیبهشت ۱۳۸۷. 

↑ «اهمـیت هیچ رهبری درون جهان بـه اندازه آیت‌الله خامنـه‌ای نیست» ‎(فارسی)‎. وبگاه آفتاب (‎aftab.ir)، ۱۹ فروردین ۱۳۸۷. بازبینی‌شده درون ۸ اردیبهشت ۱۳۸۷. «خبرگزاری فارسی» 

↑ «تحلیل مؤسسه کارنگی دربارهٔ رهبر انقلاب» ‎(فارسی)‎. سایت تحلیلی خبری عصر ایران، ۱۹ فروردین ۱۳۸۷. بازبینی‌شده درون ۸ اردیبهشت ۱۳۸۷. 

↑ بزرگمـهر شرف الدین. «آیت الله خامنـه‌ای؛ مرد فضاهای خالی». بی‌بی‌سی فارسی، شنبه 17 سپتامبر 2011 - 26 شـهریور 1390. 

↑ «خطبه‌های نماز جمعهٔ تهران». دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله‌العظما خامنـه‌ای، ۲۹ خرداد ۱۳۸۸. 

↑ BBC هشدار آیت‌الله خامنـه‌ای درون مورد ادامـه تظاهرات خیـابانی بی‌بی‌سی فارسی

↑ سخنرانی ۲۹ خرداد آیت‌الله خامنـه‌ای؛ نقطه عطف امـید پارسانژاد، بی‌بی‌سی فارسی، ۲۹ خرداد ۱۳۸۹

↑ Iranian protesters' slogans target Khamenei as the real enemy

↑ «خامنـه‌ای: امام خمـینی مخالفان نظام را اعدام مـی‌کرد و من فقط زندانی مـی‌کنم». وبگاه. العربیـه, اکتبر 2011. بازبینی‌شده درون 31 اکتبر 2011. 

↑ «خامنئی لمرجع شیعی: الخمـینی کان یعدم المعارضین وأنا أکتفی بسجنـهم». وبگاه. العربیـه, اکتبر 2011. بازبینی‌شده درون 31 اکتبر 2011. 

↑ Iran's Khamenei named 'dictator of the year'

↑ شرف الدین، بزرگمـهر. «معترض و اغتشاشگر درون نگاه رهبر ایران». بی‌بی‌سی، ۲۸ اکتبر ۲۰۱۱. بازبینی‌شده درون ۲۸ اکتبر ۲۰۱۱. 

↑ دومـین سالگرد کشته‌شدگان بازداشتگاه کهریزک درون تهران برگزار شد

↑ پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر مقام معظم رهبری

↑ دستور رهبری درون رسیدگی بـه پرونده «جنایت کوی دانشگاه» را فراموش نکنید

↑ آبراهامـیان. کودتا. 1393. 306. 

↑ مـیشل، سرژ (۲۰۱۰)، صفحه ۳۵۲–۳۵۱

↑ رادیوزمانـه. «آیت‌الله خامنـه‌ای: توهم توطئه، خود یک توطئه است». رادیوزمانـه، ۱۴ خرداد ۱۳۹۵. 

↑ مشرق نیوز. «وقتی سیـا اصطلاح «تئوری توطئه» را اختراع کرد +عو فیلم». مشرق نیوز، ۱۴ خرداد ۱۳۹۵. 

↑ امام مذاکره با آمریکا را ممنوع کرد و من هم ممنوع مـی‌کنم

↑ ۱۱۳٫۰۱۱۳٫۱ سعید برزین. «مبانی سکولار پیشنـهاد انتخاباتی رهبر ایران». بی‌بی‌سی، ۹ فوریـه ۲۰۱۶–۲۰ بهمن ۱۳۹۴. 

↑ ولی فقیـه، مشروعیت خود را از مردم مـی‌گیرد یـا خدا؟, بی‌بی‌سی فارسی

↑ پایگاه اطلاع‌رسانی و استفتائات آیت‌الله خامنـه‌ای - ولایت فقیـه و حکم حاکم - سؤال ۶۳,

↑ ۱۱۶٫۰۱۱۶٫۱۱۱۶٫۲۱۱۶٫۳ مقایسه تطبیقی مفهوم اطلاق درون نظام‌های سلطنتی و ولایتی، از کتاب اجوبة الاستفتائات، سید علی خامنـه‌ای، وبگاه حوزه

↑ «اظهارات رهبر جمـهوری اسلامـی دربارهٔ «ولایت مطلقه فقیـه»». رادیو فردا، ۱۷/شـهریور/۱۳۹۰. 

↑ «اظهارات رهبر جمـهوری اسلامـی دربارهٔ «ولایت مطلقه فقیـه»». رادیو فردا، ۱۷/شـهریور/۱۳۹۰. 

↑ «اظهارات رهبر جمـهوری اسلامـی دربارهٔ «ولایت مطلقه فقیـه»». رادیو فردا، ۱۷/شـهریور/۱۳۹۰. 

↑ حسین باستانی. «توصیف جدید رهبر ایران از جایگاه خود: حرفی نمـی‌ مگر آنکه دستور باشد». بی‌بی‌سی فارسی، ۲۲ اسفند ۱۳۹۱. 

↑ Spotlight on Press Tyrants: CPJ Names Ten Worst Enemies of the Press

↑ مجلس ششم، ضعف نمایندگان یـا مشکل ساختاری؟

↑ همسر نوری زاد: نگران سرانجام مصیبتی کـه بر سر افراد خیرخواه کشور آورده‌اند، هستم

↑ یـادمان اسرای سبز/ احمد زیدآبادی تاوان انتقاد خود از رهبر را بعد مـی‌دهد!

↑ کمـیته حمایت از روزنامـه‌نگاران: ایران بزرگترین زندان روزنامـه‌نگاران بعد از چین

↑ The world view of iran's most powerful leader

↑ «آیت الله خامنـه‌ای: بـه جای ایران قبل از اسلام بر ایران بعد از اسلام تأکید شود». بی‌بی‌سی فارسی، ۲۹ اوت ۲۰۱۱. بازبینی‌شده درون ۲۹ اوت ۲۰۱۱. 

↑ ۱۲۸٫۰۱۲۸٫۱۱۲۸٫۲۱۲۸٫۳۱۲۸٫۴ «رسانـه‌های خارجی دربارهٔ علاقه آیت‌الله خامنـه‌ای بـه شعر و ادبیـات چه مـی‌گویند؟». نسیم آنلاین، دوشنبه ۳۱ خرداد ۱۳۹۵. 

↑ «امام خامنـه‌ای درون نوجوانی چه رمان‌هایی را مطالعه مـی‌د؟». بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون 05-07-2016. 

↑ Flood، Alison «Ayatollah Khamenei reveals himself as an ‘#AvidReader’ of fiction [آیت الله خامنـه‌ای خود را یک خوانندهٔ مشتاق بـه داستان نشان مـی‌دهد.]» The Guadian، 27 بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون 05-07-2015 

↑ «گاردین: آیت‌الله خامنـه‌ای نگاه بسیـار حرفه‌ای بـه رمان دارد». بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون 05-07-2016. 

↑ «در مخاطب‌شناسی دچار توهم بودیم». بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون 05-07-2016. 

↑ ۱۳۳٫۰۱۳۳٫۱۱۳۳٫۲ فرج سرکوهی. «موسیقی و مجسمـه؛ عقب‌نشینی فقه سنتی درون برابر هنر؟». بی‌بی‌سی فارسی، سه شنبه 11 اکتبر 2011 - 19 مـهر 1390. 

↑ «شاخصه‌های زن درون انقلاب اسلامـی براساس دیدگاه‌های سید علی خامنـه‌ای تدوین شد». رادیو فرانسه پارسی، ۲۰ آوریل ۲۰۱۳. بازبینی‌شده درون ۱۲ مـه ۲۰۱۳. 

↑ ۱۳۵٫۰۱۳۵٫۱۱۳۵٫۲۱۳۵٫۳ Donna M. Hughes. Women and Reform in Iran. University of Rhode Island, February 2000. Retrieved 12 May 2013. 

↑ «رهبر ایران: حضور زنان درون مناصب اجرایی افتخار ندارد». بی‌بی‌سی پارسی، ۱۱ مـه ۲۰۱۳. 

↑ «بیـانات درون دیدار جمعی از مداحان». دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله خامنـه‌ای، ۱۱ اردیبهشت ۱۳۹۲. 

↑ Jason Rezaian. Struggle over what to wear in Iran. Washington Post, 21 July 2012. Retrieved 12 May 2013. 

↑ http://www.bbc.com/persian/iran-44493394

↑ بی‌بی‌سی

↑ 15 دی سالروز عملیـات آفندی نصر

↑ مشرق نیوز

↑ مروری بر عملیـات نصر و شـهادت دانشجویـان پیرو خط امام

↑ خاطرات صیـاد شیرازی

↑ ««از آزادی هماهنگ‌کننده تیم ترور مـیکونوس متاسفم»» ‎(فارسی)‎. وبگاه رادیو فردا، چهارشنبه ۲۱ آذر ۱۳۸۶. بازبینی‌شده درون ۲۶ نوامبر ۲۰۰۸. 

↑ جزئیـات خواندنی ماجرای مـیکونوس بعد از ۱۴ سال (فارسی) سایت خبری تحلیلی عصر ایران بـه نقل از کتاب «بررسی روابط ایران و آلمان» نوشته سید حسین ان چاپ مرکز تحقیقات استراتژیک/ شابک: ۹۶۴۷۲۹۸۱۷x

↑ «German court implicates Iran leaders in '92 killings» ‎(انگلیسی)‎. وبگاه CNN، April ۱۰, ۱۹۹۷. بازبینی‌شده درون ۲۶ نوامبر ۲۰۰۸. 

↑ ALAN COWELL. «BERLIN COURT SAYS TOP IRAN LEADERS ORDERED KILLINGS» ‎(انگلیسی)‎. وبگاه The New York Times، April ۱۱, ۱۹۹۷. بازبینی‌شده درون ۲۶ نوامبر ۲۰۰۸. 

↑ جزئیـات خواندنی ماجرای مـیکونوس بعد از ۱۴ سال

↑ German court rules Iranian leaders ordered Berlin slayings

↑ LARRY ROHTER. «Argentine Judge Indicts 4 Iranian Officials in 1994 Bombing of Jewish Center» ‎(انگلیسی)‎. وبگاه The New York Times، March ۱۰, ۲۰۰۳. بازبینی‌شده درون ۲۶ نوامبر ۲۰۰۸. 

↑ «روزنامـه همشـهری - ایران - سیـاست‌خارجی - واکنش ایران بـه اتهامات مجدد آرژانتین». ۱۳۸۶/۰۸/۰۵. بازبینی‌شده درون ۱۳۸۶/۰۲/۱۶. 

↑ “Iran's Supreme Leader sets up body to oversee internet”. BBC World, 7 March 2012. Retrieved 19 September 2014. 

↑ «تقابل نظامـی با ایران بـه نفع غرب نیست». صبح توس، ۲۵ شـهریور ۱۳۹۳. 

↑ «آیت‌الله خامنـه‌ای بـه عضویت فیس بوک درآمد». رادیو فردا، ۲۷ آذر ۱۳۹۱. 

↑ «آیت‌الله سید علی خامنـه‌ای عضو فیس‌بوک شد». بازبینی‌شده درون ۱۷ دسامبر ۲۰۱۲. 

↑ http://www.azadegi.com/link/2012/12/17/288683

↑ «خامنـه‌ای: استفاده از فیس‌بوک درون شرایطی بلامانع است». بازبینی‌شده درون ۱۷ دسامبر ۲۰۱۲. 

↑ پیـام رهبری بـه جوانان غربی

↑ نامـه دوم رهبری بـه جوانان غربی بـه ۴۸ زبان زنده دنیـا ترجمـه شد

↑ «تحلیلی برنامـه رهبر انقلاب بـه جوانان اروپا و آمریکا» ‎(فارسی)‎. ایران آنلاین، ۱۸ مرداد ۱۳۹۴. 

↑ ۱۶۲٫۰۱۶۲٫۱ جلال کیـهان منش. «سرنوشت منتقدین آِیت الله خامنـه‌ای». روزآنلاین، ۹ آبان ۱۳۸۸. بازبینی‌شده درون ۱۲ بهمن ۱۳۹۲. 

↑ «تاریخچه‌ای از «حصر» و بازداشت درون «خانـه امن»: سرنوشت چهار رهبر ناپدید شده چه خواهد بود؟». کمپین بین‌المللی حقوق بشر درون ایران، ۱۵ اسفند ۱۳۸۹. بازبینی‌شده درون ۱۲ بهمن ۱۳۹۲. 

↑ Proپرونده: Iran's dissident ayatollah. BBC World, 30 January 2003. Retrieved 1 February 2014. 

↑ «مـهدی خزعلی، وبلاگ‌نویس منتقد، بازداشت شد». رادیو فردا، ۱۹ دی ۱۳۹۰. 

↑ شاهرخ بهزادی. «نوری‌زاد خطاب بـه آیت‌الله خامنـه‌ای: عدم کفایت شما به منظور رهبری قطعی و محرز است». رادیو فرانسه، 01 فوریـه 2014. 

↑ «عمل جراحی موفقیت‌آمـیز رهبر معظم انقلاب/عیـادت روحانی و آیت‌الله هاشمـی از حضرت آیت‌الله خامنـه‌ای/دکتر مرندی: وضعیت عمومـی رهبری کاملاً خوب است/ایشان بعد از طی دوران نقاهت بـه منزل منتقل مـی‌شوند». انتخاب، ۱۷ شـهریور ۱۳۹۳. 

↑ «فرمایشات رهبر انقلاب دربارهٔ فلسطین خواندنی شد». تسنیم، ۱۶ تیر ۱۳۹۴. 

↑ [۱]

↑ ۱۷۰٫۰۱۷۰٫۱۱۷۰٫۲۱۷۰٫۳۱۷۰٫۴۱۷۰٫۵ «عرضه آثار جدیدی از رهبر معظم انقلاب». روزنامـه ایران, 7 اردیبهشت 1394. 

↑ [hhttp://www.iranianmagazines.com/npview.asp?ID=1662669 «حکومت جهانی مـهدوی»]. روزنامـه رسالت، شماره ۶۴۸۳، صفحه ۱۸، ۱۳۸۷. بازبینی‌شده درون ۲۶ آبان ۱۳۸۸. 

↑ https://www.tasnimnews.com/fa/news/1394/12/24/1026207/رهبر-احیـاگر-به-بازار-کتاب-رسید

↑ «Nuclear Fatwa under International Law». Amazon.com. 

↑ http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13951220000338

↑ ««شرح اسم» زندگی‌نامـه مقام معظم رهبری بـه قلم هدایت‌الله بهبودی بـه زبان ترکی استانبولی ترجمـه و از سوی انتشارات کوثر درون ترکیـه منتشر شد.». خبرگزاری تسنیم. 

منابع

• آبراهامـیان، یرواند. کودتا. ترجمـهٔ محمدابراهیم فتاحی. تهران: نشر نی، ۱۳۹۳. شابک ‎۹۷۸-۹۶۴-۱۸۵-۳۴۲-۸. 
• شیرازی، علی. پرتوی از خورشید. چاپ شانزدهم. ۱۳۸۵. صفحهٔ ۲۰۸. 
• سرژ مـیشل و پائولو وودز. «رهبر». درون قدمت روی چشم. ترجمـهٔ لاله پویـا. پاریس: برنارد گراسه, 2010. 
• دفتر نشر و حفظ آثار آیت‌الله خامنـه‌ای. استمداد از خدا. . روزنامـه همشـهری، ش. شماره ۴۸۵۳ (۱۸ خرداد ۱۳۸۸): صفحه ۱۷. 

• Garver, John W. China and Iran: ancient partners in a post-imperial world. Washington: University of Washington Press, 2006. 405. ISBN ‎ISBN 978-0-295-98631-9. 
• Zucker, Daniel M. “Iran’s VEVAK: Disinformation, Inc.”. Ocnus, Dec 17, 2006. Retrieved 24-02-2012. 
• Berman, Ilan. Tehran Rising: Iran's Challenge to the United States. Maryland: Rowman & Littlefield, 2005. 223. ISBN ‎ISBN 978-0-7425-4904-3. 
• TIMMERMAN, KENNETH R. “Iran’s “Moderates” Are No Reformer”. The Brown journal of world affairs. 9 (Institute for International Studies (Brown University)), 2002. 
• Wihbey, Paul Michael. “The Southern Eurasian Great Game”. IASPS Research Papers in Strategy (Institute for Advanced Strategic and Political Studies), no. 8 (1999). 

پیوند بـه بیرون

مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط بـه سید علی خامنـه‌ای درون ویکی‌گفتاورد موجود است. در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ سید علی خامنـه‌ای موجود است.

• رهبر انقلاب درون جبهه‌های جنگ tarikhirani.ir
• وبگاه رسمـی دفتر رهبری
• وبگاه مرکز نشر آثار آیت‌الله خامنـه‌ای
• زندگی‌نامـه برگرفته از وبگاه رسمـی
• همـه نامـه‌های باراک اوباما بـه آیت‌الله خامنـه‌ای بی‌بی‌سی فارسی
• سید علی خامنـه‌ای دائرةالمعارف بزرگ اسلامـی

مناصب سیـاسی عنوان جدید معاون امور انقلاب وزیر دفاع ملی
۱۳۵۸ انحلال سمت نماینده ولی فقیـه درون شورای عالی دفاع ملی
۱۳۵۹ – ۱۳۶۰
متصدی همزمان: مصطفی چمران (۱۳۵۹–۱۳۶۰)

موسی نامجو (۱۳۶۰) پسین:
اکبر هاشمـی رفسنجانی پیشین:
محمدعلی رجایی رئیس‌جمـهور ایران
۱۳۶۰ – ۱۳۶۸ عنوان جدید رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام
۱۳۶۶ – ۱۳۶۸ پیشین:
سید روح‌الله خمـینی رهبر جمـهوری اسلامـی ایران
۱۳۶۸ – اکنون در حال تصدی مناصب نظامـی پیشین:
حسن لاهوتی سرپرستی کل سپاه پاسداران
۱۳۵۸
متصدی همزمان: جواد منصوری بـه عنوان فرمانده سپاه پاسداران پسین:
عباس دوزدوزانی
به عنوان فرمانده موقت سپاه پاسداران عنوان جدید فرمانده قرارگاه مرکزی خاتم‌الانبیـا
۱۳۶۲
۱۳۶۸ – ۱۳۹۵ پسین:
اکبر هاشمـی رفسنجانی پیشین:
اکبر هاشمـی رفسنجانی پسین:
غلامعلی رشید پیشین:
سید روح‌الله خمـینی فرمانده کل نیروهای مسلح
۱۳۶۸ – تاکنون در حال تصدی عنوان شیعی پیشین:
حسینعلی منتظری امام جمعه تهران
۱۳۵۸ – تاکنون در حال تصدی کرسی پارلمانی عنوان جدید رئیس کمـیسیون امور دفاعی
۱۳۵۹ – ۱۳۶۰ پسین:
حسن روحانی مناصب احزاب سیـاسی پیشین:
محمدعلی رجایی نامزد حزب جمـهوری اسلامـی به منظور ریـاست‌جمـهوری
مـهر ۱۳۶۰
۱۳۶۴ پسین:
خودش پیشین:
خودش انحلال حزب پیشین:
محمدجواد باهنر دبیرکل حزب جمـهوری اسلامـی
۱۳۶۰ – ۱۳۶۶ سِمَت‌های علمـی عنوان جدید رئیس بنیـاد دائرةالمعارف اسلامـی
۱۳۶۲ – تاکنون در حال تصدی