تفنگ برنو - ویکی‌پدیـا، دانشنامـهٔ آزاد

تا قبل از سال ۱۳۰۹ درون نیروهای مسلح ایران تفنگ‌های مختلفی شامل مدل‌های مختلف تفنگ‌های موزر آلمانی، تفنگ‌های نوغان (Mosin Nagant) روسی و انفیلد و دیگر تفنگ‌های انگلیسی کاربرد داشت. رضا شاه کـه به خطرات استفاده سربازان از تفنگ‌های متفاوت آگاه بود تصمـیم بـه انتخاب یک سلاح سازمانی به منظور ارتش ایران گرفت، درون روز هفتم بهمن ماه ۱۳۰۹ (۲۷ ژانویـه ۱۹۳۰) درون پی یک بررسی طولانی، رضا شاه کـه فرمانده کل نیروهای مسلح بود موافقت کرد کـه یکی از مدل‌های «ماوزر» بعد از یک دوره آزمایش چندساله، تفنگ رسمـی ارتش ایران شود. این آزمایش روی ماوزرهای «وی‌زی ۲۴» (VZ24) ساخت سال ۱۹۲۴ چکسلواکی صورت گرفت و ستاد ارتش درون سال ۱۹۳۴ (۱۳۱۳) بـه آن نمره قبولی داد. کارخانـه ماوزر بعداً شعبه خود را درون شـهر «برنو» واقع درون ایـالت موراویـای چکسلواکی دایر کرد و دولت ایران کـه مشتری کمپانی «اشکودا» بود ترجیح داد کـه تفنگهای ماوزر ساخت شـهر برنو را خریداری کند. از آن بعد در ایران نام «برنو» بر تفنگهای ماوزر گذارده شد کـه پنج تیر و تک تیر بودند. از دهه ۱۹۴۰، ایران خود دست بـه ساختن برنو زد و آن را درون کارخانـه‌های تسلیحات (معروف بـه مسلسل‌سازی واقع درون نزدیکی دوشان تپه) تولید کرد.

در سال ۱۹۳۵ ارتش آلمان نیز تصمـیم بـه انتخاب مدل کوتاه‌تر و سبک‌تری از موزر بـه عنوان سلاح سازمانی گرفت، تصمـیمـی کـه پیشتر درون بریتانیـا نیز با انتخاب مدل کوتاه‌تر اس‌ام‌ال‌ئی انفیلد گرفته شده بود. موزر کارابینر۹۸ کـه شباهت بسیـار زیـادی بـه برنو داشت درون سال ۱۹۳۵ جایگزین موزر ژ۹۸ بـه عنوان سلاح سازمانی این کشور شد. این تفنگ بلافاصله مورد توجه سربازان ارتش قرار گرفت، این سلاح آنچنان خوشدست بود کـه تا پایـان جنگ جهانی دوم استفاده مـی‌شد. هنگامـی کـه آمریکا وارد جنگ جهانی دوم شد تفنگ ام یک سلاحی بود کـه آمریکایی‌ها با آن مـی‌جنگیدند. ام۱ برخلاف تفنگ‌های روز دنیـا از سیستم نیمـه‌اتوماتیک استفاده مـی‌کرد و برای شلیک دوباره نیـاز بـه کشیدن گلنگدن نداشت. این سیستم هرچند دقت تفنگ را کاهش و وزن سلاح را افزایش داده و احتمال گیر و داغ آن را بالا مـی‌برد اما قدرت آتش و سرعت بسیـار بیشتری را بـه سربازان بـه خصوص درون فاصله‌های کوتاه مـی‌بخشید. تفنگ‌های موزر با آنکه بسیـار خوشدست بود ولی درون جنگ‌های تن بـه تن از فاصله نزدیک بـه کارامدی ام یک نبود. زیرا گلنگدن آن باعث کند شدن عملکرد آن مـی‌شد. بـه همـین سبب با آنکه دقت تیر ام یک از برنو کمتر بود ولی که تا آنکه گلنگدن آن کشیده شود، سربازان آمریکایی توان شلیک هشت تیر پیـاپی را داشتند. بـه همـین جهت درون اواخر جنگ آلمان نازی مدل اس‌تی‌جی ۴۴ کـه تفنگی اتوماتیک با فشنگ کوتاه‌تر و برد کمتر بود را وارد خدمت کرد.

برنو آنچنان مدل موفقی بود کـه با گذشت سال‌ها حتی مدل‌های باقی‌مانده درون اسلحه‌خانـه‌های ارتش ایران درون اواخر جنگ ایران و عراق هنگامـی کـه سایـه فقر بر ارتش ایران گسترده شده بود، بـه عنوان سلاح تک تیرانداز همانند جنگ اول و دوم جهانی مورد استفاده قرار گرفتند.

مدلی کـه در ایران با نام برنو شناخته مـی‌شود مدلیست کـه به ایران فروخته شده بود. این سلاح با توجه بـه دقت بسیـار بالا حتی امروزه نیز مورد توجه تیراندازان و شکارچیـان قرار دارد. امروزه مدل بهینـه‌سازی شده همـین سلاح گلوله‌زنی به منظور استفاده شخصی همانند شکار توسط ماوزر و دیگر کارخانـه‌های اسلحه‌سازی ساخته مـی‌شود. همچنین بسیـاری از تفنگ‌های گلوله زنی سیستم گلنگدن بر پایـه این سلاح را دارند. زمانی کـه سلاح ام یک وارد خدمت ارتش ایران شد، ارتش بسیـاری از سلاح‌های برنوی باقی‌مانده را فروخت، برخی از آن‌ها با مزایده وارد بازار داخلی شدند کـه هم‌اکنون نیر با وجود کارکرد دراز مدت همچنان درون دست شکارچیـان داخلی بسبب نبود سلاح‌های جدید مـی‌گردند و برخی نیز بـه خارج فروخته شدند و برخی بـه عنوان آهن‌پاره روانـه صنایع فولاد شدند. امروزه بسیـاری از کلکسیونرهای سلاح علاقه‌مند خرید مدل‌های آنتیک این سلاح هستند. نشانـهایی کـه درست جلوی گلنگدن روی جان لوله قرار دارد حکایت از ارتشی دارد کـه آن سلاح درون آن خدمت کرده، امروزه مـی‌توان درون کلکسیونـها سلاح‌های برنوی متعلق یـه ارتش ایران، عثمانی و امپراتوری آلمان را یـافت.

همچنان کـه ذکر شد برنو مشتریـان بسیـاری درون سراسر جهان دارد، بـه همـین سبب کارخانـه اسلحه‌سازی ماوزر کـه هم اکنون تبدیل بـه کارخانـهٔ اسلحه‌سازی با تولید مصارف شخصی شده، این سلاح را درون انواع و کالیبرهای گوناگون مـی‌سازد. گراورها و قنداقهای آن‌ها بسیـار گوناگون بوده و برخی از آن‌ها با گراورکاری‌های بی‌نظیری ساخته شده و با قیمتهای کلان هزاران دلاری مشتریـان خاص خود را مـی‌یـابند و برخی درون ساده‌ترین شکل ممکن با قنداق پلاستیکی بدون گراور بـه قیمت چند صد دلار فروخته مـی‌شوند. درون سلاح‌های شکاری، علاوه بر مارک و جنس قلمکاریـهای موسوم بـه گراور عمده تعیین‌کنندهٔ قیمت سلاح مـی‌باشد.

تفنگ برنو بعد از ورود بـه ایران درون ردیف سلاح‌های سازمانی ارتش قرار گرفت امابا ورود تفنگ ام ۱ جای خود را بـه این تفنگ نیمـه خودکار داد. اما همچنان جایگاه خود را درون بین لرها حفظ نمود چرا کـه به عقیده آن‌ها برنو بهترین بوده و هست. دسترسی عشایر بـه این سلاح بعد از شـهریور ۱۳۲۰ و انحلال ارتش ایران درون پی حمله متفقین صورت گرفت.

برنوهای ساخت ۱۳۰۹ و ۱۳۱۷ از اهمـیت و قابلیت‌های بالاتری برخوردار هستند اما مدلی قدیمـی تر از این اسلحه وجود دارد کـه نقش شاهینی درون حال پرواز را برخود دارد کـه ورود آن را بـه سال ۱۲۹۸ و توسط مـیرزا کوچک خان نسبت مـی‌دهند.

کاربران

 بولیوی ۱۰۱ هزار - از ۱۹۳۲ که تا دهه ۱۹۶۰
 برزیل ۱۵ هزار
 چین ۱۹۵ هزار - که تا دهه ۱۹۵۰
 جمـهوری چین
 کلمبیـا ۱۰ هزار
 چکسلواکی از ۱۹۲۴ که تا ۱۹۵۲
 اکوادور ۳۰ هزار
 السالوادور
 استونی
 گواتمالا ۴ هزار
ایران ۳۰ هزار - از ۱۹۲۹ که تا دهه ۱۹۶۰
 اسرائیل
 امپراتوری ژاپن ۴۰ هزار
 لتونی ۱۵ هزار
 لیبریـا
 لیتوانی
 مکزیک
 آلمان نازی
 هلند
 نیکاراگوئه ۱ هزار
 پاراگوئه
 پرو ۵ هزار
 رومانی ۷۵۰ هزار - از ۱۹۳۸ که تا دهه ۱۹۶۰
 تایلند از دهه ۱۹۴۰ که تا دهه ۱۹۶۰
اسلواکی (۱۹۳۹-۱۹۴۵)
جمـهوری دوم اسپانیـا ۴۰ هزار
 ترکیـه ۴۰ هزار
 اروگوئه ۴ هزار
 ونزوئلا
 یوگسلاوی ۱۰ هزار

جستارهای وابسته

اسلحه‌سازی چک درون اوهرسکی برود

منابع

• Wikipedia contributors, "Vz. 24," Wikipedia, The Free Encyclopedia, http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Vz._24&oldid=470977598 (accessed February 27, 2012).

پیوند بـه بیرون

• وبگاه ماوزر، تولیدات بروز برنو به منظور مصارف شخصی
• شلیک برنو
• [۱]
• [۲]