پرش بـه ناوبری پرش بـه جستجو
بابِل کشور ایراناستان مازندرانشـهرستان بابلبخش مرکزینام(های) قدیمـی مـه‌مـیترا،[۱] مامطیر،[۲] بارفروشده،[۳] بارفروش[۴]سال شـهرشدن ۱۳۰۴[۵][۶]مردمجمعیت ۲۵۰٬۲۱۷ نفر (۱۳۹۵)رشد جمعیت ۱۴٫۰۱ درصد (۹۰–۱۳۹۵)[۷]تراکم جمعیت ۶۸۵۸ نفر بر کیلومتر مربعجغرافیـای طبیعیمساحت ۳۲ کیلومتر مربعارتفاع از سطح دریـا ۲-آب‌وهوامـیانگین دمای سالانـه ۱۷٬۱مـیانگین بارش سالانـه ۸۹۹ مـیلی‌مترروزهای یخبندان سالانـه ۰اطلاعات شـهرینمایندهٔ مجلس شورای اسلامـی
علی خوشرودی
حسین نیـاز آذریشـهردار محسن کبود فیروزجاییره‌آورد عرق بهار نارنج، لینگ گروه نوشهر چالوس مرکبات، برنج، مربا، ترشیجات، صنایع دستی، ماهی[۸]پیش‌شماره تلفنی ۰۱۱وبگاه babolcity.ir شـهرداری بابلشناسهٔ ملی خودرو ایران۷۲ جایران۸۲ ج
ایران۹۲ ج
ایران۸۲ ص
ایران۸۲ متابلوی خوش‌آمد بـه شـهر
۳۶°۲۰′شمالی ۵۲°۲۶′شرقی / ۳۶٫۳۴°شمالی ۵۲٫۴۴°شرقیمختصات: ۳۶°۲۰′شمالی ۵۲°۲۶′شرقی / ۳۶٫۳۴°شمالی ۵۲٫۴۴°شرقی
بابُل ( تلفظ راهنما·اطلاعات) معروف بـه شـهر بهارنارنج[۹] مرکز شـهرستان بابل و دومـین شـهر پرجمعیت استان مازندران و همچنین از پرجمعیت‌ترین شـهرهای شمال کشور مـی‌باشد.[۱۰] این شـهر بـه دو منطقه شـهری تقسیم مـی‌شود.[۱۱] بابل مرکز مخابرات استان مازندران[۱۲] و مرکز منطقه ۱ مخابراتی کشور ایران مـی‌باشد.[۱۳] جمعیت شـهرِ بابل درون سرشماری سال ۱۳۹۵ برابر با ۲۵۰۲۱۷ نفر بوده‌است.[۱۴][۲]
بابل یکی از شـهرهای مـهم شمال کشور درون زمـینـه پزشکی، کشاورزی، دانشگاهی، سیـاسی، فرهنگی و تجاری است. لینگ گروه نوشهر چالوس بابل دارای پیشینـه ای قابل توجه و نقشی اساسی درون استان مازندران و شمال کشور است. لینگ گروه نوشهر چالوس درون گذشته بـه دلیل تجارت و عبور و مرور تاجران و بازرگانان درون این شـهر، آن را بارفروش مـی‌خواندند. بابل، شـهری دانشگاهی هست با بیش از ۲۰ دانشگاه و مؤسسه آموزش عالی کـه مـهمترین دانشگاه این شـهر دانشگاه صنعتی نوشیروانی هست که رتبه ششم را درون مـیان دانشگاه‌های صنعتی ایران داراست.[۱۵] همچنین بابل تنـها شـهر غیر مرکز استان درون شمال ایران هست که دانشگاه علوم پزشکی سراسری دارد.[۱۶]. این شـهر درون حد فاصل دریـای مازندران و رشته کوه البرز، و در فاصله ۱۵ کیلومتری دریـای مازندران و همچنین ۳۹ کیلومتری شرق ساری (مرکز استان) و ۲۱۱ کیلومتری شمال شرقی تهران (پایتخت)، واقع شده‌است.
نام‌شناسی
وجه تسمـیه بابل
بابل بـه معنی «جایی کـه آب فراوان دارد» است. بر اساس پژوهش‌های بدست آمده، نام «بابُـل» از دو تکواژ «با» و «بُل» تشکیل شده‌است. درون گذشته تکواژ «با»، درون لغت بـه معنی هر چیز مایع و در کاربرد روزانـه بـه معنی «آب» استفاده مـی‌شد.[۱۷] کلمـه «باران» یعنی «آبی کـه رانده مـی‌شود»، گواه این مطلب است. تکواژ «بُـل» نیز بـه معنی «فراوان و بسیـار» است.[۱۸] درون سال ۱۳۷۲ تحقیقاتی درون مورد نام‌شناسی شـهرهای باستانی مازندران بـه چاپ رسید کـه گویـای این مطلب است.[۱۹] درون کتاب حدود العالم (۳۷۲ ه. ق) نیز مـی‌آید: مامطیر شـهرکیست با آبهای روان و از وی حصیری خیزد سطبر و سخت نیکو کـه به تابستان بـه کار دارند» و در سخن اندر رودها مـی‌خوانیم: «و دیگر رودیست کی رود باوُل خوانند، از کوه قارن برود و بر مامطیر بگذرد و اندر دریـای خزران افتد. از شواهد چنین برمـی‌آید کـه از سده ۵ و ۶ ه.ق مامطیر رو بـه ترقی و توسعه نـهاده، چنان‌که درون اوایل سده هفتم بقول یـاقوت حموی از جاهای برجسته طبرستان به‌شمار مـی‌آمد.
نام‌های پیشین
نام این شـهر درون روزگاران کهن مـه مـیترا بوده‌است. درون زبان‌های هند و اروپایی قدیم کلمـه دیو بـه معنای خدا مـی‌باشد. مازندرانی‌ها درون زمان گسترش آیین زرتشتی از پذیرش این آیین سر باز مـی‌زدند. درون بخش‌هایی از مازندران مردم پیرو آیین «دیو یسنا» بودند و در برابر آیین جدید مقاومت مـی‌د.
تغییر نام بابل
در سال ۱۳۱۰ه.ش کـه نقشـه‌کشی از شـهر بابل آغاز مـی‌شود، بـه دستور پهلوی اول (رضا پهلوی) نام این شـهر از بارفروش بـه بابُـل تغییر داده مـی‌شود. بابل درون ۱۳۱۰/۹/۱ ه.ش بـه این نام تغییر یـافت. نام بابُل از نام رودخانـهٔ باوُل یـا بابُل گرفته شده‌است. حتی درون روزگارانی کـه نام این شـهر بارفروش بود، رودخانـه‌ها و نـهرهایی با نام‌های باوُل و بابل درون مـیان مردم شـهرت داشته‌است. وجود روستاهای تاریخی با نام‌های بابلکان، بابلکنار و … نیز گویـای این ادعاست.
جغرافیـا
آب و هوا
ارتفاع این شـهر حدود ۲ متر از سطح دریـاهای آزاد پایین‌تر است. شـهر بابل بین ۳۶ درجه و ۳۴ دقیقه و ۱۵ ثانیـه عرض شمالی و ۵۲ درجه و ۴۴ دقیقه و ۲۰ ثانیـه طول شرقی از نصف‌النـهار گرینویچ واقع شده‌است و با تهران ۵ دقیقه و ۱۵ ثانیـه اختلاف ساعت دارد.[۲۰]
بادهااز بادهای مـهم و فصلی این منطقه مـی‌توان بـه مواردی اشاره کرد:
سورتوک، از سیبری درون زمستان، باد خوش آباد، دره نور، اوزروا، گیل وا، بادسام[۲۱]
رودخانـه‌ها
بابلرود: این رود از رودهای پرآب استان، درون شـهرستان بابل هست که از کوه‌های سواد کوه سرچشمـه مـی‌گیرد و شاخه مـهم آن سجادرود است. این رود ۷۸ کیلومتر طول دارد کـه پس از گذر از غرب شـهرستان بابل و آبیـاری شالیزارهای بابل، درون بابلسر بـه دریـای خزر (مازندران) مـی‌ریزد. مصب این رود محل خوبی به منظور تفریحات آبی است. عمق این رود درون قسمت‌های مرکزی بسیـار کم و در هنگام ریختن بـه دریـا بسیـار زیـاد است.[۲۲]
موقعیت جغرافیـایی
شـهر بابل درون ۱۵ کیلومتری جنوب دریـای مازندران قرار دارد و رشته کوه البرز نیز حدوداً درون ۱۰ کیلومتری جنوب بابل قرار دارد و بابلرود نیز از غرب این شـهر مـی‌گذرد. قرار گرفتن ۲ بزرگراه درون ۳۰ کیلومتری غربی(هراز ۷۷) و ۱۵ کیلومتری شرقی(فیروزکوه ۷۹) شـهر بابل، جایگاه ویژه‌ای بـه موقعیت مکانی این شـهر داده‌است. قرار گرفتن این شـهر درون مرکز مازندران اهمـیت موقعیت مکانی این شـهر را دو چندان کرده‌است. شـهر توریستی بابلسر و دریـای مازندران درون شمال این شـهر قرار دارند کـه این نیز از دیگر دلایل اهمـیت موقعیت مکانی این شـهر است.
ارتباط با دریـابابل مـی‌تواند از راه‌های مختلف با دریـا ارتباط داشته باشد کـه عبارتند:
- مسیر اصلی، اتوبان بابل بـه بابلسر هست که از شمال شـهر بابل آغاز مـی‌شود و پس از گذر ۱۲ کیلومتر که تا جاده ساحلی بابلسر ادامـه دارد. این راه مطمئن‌ترین راه به منظور مسافران است.
- از دیگر راه‌ها مـی‌توان بـه جادهٔ زرگرشـهرِ بابل (سپاه دانش) اشاره کرد کـه به مرز مـیان بابلسر و فریدونکنار مـی‌رسد. این جاده از زرگرشـهرِ بابل شروع مـی‌شود. این مسیر حدود ۲۰ کیلومتر طول دارد. این راه درون محدوده شـهرستان بابل، دارای ۴ خط (۲ خط رفت و ۲ خط برگشت) و بدون تفکیک است. درون خارج از محدوده بابل عرض جاده، ۲ خطه (۱ خط رفت و ۱ خط برگشت) مـی‌شود و تا جاده ساحلی دریـا مازندران ادامـه مـی‌یـابد.
- راه دیگر جادهٔ بابل بـه بهنمـیر است. این مسیر از شمال شرقی شـهر شروع مـی‌شود و پس از گذر ۱۵ کیلومتر بـه شـهر ساحلی بهنمـیر ادامـه مـی‌یـابد. این راه یک جادهٔ ۲ خطه (۱ خط رفت و ۱ خط برگشت) و بدون تفکیک هست که عرض آن ۷ متر است.
محله‌های بابل
محله‌های قدیمـیافراداربن، یـهودی محله، باقر ناظر، کاسگرمحله یـا کوزه‌گرمحله، عطارمحله، حیدرکلا، آستانـه، مسجد کاظم‌بیگ، سیب‌باغ، طوقداربن، بی‌سرتکیـه، گلشن، شاه‌کلا، شاه‌زنگی یـا مسجد جامع، شـهدا یـا درب‌الشـهدا، برج‌بن، آقارودپیش، سر آقاحسن، همت‌آباد، آهنگرکلا، چاله‌زمـین، قصاب‌کلا، چهارشنبه‌پیش، کفشگرمحله، آب‌بخشان، درکه‌سر، پرک‌داربن، قورمش‌لو، بیدآباد، درویش‌خیل، عرب‌خیل، سنگ‌پل، سر مـیرزا هادی، مـیان‌کت، ابوالحسن و ابوالحسین، دباغ‌خانـه‌پیش، هسسکاکلا، نفتی‌محله، وک‌محله، بندارکلا، درزی‌کتی، سر بیزن‌حاجی، صددستگاه، سبزه‌مـیدان، کمانگر، هفت‌تن، قاضی‌کتی، کشتارگاه، گله‌محله، بازگیرکلا، اوشیب، خشت‌کوره‌سر، هلی‌باغ، قراءکلا یـا نوعلم، خورشیدکلا، نقیب‌کلا، پیرعلم، درویش تاج‌الدین، مومن‌آباد، ابومحله، سیدجلال، آزادبن، کتی، سید زین‌العابدین.[۲۳]
محله‌های جدیدباغ فردوس، موزیرج، امـیرکبیر، صددستگاه، باغبان محله، لرمحله، چهل دستگاه، بحر ارم شرقی، بحر ارم غربی، حمزه‌کلا، بزاز، اسلام، اکبرین، حکیم آباد، شـهرک فرهنگیـان، شـهرک طالقانی، شـهرک اندیشـه، شـهرک آزادگان، شـهرک نیلوفر، شـهرک تاکسیرانی، شـهرک فرامرزی، شـهرک کاظم بیگی، شـهرک سعدی، شـهرک بهمن، شـهرک دانش، شـهرک بهزاد، شـهرک ارم، شـهرک فاطمـیه، شـهرک آرزو، شـهرک شمال، شـهرک امام، شـهرک گلسار و..
بزرگراه‌ها، بلوارها و خیـابانهابزرگراه حائری مازندرانی، بلوار طالقانی، بلوار طبرسی، بلوار نوشیروانی، بلوار کشاورز، بلوار امام رضا، بلوار ولیعصر، بلوار جانبازان، بلوار شـهید بهشتی، بلوار مـیرزا کوچک‌خان، بلوار ساحلی، بلوار مادر، بلوار غدیر، بلوار شـهید نژاداکبر، خیـابان مدرس، خیـابان شریعتی، خیـابان شـهید صالحی، خیـابان مطهری، خیـابان سید جمال‌الدین اسدآبادی، خیـابان امـیرکبیر خاوری، خیـابان امـیرکبیر باختری، خیـابان تختی خاوری، خیـابان تختی باختری، خیـابان نواب (گلشن)، خیـابان بسطامـی، خیـابان تربیت معلم، خیـابان مصطفی خمـینی، خیـابان نبوت، خیـابان فرهنگ، خیـابان سعیدالعلما (بازار)، خیـابان امام، خیـابان رستگار، خیـابان سرگرد قاسمـی، خیـابان روحانی، خیـابان نیما، خیـابان سعیدی، خیـابان شـهریـارپوری و…
مـیدانهامـیدان شیر و خورشید، مـیدان کشوری، مـیدان کارگر، سبزه مـیدان، مـیدان باغ فردوس، مـیدان جمـهوری، مـیدان ۷ تیر، مـیدان دانشگاه، مـیدان امام حسین، مـیدان شـهیدان نجاریـان، مـیدان سجودی، مـیدان اوقاف، مـیدان آستانـه، مـیدان برج دیده‌بانی، مـیدان غدیر، مـیدان مادر، مـیدان انقلاب، مـیدان بزاز، مـیدان ششم بهمن، مـیدان ۱۷ شـهریور، مـیدان امـیرکبیر، مـیدان شـهید صفایی
مردم
جمعیت
در سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت این شـهر ۲۵۰٬۲۱۷ نفر (۸۱٬۵۷۲ خانوار) اعلام شد.[۲۴]
زبان
تا دوره صفویـان، زبان عمده مردم تبرستان و بابل، فقط زبان تبری (طبری یـا مازندرانی) بود کـه بازمانده زبان پهلویِ اشکانی است. با از بین رفتن سلسله باوندیـان کـه حامـی زبان تبری بود این زبان از رسمـیت افتاد. امروزه مردم این شـهر و شـهرستان از زبان تبری و فارسی استفاده مـی‌کنند. زبان تبری درون روستاهای اطراف بابل کاربرد بیشتری دارد.
بابلی‌ها درون سخن گفتن بـه زبان تبری، سریع البیـان بوده و در محاوره، از حرف «وَ /va/»، کـه جنبه تأکیدی دارد، استفاده مـی‌کنند.[۲۶]
دین
پیش از ورود اسلام بـه ایران، ساکنان این منطقه پیرو آیین مـیتراییسم (آیین مـهرپرستی) بودند. وجود دو آتشکده بزرگ منطقه، درون این شـهر سبب نامگذاری این شـهر بـه مـه مـیترا [جایگاه مـیترا(خدای راستی و مـهربانی) بزرگ] شد.[۲۷] آتشِ این آتشکده همـیشـه درون روز و شب به منظور دید مردم روشن بود. بقایـای موجود از این دو آتشکده و وجود محله‌هایی با نام‌های خورشیدکلا، روشن آباد، برج بن و … گویـای این ادعاست.[۲۸]
پس از ورود اسلام، مردم منطقه بعد از اندکی مقاومت بـه این آیین روی آوردند. پیش از انقلاب اسلامـی ایران، اقلیت مذهبی نسبتاً بزرگی درون بابل ساکن بودند کـه پیرو آیین یـهودییت بودند کـه پس از پیروزی انقلاب اسلامـی کوچ کرده‌اند.[۲۹]
در حال حاضر بیشتر مردم بابل مسلمان و پیرو مذهب شیعه دوازده امامـی هستند.
تاریخچه
نخستین مورخانی کـه از مامطیر یـاد کرده‌اند ابن رسته و ابن فقیـه (۲۹۰ ه. ق) مـی‌باشند. همچنین نویسندگانی مثل اصطخری (۳۴۰ ه. ق) بـه صورت ممطیر و مامطیر ابن حوقل (۳۷۶ ه. ق) بـه صورت مامطیر از این شـهر نام‌اند.
در کتاب حدود العالم (۳۷۲ ه. ق) نیز مـی‌آید: مامطیر شـهرکیست با آبهای روان و از وی حصیری خیزد سطبر و سخت نیکو کـه به تابستان بـه کار دارند» و در سخن اندر رودها مـی‌خوانیم: «و دیگر رودیست کی رود باوُل خوانند، از کوه قارن برود و بر مامطیر بگذرد و اندر دریـای خزران افتد. از شواهد چنین برمـی‌آید کـه از سده ۵ و ۶ ه.ق مامطیر رو بـه ترقی و توسعه نـهاده، چنان‌که درون اوایل سده هفتم بقول یـاقوت حموی از جاهای برجسته طبرستان به‌شمار مـی‌آمد.
وجه تسمـیه مامطیر
ابن اسفندیـار دربارهٔ بنای مامطیر و نام آن مـی‌آورد: چون امام حسن ابن علی (ع) درون زمان خلافت عمر بـه مامطیر رسید و مالک اشتر نخعی و سپاه عرب با او بودند آن موضع کـه مامطیر هست به چشم امام حسن ابن علی (ع) دلگشای و نزه آمد، آبگیرها و مرغان و شکوفه‌ها و ارتفاع بقعه و نزدیک بـه ساحل دریـا دید گفت: بقعه طیبه ماء و طیر، از آن تاریخ مختصر عمارتی پدید آمد که تا به عهد محمدابن خالد کـه والی ولایت بود، بازار فرو نـهاد و بیشتر عمارت فرمود درون سنـه ستین و مایـه مازیـار بن قارن مسجد جامع بنیـاد نـهاد و شـهر گردانید.
ولی اولیـاءاله آملی مـی‌آورد: درون عهد خلافت اصحاب از قبل خلفای راشدین، هیچ‌کس، تخصیص بـه تبرستان نیـامد و آنچه درون تاریخ تبرستان مسطور هست که درون ایـام خلافت عمربن الخطاب امام ابومحمدالحسن علی (ع)، و عبداله ابن عمر، و مالک بن حارث الاشتر و قسیم بن العباس بـه تبرستان آمده‌اند بـه حقیقت اصلی ندارد. درون این باره اختلاف نظر زیـادی وجود دارد. از جمله آنکه عده‌ای فتح طبرستان را درون زمان عثمان مـی‌دانند نـه بـه عهد خلافت عمر؛ و عده‌ای از مورخین نیز حضور امام حسن را درون فتح طبرستان صریحاً نفی کرده‌اند و عده‌ای دیگر بـه حضور آن حضرت درون فتح طبرستان اشاره‌ای نمـی‌کنند. اما براساس مدارک بـه دست آمده نام مامطیر درون یک واقعه تاریخی مربوط بـه سال (۲۵۰ ه. ق) هنگام قیـام حسن بن زید علوی (داعی کبیر) ضد حکمران عرب طبرستان آمده‌است.
وجه تسمـیه مامـیترا
بعضی از متاخران از دو کلمـه (ممطیر) و (مـه مـیترا) چنین نتیجه گرفته‌اند که: شـهر بابل امروزی شـهری بود پاک و مقدس، درون نزدیکیـهای دریـا و برای جای داشتن (مـیترای بزرگ) یـا (آتشکدهٔ مـیتر)، بومـیان آن را (مـه‌مـیترا) یـا جایگاه مـیترای بزرگ مـی‌نامـیدند. از سال (۲۵۰ ه. ق) بـه بعد نام مامطیر درون اغلب حوادث طبرستان عنوان مـی‌شود کـه در قرن پنجم و ششم، مامطیر رو بـه وسعت و آبادانی مـی‌رود به‌طوری‌که درون اوایل قرن هفتم بـه روایت یـاقوت حموی از نقاط معتبر طبرستان به‌شمار مـی‌آید.
تیموریـان
جوزفا باربارو دربارهٔ اوضاع مازندران و بارفروشده درون زمان تیموریـان مـی‌آورد: مردم مازندران جنگجوترین مردم ایران به‌شمار مـی‌رفتند و تا مدتی نسبتاً مدید درون برابر نیروی تیمور پایداری د شـهرهای عمده آن عبارتست از ساری مرکز مازندران، بارفروش ـ بابل امروزی _که بیش از یکصد هزار تن جمعیت دارد و بارفروشده بـه عنون یک مرکز تجاری درون زمان حکومت شاه عباس اول صفوی کـه مادرش از مرعشیـان تبرستان بود، توسعه یـافت.
غلامحسین افضل الملک کـه در سال نـهم جمادی الاخر هزار و سیصد و بیست و دو از بارفروش دیدن مـی‌کند، دربارهٔ بنای این شـهر مـی‌آورد: سابقاً اینجا ده بوده و در جزء جمع دفتری (بارفروشده) نام اینجا بوده‌است. درون عهد خاقان مغفور فتحعلی شاه قاجار آنجا را بنای شـهر گذاشته‌اند و معابر صحیحه درون آن قرار داده‌اند. تقریباً نود سال هست که اینجا را ساخته‌اند. آنچه از منابع متعدد برمـی‌آید نام بارفروشده که تا اواخر دوران صفویـه بـه این منطقه اطلاق مـی‌گشت.
زندیـه
در زمان زندیـه و هنگام نقل فعالیت‌های آقا محمد حسن خان آغامحمدخان قاجار ذکر بارفروش بسیـار بـه مـیان مـی‌آید و جالب توجه آنکه کلمـهٔ ده از آخر آن برداشته شده‌است. گ. ملگونف، سیـاح معروف کـه در سالهای ۱۸۵۸ و ۱۸۶۰ مـیلادی از سواحل دریـای خزر دیدن مـی‌کند مـی‌آورد: بابل پیش از انقلا ۱۹۱۷ م. روسیـه، یکی از مراکز بازرگانی مـهم شمال کشور و محل واردات امتعهٔ خارجی و همچنین مرکز خرید محصولات طبیعی و مصنوعی قرای و قصبه‌های عمدهٔ مازندران محسوب مـی‌گردید و به همـین لحاظ بارفروش نامـیده شده بود. بعضی محققان را اعتقاد بر آنست که: از سدهٔ هشتم ه.ق یعنی از حکومت مـیرقوام‌الدین مرعشی، بارفروش دیـه و از سدهٔ سیزدهم یعنی از زمان پادشاهی فتحعلی شاه قاجار بارفروش خوانده شده‌است.
حوادث سیـاسی اواخر عهد زندیـه نقطه عطفی درون تاریخ بارفروش محسوب مـی‌شود. از سال ۱۱۶۵ ه.ق کـه محمدحسن‌خان شکست سختی بـه سپاه کریم‌خان زند وارد آورد آهنگ مازندران کرد، از آن سال سرتاسر مازندران تحت سیطرهٔ محمدحسن‌خان درآمد. محمدحسن‌خان که تا سال ۱۱۷۲ ه.ق بر مازندران حکمرانی کرد. اما درون پانزدهم جمادی‌الثانی ۱۱۷۲ ه.ق جنگی بین وی و شیخعلی خان زند درگرفت با حمله شیخعلی خان محمدحسن‌خان عقب‌نشینی را ترجیح داد و از راه شاه عباسی بـه سوی استرآباد فرار کرد اما سبزعلی کرد و محمدعلی آقا جاردولو ـ یـا بـه قولی رستم بیگ کرد مدانلو ـ سر وی را بردیدند و برای کریم‌خان بـه تهران فرستادند. از آن زمان بـه بعد بارفروش مورد توجه زندیـان قرار گرفت که تا وقتی کـه زندیـه آن ایـالت را فتح و پایتخت را بـه بارفروش منتقل د. موقعی کـه در سال ۱۷۷۱ مسیحی سیـاح معروف گملن از این حدود مازندران عبور مـی‌کرد ذکر مـی‌کند: پایتخت چنان‌که گفته شده بـه باروفروش انتقال یـافته بود.
پس از بازگشت علی محمدخان زند درون سال ۱۱۹۰ ه.ق بـه شیراز حسینقلی خان مجدداً پرچم خودسری برافراشت و صبحگاهی بطور پنـهانی با سرعت هرچه تمامتر خود را بـه بارفروش مقر مـهدی‌خان دادو رساند. حمله غافلگیرانـه حسینقلی‌خان بـه بارفروش، مقر حکومت مـهدی‌خان دادو» و برچیدن بساط حکومت وی، عصبانیت کریم‌خان را سبب شد، بعد زکی خان را درون سال ۱۱۹۰ ه.ق روانـه مازندران کرد.
قاجاریـه
مرگ کریم‌خان زند درون سال ۱۱۹۳ ه.ق فرصتی پیش آورد که تا آقامحمدخان پسر بزرگ محمدحسن خان قاجار کـه شانزده سال بـه عنوان گروگان نزد وی بـه سر مـی‌برد بتواند فرار کند آقامحمدخان درون ۲۸ ذیقعده ۱۲۹۴ درون بارفروش بـه انتظام امور پرداخت. اما رضاقلیخان قاجار بـه همدستی لاریجانیـها درون ذیحجه ۱۱۹۵ ه.ق بـه بارفروش آمده و مقر آغامحمدخان قاجار را محاصره د؛ و آغامحمدخان را بـه اسارت درآوردند؛ ولی دوستداران آغامحمدخان درون بندپی بـه بهانـه مراقبت سخت‌تر از او، وی را بـه بندپی بردند. از سویی مرتضی قلیخان و مـهدیقلیخان قاجار و مصطفی‌قلیخان قاجار بعد از شنیدن خبر محاصرهٔ برادر بزرگ خود را بـه بارفروش رساندند و رضاقلیخان را برآن داشتند کـه خان ابدال خان را بـه جنگ ایشان بفرستد، اما شکست خورده و اسیر شد. دوستان آقا محمدخان بعد از این ماجرا وی را با دویست تفنگچی بـه بارفروش بردند. آقامحمدخان که تا صفر سال ۱۱۹۷ از دست برادران کـه علیـه او دست بـه آشوب زده بودند آسوده شد و به استرآباد و پس از مدتی توقف درون آنجا درون ۲۳ ربیع‌الاول ۱۱۹۷ ه.ق بـه ساری بازگشت. همـین کـه آغا محمدخان قاجار اساس حکومتش را درون مازندران استحکام بخشید باز مرکز را بساری انتقال داد. گرچه که تا اواخر دورهٔ قاجاریـه ساری حاکم نشین مازندران بود اما بـه سبب وجود ادارات مالیـه، اوقاف، تطمـیه، کارگزاری، فواید عامـه و دربارفروش، این شـهر اهمـیت بسزایی درون امور مازندران داشت.
در سال ۱۲۱۴ ه.ق فتحعلی شاه بعد از کشمکش با مدعیـان قدرت، پسر یـازده ساله خود محمدقلی مـیرزا را بـه حکومت مازندران منصوب کرد. درون این زمان سپاهیـان مازندرانی کـه به پیشنـهاد قائم مقام جانباز خواندند درون جنگ اول ایران و روس کـه در ۱۲۱۸ ه. ق/ ۱۸۱۲ م درگرفت شرکت داشتند. پادشاهی محمدشاه، فظعلی‌خان قراباغی ۱۲۵۱–۱۲۵۲ ه.ق بـه حکومت مازندران گمارده شد. از کتیبه‌ای درون مسجد جامع بارفروش دانسته مـی‌شود کـه فظعلی خان بـه دستور محمدشاه، درون سال ۱۲۵۱ ه.ق مالیـات نانواها را ملغی کرده بود.
بابل و فرقه بابیـه
از وقایع مـهم بارفروش درون اوایل سلطنت ناصرالدین شاه (۱۲۶۴–۱۳۱۳) واقعه قلعهٔ شیخ طبرسی و فتنـه بابی‌ها مـی‌باشد. پیروان سیدباب درون هر ولایتی بنیـاد ظهور و خروج نـهادند و قصور خلافت و بروج نیـابت خود را بزور بر کیوان عروج دادند. از شاهرود روی ببارفروش نـهادند ـ درون آن زمان مازندران حاکم نداشت و تنـها شـهر مازندران کـه وابستگی قومـی و طایفه‌ای درون آن دیده نمـی‌شد بارفروش بود و ملامحمدعلی قدوس خود اهل بارفروش بوده‌است ـ و در خارج شـهر و حوالی بحر ارم کـه معروف هست بسبزمـیدان رحل اقامت فروگرفتند.
سخنان آنطایفه را بجناب سعیدالعما بردند و بدیشان پاسخهای سخت آوردند و این طایفه بـه طریقه ارباب خروج با اسلحه درون شـهر و بازار آمد و شد گرفتند جناب سعید العلما و علمای مازندران اجتماع این طایفه غریبه را درون آنولایت صلاح ندانستند و برخروج امر د. نقار و غبار درون مـیانـه پدید آمد سخنان نرم بدرشت کشید و ضرب زبان بزخم مشت انجامـید عباسقلی‌خان سرتیپ لاریجانی بنامـه سعیدالعما از این کارآگاه گشته که تا ایشانرا از بارفروش بار بر خر نـهاده دجال‌وار روانـه دیـار بوار نماید کار بنزاع و دفاع انجامـید دوازده از بابیـه مقتول شدند و چند تن از اینان زخمدار گشتند ملاحسین ـ بشرویـه‌ای ـ و حاجی محمد علی مازندرانی کـه رؤسای آن گروه بودند مستدعی شدند کـه بجانب عراق روند سردار لاریجانی مضایقتی نکرد و برایشان سخت نگرفت از علی‌آباد ـ قائمشـهر کنونی ـ بگذرانیده بعراق روانـه سازد و ایشان کوچ دادند و روی براه نـهادند چون بعلی‌آباد رسیدند خسرونامـی قادی کلائی از قوای علی‌آباد بطمع اموال ایشان افتاده با جمعیتی دنبال آن کاروان گرفت و به اسم همراهی و محافظت رشوتی خواست آنان نیز مضایقه ند ولی طمع خسروگدا. طبع از کرم و درم آنان افزوده بود. ایشانرا از گذشتن منع کرد و بدان اموال امر نمود و دو تن از همراهان ملاحسین کشته شدند و قریب بـه غروب بمقبرهٔ شیخ طبرسی رسیدند متحیر ماندند از خسرو بیک و همراهان او نیز سخت خایف و مضطر شدند و خسرو اسب سواری ملاحسین را گرفتن خواست و در شمشیر او نیز طمع کرد ملاحسین بشرویـه ـ بشرویـه‌ای ـ تیغی بر خسرو راند کـه بخون غلطید و جمعی از موافقانش را نیز بکشت و معدودی فرار د.
ملاحسین کـه دید کار بـه اینجا کشیده شد از رفتن بـه عراق پشیمان شد و در محوطه مقبره مرقد شیخ طبرسی متحصن شد. بشروئی وقتی بآنجا آمد؛ وضعیت آن محل را چنین مناسب دید کـه آنجا را مرکز جنگ هولناک خود قرار دهد. بعد شروع بساختن پناهگاه و کمـینگاه‌ها و بلند ساختن برج‌ها و دیوارها کرد چون از ساختن قلعه و استحکامات فارغ شد شروع بـه جمع‌آوری اسلحه د، تکمـیل مـهمات، تمرین بابیـان بـه طرز استعمال اسلحهٔ آتشی و شمشیر زدن و تهیـه مـهمات و ذخایر جنگی کرد بعد پیروانش را بـه چند دسته تقسیم نمود و آن‌ها را بـه دهات و شـهرهای اطراف فرستاد که تا بقدر کفایت یکماه یـا زیـادتر و خواربار و علوفه حیوانات خریداری نمایند وگرنـه با غارت و چپاول تهیـه سازند. آن‌ها این عملیـات را درون زمان کمـی انجام دادند. آنگاه نواب و دعات خویش را باطراف فرستاد که تا مردم را بسوی باب دعوت کنند.
چون خبر جماعت بابیـه درون شیخ طبرسی و دراز دستی ایشان درون نـهب و غارت اطراف مازندران گوشزد شاهنشان ایران ـ ناصرالدین شاه ـ گشت، فرمان داد کـه بزرگان مازندران لشکر آماده کرده بر ایشان بتازند و جهان را از وجود آن جماعت بپردازند اول آقا عبدالله برادر حاجی مصطفی‌خان هزار جریبی دویست نفر از مردم هزار جریب را منتخب ساخته با تفنگچی سورتی بـه ساری آمد و در آن جا مـیرزا آقا نیز از افاغنـهٔ ساکن ساری و سوادکوه و ترک جمعیتی فراهم کرده بـه اتفاق که تا علی‌آباد رفتند و از مردم علی‌آباد جماعتی نیز امداد ایشان د. جماعت بابیـه بر آقاعبدالله بتاختند و مبارزتی سخت دست داده درون آن نزاع سی نفر از تفنگچیـان آقا عبدالله مقتول گشتند و باقی منـهزم شدند ملاحسین بی‌ترس و بیم خود را بـه آقا عبدالله رسانیده و او را با تیغ دو نیمـه کرد اول بار تفنگچیـان را طٔ شمشیر ساختند. بعد به کار اهل قریـه پرداختند و اناثأ و ذکورأ و صغارأ و کبارأ تمامـی را با شمشیر و خنجر پاره‌پاره د. بعد از آن آتش بدان قریـه زدند و اموال و اثقال ایشان را غارت د چون خبر قتل آقا عبدالله و غارت افرا معرض شاهنشاه افتاد، شاهزاده مـهدیقلی‌مـیرزا را بـه قلع آن‌ها مأمور ساخت ملاحسین و حاجی محمدعلی از حالت آن لشکر آگهی یـافتند بابیـهٔ از جان گذشته بـه عزم شبیخون طریق وا پیش گرفتند آتش درون آن سرای انداخته تمامت آن عمارت با بهاربندی کـه یک طرف آن بود و عمارت حسینیـه کـه در جنب آن بوده با جماعتی کـه در آن جاها مسکن داشتند، یکسره بسوختند و بعضی را هم کشتند و جسد ایشان را درون آتش افکندند و جماعتی از تفنگچیـان اشرف، درون کنار لشگرگاه سنگری ساخته بودند گلوله بر ٔ ملاحسین آمده بعد جسد او را درون زیر دیوار مرقد شیخ طبرسی، با جامـه و شمشیر بـه خاک سپردند چون مدت محاصرهٔ قلعه شیخ طبرسی وجلادت جماعت بابیـه بـه چهار ماه کشید، شاهنشاه بـه اهل مازندران خشم فرموده، سلیمان خان افشار را فرمان داد که تا با لشکر ی خونخوار بـه جانب مازندران روان شود بعد از این واقعه، دیگر درون قلعهٔ شیخ طبرسی برگ درخت و علف زمـین و استخوان و چرم تمام شد و راه فرار مسدود گشت، ناچار جماعت بابیـه زنـهار طلبیدند سعیدالعلما و دیگر اهالی بر قتل حاجی محمدعلی و بزرگان بابیـه فتوی دادند و گفتند بازگشت ایشان درون شریعت مقبول نباشد و تمام را درون سبزه مـیدان بارفروش مقتول ساختند. درون این فتنـه از جماعت بابیـه هزار و پانصد نفر بـه معرض تلف درآدمدند.
بین سالهای (۱۲۶۷–۱۲۷۱ ه. ق) دو کارخانـه شکر و قند درون شـهرهای ساری و بارفروش بـه سعی مصطفی‌قلی‌مـیرزا حاکم مازندران و ابتکارات صدراعظم معروف آن دوره ـ مـیرزاتقی‌خان امـیرکبیرـ بنا شد و به اهمـیت تجاری و بازرگانی شـهرهای ساری و بارفروش افروده شد و بر اثر تجارت و بازرگانی فوق‌العاده بارفروش دولت روسیـه بر اثر نفوذی کـه پس از عهدنامـه ترکمانچای درون ایران بـه دست آورده بود. یک نفر نماینده تجاری بـه نام آگنط ـ آگنت ـ درون بارفروش داشت.
در بیستم ربیع الاول ۱۲۷۳ هجری قمری مـیرزا اسداله وزیر به منظور سرکشی کارخانـه شکرریزی دولتی بـه بارفروش آمد و در آنجا خبر فتح هرات توسط سپاهیـان ایرانی بـه او رسید بـه همـین مناسبت بـه دستور او و به اهتمام حاکم بارفروش ـ مـیرزا شفیع ـ شـهر را چراغانی د و خود وی درون مسجد جامع بارفروش حاضر شده و مژده این پیروزی را بـه مردم داد. مـیرزا شفیع بـه پاس کوششـهایی کـه در این باره انجام داد از طرف حاکم مازندران بـه یک «طاقه شال ترمـه» مفتخر گردید.
مسعود مـیرزا ظل‌السلطان، کـه روزگاری والی مازندران بود درون سال ۱۲۷۸ ه.ق دربارهٔ بارفروش مـی‌آورد: شـهر دوم مازندران بارفروش است. این اسمـی هست با مسمـی درون اینجا رد و بدل و خرید و فروش مـی‌شود. درون این شـهر، از داغستانی و لزجی و اهل آذربایجان و عراقی و ارمنی و ترکمان و غیره و غیره، همـه گروهی هستند، یک کمپانی روس هم هست به منظور ترویج تجارت و تربیت مردم تازه.
در سال ۱۲۹۲ ه.ق بـه دستور ناصرالدین شاه را ه مستحکم بارفروش و ساری و راه کالسکه رو با پلهای مستحکم بین آمل و بارفروش ساخته شد؛ و علیرضاخان عضدالملک درون مدت حکمرانی خود درون زمان غلامعلی‌خان نظام السلطان نوری ۱۳۲۶ ه.ق حاکم مازندران، به منظور تشکیل انجمن ولایتی، از مجلس شورای ملی کـه به وی تلگراف شد
بابل درون زمان مشروطیت
مخبر انجمن ـ آقا حسن بادکوبه‌ای ـ بود کـه یـادداشت‌های مـهم روز را به منظور روزنامـه «حبل‌المتین» مـی‌فرستاد. اعضای انجمن بـه دستور تلگرافی مجلس شورای ملی، آقایـان مفتخرالممالک ـ شـهریـارپوری ـ و حاج ابراهیم ماهوت فروش را بـه سمت نمایندگی انتخاب و به تهران فرستادند. مخالفان به منظور کشتن علامـه و معین التجار پافشاری مـی‌د. ـ و ـ آنان هم مجبور شدند خود را مخفی کنند. حسین لطیفی، حاجیروی و شعبان کوچک سرایی و چند نفر دیگر مأمور قتل علامـه بودند. منزل علامـه درون محله آستانـه درون کوچه بن‌بستی بود، چند نفر هم مسلح، حفاظت از آن را بـه عهده داشتند. درون یکی از شبها آن‌ها حمله د، نگهبانان منزل متواری و ترورسیتها بام وارد خانـه مـی‌شوند. درون خانـه بین محافظین جان علامـه و تروریستها تیراندازی مـی‌شود، همسر مرحوم علامـه از این موقعیت استفاده و نردبانی آماده مـی‌کند کـه علامـه از گذرگاه ویژه‌ای بـه خانـه یکی از همسایگان برود، همـینکه علامـه بـه آخرین پله نردبان مـی‌رسد، پایـه نردبان مـی‌لغزد و علامـه بـه زمـین مـی‌افتد و دچار شکستگی فر و بالاخره خون‌ریزی مغزی مـی‌شود و به فاصله یکی دو روز بعد درمـی‌گذرد. درون تشیع جنازه‌اش جز چند نفر از مشروطه خواهانی شرکت نمـی‌کند.
بعد از این کـه کار مشروطه خواهان درون تهران که تا حدودی ضعیف شد و شاه بر ملت غلبه نمود، از مازندران بـه کلی اسم مشروطه برداشته شد؛ و در بارفروش هم «ملامحمدجان علامـه» و معین التجار مشروطه‌خواه بـه سال ۱۲۸۸ ش/ ۱۳۳۰ ه.ق با توطئه مستبدین محلی بـه اسامـی حاجیروی و حسین لطیفی و علیقلی گومـیج و حسین نامـی کشته شدند. درون همـین سال «خبر رسید کـه چند نفر از مجاهدین قفقازی بـه ریـاست «پانوف» ـ پانف ـ نام بلغاری، از دریـا با کشتی بخاری بـه بندر مشـهدسر ـ بابلسر امروزی ـ سربرآمده، گمروک خانـه و تیلگرافخانـه را ضبط کرده، درون گمروک خانـه هرچه نقده بود گرفته، از طرف خودشان درون گمروک آدم گذاشتهٔ بارفروش مـی‌آیند. پسر اسماعیل خان سوادگوهر با چند سوار جلوتر رفته درون بارفروش درون کاروان سرایی منزل داشت. مجاهدین رفته خواستند او را بکشند، ممکن نشده، آن‌ها خبر شده، سر دروازهٔ کاروان سرا را سنگر کرده دعوا و تیراندازی د. بعد از صرف تیر و تفنگ زیـاد، پانوف زخمـی شده برگشته بـه منزل شاهزاده اعظام السلطنـه ـ و بعد با کمک مشروطه خواهان محلی بـه بندر گز روانـه شدند، ورود آزادی خواهان بـه سرکردگی پانف از بندرگز بـه گرگان مورد استقبال مردم بـه رهبری شیخ محمدحسین روحانی مشروطه‌خواه قرار گرفت. درون همان سال مردم بارفروش علیـه یـهودیـان این شـهر شود و چهارده تن از یـهودیـان را کشتند.
بابل درون زمان متفقین
در شـهریور ۱۳۲۰- قوای شوروی و انگلستان و بدنبال آن ارتش آمریکا از شمال و جنوب وارد ایران شد. درون نتیجه دستگاه پادشاهی رضاخان فرو ریخت. مازندران مانند سایر استانـهای شمالی ایران بـه وسیله قوای شوروی اشغال شد ـ شـهر بابل کـه مرکز اداری و قضایی مازندران غربی بود بتصرف سربازان روسی درآمد، قصر شاه، باغ وزیر جنگ، ـ یـا باغ شاهنشاهی ـ از سه راه فرهنگ که تا چهار راه فرهنگ و از سبزه مـیدان که تا اول مخابرات و خیـابان مدرس فعلی باغهای داداشپوری و اسدالله خانی و سایر ساختمان‌های مـهم شـهر و اطراف آن بوسیله قوای شوروی اشغال و پایگاه نظامـی شد.
در آنزمان قویترین سازمان سیـاسی ایران، حزب توده بود کـه این حزب درون پیروی سیـاست شوروی تلاش مـی‌کرد و شـهرستان بابل از مراکز مـهم حزب توده بوده‌است کـه وضعیت و سیـاست فعال و تشکیلات وسیع و جا افتاده‌ای را دربرداشت و مبارزه علیـه حزب مزبور درون شـهر بابل و دهستانـهای کوهستانی اطراف آن بـه ویژه درون دامنـهٔ کوه‌های بندپی وضع تعی بخود گرفته بود. درون هشتم شـهریور ۱۳۲۴ مصادف با بیست و یکم ماه رمضان وقایع زد و خورد حزب توده با جمعیتهای مخالف درون شـهر بابل کـه در پناه سربازان روسی انجام شده و عده‌ای از محترمـین و مجاهدین بابل بازداشت شدند؛ ولی به‌تدریج ملی شدن نفت درون سراسر ایران درون سرلوحه کارهای سیـاسی کشور قرار گرفت. درون ۲۸ تیرماه ۱۳۲۹ لایحه قرار داد الحاقی نفت گس- گلشاییـان از سوی دولت ساعد بـه مجلس داده شد درون استانـهای کشور از جمله درون مازندران و شـهرهای آن بـه ویژه درون شـهر بابل روحانیونی بـه جمعیت ایرانی هواداران صلح پیوستند و اعلامـیه‌ها و بیـانیـه‌هایی را امضا و منتشر د.
بابل درون مرکزیت مازندران
در سفرنامـه تحف بخارا درون این باره آمده: حکومت بـه اهالی ساری و بارفروش حکم مجلس شورا را ابلاغ نمود. اهالی ساری بـه واسطهٔ نفاق و بی‌اطلاعی خود غفلت د، والی اهالی بارفروش، چون نسبت بـه اهالی ساری اندک جهان دیده ـ ترـ و باهوش و صاحب ثروت و عدهٔ نفوسشان هم زیـاد بود، فوراً انجمن نظارت تشکیل داده، بـه تصویب حکومت، شش وکیل جهت انجمن ولایتی و دو مبعوث، جهت پارلمان طهران انتخاب کرده، وکلای طهران را روانـه نمودند. انجمن ولایتی ایشان هم مفتوح شد. اهالی ساری بعد از شنیدن این خبر هشیـار شده، مدعی شدند کـه مرکز حکومت نشین ساری است، سایر شـهرهای مازندران حتما تابع ساری باشند. بارفروش ابداً حق وکیل فرستادن بـه طهران را ندارد، با وکیل خود را بـه ساری فرستاده، درون بارفروش انجمن بلدی بگشایند. انجمن ولایتی درون ساری کـه مرکز هست باید منعقد باشد. بعد از قیل و قال کشال، اهالی ساری هم درون منزل شیخ علی اکبرنام، یکی از ملای پیش نماز، بـه معیت شیخ غلامعلی پیش نماز انجمنی تشکیل داده، بدون تعیین نظار و وکلای ستهٔ ولایتی، دو نفر مبعوث بـه اکثریت آرا انتخاب کرده، بـه طهران روانـه نمودند؛ ولی وکیلهای ساری را درون پالمان قبول نکرده وکلای بارفروش، پذیرفته شدند و تیلگرافی هم از مجلس شورای ملی بـه نظام السلطان، حکومت ـ حاکم ـ مازندران، رسید کـه انجمن ولایتی بـه واسطهٔ اهمـیت داشتنش حتما در بارفروش منعقد بوده، انجمن ساری بلدی باشد. بارفروش هم اگرچه انجمن رسمـی داشتند، ولی ترتیب درستی نداشته، تمام اختیـارات درون دست علامـه ـ ملامحمد جان علامـه ـ نام ملای پیش نمازی بود.
فرهنگ و هنر
مطبوعات
بابل درون زمـینـه مطبوعات سابقهٔ درخشانی داشت[۳۰][۳۱][۳۲]
اما اکنون تنـها نشریـه‌های «بابل نامـه»[۳۳] (هفته نامـه خبری)، «آوای مازندران» (هفته نامـه خبری)، «دریـاسر» (هفته نامـه خبری) و «چشمـه توسعه»[۳۴](ماهنامـه فرهنگی اقتصادی) بر جای مانده‌است.
همچنین بابلی‌های مقیم تهران نیز خبرنامـه‌ای فرهنگی و هنری بـه اسم «بارفروش» را منتشر مـی‌کنند کـه البته مطالبش منحصر بـه بابل نیست و با هنرمندان و ادیبان استان مازندران مصاحبه مـی‌کند.
همچنین بابلی‌های مقیم تهران نیز خبرنامـه‌ای فرهنگی و هنری بـه اسم «بارفروش» را منتشر مـی‌کنند کـه البته مطالبش منحصر بـه بابل نیست و با هنرمندان و ادیبان استان مازندران مصاحبه مـی‌کند.
سینما و تئاتر
سینما را درون مازندران با بابل مـی‌شناسند چرا کـه اولین سینمای شمال کشور درون سال ۱۳۰۷ درون بابل ساخته شد[۳۵] و پس از آن نیز سینماهای دیگری درون بابل ساخته شد و تا مدت‌ها، هیچ شـهری درون مازندران سینما نداشت. از کل سینماهایی کـه در بابل تأسیس شد درون حال حاضر ۴ سالن وجود دارد کـه ۲ سالن سینمای استقلال (داریوش) و ارشاد (پاسارگاد) بـه ترتیب درون سالهای ۷۹ و ۸۱ تعطیل شدند و سالن سینما انقلاب (مـهر) نیز با انجام بازسازی بعد از تعطیلی چند ساله، بـه عنوان یکی از سینماهای ممتاز کشور کار خود را چند سالی پی گرفت اما درون سال ۹۳ تخریب شده و با تغییر کاربری درون حال تبدیل بـه مجتمع تجاری است. سینما استقلال (داریوش) نیز درون سال ۹۴ تخریب شده و با تغییر کاربردی درون حال تبدیل شدن بـه پارکینگ است. درون بابل با سابقه درخشان سینماداری، اکنون تنـها سینمای فعال، سینما آزادی (شـهر فرنگ) مـی‌باشد کـه با بازسازی درون سالهای پیش، بـه کار خود ادامـه مـی‌دهد. در زیر تاریخچه سینماهای بابل ذکر شده‌است:[۳۶]
نام سینما سال تأسیس وضعیت درجه ارزشیـابی گنجایش تلفن آدرس انقلاب (مـهر) ۱۳۴۲ ویران ممتاز ۴۱۷[۳۷] یک خیـابان یوسف‌پوری آزادی (شـهر فرنگ) ۱۳۵۲ باز ممتاز[۳۸] ۵۵۰ ۳۲۳۴۸۲۲–۰۱۱۱ خیـابان مدرس سینما هنر و تجربه ۱۳۸۱ فعال ممتاز ۳۵۰ ۲۱۹۷۷۱۶–۰۱۱۱ بلوار نوشیروانی مجتمع فرهنگی سینمایی (سالن تئاتر) ۱۳۸۱ فعال ممتاز ۲۵۰ ۲۱۹۷۷۱۶–۰۱۱۱ بلوار نوشیروانی استقلال (داریوش) ۱۳۳۲ تعطیل مطلوب ۴۰۰ - خیـابان مدرس ارشاد (پاسارگاد) ۱۳۴۰ تعطیل مطلوب ۴۰۰ - مـیدان ۱۷ شـهریور شاپور ۱۳۰۷ تعطیل - - - - اهورامزدا ۱۳۰۸ تعطیل - - - - حکیمـی ۱۳۱۵ تعطیل - - - - زیبا ۱۳۱۷ تعطیل - - - -مجتمع فرهنگی سینمایی، مجهزترین مجتمع فرهنگی سینمایی درون شمال کشور مـی‌باشد. این مجتمع درون فضایی بالغ بر ۶۵۰۰ متر مربع زیر بنا، درون سه طبقه ساخته شده‌است. این ساختمان دارای یک سالن اختصاصی تئاتر هست که ۲۵۰ صندلی با سن گردان دارد. سالن سینمایی با ۳۵۰ نفر گنجایش و سالن تابستانی روباز از دیگر سالن‌های این مجتمع هستند. همچنین این مجتمع دارای سالن‌های نمایشگاهی و گالری‌ها، کارگاه عو فیلم و… نیز مـی‌باشد.
نگارخانـه‌ها
نگارخانـه‌های بابل شامل: نگارخانـه آبی، نگارخانـه مولائیـان، نگارخانـه آفتاب، نگارخانـه هنر پویـا، نگارخانـه هنر و نگارخانـه روحا مـی‌باشد.
کتاب‌خانـه‌ها
در حال حاضر ۱۱ کتابخانـه درون بابل مشغول فعالیت هستند و ۳ کتابخانـه درون حال ساخت مـی‌باشد.[۳۹]
جشنواره‌ها
هر ساله جشنواره‌های متعددی درون بابل برگزار مـی‌شود کـه از مـهمترین آن‌ها مـی‌توان بـه موارد زیر اشاره کرد:
جشنواره فیلم کوتاه وارِش یکی از قدیمـی‌ترین جشنوارهٔ استان مازندران هست که توسط مـهدی قربان پور مستندساز مازندرانی درون سال ۱۳۷۸ درون شـهرستان بابل پایـه‌گذاری شد. این جشنواره درون مجتمع فرهنگی هنری ارشاد بابل هر دو سال برگزار مـی‌گردد.
«وارِش» درون زبان محلی مازندرانی بـه معنی «باران» مـی‌باشد. این جشنواره مـهمترین جشنواره استان مازندران به‌شمار مـی‌رود و در اولین دوره درون سطح استانی، دومـین دوره درون سطح منطقه‌ای (با حضور مازندران، خراسان شمالی، خراسان رضوی، خراسان جنوبی، گیلان، سمنان و گلستان)، سومـین دوره درون سطح ملی، و چهارمـین دوره درون سطح بین‌المللی (با حضور روسیـه، آذربایجان، ارمنستان، ترکمنستان، تاجیکستان، قزاقزستان، گرجستان و …) برگزار شد.[۴۰]
جشنواره ملی بهار نارنج، از جمله آیین سنتی مازندرانی هاست کـه همـه ساله این جشنواره درون شـهرستان بابل برگزار مـی‌گردد. کلید این جشنواره به منظور اولین بار، درون شـهرستان بابل، درون دهه ۷۰ زده شد.[۴۱] این آیین درون شورای عالی ثبت سازمان مـیراث فرهنگی و گردشگری کشور، با عنوان «جشنواره ملی بهار نارنج مازندران»، بـه ثبت ملی رسیده[۴۲] و دبیر خانـه دائمـی این جشنواره درون این شـهر دایر شده‌است.[۴۳] هر ساله چند صد مقاله بـه این جشنواره فرستاده مـی‌شود و مورد بررسی قرار مـی‌گیرد.[۴۴]
این جشنواره ملی درون اردیبهشت ماه هر سال، با شکوه خاصی، درون بوستان نوشیروانی بابل، برگزار مـی‌شود. هدف این جشنواره، احیـای این آیین سنتی، صنعتی این آیین و ایجاد فضایی بانشاط و مبتنی بر صمـیمـیت و تقویت فرهنگ مـهرورزی با طبیعت است.[۴۱]
با توجه بـه مستندات تاریخی و با عنایت بـه شواهد موجود، بابل درون فرهنگ عمومـی کشور و مازندران، بـه عنوان شـهر بهار نارنج شناخته مـی‌شود.[۴۵] تراکم و تعداد زیـاد درخت‌های نارنج (وجود بیش از ۵۰۰ هزار اصله درخت نارنج) درون محدوده این شـهر دلیل مبرهنی بر این باور تاریخی است.[۴۱]
بابل درون اشعار پارسی
مـهدی اخوان ثالثناز پرستو: [۴۶]
تجدید مطلع (در توصیف مازندران):[۴۷]
تاریخ بنای دبیرستان پهلوی بابل:[۴۸]
غایله گیلان: [۴۹]
ورزش
شـهر بابل بـه عنوان یکی از قهرمان پرورترین شـهرهای ایران بـه حساب مـی‌آید به‌طوری‌که ورزشکاران زیـادی طی سالهای گذشته درون مسابقات کشوری و جهانی صاحب مدال شدند. شـهرستان بابل دارای بیش از ۴۰ مکان ورزشی سرپوشیده و سرباز است. از جمله این مکان‌ها مـی‌توان سالن‌های ورزشی چندمنظوره، آکادمـی بسکتبال، آکادمـی پینگ‌پونگ، باشگاه مـینی‌گلف، باشگاه‌های چمن مصنوعی فوتبال، ورزشگاه فوتبال، باشگاه‌های بدنسازی، باشگاه‌های اسکیت، مجموعه شطرنج، باشگاه وزنـه‌برداری، استخرهای سرپوشیده و سرباز، باشگاه بیلیـارد و اسنوکر، باشگاه ژیمناستیک و… را نام برد.[۵۰][۵۱]
کشتی
همانند بیشتر شـهرهای استان مازندران کشتی ورزش اصلی شـهر بابل است. قهرمانان بسیـاری از بابل درون این رشته و در رده‌های سنی گوناگون توانسته‌اند درون رده‌های ملی، آسیـایی، جهانی و المپیک مدال‌آور شوند. از مـهمترین این قهرمانان مـی‌توان از امامعلی حبیبی، عبدالله موحد، بشیر باباجان‌زاده، حامد زرین‌کمر، رضا اطری و… یـاد کرد. کشتی‌گیران آزادکار و فرنگی‌کار بابلی درون بیشتر تیم‌های مازندران کـه در رده‌های سنی گوناگون قهرمان ایران شده‌اند حضور داشته‌اند و همچنین بارها توانسته‌اند کـه در رده‌های سنی خردسالان،[۵۲][۵۳] نونـهالان،[۵۴][۵۵] نوجوانان،[۵۶][۵۷] جوانان[۵۸][۵۹] و پیشکسوتان[۶۰] قهرمان مازندران شوند. همچنین بابل کشتی‌گیران قدری درون کشتی لوچو داشته و دارد کـه بارها قهرمان مازندران و ایران شده‌اند.[۶۱] مشـهورترین لوچوکار بابل «عیسی رمضانی» است.[۶۲]
در سالیـان برگزاری لیگ برتر کشتی آزاد ایران، بابل چندین تیم از جمله «آزادگان بابل»، «خونـه بـه خونـه مازندران»، «صدرای داماش بابل» و… درون این لیگ داشته کـه با وجود قهرمانی درون رده‌های سنی پایـه،[۶۳] بـه مقام های گوناگونی از جمله نایب قهرمانی و سومـی درون مسابقات کشوری بزرگسالان درست یـافته اند.
هم اکنون شـهر بابل بـه تنـهایی دارای ۳ نماینده درون لیگ برتر کشتی آزاد کشور، بـه نام های «آرش زین بابل» ، «بیمـه رازی بابل» و «سید بابل» است. همچنین درون سالهای قبل تر «خونـه بـه خونـه بابل» و «داماش صدرای بابل» نماینده بابل درون این مسابقات بوده اند کـه سابقه یک نایب قهرمانی و دو مقام سومـی درون طول ۳ فصل را دارند.[۶۴]
بابل تاکنون مـیزبان تورنمنت‌های مـهم کشتی آزاد، فرنگی و لوچو درون سطح استان مازندران و ایران بوده‌است کـه از مـهمترین آن‌ها مـی‌توان بـه مسابقات قهرمانی کشتی آزاد ایران درون سالن دانشگاه آزاد بابل اشاره کرد.[۶۵] همچنین چندین اردوی تیم‌های ملی کشتی ایران درون بابل برگزار شده‌است.[۶۶]
فوتبال
نخستین باشگاه فوتبال بابل درون اوایل دی ماه سال ۱۳۰۷ و با نام «کلوب شاپور» بنیـان‌گذاری شد کـه یک باشگاه آماتور بود. این باشگاه با مدیریت آقای مرتضوی، آموزگار ریـاضی دبیرستان شاپور بابل و با همکاری یکی از شاگردان این دبیرستان بـه نام حسن لاریجانی اداره مـی‌شد. بازیکنان این باشگاه را پیش‌آهنگ‌های دبیرستان شاپور تشکیل مـی‌دادند و این تیم هفته‌ای سه بازی انجام مـی‌داد. پیراهن نخست این تیم یک دست سبز با حاشیـه‌های سرخ و پیراهن دوم یک دست سرخ با حاشیـه‌های سبز بود.[۶۷]
در سالیـان دراز باشگاه‌های فوتبال فراوانی درون بابل بنیـان‌گذاری شد، ولی هیچ‌کدام نتوانستند نام خود را درون سطح اول فوتبال ایران مطرح کنند. از جمله این باشگاه‌ها مـی‌توان از تاج بابل، همای بابل، پاس بابل، آبی‌پوشان، رابیک بابل، هیئت فوتبال بابل، پیـام بابل، یـاران هادی نوروزی بابل، ستاره کاسپین بابل و… نام برد کـه همگی درون سوپر لیگ فوتبال مازندران حضور داشتند و در بهترین حالت توانستند خود را بـه لیگ‌های دسته پایین فوتبال ایران برسانند. قدیمـی‌ترین باشگاه فوتبال فعال درون بابل، باشگاه «دریـای بابل» هست که هم‌اکنون درون لیگ دسته دوم فوتبال ایران بازی مـی‌کند.[۶۸]
در حال حاضر مـهمترین باشگاه فوتبال درون بابل هست که درون سال ۱۳۸۹ ابتدا درون ورزش کشتی و سپس درون فوتبال درون دهه ۹۰ بنیـان‌گذاری شد. خونـه بـه خونـه کارش را از سوپر لیگ فوتبال مازندران آغاز کرد و در همان سال نخست موفق بـه صعود شد. بعد از صعود بهلیگ دسته سوم توانست درون دومـین سال تأسیس باشگاه با مربیگری فرشاد پیوس بـه لیگ دسته دوم صعود کند.[۶۹] این تیم از موفق‌ترین تیم‌های لیگ یکی بوده هست که بازی‌های خانگی خود را درون ورزشگاه هفت تیر بابل برگزار مـی‌کند.[۷۰] تیم جوانان باشگاه خونـه بـه خونـه توانست درون فصل ۱۳۹۳ لیگ دسته یک جوانان ایران، با قهرمانی بـه لیگ برتر صعود کند.[۷۱]تیم امـید خونـه بـه خونـه نیز نیز طی دو فصل پیـاپی بـه قهرمانی لیگ دسته یک و لیگ برتر امـید‌های کشور دست یـافت.
والیبال و بسکتبال
در دهه هشتاد، بابل(مازندران) دارای نماینده ای قدرتمند درون لیگ برتر والیبال و بسکتبال کشور بـه نام بیم بابل (تحت لیسانس شرکت آلمانی بیم BEEM) بوده هست که همواره جزو تیم های قدرتمند و پرمـهره مسابقات بوده و سابقه مقام آوری درون لیگ برتر کشور و نیز رقابت های آسیـایی دارد. بازیکنانی چون فرهاد قائمـی،اوگنی ایوانف،ایمان زندی،کریس کامرون،مـیشل بیرز داوسونو... درون باشگاه های بیم بازی مـی د.[۷۲][۷۳]
ورزشگاه هفت تیر بابل هر ساله مـیزبان اردوهای تیم‌های ملی فوتبال نوجوانان و جوانان ایران[۷۴][۷۵] و همچنین تیم‌های باشگاهی ایران است.[۷۶] درون ورزش فوتسال با وجود نداشتن نماینده درون لیگ مردان، تیم بانوان «طلایی‌پوشان بابل» توانست درون سال ۱۳۹۴ بـه لیگ برتر فوتسال بانوان ایران صعود کند.[۷۷]
شـهرآورد مازندران
شـهرآورد مازندران یـا دربی مازندران کـه به ال مازنو یـا ال برارو نیز معروف بوده است، نام داده شده بـه شـهرآورد فوتبال بین باشگاه‌های فوتبال مازندرانی خونـه بـه خونـه از بابل و نساجی از قائمشـهر است.
این مسابقات از تاریخ ۶ شـهریور ۹۲ با یک دیدار دوستانـه بین دو تیم آغاز شد و در مجموع دو تیم ۶ بار بـه مصاف یکدیگر رفتند کـه یک دیدار نیمـه تمام ماند. درون ۵ بازی دیگر هر کدام ۲ بار پیروز شدند. بازی تکراری دربی ۵ قرار بود درون تهران برگزار شود کـه با غیبت تیم خونـه بـه خونـه همراه شد. این بازی یکی از جنجالی‌ترین دربی‌های ایران بوده هست که متأسفانـه با وجود عمر کم خود همواره با حواشی‌های بسیـاری مواجه شد. بازی‌های این دو تیم درون ورزشگاه‌های وطنی قائمشـهر و هفت تیر بابل برگزار شده است.
استادیوم ورزشی
استادیوم هفت تیر (بلوار نوشیروانی)
سالن سردار سجودی (بلوار نوشیروانی)
سالن آزادی (خیـابان مدرس)
سالن دانشگاه آزاد (بلوار امام رضا)
سالن بهار (بلوار ولیعصر)
سالن مخابرات (بلوار ولیعصر)
سالن دوومـیدانی حیدرکلا (بلوار شـهید نژاداکبر)
آکادمـی بسکتبال کاله (بلوار نوشیروانی)
خانـه پینگ پنگ نوشاد عالمـیان (بلوار طالقانی-پاسداران ۴)
سالن تختی (بلوار طالقانی-پاسداران ۴)
فضای سبز
فضای سبز بابل علاوه بر پارک‌های محله‌ای، پارک‌ها و بوستان‌های زیر را شامل مـی‌شود:[۷۸]
- گلستان نوشیروانی: (بلوار شـهید بهشتی)
- پارک شـهر (شـهید شکری): (ضلع جنوب غربی مـیدان شیر و خورشید)
- بوستان نرگس (بانوان): (بلوار غدیر)
- پارک ساحلی: (بلوار ساحلی-پشت شـهرک طالقانی)
- باغ ملی (شـهرداری): (ضلع شمال شرقی مـیدان شیر و خورشید)
- پارک شادی: (خیـابان دکتر شریعتی)
- پارک چوبی (اوصیـا): (پنج‌شنبه‌بازار)
- پارک بهار نارنج: (بلوار امام رضا، ابتدای کتی غربی)
- پارک سراج: (بلوار جانبازان، توحید ۲۸)
- پارک جنگلی بابلکنار (بِزچَفت): (بابلکنار، درون‌کلا)
اماکن گردشگری
دریـاچه‌ها
دریـای مازندران (دریـای کاسپین): سواحل ماسه‌ای دریـای مازندران درون ۱۵ کیلومتری شمال این شـهر قرار دارند. دریـاچه سد البرز:این سد درون جنوب شرقی بابل و در منطقه لفور واقع هست و یکی از زیباترین سدهای خاورمـیانـه و بزرگترین سد خاکی کشور به‌شمار مـی‌آید. «معرفی بیشتر» دریـاچه سد شیـاده: این سد درون جنوب غربی بابل و در بخش بندپی غربی و روستای شیـاده واقع است. «معرفی بیشتر» دریـاچه سد سنبل رود: این سد درون جنوب شرقی شـهرستان، درون اطراف بخش بابلکنار قرار دارد. «معرفی بیشتر» دریـاچه کامـی کلا: این دریـاچه درون بخش بندپی شرقی شـهرستان بابل و در اطراف کوه‌های البرز قرار دارد. دریـاچه کامـیکلا دارای چشم‌انداز کوه و جنگل مـی‌باشد. تالاب رمنت: این تالاب درون روستای رمنت از توابع بخش مرکزی شـهرستان بابل قرار دارد کـه با مرکز شـهر ۵ کیلومتر فاصله دارد. «معرفی بیشتر»
جنگل‌ها
جنگل بزچفت (بابلکنار): این پارک جنگلی حفاظت شده درون بخش بابل کنار شـهرستان بابل و در روستای درون‌کلا شرقی و بزچفت قرار دارد. «معرفی بیشتر» جنگل شیـاده: این جنگل زیبا درون بخش بندپی شرقی شـهرستان بابل قرار دارد کـه به دلیل مرتفع بودن سد شیـاده را مـی‌توان از بالای آن مشاهده کرد. جنگل نارنجلو: این جنگل کـه حفاظت شده‌است درون بخش بندپی غربی قرار دارد. جنگل ویوج: این جنگل درون جادهٔ شیـاده واقع درون بخش بندپی شـهرستان بابل قرار دارد. این جنگل حدود بیست هکتار مـی‌باشد. جنگل لفور: این جنگل درون جنوب شرقی شـهرستان بابل قرار دارد.
آبشارها
آبشار حاجی شیخ موسی: این آبشار درون روستای شیخ موسی و بخش بندپی شرقی شـهرستان بابل قرار دارد. «معرفی بیشتر» آبشار تیرکن (هفت آبشار): این آبشار کـه دارای هفت آبشار کوچک متوالی مـی‌باشد درون روستای درازکلا٬بخش بابل کنار شـهرستان بابل قرار دارد. به منظور رسیدن بـه آبشار هفتم حتما مسافت بسیـار زیـادی را طی کرد. «معرفی بیشتر» آبشار کیمون: این آبشار درون بخش بندپی شرقی شـهرستان بابل قرار دارد. «معرفی بیشتر» آبشار شی الیم: این آبشار درون درهٔ شی الیم درون بخش بندپی شرقی شـهرستان بابل قرار دارد. «معرفی بیشتر» آبشار کلیره (بتلیم): این آبشار درون بخش بندپی شرقی شـهرستان بابل قرار دارد کـه با مرکز شـهر ۴۵ کیلومتر فاصله دارد. «معرفی بیشتر» آبشار درازکش: این آبشار زیبای دوقلو درون بخش بندپی شرقی شـهرستان بابل قرار دارد «معرفی بیشتر» آبشار گزو: این آبشار درون اطراف بخش بابلکنار شـهرستان بابل قرار دارد. «معرفی بیشتر»
چشمـه‌ها
چشمـه آب گرم اَزرو: این چشمـهٔ آب گرم درون روستای آری از توابع بندپی شرقی شـهرستان بابل قرار دارد؛ کـه دارای جاذبه‌های توریستی فراوانی مـی‌باشد. «معرفی بیشتر»
ییلاق‌ها
شـهرستان بابل دارای ییلاقات بسیـار زیـادی هست از جمله شِیج موسی، لِهه (لِحه)، شاه لینگ چال (شالینگِچال)، نیراسم (نِراسم) و همچنین سِلبِن، اَنیژدون (اَنیجدان)، تِته، گلیران، کلاپی، دَمـیلِرز، اُطاقسی، دوزاخ بِن و … فیلبند: این ییلاق مرتفع‌ترین ییلاق استان مازندران هست که درون بخش بندپی غربی شـهرستان بابل قرار دارد. درون این ییلاق یک تپهٔ بلند قرار دارد کـه از بالای آن مـی‌توان شـهرهای بابل، آمل، قائمشـهر، ساری و شـهرهای اطراف بـه همراه دریـای مازندران را دید. شیخ موسی: این ییلاق درون بخش بندپی شرقی شـهرستان بابل قرار دارد و دارای دو زیـارتگاه بـه نام‌های حاج شیخ موسی و امامزاده عبداله مـی‌باشد. ورزنـه: این ییلاق درون منتهی‌الیـه مرز جغرافیـایی بابل واقع شده کـه برای رسیدن بـه این روستای کوهستانی زیبا و بکر حتما از مسیر سخت و دشوار با پیچ‌های خطرناک عبور کرد. این روستا توسط کوه‌های اطراف آن احاطه شده و دارای آب بسیـار گوارا و سرد مـی‌باشد کـه مورد توجه بسیـار بازدید کنندگان قرار گرفته‌است. روستای ورزنـه از سمت غرب بـه روستاهای اندوار و نشل آمل، از سمت شمال بعد از طی مسافت بسیـار دشوار بـه شیخ موسی مـی‌رسد. لهه: دور نمای بسیـار زیبائی داشته و به ییلاق شیخ موسی مشرف مـی‌باشد. انیژدون: دارای مـیوه‌های درختی خیلی کوچک و خوشمزه‌ای هست و همچنین پر از گل و سبزه شالدرکا (طایفه طالش):این ییلاق درون بخش بندپی شرقی شـهرستان بابل قرار دارد. شالدرکا ۱۰ کیلومتر با شیخ موسی فاصله دارد؛ و از مناطق خوش آب و هوا محسوب مـی‌شود و از جاذبه‌های گردشگری خوبی برخوردار هست که اولین دوره بازی‌های بومـی محلی یـاد واره پهلوان محمد محمدزاده طالش و برادران درون ۱۳۹۱ درون آن برگزار گردید. شالینگچال: این ییلاق کـه از سردترین ییلاق‌های مازندران هست در بخش بندپی شرقی قرار دارد. بالاتر از شیخ موسی و آره قرار دارد درون فصل بهار منطقه بسیـار سرسبز و دارای چشم‌انداز زیبای مـی‌باشد.
اماکن مذهبی
- بقعه امامزاده قاسم: این آرامگاه کـه معروف بـه آستانـه مـی‌باشد، درون مرکز شـهر بابل واقع شده‌است.
- مسجد محدثین: این مسجد بـه فرمان امام دوازدهم شیعیـان درون دوران دودمان افشاریـه (در زمان پادشاهی نادرشاه افشار) بـه دست محمدنصیر بارفروشی مشـهور بـه «ملانصیرا» ساخته‌شد. قدمت این مسجد بـه حدود ۲۹۰ سال مـی‌رسد. عده‌ای این مسجد را جمکران دوم نامـیدند.[۷۹]
- تکیـه پیرعلم
- تکیـه حصیرفروشان
- مسجد جامع
اماکن تاریخی
- کاروانسراها: بابل بـه عنوان یک مرکز تجاری کـه دارای کاروانسراها و دکان‌های معتبر بوده‌است، توجه ناصرالدین شاه رادر ۱۲۹۲ ه.ق هنگامـی کـه وی درون حال انجام دومـین سفر خودبه مازندران بود، جلب کرده وی درون سفرنامـه خود نوشته‌است، شـهر بارفروش از بلاد معظمـه مازندران و پرجمعیت و مرکز تجارت شده‌است، و کاروانسرا دکاکین معتبره دارد.
- کاخ شاپور:در دوره صفویـه عمارت زیبایی درون محل این کاخ، بنا شد. اطراف این عمارت را آب پوشانده بود و این عمارت مجلل درون جزیره قرار داشت. این عمارت مجلل تفرجگاه شاهان صفوی و قاجار بود. درون دوره رضاشاه این کاخ توسعه یـافت. بعد از از پیروزی انقلاب اسلامـی این کاخ بـه ساختمان مرکزی دانشگاه علوم پزشکی مازندران و سپس بـه دانشگاه علوم پزشکی بابل تغییر کاربری داد. «معرفی بیشتر»
- برج دیدبانی کاخ بابل: این برج درون دورهٔ پهلوی درون کاخ شاپور (بابل) ساخته شد. این برج دیده‌بانی بـه عنوان یکی از نمادهای این شـهر استفاده مـی‌شود. این برج درون مـیدان قرار دارد.
- پل محمدحسن خان: پلی قدیمـی مربوط بـه سده ۱۲ خورشیدی بر روی رودخانـه بابل شـهرستان بابل استان مازندران مـی‌باشد. این پل از آثار دوره قاجاریـه هست که بـه جای پل قدیمـی‌تری ساخته شده‌است. یکی از موارد شاخص این پل معماری صفوی بنا و استفاده از سفیده تخم‌مرغ (البته بـه گفته برخی زرده تخم‌مرغ و ساروج) درون ساخت آن است.[۸۰]
این اثر درون تاریخ ۲۲ اردیبهشت ۱۳۵۶ با شماره ثبت ۱۴۱۴ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران بـه ثبت رسیده‌است.[۸۱]
- موزه بابل (گنجینـه بابل): موزه بابل موسوم بـه گنجینـه بابل[۸۲] بـه عنوان تنـها موزه مردم‌شناسی مازندران درون ساختمان شـهرداری سابق شـهر بابل واقع شده‌است.[۸۳] ساختمان این موزه درون سال ۱۳۰۷ بـه عنوان بلدیـه یـا شـهرداری بنا شده بود. این ساختمان درون سال ۱۳۷۴با کاربری فرهنگی درون اختیـار مـیراث فرهنگی مازندران قرار گرفت و پس از احیـا، مرمت و بازپیرایی درون بهمن سال ۱۳۷۵به عنوان موزه بابل افتتاح شد.[۸۴] «معرفی بیشتر»
- ساختمان شـهربانی: این ساختمان درون بخش مرکزی شـهرستان بابل قرار دارد کـه یک بنای بسیـار قدیمـی هست و بـه ساختمان شـهرداری تبدیل شده‌است. این ساختمان درون باغ ملی بابل محدود شده‌است.
- سردر دانشگاه علوم پزشکی: این بنا درون دورهٔ پهلوی ساخته شد.
- بازار ماهی فروش‌ها
- آرامگاه زین العابدین: این آرامگاه از بناهای دورهٔ قاجار مـی‌باشد.
- آرامگاه درویش علم بازی: این مقبره پشت آرامگاه معتمدی بابل قرار دارد.
- قدیم مـیرزا یوسف: این درون دوره صفوی ساخته شده‌است. این بنا درون صبح جمعه دوم دی ماه ۱۳۹۰ خورشیدی توسط نیروهای شـهرداری بابل تخریب گردید کـه با دخالت دیرهنگام سازمان مـیراث فرهنگی و پلیس، تخریب آن متوقف گردید اما بخش اعظم بنا بـه جز گنبد آن تخریب شده بود.
- آرامگاه سید کبیر: این آرامگاه از بناهای دورهٔ قاجار مـی‌باشد و جزء آثار ملی ایران است.
- مسجد چهارسوق: این مسجد تاریخی از آثار دورهٔ قاجار مـی‌باشد.
پل محمد حسن خان
تصویری قدیمـی از برج دیده بانی
برج دیده بانی
آرامگاه ملا محمد شـهرآشوب
سقانفار شیـاده
ره آورد
مسافران درون کنار بازدید از آثار تاریخی، فرهنگی و نقاط دیدنی و جنگل‌ها و مناظر زیبای طبیعی و سبزه زارهای این شـهرستان، به منظور گذران اوقات فراغت، ره آوری را نیز از این شـهرستان با خود بـه ارمغان ببرند:
- کشاورزی : انواع برنج (طارم و…)، مرکبات، انار جنگلی، ازگیل، صیفی جات، سبزیجات، کاهو و…[۸۵]
- غذاهای محلی و سنتی : شامـی بابلی، آغوز نون، پشتِ زیک، پیسن گُندلهِ، رشته بـه رشته، شکر قرمز و…[۸۶]
- نان‌ها و شیرینی جات : شیرینی محلی، کلوچه‌ها، گز و مربا بهار نارنج و…
- نوشیدنی‌ها : شربت، عرق و چای بهار نارنج، عرق شلتوک و…
- ترشیجات : نازخاتون، بادمجان ترشی، سیر ترشی، هَفتِ بیجار، ترشی یـارسی و…
- صنایع دستی : جارو، نمد، حصیربافی، گلیم، جاجیم، سبد، جوراب پشمـی، پارچه (چوغا، باشلق، وازشمد) و…[۸۷]
شالی (خوشـه برنج)
مرکبات
ترشیجات
جارو دستی
مراکز مـهم شـهر
مراکز آموزش عالی
در حال حاضر مراکز فعال درون بابل بـه شرح جدول زیر مـی‌باشند:
ردیف نام مرکز عنوان نوع وبگاه ۱ دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل دانشگاه دولتی http://www.nit.ac.ir ۲ دانشگاه علوم پزشکی بابل دانشگاه دولتی http://www.mubabol.ac.ir ۳ دانشگاه علوم و فنون مازندران دانشگاه غیرانتفاعی http://www.ustmb.ac.ir ۴ دانشگاه فرهنگیـان- مرکز آموزش عالی شـهید رجایی بابل دانشگاه دولتی http://www.rajaee-ttc.ir ۵ دانشکده فنی امام صادق بابل دانشکده دولتی http://www.baboltc.ac.ir ۶ دانشگاه پیـام نور- مرکز بابل دانشگاه پیـام نور http://www.babol.mpnu.ac.ir ۷ دانشگاه پیـام نور- واحد بندپی دانشگاه پیـام نور http://www.bandpey.mpnu.ac.ir ۸ دانشگاه آزاد اسلامـی- واحد بابل دانشگاه آزاد http://www.baboliau.ac.ir ۹ دانشگاه علمـی و کاربردی- واحد بابل دانشگاه علمـی کاربردی http://www.unbabol.com ۱۰ مرکز آموزش علمـی و کاربردی فرهنگ و هنر- واحد ۴ بابل مؤسسه علمـی کاربردی https://babolfh4.pafcoerp.com ۱۱ مرکز آموزش علمـی و کاربردی جهاد دانشگاهی بابل مؤسسه علمـی کاربردی http://www.babol.iastjd.ac.ir ۱۲ مرکز آموزش علمـی و کاربردی بندپی غربی مؤسسه علمـی کاربردی ۱۳ مؤسسه آموزش عالی صنعتی مازندران مؤسسه غیرانتفاعی http://www.mit.ac.ir ۱۴ مؤسسه آموزش عالی علوم و فناوری آریـان مؤسسه غیرانتفاعی http://www.aryan.ac.ir ۱۵ مؤسسه آموزش عالی طبری مؤسسه غیرانتفاعی http://www.tabari.ac.ir ۱۶ مؤسسه آموزش عالی راه دانش مؤسسه غیرانتفاعی http://www.rahedanesh.ac.ir ۱۷ آموزشکده فنی و حرفه‌ای سما- واحد بابل آموزشکده آزاد http://www.babol-samacollege.ir ۱۸ آموزشکده فنی و حرفه‌ای الزهرا- واحد بابل آموزشکده دولتی http://www.alzahrababol.ac.irدانشگاه مازندران
این دانشگاه درون سال ۱۳۵۴ درون بابل با همکاری و نظارت دانشگاه هاروارد پایـه‌ریزی شد.[۸۸][۸۹][۹۰] از طراحان این مؤسسه مـی‌توان دکتر کن بینبریج (Ken Bainbridge) را از هاروارد نام برد.[۹۱] تعداد زیـادی از اعضای هیئت علمـی و رؤسای این دانشگاه را استادان آمریکایی دانشگاه هاروارد تشکیل مـی‌دادند.[۹۲] هسته اولیـه آن را مرکز تربیت دبیر فنی نوشیروانی بابل (دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل فعلی)، مرکز تحصیلات تکمـیلی بابل، مؤسسه آموزش عالی اقتصادی و اداری – مدرسه عالی علوم کشاورزی- مؤسسه آموزشی کشاورزی گرگان- تشکیل مـی‌دادند. درون سال ۱۳۵۸ با تصویب شورای عالی انقلاب، از ادغام این مراکز، «دانشگاه مازندران» بـه صورت رسمـی درون مازندران بزرگ(مازندران و گلستان فعلی) بـه فعالیت خود ادامـه داد.
این مرکز بـه عنوان بزرگترین دانشگاه مازندران و گلستان درون حریم شـهر بابل که تا سال ۱۳۶۸ بـه فعالیت خود ادامـه داد. با جدایی بابلسر از بابل این مرکز درون محدوده بابلسر بـه فعالیت خود ادامـه مـی‌دهد.
مراکز درمانی و بیمارستان‌ها
- بیمارستان روحانی (بلوار کشاورز) «تارنما مرکز»
- بیمارستان شـهید بهشتی (خیـابان سرگرد قاسمـی) «تارنما مرکز»
- بیمارستان شـهید یحیی نژاد (خیـابان مصطفی خمـینی) «تارنما مرکز»
- بیمارستان کودکان شفیع‌زاده (امـیرشـهر، خیـابان امام) «تارنما مرکز»
- بیمارستان فوق تخصصی بابل کلینیک (خیـابان سید جمال الدین اسدآبادی) «تارنما مرکز»
- بیمارستان فوق تخصصی چشم پزشکی مـیناگر (بلوار کشاورز)
- بیمارستان فوق تخصصی مـهرگان (بلوار شـهید بهشتی) «تارنما مرکز»
- بیمارستان باروری و ناباروری فاطمـه الزهرا (بلوار نوشیروانی) «تارنما مرکز»
- بیمارستان ۱۷ شـهریور (مرزی کلا) [[۹۳]]
- مرکز جراحی ولی عصر (خیـابان دکتر شریعتی)
- مرکز جراحی سینا (بلوار طبرسی)
مراکز اقامتی
- هتل مرجان: (دو ستاره A)، بابل، مـیدان کشوری
- هتل رضا: (یک ستاره T)، بابل، مـیدان هفده شـهریور
- هتل نگین: (یک ستاره)، بابل، مرزیکلا
- هتل آپارتمان طبرستان: (یک ستاره)، امـیرشـهر
- هتل آپارتمان پارسیـان: (یک ستاره)، امـیرشـهر
- مـهمانپذیر بهار نو: بابل، مـیدان هفده شـهریور
- مـهمانپذیر پاپلی: بابل، مـیدان هفده شـهریور
مراکز خرید و بازارها
بازار پوشاک- مجتمع تجاری شـهریـار (خیـابان نیما)
- مجتمع تجاری عطر زیستان (خیـابان سعیدی)
- مجتمع تجاری شـهروند (بلوار ولیعصر)
- مجتمع تجاری الماس شرق (بلوار ولیعصر)
- مجتمع تجاری زیتون (چهارراه فرهنگ)
- مجتمع تجاری یـاس (خیـابان مدرس)
- مجتمع نیکان (خیـابان شـهید مطهری)
- سیتی سنتر (بلوار نوشیروانی)
- پاساژ بزرگ بابل (خیـابان مدرس)
- پاساژ آبادیـان (بلوار طالقانی)
- پاساژ امـیر (بلوار طالقانی)
- مجتمع تجاری و تفریحی شـهرداری بابل (بلوار ساحلی) [در دست ساخت]
- مـیدان بار امام (بلوار امام رضا)
- بازار روز نوشیروانی (بلوار نوشیروانی)
- بازار روز رضوان (خیـابان امام)
- بازار روز امام رضا (حیدرکلا)
- بازار روز مسجد جامع (خیـابان بازار، مسجد جامع)
- بازار روز امام حسین (مـیدان امام حسین)
- بازار ماهی فروشان نوشیروانی (بلوار نوشیروانی)
- بازار ماهی فروشان امام رضا (بلوار امام رضا)
ترابری
فاصلهٔ بابل با شـهرهای ایران
فاصله بابل با شـهرهای ایران بـه شرح زیر است(فاصله بر حسب کیلومتر است).[۹۴]
بابلسر ۸ چالوس ۱۴۲ رامسر ۲۲۲ تهران ۲۱۱ مشـهد ۷۳۴ اصفهان ۶۲۵ تبریز ۸۳۶ شیراز ۱۱۰۶ اهواز ۱۰۹۲ ارومـیه ۱۱۵۷ بندرعباس ۱۷۱۲ همدان ۵۴۷ ساری ۳۹ گرگان ۱۷۰ رشت ۳۴۱فرودگاه بابل
این فرودگاه کـه در منطقه احمدکلا و در جاده بابلسر واقع شده‌است یکی از فرودگاه‌های قدیمـی کشور مـی‌باشد کـه سالهاست بـه صورت متروکه باقی مانده‌است. درون سالهای اخیر تلاش‌هایی به منظور راه‌اندازی دوباره آن صورت گرفته‌است.[۹۵][۹۶][۹۷]
از فرودگاه‌های فعال استان مازندران مـی‌توان بـه فرودگاه دشت ناز ساری اشاره نمود.
راه‌آهن
بابل درون حال حاضر شـهر بابل بـه راه‌آهن ارتباط ندارد ولی درون فاصله ۱۵ کیلومتری شـهر بابل (قائم شـهر)، ایستگاه راه‌آهن سراسری وجود دارد. یکی از پروژه‌های درون دست مطالعه شرکت راه‌آهن، اتصال راه‌آهن شیرگاه(سوادکوه) بـه بابل و بندر فریدون کنار است.[۹۸][۹۹][۱۰۰]
پایـانـه‌های مسافربری
بابل دارای سه پایـانـه مسافربری مـی‌باشد.
- پایـانـه غرب: این ترمـینال درون غرب بابل و در موزیرج واقع شده‌است. این پروژه درون سال ۱۳۷۲ درون زمـینی بـه مساحت ۱۲ هکتار بـه تصویب رسید کـه بعد از تملک و آزادسازی حدود چهار هکتار احداث شد. عملیـات اجرایی ترمـینال غرب بابل دی ماه ۱۳۹۰ افتتاح و به بهره‌برداری رسید. درون طرح توسعه پایـانـه غرب، وسعت این پایـانـه بـه ۱۲ هکتار خواهد رسید. سرویس‌دهی این پایـانـه بـه تمام نقاط کشوراست.[۱۰۱]
- پایـانـه شرق: این پایـانـه درون شرق بابل و در بلوار امام رضا واقع شده کـه دارای مساحتی معادل یک هکتار مـی‌باشد. سرویس‌دهی این پایـانـه درون استانی بوده و به مـینی‌بوس و سواری اختصاص دارد.
- پایـانـه جنوب: این پایـانـه درون بلوار نوشیروانی واقع شده و دارای مساحتی معادل یک هکتار است. سرویس‌دهی این پایـانـه درون شـهرستانی بوده کـه مسافران را از طریق مـینی‌بوس بـه شـهرها و روستاهای تابعه بابل و حومـه منتقل مـی‌کند.
تاکسی
تاکسیرانی بابل [[۱۰۲]]، از سال ۱۳۸۱ بعد از ارتقاء بـه سازمان تاکسیرانی، با ۲۵۰۰ دستگاه تاکسی و ۳۰۰ دستگاه تاکسی بی‌سیم زیر نظر شـهرداری فعالیت مـی‌نماید.
آرامستان‌ها
- آرامستان معتمدی: (از موقوفات معتمدی هست واقع درون خاور- بلوار ولیعصر-خیـابان تربیت معلم)
- آرامستان گِله محله: (واقع درون باختر- بلوار جانبازان-خیـابان گِله محله)
- آرامستان سید ذکریـا: (واقع درون جنوب- خیـابان شـهید صالحی)
- آرامستان درویش فخرالدین: (واقع درون باختر- موزیرج)
- آرامستان کتی: (واقع درون خاور- بلوار امام رضا)
- آرامستان کیجاتکیـه: (واقع درون شمال- بلوار جانبازان- کیجاتکیـه)
- آرامستان کمانگر: (واقع درون جنوب- بلوار کشاورز-کمانگر)
جستارهای وابسته
- استان مازندران
- شـهر بابلسر
- شـهر فریدونکنار
پیوند بـه بیرون
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ بابل (مازندران) موجود است.- شـهرداری بابل
- شورا شـهر بابل
- دانشگاه علوم پزشکی بابل
- دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل
- پایگاه اطلاع‌رسانی جشنواره ملی بهار نارنج
- نقشـه ای شـهر بابل
پانویس
[بابل (مازندران) - ویکی‌پدیـا، دانشنامـهٔ آزاد لینگ گروه نوشهر چالوس]